Το
Εθνικ? Αρχαιολογικ? Μουσε?ο
(
ισπανικ?
:
Museo Arqueologico Nacional
,
MAN
) ε?ναι ?να μουσε?ο στη
Μαδρ?τη
τη? Ισπαν?α?. Βρ?σκεται στην
οδ? δε Σερ?νο
(
Calle de Serrano
) δ?πλα στην
Plaza de Colon
, και μοιρ?ζεται το κτ?ριο του με την
Εθνικ? Βιβλιοθ?κη τη? Ισπαν?α?
.
Το μουσε?ο ιδρ?θηκε το 1867 με Βασιλικ? Δι?ταγμα τη?
Ισαβ?λλα? Β'
ω? θεματοφ?λακα? νομισματικ?ν, αρχαιολογικ?ν, εθνογραφικ?ν και διακοσμητικ?ν συλλογ?ν τ?χνη? των Ισπαν?ν μοναρχ?ν. Η ?δρυση το? μουσε?ου προηγ?θηκε απ? μ?α προηγο?μενη, ?υλη πρ?ταση τη?
Βασιλικ?? Ακαδημ?α? Ιστορ?α?
το 1830 για τη δημιουργ?α εν?? μουσε?ου αρχαιοτ?των.
[5]
Το μουσε?ο βρισκ?ταν αρχικ? στην περιοχ?
Πρεσβευτ?? (Embajadores)
τη? Μαδρ?τη?. Το 1895 μετακ?μισε σε ?να κτ?ριο, που σχεδι?στηκε ειδικ? για να το στεγ?σει, με ?να
νεοκλασικ?
σχ?διο το? αρχιτ?κτονα
Francisco Jareno
, το οπο?ο κτ?στηκε απ? το 1866 ?ω? το 1892. Το 1968 οι εργασ?ε? ανακα?νιση? και επ?κταση? α?ξησαν σημαντικ? την ?κτασ? του. Το μουσε?ο ?κλεισε για ανακα?νιση το 2008 και ?νοιξε ξαν? τον Απρ?λιο του 2014
[6]
Μετ? απ? μ?α αναδι?ρθρωση τη? συλλογ?? στη δεκαετ?α του 1940, τα προηγο?μενα κομμ?τια τη? σχετικ? με το τμ?μα τη? αμερικανικ?? εθνογραφ?α? μεταφ?ρθηκαν στο
Μουσε?ο τη? Αμερικ??
, εν? ?λλα κομμ?τια απ? το εξωτερικ? προορ?στηκαν στο
Εθνικ? Μουσε?ο Εθνογραφ?α?
και στο
Εθνικ? Μουσε?ο Διακοσμητικ?ν Τεχν?ν
.
[7]
Η τρ?χουσα συλλογ? του βασ?ζεται σε κομμ?τια απ? την
Ιβηρικ? Χερσ?νησο
, απ? την
Προ?στορ?α
?ω? την
Πρ?ιμη-Σ?γχρονη Εποχ?
. Ωστ?σο ?χει επ?ση? δι?φορε? συλλογ??, που προ?ρχονται εκτ?? τη? Ισπαν?α?, ειδικ? απ? την
Αρχα?α Ελλ?δα
, τ?σο απ? τη μητροπολιτικ? και, κυρ?ω?, απ? τη
Μεγ?λη Ελλ?δα
, και, σε μικρ?τερο βαθμ?, απ? την
Αρχα?α Α?γυπτο
, εκτ?? απ? ≪?να μικρ? αριθμ? κομματι?ν≫ απ? την
Εγγ?? Ανατολ?
.
[8]
Στον προα?λιο χ?ρο υπ?ρχει ?να αντ?γραφο του
σπηλα?ου τη? Αλταμ?ρα
απ? τη δεκαετ?α του 1960.
Η φωτογραμμετρ?α
χρησιμοποι?θηκε για την αναπαραγωγ? των δι?σημων πιν?κων σε ?να καλο?πι του αρχικο? σπηλα?ου. Το σπ?λαιο αντ?γραφο σχετ?ζεται με ?να ?κθεμα στο
Γερμανικ? Μουσε?ο
στο
Μ?ναχο
.
[9]
Οι επισκ?πτε? εισ?ρχονται στο κτ?ριο στο επ?πεδο του υπογε?ου και περνο?ν στο τμ?μα τη? προ?στορ?α?.
Οι α?θουσε? που ε?ναι αφιερωμ?νε? στην Πρωτο?στορ?α τη? Ιβηρικ?? Χερσον?σου (στον 1ο ?ροφο) εκθ?τουν κομμ?τια απ?
?ναν αριθμ? προ-ρωμα?κ?ν λα?ν
, που υπ?ρχαν περ?που κατ? την 1η χιλιετ?α π.Χ., καθ?? και απ? τον Καρχηδονικ?-Φοινικικ? αποικισμ?. Η πρ?τη περιλαμβ?νει αντικε?μενα απ? τον
Ταλα?οτικ? πολιτισμ?
,
ιβηρικ?
, κελτικ? και ταρτεσιαν? τεχνουργ?ματα. Η συλλογ?
ιβηρικ?ν γλυπτ?ν
απ? τη ν?τια και νοτιοανατολικ? Ιβηρικ? ε?ναι ιδια?τερα αξιοσημε?ωτη, συμπεριλαμβανομ?νων π?τρινων γλυπτ?ν, ?πω? η εμβληματικ?
Κυρ?α του ?λτσε
, η
Κυρ?α τη? Μπ?θα
, η
Κυρ?α τη? Γκαλ?ρα
, η
Ντ?μα το? Λ?φου των Αγ?ων
, η
Μπ?τσα του Μπαλαθ?τε
, ο
Τα?ρο? τη? Οσο?να
, η
Σφ?γγα του Αγ?στ
, μ?α απ? τι? δ?ο σφ?γγε? το? Ελ Σαλοβρ?λ ? το
Μαυσωλε?ο του Π?θo M?ρο
.
[10]
[11]
[12]
[13]
Iβηρικ? γλυπτικ?
-
Το κτ?νο? (bicha) απ? το Μπαλαθ?τε, τε?ρο? με μορφ? ανθρ?που.
-
Η κυρ?α του ?ιτσε.
-
Η κυρ?α τη? Μπ?θα.
-
Η κυρ?α απ? τον Λ?φο των Αγ?ων.
-
Ο τα?ρο? τη? Οσο?να.
-
Η λ?αινα τη? Βaena.
-
Το ιβηρικ? μαυσωλε?ο του Π?θο Π?ρο.
Εκτ?? απ? το σ?νολο τη? ιβηρικ?? γλυπτικ??, η περιοχ? φιλοξενε? επ?ση? ?λλα αντικε?μενα απ? διαφορετικο?? πολιτισμο??, ?πω? οι Ταλα?οτικο? τα?ροι του Κοστ?τ?, το βραχι?λι το? Ριβαδ?o απ? τον
πολιτισμ? του Κ?στρο
στη βορειοδυτικ? Ιβηρ?α ? η
Κυρ?α τη? ?μπιθα
που σχετ?ζεται με τον
Καρχηδονιακ? πολιτισμ?
.
[10]
Η συλλογ? των ισπανο-ρωμα?κ?ν αντικειμ?νων ?που βρ?σκεται στον 1ο ?ροφο? προ?ρχεται τ?σο απ? ανασκαφ?? σε συγκεκριμ?νου? αρχαιολογικο?? χ?ρου?, ?σο και απ? επιλεκτικ?? αγορ??.
Η συλλογ? των ρωμα?κ?ν αντικειμ?νων συμπληρ?νεται με αντικε?μενα απ? την προσωπικ? συλλογ? του
Μαρκ?σιου τη? Σαλαμ?νκα
(που αγορ?στηκε το 1874 και περιλαμβ?νει αντικε?μενα απ? τι? τοποθεσ?ε?
Paestum
και
Cales
στην Ιταλικ? Χερσ?νησο).
[13]
Το κ?ριο δωμ?τιο τη? περιοχ?? ε?ναι μ?α αυλ?, ?που τοποθετο?νται τα τεχνουργ?ματα δημιουργ?ντα? ?να ε?δο? δι?ταξη? που μοι?ζει με
αγορ? (forum)
.
[15]
Εν τω μεταξ?, το δωμ?τιο #27 εκθ?τει μ?α σειρ? απ?
ψηφιδωτ?
τ?σο στο π?τωμα, ?σο και στου? το?χου? του.
Η συλλογ? των ισπανο-ρωμα?κ?ν νομικ?ν μπρο?ντζινων περιλαμβ?νει το
Lex Ursonensis
, που περιλαμβ?νει π?ντε κομμ?τια, που βρ?θηκαν στη δεκαετ?α του 1870 στην
Οσο?να
.
[17]
-
Ψηφιδωτ? με τον Χειμ?να, απ? την
Κουιντ?να δελ Μ?ρκο
-
Μ?α απ? τι? πλ?κε?, απ? τη
Lex Ursonensis
-
Ηλιακ? ωρολ?γιο απ? τη Baelo Claudia
-
Ο Β?κχο?, απ? την Αλδ?για
-
Ψηφιδωτ? με τη Μ?δουσα και γ?ρω τι? εποχ??, απ? την Παλ?νθια.
-
Ο ?πνο? απ? το Αλγορ??.
-
Puteal απ? τη Moncloa.
Οι α?θουσε? που αντιστοιχο?ν στην
?στερη Αρχαι?τητα
(1ο? ?ροφο?) φιλοξενο?ν ?ργα, που σχετ?ζονται με τη χρονικ? περ?οδο, που αντιστοιχε? στην ?στερη Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α στην Ιβηρικ? Χερσ?νησο: η
Diocesis Hispaniarum
(3ο??5ο? αι. μ.Χ.), το
Βησιγοτθικ? βασ?λειο του Τολ?δου
(6ο?- 8ο? αι.), η
Βυζαντιν? Αυτοκρατορ?α
(5ο? ?ω? 12ο? αι.),
[18]
καθ?? και ορισμ?να τεχνουργ?ματα ?λλων λα?ν απ? την
περ?οδο τη? μεταν?στευση?
.
[19]
Ξεχωριστ? τεχνουργ?ματα απ? αυτ?ν την περιοχ? περιλαμβ?νουν τη Σαρκοφ?γο απ? την Αστ?ργα, τον Βησιγοτθικ?
θησαυρ? του Γκουαραθ?ρ
, συμπεριλαμβανομ?νου του
αναθηματικο? στ?μματο?
του
Ρεκ?σβινθ
,
[19]
? τι? περ?νε? (fibulae) απ? την Αλοβ?ρα .
[18]
Η περιοχ? αφιερωμ?νη στην
αλ-Ανταλο??
βρ?σκεται στον 1ο ?ροφο. Εμβληματικ? κομμ?τια απ? την αλ-Ανταλο?? περιλαμβ?νουν την
πυξ?δα τη? Θαμ?ρα
(στην πραγματικ?τητα φτιαγμ?νη στη Mεδ?να Αθα?ρα), το με μορφ? ελαφιο? αναβρυτ?ριο τη? Μεδ?να-Αθα?ρα ? το μαρμ?ρινο δοχε?ο αγιασμο? του
Aλμανθ?ρ
.
[20]
Εκτ?θεται επ?ση? ?να εβρα?κ? δ?γλωσσο παρεκκλ?σιo απ? το Τολ?δο.
[21]
Δ?ο αντικε?μενα απ? τα λεγ?μενα B?ζα τη? Αλ?μπρα ξεχωρ?ζουν στη συλλογ? Κεραμεικ? το? Νασρ?δ .
[22]
-
-
Το ελ?φι τη? Μεδ?να Αθα?ρα, ?να μπρο?τζινο αναβρυτ?ριο.
-
Λεκ?νη αγιασμο? απ? τη Μεδ?να Αλθα?ρα.
-
Αστρολ?βο? του Ιμπν Σα?ντ, που φτι?χτηκε το 1067 στο Τολ?δο απ? τον Ιμπρα?μ ιμπν Σα?ντ αλ-Σαχλ?.
-
?να απ? τα αγγε?α τη? Αλ?μβρα.
Η περιοχ? αφιερωμ?νη στα μεσαιωνικ? χριστιανικ? βασ?λεια (που κυμα?νονται περ?που απ? τον 8ο ?ω? τον 15ο αι.) βρ?σκεται στον 2ο ?ροφο. Εμβληματικ? κομμ?τια ρομανικ??
χειροτεχν?α? απ? ελεφαντ?δοντο
περιλαμβ?νουν το Kιβ?τιο των μακαρισμ?ν (arca de las bienaventuranzas) και ο
Σταυρ?? του Φερδιν?νδου και τη? Σ?ντσα?
.
[23]
Η μεσαιωνικ? συλλογ? περιλαμβ?νει το ?γαλμο το? προσευχ?μενου Π?τρου Α? τη? Καστ?λη?, φτιαγμ?νο απ?
αλ?βαστρο
, που κομ?στηκε απ? την πρ?ην "Βασιλικ? Μον? το? Σ?ντο Ντομ?νγο στη Μαδρ?τη" στο Εθνικ? Αρχαιολογικ? Μουσε?ο το 1868.
[24]
[23]
Εκθ?τει επ?ση? μ?α σειρ? απ? αντικε?μενα
λεβαντ?νικη?
κεραμικ??.
[23]
-
Ο σταυρ?? το? Φερδιν?νδου Α? το? Λε?ν και τη? συζ?γου του Σ?ντσα?.
-
Κιβ?τιο των Μακαρισμ?ν.
-
Προσευχ?μενη μορφ? το? Π?τρου Α? τη? Καστ?λη?.
-
Κεραμεικ? απ? το Μαν?σε?.
Η θεματικ? περιοχ? αφιερωμ?νη στην
Αρχα?α Εγγ?? Ανατολ?
(συμβατικ? εκτ?? τη? Αρχα?α? Αιγ?πτου) βρ?σκεται στον 2ο ?ροφο. ?να απ? τα πιο σημαντικ? σ?νολα τη? συλλογ?? του MAN για την Εγγ?? Ανατολ? ε?ναι αυτ? τη? κεραμικ?? απ? το
Ιρ?ν
.
[25]
Το μουσε?ο εκθ?τει ?να κεφ?λι απ?
διορ?τη
απ? τη Μεσοποταμ?α, που δωρ?θηκε στο
Μουσε?ο Πρ?δο
τη δεκαετ?α του 1940 απ? τον Μεξικαν? συλλ?κτη
M?ριου? δε Θ?για?
(αργ?τερα κατατ?θηκε στο MAN).
[26]
Οι αγορ?? του 21ου αι. περιλαμβ?νουν το Σουμεριακ? προσευχ?μενη μορφ?, που αγορ?στηκε απ? τον
ο?κο Κρ?στι?
το 2001.
[27]
-
Κεραμεικ? απ? το Τεπ? Σι?λκ.
-
Πλ?νθο? απ? το Γκιρσο?, με σφηνοειδ? γραφ?.
-
Μορφ? προσευχ?μενου Σουμ?ριου.
-
Κεφ?λι του Γκουντ?α (περ?οδο? Λαγκ??).
Οι συλλογ?? τη?
Αιγ?πτου
και τη?
Νουβ?α?
αποτελο?νται κυρ?ω? απ? ταφικ? κομμ?τια (φυλαχτ?,
μο?μιε?
,
στ?λε?
, γλυπτ? θεοτ?των,
ουσ?μπτι
, ...) που κυμα?νονται απ? την προ?στορ?α ?ω? του? ρωμα?κο?? και μεσαιωνικο?? χρ?νου?.
[28]
Πολλ? απ? τα κομμ?τια προ?ρχονται απ? αγορ??, ?πω? αυτ? που ?γινε απ? τη συλλογ? του Ισπανο? αιγυπτιολ?γου
Eδου?ρδο Τ?δα υ Γκυ?γι
[29]
και επ?ση? απ? δι?φορε? ανασκαφ??, ?πω? αυτ?? που ?γιναν στην Α?γυπτο και το Σουδ?ν, ω? αποτ?λεσμα των συμφωνι?ν με την αιγυπτιακ? κυβ?ρνηση για την κατασκευ? του φρ?γματο? του Ασου?ν
[30]
, ? τι? συστηματικ?? ανασκαφ?? στην
Ηρακλε?πολη M?γκνα
.
-
Στ?λη του Nebsumenu απ? τη 2η ενδι?μεση περ?οδο (1650?1550 πΧ)
-
Γλυπτ? απ? βασ?λτη του Harsomptus em hat απ? την 26η Δυναστε?α τη? Αιγ?πτου.
-
Σαρκοφ?γο? τη? ?στερη? περι?δου.
-
Μο?μια μικρο? κροκ?δειλου.
-
Γλυπτ? του ?ρου απ? μα?ρο βασ?λτη.
-
Γλυπτ? τη? Πτολεμα?κ?? περι?δου.
Η ελληνικ? συλλογ? αποτελε?ται απ? ?ργα τη? ηπειρωτικ?? Ελλ?δα?, τη? Ιων?α?, τη? Μεγ?λη? Ελλ?δα? και τη? Σικελ?α?, απ? ?που προ?ρχονται τα αντικε?μενα απ? μπρο?τζο, τερακ?τα, χρυσοχο?α?, γλυπτ? και σε μεγαλ?τερο βαθμ?
κεραμικ?
κομμ?τια, που κυμα?νονται απ? τη
μυκηνα?κ?
?ω? την
ελληνιστικ?
περ?οδο.
[31]
Στι? απαρχ?? τη?, η συλλογ? δι?θετε π?ρου? απ? το Βασιλικ? Γραφε?ο Φυσικ?? Ιστορ?α? και την
Εθνικ? Βιβλιοθ?κη
. Η συλλογ? εμπλουτ?στηκε αργ?τερα με ?ργα, που ?λθαν απ? τι? αποστολ?? τη? φρεγ?τα? Arapiles στην Ανατολ?
[30]
, εκτ?? απ? τι? αγορ?? ιδιωτ?ν, ?πω? αυτ? του
μαρκ?σιου τη? Σαλαμ?νκα
[32]
? αυτ? του Τομ?? Ασ?νσι.
-
Σ?νολο οπλισμο? οπλ?τη τη? αρχα?κ?? περι?δου.
-
Κρατ?ρα? με απεικ?νιση τη? μαν?α? του Ηρακλ?.
-
Ρυτ? σε σχ?μα κεφαλ?? κυν??.
-
Ρωμα?κ? αντ?γραφο απ? πρωτ?τυπο ?ργο το? Λυσ?ππου.
- Προ?στορικ? και Ιβηρικ?
- Ρωμα?κ?
- Αρκο?δα τη? Porcuna
- Lex Ursonensis
- Μεσαιωνικ?
- Αλ-Ανταλο??
- ↑
1,0
1,1
1,2
1,3
Directorio de Museos y Colecciones de Espana
.
directoriomuseos
.mcu
.es
/dirmuseos
/mostrarDetalleMuseo
.do?idMuseo=834
.
- ↑
2,0
2,1
2,2
2,3
Wiki Loves Monuments monuments database
. 13 Νοεμβρ?ου 2017.
tools
.wmflabs
.org
/heritage
/api
/api
.php?action=search&format=json&srcountry=es&srlang=es&srid=RI-51-0001373
.
- ↑
≪
ROR Data
≫
16 Φεβρουαρ?ου 2023.
- ↑
www
.man
.es
/man
/en
/museo
/historia
.html
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Αυγο?στου 2023.
- ↑
Lanzarote Guiral, Jose Maria (2011). ≪National Museums in Spain: A History of Crown, Church and People≫. Στο: Aronsson, Peter.
Building National Museums in Europe 1750-2010
(PDF)
.
Linkoping University Electronic Press
. σελ. 853.
- ↑
Official website
(in Spanish), plus information from Madrid Tourist Office etc, as at November 24, 2013.
- ↑
Marcos Alonso, Carmen (2017).
≪150 anos del Museo Arqueologico Nacional≫
.
Boletin del Museo Arqueologico Nacional
(35): 1699.
ISSN
0212-5544
.
http://www.man.es/man/en/dam/jcr:4621633b-5ca5-4ee3-a5f4-d430fd908fb9/man-bol-2017-35-176.pdf
.
- ↑
≪Egipto y Oriente Proximo≫
,
Museo Arqueologico Nacional
,
http://www.man.es/man/coleccion/catalogo-cronologico/egipto.html
- ↑
≪The Deutsches Museum Replica≫
. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
στι? 23 Οκτωβρ?ου 2019
. Ανακτ?θηκε στι? 21 Νοεμβρ?ου 2019
.
- ↑
10,0
10,1
≪Protohistoria≫
(PDF)
. σελ?δε? 34?51.
- ↑
Pulido, Natividad (4 Μαρτ?ου 2012).
≪Museo Arqueologico Nacional, la nueva joya de la corona cultural en Madrid≫
.
ABC
.
- ↑
Prieto, Ignacio M. (2009).
≪Esfinge de El Salobral≫
(PDF)
.
- ↑
13,0
13,1
Beltran Fortes, Jose (2007). ≪El marques de Salamanca (1811-1883) y su coleccion escultorica. Esculturas romanas procedentes de
Paestum
y
Cales
≫. Στο: Beltran Fortes, Jose.
Arqueologia, coleccionismo y antiguedad : Espana e Italia en el siglo XIX
. σελ. 37.
ISBN
978-84-472-1071-8
.
- ↑
Salas Alvarez, Jesus (2015).
≪La Arqueologia Hispanorromana en el Museo Arqueologico Nacional≫
.
ArqueoWeb
16
: 281.
ISSN
1139-9201
.
https://eprints.ucm.es/34766/1/La%20Arqueolog%C3%ADa%20Hispanorromana%20en%20el%20Museo.pdf
.
- ↑
Paredes Martin, Enrique; Revilla Hita, Raquel (2019).
≪Cinco anos de investigacion, divulgacion y colaboracion UCM-MAN a traves de los bronces legales beticos del Museo≫
.
Boletin del Museo Arqueologico Nacional
38
: 300.
ISSN
2341-3409
.
http://www.man.es/man/dam/jcr:3006d101-17cb-418d-9d2e-c88221e56cc4/2019-bolman-38-20-paredes.pdf
.
- ↑
18,0
18,1
≪De la Antiguedad a la Edad Media≫
(PDF)
. Museo Arqueologico Nacional.
- ↑
19,0
19,1
Franco Mata, Angela· Balmaseda Muncharaz, Luis· Arias Sanchez, Isabel· Vidal Alvarez, Sergio.
≪Nuevo montaje de la coleccion de Arqueologia y Arte Medieval del Museo Arqueologico Nacional≫
(PDF)
. σελ?δε? 422?425. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
(PDF)
στι? 22 Ιανουαρ?ου 2022
. Ανακτ?θηκε στι? 20 Μα?ου 2023
.
- ↑
Garcia-Contreras Ruiz, Guillermo (2015).
≪Al-Andalus en el Museo Arqueologico Nacional: Donde arquitectura y artes decorativas prevalecen por encima de la historia≫
.
ArqueoWeb
16
: 296.
ISSN
1139-9201
.
https://webs.ucm.es/info/arqueoweb/pdf/16/16GarciaCon.pdf
.
- ↑
El mundo medieval. Al-Andalus
, σελ. 78
.
http://www.man.es/man/dam/jcr:0a6c177e-4e40-4a3f-9c45-a240f9e1d39a/man-guia-breve-mundo-medieval-al-andalus-es.pdf
.
- ↑
Franco Mata, Angela (2014).
≪Artes suntuarias medievales en el actual montaje del Museo Arqueologico Nacional≫
.
Anales de Historia del Arte
(Madrid:
Ediciones Complutense
)
24
: 157.
ISSN
0214-6452
.
https://revistas.ucm.es/index.php/ANHA/article/view/48274
.
- ↑
23,0
23,1
23,2
≪Los reinos cristianos (s. VIII?XV)≫
(PDF)
. σελ?δε? 82; 85.
- ↑
Comez Ramos, Rafael (2006).
≪Iconologia de Pedro I de Castilla≫
.
Historia. Instituciones. Documentos
(Seville:
Universidad de Sevilla
)
33
: 68?69
.
https://idus.us.es/bitstream/handle/11441/12311/file_1.pdf?sequence=1&isAllowed=y
.
- ↑
≪Oriente Proximo Antiguo≫
(PDF)
. σελ. 109.
- ↑
Calvo Capilla, Susana (6 September 2005).
≪La coleccion de Marius de Zayas (I)≫
.
Rinconete
(
Centro Virtual Cervantes
).
ISSN
1885-5008
.
https://cvc.cervantes.es/el_rinconete/anteriores/septiembre_05/06092005_02.htm
.
- ↑
≪Museo arqueologico Nacional. Memoria anual 2001≫
(PDF)
. σελ. 12.
- ↑
≪Egypt and the Near East≫
.
www.man.es
(στα Αγγλικ?)
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Μα?ου 2022
.
- ↑
Mellado, Esther Pons (2018).
≪La coleccion egipcia de Eduard Toda i Guell del Museo Arqueologico Nacional≫
.
Arqueologia de los museos. 150 anos de la creacion del Museo Arqueologico Nacional: Actas del V Congreso Internacional de Historia de la Arqueologia / IV Jornadas de Historia SEHA - MAN, 2018, pags. 1075-1090
(Subdireccion General de Documentacion y Publicaciones): 1075?1090
.
https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=6535380
.
- ↑
30,0
30,1
≪Museum collections≫
.
www.man.es
(στα Αγγλικ?)
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Μα?ου 2022
.
- ↑
≪Greece≫
.
www.man.es
(στα Αγγλικ?)
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Μα?ου 2022
.
- ↑
≪Publications - Ministry of Education, Culture and Sport≫
.
sede.educacion.gob.es
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Μα?ου 2022
.