Ο Γρηγ?ριο? Αμπο? αλ-Φαρ?τζ Ιμπν αλ-Ιμπρ? ? Αμπο?λ Φαρ?τζ μπιν Χαρο?ν αλ-Μαλατ? ( 1226 - 1286 ), γνωστ?? σε ?λη τη ζω? του με το προσων?μιο ≪γιο? του Εβρα?ου≫ ( συρ. ?? ?????, ≪μπαρ-Εβρ?για≫, εκλατινισμ?να Bar Hebraeus ) επειδ? ?ταν γιο? εν?? Ιουδα?ου που ασπ?σθηκε τον Χριστιανισμ?, ?ταν αρχιεπ?σκοπο? τη? Συριακ?? Ορθ?δοξη? Εκκλησ?α? , ιατρ??, φιλ?σοφο? , θεολ?γο?, ποιητ??, βιβλικ?? σχολιαστ?? και σημαντικ?? ιστορικ?? συγγραφ?α?. ^[10] Θεωρε?ται απ? αρκετο?? ω? ?να? απ? του? πολυμαθ?στερου? και πλ?ον πολυσχιδε?? συγγραφε?? του συρορθ?δοξου χριστιανικο? πολιτισμο?. ^[11]

Στι? πολυ?ριθμε? και επιμελε?? πραγματε?ε? του, ο Γρηγ?ριο? συγκ?ντρωσε ?σε? γν?σει? στη φιλοσοφ?α, τη θεολογ?α, την επιστ?μη και την ιστορ?α θα μπορο?σε κ?ποιο? να συγκεντρ?σει τον 13ο αι?να στη Συρ?α . Τα περισσ?τερα ?ργα του τα ?γραψε στην κλασικ? συριακ? γλ?σσα και λ?γα μ?νο στην αραβικ? , που ?ταν η κοιν? γλ?σσα τη? ευρ?τερη? περιοχ?? στην εποχ? του. ^{[12] [10]}

Ο Γρηγ?ριο? Αμπο? αλ-Φαρ?τζ ?χει ανακηρυχθε? ?γιο? απ? τη Συριακ? Εκκλησ?α, η οπο?α τιμ? τη μν?μη του την ημερομην?α του θαν?του του, στι? 30 Ιουλ?ου .

Β?ο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Γρηγ?ριο? ?ταν γιο? του επ?ση? ιατρο? Χαρο?ν (= Ααρ?ν) μπιν Τουμ? αλ-Μαλατ? (αραβ. ????? ?? ???? ??????) ^[13] απ? το χωρι? ?μπρα ? Ιζολ? κοντ? στη Μαλ?τεια , που τ?τε αν?κε στο Σουλταν?το του Ρουμ , εν? σ?μερα αν?κει στην Τουρκ?α (το ?μπρα ονομ?ζεται σ?μερα Κουσσαρ?ι). Εκε? γενν?θηκε και ο Γρηγ?ριο? (το ?νομα αυτ? ε?ναι μ?λλον το ιερατικ? του, δηλαδ? του δ?θηκε ?ταν χειροτον?θηκε επ?σκοπο?), που ?μαθε την ιατρικ? απ? τον πατ?ρα του, ?πω? και πολλ?? ?λλε? γν?σει?. Με τι? εισβολ?? των Μογγ?λων, ?να? στρατηγ?? του? αρρ?στησε στην περιοχ? τη? Μαλ?τεια? και ανεζ?τησε κ?ποιον ιατρ?. Κ?λεσαν τον Ααρ?ν και ?ταν θερ?πευσε τον στρατηγ? εκε?νο? π?ρε τον γιατρ? και την οικογ?νει? του μαζ? του στην Αντι?χεια. Εκε? ο Γρηγ?ριο? συν?χισε τι? σπουδ?? του, αλλ? σε ηλικ?α περ?που 17 ετ?ν ?γινε μοναχ?? και ?ρχισε να ζει μια ζω? ερημ?τη. ^[14]

Αργ?τερα ωστ?σο ?φησε την Αντι?χεια και ταξ?δεψε στην Τρ?πολη , ?που επ?ση? μελ?τησε ρητορικ? και ιατρικ?. Το 1246 , σε ηλικ?α μ?λι? 20 ετ?ν, χειροτον?θηκε επ?σκοπο? απ? τον Συρορθ?δοξο Πατρι?ρχη Ιγν?τιο Β?, ο οπο?ο? τον τοποθ?τησε στη επισκοπ? Γκο?μπο? ^[14] , αλλ? το 1252 μετατ?θηκε στο Χαλ?πι και το 1255 στο Λακαμπ?ν. Τελικ?? προβιβ?σθηκε σε μαφριαν? (τ?τλο? αντ?στοιχο? του αρχιεπισκ?που στην Ορθ?δοξη εκκλησ?α και του πριμ?του στη Ρωμαιοκαθολικ?, δηλαδ? του επικεφαλ?? τη? Εκκλησ?α? μια? ≪χ?ρα?≫ με την ευρε?α ?ννοια) τη? Ανατολ?? απ? τον Πατρι?ρχη Ιγν?τιο Δ? Γιεσο? ^[15] το 1264 . Τα επισκοπικ? καθ?κοντα δεν επηρ?αζαν τον Γρηγορ?ο στι? μελ?τε? του. Αντιθ?τω?, επωφελε?το απ? τι? συχν?? επισκ?ψει? που ?πρεπε να πραγματοποιε? σε ?λα τα μ?ρη τη? μεγ?λη? του επαρχ?α?, ?στε να συμβουλε?εται τι? τοπικ?? βιβλιοθ?κε? και να συνομιλε? με ?σου? μορφωμ?νου? ανθρ?που? συν?βαινε να συναντηθε?. Με τον τρ?πο αυτ?ν συσσ?ρευσε βαθμια?α μια τερ?στια ποσ?τητα γν?σεων και εξοικει?θηκε με σχεδ?ν ?λε? τι? περιοχ?? τη? μαθ?σεω?. Σε πολλ?? περιπτ?σει? γν?ριζε ?λη τη βιβλιογραφ?α τη? εποχ?? του για τα θ?ματα που ανελ?μβανε να πραγματευθε? στα ?ργα του. Δι?σωσε και συστηματοπο?ησε το ?ργο των προγεν?στερων συγγραφ?ων, ε?τε με πιστ? αναπαραγωγ?, ε?τε συμπυκνωμ?νη μορφ?. Τ?σο εξαιτ?α? τη? αρετ?? του, ?σο και εξαιτ?α? τη? πολυμ?θει?? του, ο ≪γιο? του Εβρα?ου≫ ?χαιρε μεγ?λη? υπολ?ψεω?. Απεβ?ωσε στο Μαραγκ? του Ιλχαν?του , στο σημεριν? βορειοανατολικ? Ιρ?ν και τ?φηκε στο Μοναστ?ρι Μορ Ματ?ι (= του Αγ?ου Ματθα?ου), κοντ? στη Μοσο?λη . Ο Γρηγ?ριο? ?φησε π?σω του μια αυτοβιογραφ?α, που περι?χεται στο μεγ?λο ?ργο του Τζουζ?ππε Σιμ?νε Ασσεμ?νι Bibliotheca Orientalis (τ?μο? II, σελ?δε? 248-263). Τα σχετικ? με τον θ?νατ? του γρ?φηκαν απ? τον αδελφ? του, που ?ταν επ?ση? μαφριαν?? και μ?λιστα με το ?διο ιερατικ? ?νομα, Γρηγ?ριο? ( Γκριγκ?ριου? μπαρ Σ?ουμο , π?θανε το 1307 ? το 1308).

?ργα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εγκυκλοπαιδικ? και φιλοσοφικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το μεγ?λο εγκυκλοπαιδικ? ?ργο του Γρηγορ?ου ε?ναι το Hewath Hekhmetha (= ≪Η αφρ?κρεμα τη? Επιστ?μη?≫), που ασχολε?ται με σχεδ?ν κ?θε κλ?δο τη? ανθρ?πινη? γν?σεω?, στα πλα?σια τη? αριστοτελικ?? παραδ?σεω? στο σ?νολ? τη?, μετ? τον Αβικ?ννα και του? ?λλου? ?ραβε? συγγραφε??. Αυτ? το ?ργο δεν ?χει ποτ? τυπωθε? μ?χρι σ?μερα, με την εξα?ρεση εν?? και μ?νο κεφαλα?ου του, που συμπεριλ?φθηκε απ? τον Ντ?ιβιντ Σ?μιουελ Μαργκ?λιαθ στο Analecta Orientalia ad poeticam Aristoteleam (Λονδ?νο 1887, σελ?δε? 114-139).

Το Kethabha dhe-Bhabhatha (= ≪Βιβλ?ο των κορ?ν των οφθαλμ?ν≫) ε?ναι ?να εγχειρ?διο λογικ?? και διαλεκτικ?? . Υπ?ρχουν και ?λλα σχετικ? ?ργα του Γρηγορ?ου, που βρ?σκονται σε δι?φορα χειρ?γραφα, τα οπο?α φυλ?σσονται στη Φλωρεντ?α , την Οξφ?ρδη , το Λονδ?νο και αλλο?. Το Teghrath Teghratha ε?ναι μια σ?νοψη του προηγο?μενου, εν? το Kethabha dhe-Sewadh Sophia (= ≪Βιβλ?ο τη? ομιλ?α? τη? σοφ?α?≫) ε?ναι μια συγκ?ντρωση των γν?σεων τη? φυσικ?? και τη? μεταφυσικ?? . Σε αυτ? θα πρ?πει να προστεθο?ν λ?γε? μεταφρ?σει? αραβικ?ν ?ργων στη συριακ? γλ?σσα, καθ?? και κ?ποιε? πραγματε?ε? γραμμ?νε? στην αραβικ? γλ?σσα. ^[16]

Βιβλικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το σημαντικ?τερο ?ργο του Γρηγορ?ου ε?ναι το Awsar Raze (= ≪Αποθ?κη των μυστικ?ν≫) με σημει?σει? και σχ?λια π?νω σε ολ?κληρη την Αγ?α Γραφ? , τ?σο δογματικ? ?σο και κριτικ?. Αν και χρησιμοποιε? ω? β?ση την Πεσ?τα , γνωρ?ζει ?τι αυτ? δεν ε?ναι ?ψογη και για τον λ?γο αυτ?ν την αντιπαραβ?λλει και την ελ?γχει με το εβρα?κ? πρωτ?τυπο, τη μετ?φραση των Εβδομ?κοντα , τι? ελληνικ?? αποδ?σει? του Συμμ?χου και του Θεοδοτ?ωνο? , με την αρμενικ? και την κοπτικ?, και τ?λο? με ?λλε? συριακ?? μεταφρ?σει?: του Ηρακλε?ου, του Φιλοξ?νου και ιδ?ω? με τη συριακ? των Εξαπλ?ν . Το ?ργο του Γρηγορ?ου ?χει μεγ?λη σημασ?α για την αν?κτηση αυτ?ν των μεταφρ?σεων, και ειδικ?τερα για τα Εξαπλ? του Ωριγ?νου? , των οπο?ων η συριακ? στ?λη ε?ναι μετ?φραση του Πα?λου τη? Τ?λλη?. Στα ερμηνευτικ? και δογματικ? μ?ρη του ?ργου ο Γρηγ?ριο? εραν?ζεται απ? του? ?λληνε? Πατ?ρε? τη? Εκκλησ?α? και απ? προγεν?στερου? Συρορθ?δοξου? θεολ?γου?. Δεν υπ?ρχει μ?χρι σ?μερα καμι? πλ?ρη? ?κδοση του ?ργου, αλλ? τμ?ματ? του ?χουν περιληφθε? σε πολλ? ανεξ?ρτητα βιβλ?α σε δι?φορε? εποχ??. ^[16]

Ιστορικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Γρηγ?ριο? συν?γραψε μια μεγ?λη ιστορ?α, το Makhtbhanuth Zabhne ( Χρονικ?ν ), στην οπο?α εξετ?ζει την ιστορ?α απ? την Κοσμογον?α τη? Γεν?σεω? μ?χρι την εποχ? του. Σε αυτ? το ?ργο αξιοπο?ησε σχεδ?ν οτιδ?ποτε ε?χε γραφε? σχετικ?? πριν απ? αυτ?ν, με μ?α ιδια?τερη προτ?μηση στι? απωλεσθε?σε? πλ?ον χρονογραφικ?? καταγραφ?? που δημοσ?ευσε ο Θε?φιλο? Εδεσσην?? ( Περ? κοσμικ?ν καταρχ?ν , 8ο? αι?να?), παρ?τι τι? ?χει στη δι?θεσ? του μ?νο μ?σω του Μιχα?λ του Σ?ρου και ?λλων. ^[17] Το ?ργο αυτ? ε?ναι διαιρεμ?νο σε δ?ο μ?ρη, που συχν? παραδ?δονται ξεχωριστ?. ^[18]

Το πρ?το μ?ρο? ασχολε?ται την πολιτικ? ιστορ?α και ε?ναι γνωστ? ω? Chronicon Syriacum (η πρ?τυπη ?κδοσ? του ε?ναι εκε?νη του Πωλ Μπετζ?ν ^[19] ). Χρησιμε?ει ω? υπ?στρωμα για το δε?τερο μ?ρο?, το Chronicon Ecclesiasticum , που καλ?πτει τη θρησκευτικ? ιστορ?α. ^[18] Αρχ?ζει με τον Ααρ?ν και αποτελε?ται απ? μια σειρ? ≪λημμ?των≫ για σημαντικ? πρ?σωπα. Το πρ?το μισ? καλ?πτει την ιστορ?α τη? Συρορθ?δοξη? Εκκλησ?α? και των Σ?ρων Πατριαρχ?ν Αντιοχε?α?, εν? το δε?τερο μισ? ε?ναι αφιερωμ?νο στην Εκκλησ?α τη? Ανατολ??, του? Νεστοριανο?? Πατρι?ρχε? και του? Ιακωβ?τε?. Η πρ?τυπη ?κδοση του Chronicon Ecclesiasticum ε?ναι εκε?νη των Abbeloos και Lamy ^[20] , που δ?νει το συριακ? κε?μενο και λατινικ? μετ?φραση. Μια αγγλικ? μετ?φραση απ? τον David Wilmshurst εκδ?θηκε το 2016. ^[21]

Προ? το τ?λο? του β?ου του ο Γρηγ?ριο? απεφ?σισε να γρ?ψει μια ιστορ?α και στην αραβικ? γλ?σσα βασισμ?νη στο Chronicon Syriacum , προσαρμοσμ?νη για ?να ευρ?τερο αραβ?φωνο αναγνωστικ? κοιν?, καθ?? η κλασικ? συριακ? γλ?σσα ?ταν πλ?ον κατανοητ? κυρ?ω? απ? του? κληρικο??. ^[22] Αυτ? το ?ργο αναφ?ρεται ω? Al-Mukhta?ar fi-l-Duwal ^[23] και εκδ?θηκε τυπωμ?νο για πρ?τη φορ? το 1663 απ? τον ?ντουαρντ Π?κοκ με λατινικ? μετ?φραση και σχ?λια. ^[24] Μια νε?τερη ?κδοση ?γινε το 1890 στη Βηρυτ? απ? τον πατ?ρα Αντ?νιο Σαλχαν? ( Fr. Anton Salhani ). ^[25]

Θεολογ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Γρηγ?ριο? ?ταν ω? προ? το δ?γμα του Miaphysite . ^[26] Ωστ?σο ε?χε κ?ποτε αναλογισθε?: ≪Μετ? απ? πολλ? σκ?ψη και συλλογισμο?? επ? του θ?ματο?, πε?σθηκα ?τι αυτ?? οι διαμ?χε? αν?μεσα στι? διαφορετικ?? Χριστιανικ?? Εκκλησ?ε? δεν ε?ναι θ?μα πραγματικ?? ουσ?α?, αλλ? λ?ξεων και ορολογ?α?. Γιατ? ?λοι ομολογο?ν ?τι ο Κ?ριο? ημ?ν Ιησο?? Χριστ?? ε?ναι τ?λειο? Θε?? και τ?λειο? ?νθρωπο?, χωρι? καμμ?α σ?μμειξη ? σ?γχυση των δ?ο φ?σεων... Θε?ρησα ?τσι ?τι ?λε? οι χριστιανικ?? κοιν?τητε?, με τι? διαφ?ρουσε? χριστολογικ?? θ?σει? του?, κατ?χουν ?να κοιν? ενια?ο ?δαφο?, που δεν παρουσι?ζει κ?ποια διαφορ? μεταξ? του?. ^[27]

Το?των λεχθ?ντων, ο Γρηγ?ριο? συν?γραψε το ?ργο Menarath Qudhshe (= ≪Λυχν?α του Ναο?≫) και μια σ?νοψ? του με τ?τλο Kethabha dhe-Zalge (= ≪Βιβλ?ο των ακτ?νων≫. Δεν υπ?ρχει μ?χρι σ?μερα τυπωμ?νη ?κδοση κ?ποιου απ? αυτ? και υφ?στανται σε μορφ? χειρογρ?φων στο Παρ?σι, το Βερολ?νο, το Λονδ?νο, την Οξφ?ρδη και τη Ρ?μη. Πραγματε?ε? του με θ?ματα ασκητικ?? και ηθικ?? θεολογ?α? ε?ναι οι Kethabha dhe-Ithiqon (= ≪Βιβλ?ο τη? Ηθικ??≫) και Kethabha dhe-Yauna (= ≪Βιβλ?ο τη? περιστερ??≫, ?να? οδηγ?? ασκητικ??). Αμφ?τερα ?χουν εκδοθε? με επιμ?λεια του Πωλ Μπετζ?ν ω? Ethicon seu Moralia Gregorii Barhebræi (Παρ?σι και Λειψ?α 1898) και ταυτοχρ?νω? το δε?τερο απ? τον Cardahi (Ρ?μη 1898). Ο Γρηγ?ριο? κωδικοπο?ησε επ?ση? τα κε?μενα εκκλησιαστικο? Δικα?ου τη? Συρορθ?δοξη? Εκκλησ?α? σε μ?α συλλογ? υπ? τον τ?τλο Kethabha dhe-Hudhaye (= ≪Βιβλ?ο των οδηγι?ν≫), που εκδ?θηκε απ? τον Μπετζ?ν ω? Barhebræi Nomocanon (Παρ?σι 1898). Μια λατινικ? μετ?φρασ? του βρ?σκεται στο ?ργο του ?ντζελο Μ?ι Scriptorum Veter / Nova Collectio (τ?μο? x).

Γλωσσο-φιλολογικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα γλωσσολογικ? ?ργα του Γρηγορ?ου προ?κυψαν απ? τι? μελ?τε? του τη? συριακ?? γλ?σσα? και γραμματε?α?. ^[28] Συν?γραψε δ?ο με?ζονα ?ργα γραμματικ??. Το πρ?το ε?ναι το Βιβλ?ο γραμματικ?? στο μ?τρο του Μορ Εφρα?μ , γνωστ? και ω? απλ?? Μετρικ? γραμματικ? ^{[29] [30]} , γραμμ?νο σε στ?χου? με σχολιασμ?. Σ?ζονται σ?μερα περ? τα 140 αντ?γραφ? του απ? δι?φορε? περι?δου?. ^[31] Στο ?ργο αυτ? αναφ?ρεται στη μητρικ? γλ?σσα του τ?σο ω? ≪αραμα?κ?≫ ( ?r?m?yt? ), ?σο και ω? ≪συριακ?≫ ( sury?y? ). ^[32] Το ?λλο γλωσσο-φιλολογικ? ?ργο του ε?ναι το λεγ?μενο Βιβλ?ο των μεγαλε?ων ( Kt?b? d-?em?e ). Αμφ?τερα τυπ?θηκαν το 1872 σε ?κδοση επιμελημ?νη απ? τον αββ? Πωλ?ν Μαρτ?ν . ^{[33] [34]}

Δι?φορα ?λλα [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εκτ?? απ? τα προαναφερθ?ντα, ο Γρηγ?ριο? κατ?λιπε πολλ? ?λλα ?ργα. Πρ?κειται για ?ργα μαθηματικ?ν , αστρονομ?α? , ιατρικ?? και φιλοσοφ?α?, κ?ποια απ? τα οπο?α ?χουν τυπωθε?, εν? ?λλα υπ?ρχουν μ?νο σε χειρ?γραφα. Τα σημαντικ?τερα ε?ναι τα εξ??:

• Hewath Hekmetha (= ≪Βο?τυρο τη? σοφ?α?≫), μια ?κθεση ολ?κληρη? τη? φιλοσοφ?α? του Αριστοτ?λη
• Sullarat Haunanaya (= ≪?νοδο? του νου≫), μια πραγματε?α αστρονομ?α? και κοσμογραφ?α? , που μεταφρ?σθηκε και δημοσιε?θηκε απ? τον Francois Nau (Παρ?σι 1899)
• Δι?φορα ιατρικ? ?ργα ^[35]
• Πραγματε?ε? περ? ηθικ??
• Kethabha dhe-Thunnaye Mghahkhane (= ≪Βιβλ?ο ψυχαγωγικ?ν διηγ?σεων≫), που εκδ?θηκε σε μετ?φραση και επιμ?λεια του Ε.Α. Γου?λι? Μπατζ (Λονδ?νο 1897)
• Ποι?ματα

Πλ?ρει? κατ?λογοι των ?λλων ?ργων του Γρηγορ?ου και των εκδ?σε?ν του? μπορο?ν να βρεθο?ν σε αρκετ? εξειδικευμ?να συγγρ?μματα. ^[16]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πηγ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Gregorii Barhebraei Chronicon ecclesiasticum: quod e codice Musei britannici descriptum conjuncta opera ediderunt, Latinitate donarunt annotationibusque ... illustrarunt Jean Baptiste Abbeloos, Thomas Joseph Lamy , επ?ση? εδ?
• Gregorii Bar-Hebraei Scholia in Psalmum LXVIII. e codicibus mss. syriacis Bibliothecae Florentinae et Clementino-Vaticanae et Bodleianae Oxoniensis primum edita et annotationibus illustrata , Vratislaviae 1852