|
Το λ?μμα δεν περι?χει
πηγ??
? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν.
Μπορε?τε να βοηθ?σετε
προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?.
Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 6/12/2016.
|
Απεικ?νιση του Γκ?ι Φωκ? απ? βιβλ?ο του 1840
Ο
Γκ?ι Φωκ?
(
αγγλικ?
:
Guy Fawkes
,
13 Απριλ?ου
1570
-
31 Ιανουαρ?ου
1606
), γνωστ?? και ω?
Γκ?ντο Φωκ?
την περ?οδο που πολ?μησε στο πλευρ? των Ισπαν?ν, ?ταν
?γγλο?
στρατι?τη? και μ?λο? μια? ομ?δα?
Καθολικ?ν
συνωμοτ?ν, οι οπο?οι οργ?νωσαν τη
Συνωμοσ?α τη? Πυρ?τιδα?
στι?
5 Νοεμβρ?ου
1605
. Γενν?θηκε και εκπαιδε?τηκε στο
Γιορκ
τη? Αγγλ?α?. Ο πατ?ρα? του π?θανε ?ταν ο Φωκ? ?ταν οκτ? ετ?ν. Μετ? απ? αυτ? το γεγον??, η μητ?ρα του παντρε?τηκε ?ναν καταθλιπτικ? καθολικ?.
Ο Φωκ? ασπ?στηκε τον καθολικισμ? και ?φυγε για την ηπειρωτικ? Ευρ?πη, ?ταν και πολ?μησε στο πλευρ? τη? καθολικ?? Ισπαν?α? κατ? τον ογδονταετ? π?λεμο στι? Κ?τω Χ?ρε?, εναντ?ον των Ολλανδ?ν προτεσταντ?ν μεταρρυθμιστ?ν. Ταξ?δεψε στην Ισπαν?α ?στε να αναζητ?σει την υποστ?ριξη τη? Αγγλ?α? υπ?ρ τη? καθολικ?? επαν?σταση? αλλ? χωρ?? επιτυχ?α. Γνωρ?στηκε με τον Thomas Wintour, με τον οπο?ο επ?στρεψε στην Αγγλ?α, με τον Wintour να τον γνωρ?ζει στον Ρ?μπερτ Κ?τεσμπυ, ο οπο?ο? σχεδ?αζε να δολοφον?σει τον βασιλι?
Ι?κωβο Α'
και να ανεβ?σει ?ναν καθολικ? μον?ρχη στον θρ?νο. Οι συνωμ?τε? ξεκ?νησαν απ? το υπ?γειο τη? Βουλ?? των Λ?ρδων και ο Φωκ? ορ?στηκε υπε?θυνο? για την πυρ?τιδα που αποθηκευ?ταν εκε?. ?μω? η συνωμοσ?α ξεσκεπ?στηκε πριν την ολοκλ?ρωση του σχεδ?ου. Μια αν?νυμη επιστολ? ζητο?σε απ? την αστυνομ?α να ψ?ξει το Παλ?τι του
Ουεστμ?νστερ
κατ? τι? πρ?τε? πρωιν?? ?ρε? τη? 5η? Νοεμβρ?ου, με αποτ?λεσμα να βρουν τον Φωκ? να φυλ?ει τα εκρηκτικ?. Ανακρ?θηκε και βασαν?στηκε κατ? τι? επ?μενε? ημ?ρε? και τελικ? ομολ?γησε ?τι επιθυμο?σε να ανατιν?ξει την Βουλ? των Λ?ρδων.
Αμ?σω? πριν την εκτ?λεσ? του στι? 31 Ιανουαρ?ου, ο Φωκ? ?πεσε απ? το ικρ?ωμα απ? το οπο?ο επρ?κειτο να κρεμαστε? και να σπ?σει τον λαιμ? του, αποφε?γοντα? την διαδικασ?α το? να κρεμαστε?, να πνιγε? και να τεμαχιστε?. Συνδ?θηκε με την
Συνωμοσ?α τη? Πυρ?τιδα?
, η αποτυχ?α τη? οπο?α? τιμ?ται στην Βρεταν?α ω?
Ν?χτα του Γκ?ι Φωκ?
?δη απ? τι? 5 Νοεμβρ?ου 1605, οπ?τε το ομο?ωμ? του παραδοσιακ? κα?γεται στην φωτι? εν? ακολοθο?ν και πυροτεχν?ματα.
Ο Γκ?ι Φωκ? γενν?θηκε το 1570 στο Γιορκ. ?ταν το δε?τερο απ? τα τ?σσερα παιδι? του ?ντουαρντ Φωκ?, δικηγ?ρου και αντιπρο?δρου του δικαστικο? συμβουλ?ου, και τη? συζ?γου του ?ντιθ. Οι γονε?? του ?ταν τακτικο? ομιλητ?? στην Εκκλησ?α τη? Αγγλ?α?, ?πω? ?ταν και οι γονε?? του πατ?ρα του. Η πατρικ? γιαγι? του, γεννημ?νη ω? ?λεν Χ?ρινγκτον, ?ταν κ?ρη εν?? εξ?χοντο? εμπ?ρου που υπηρ?τησε ω? δ?μαρχο? του Γιορκ το 1536. Η οικογ?νεια τη? μητ?ρα? του ?ταν ανυπ?τακτοι καθολικο? και ο ξ?δερφ?? του, Ρ?τσαρντ Κ?ουλινγκ, ?γινε εβρα?ο? ιερ?α?. Το Γκ?ι αποτελο?σε ?να ασυν?θιστο ?νομα στην Αγγλ?α τη? εποχ??, ωστ?σο ενδ?χεται να ?ταν δημοφιλ?? ?νομα στο Γιορκ εξαιτ?α? εν?? ευγεν? τη? περιοχ??, του Sir Guy Fairfax απ? το Steeton.
Η ακριβ?? ημερομην?α τη? γ?ννηση? του Φωκ? ε?ναι ?γνωστη, ωστ?σο στι? 16 Απριλ?ου βαπτ?στηκε στην εκκλησ?α του Αγ?ου Μιχα?λ. Δεδομ?νου ?τι το συνηθισμ?νο χ?σμα αν?μεσα στη γ?ννηση και στη β?πτιση εκε?νη την εποχ? ?ταν τρει? ημ?ρε?, θεωρε?ται ?τι πιο πιθαν?ν να γενν?θηκε γ?ρω στι? 13 Απριλ?ου. Το 1568 η μητ?ρα του ε?χε γενν?σει μια κ?ρη με το ?νομα ?ννα αλλ? το παιδ? π?θανε σε ηλικ?α επτ? εβδομ?δων, τον Νο?μβριο του ?διου ?του?. Γ?ννησε ακ?μα δυο παιδι? μετ? τον Γκ?ι: την ?ννα (1572) και την Ελ?ζαμπεθ (1575). Και οι δυο κ?ρε? παντρε?τηκαν το 1599 και το 1594 αντ?στοιχα.
Το 1579 ο πατ?ρα? του Γκ?ι π?θανε, ?ταν ο ?διο? ?ταν οκτ? ετ?ν. Αρκετ? χρ?νια αργ?τερα η μητ?ρα του παντρε?τηκε τον καθολικ? ιερ?α Denis Bainbridge τη? εκκλησ?α? του Harrogate. Ο Φωκ? ?σω? να ασπ?στηκε τον καθολικισμ? λ?γω των ανατρεπτικ?ν πεποιθ?σεων τη? οικογ?νεια? Bainbridge αλλ? και των πεποιθ?σεων των οικογενει?ν Pulleyn και Percy καθ?? και απ? τη φο?τησ? του στη Σχολ? του Αγ?ου Π?τρου στο Γιορκ. ?να? απ? του? ευεργ?τε? τη? Σχολ?? ε?χε περ?σει ε?κοσι χρ?νια στη φυλακ? για ανυπακο? στο καθεστ?? και ο διευθυντ?? τη?, John Pulleyn, προερχ?ταν απ? μια οικογ?νεια που αντιτ?χθηκε ?ντονα στο καθεστ??. Στο βιβλ?ο τη? The Pulleynes of Yorkshire (1915), η συγγραφ?α? Catharine Pullein υποστ?ριξε ?τι η καθολικ? εκπα?δευση του Φωκ? προ?λθε απ? του? Harrington συγγενε?? του, οι οπο?οι ?γιναν γνωστο? επειδ? παρε?χαν ?συλο σε ιερε??, ?να? απ? του? οπο?ου? συν?δευσε αργ?τερα τον Φωκ? στη Φλ?νδρα το 1592-93. Οι συμμαθητ?? του Φωκ? ?ταν μεταξ? ?λλων ο Τζον Ρ?ιτ και ο αδερφ?? του Κρ?στοφερ (και οι δυο συμμετε?χαν με τον Φωκ? στη Συνωμοσ?α τη? Πυρ?τιδα?) αλλ? και οι Oswald Tesimond, Edward Oldcorne και Robert Middleton που ?γιναν ?λοι ιερε?? (ο τελευτα?ο? εκτελ?στηκε το 1601).
Μ?λι? εγκατ?λειψε το σχολε?ο, ο Φωκ? προσλ?φθηκε απ? τον ευγεν? Anthony Browne, ο οπο?ο? αδιαφορο?σε για τον Φωκ? και αργ?τερα τον απ?λυσε. Στη συν?χεια προσλ?φθηκε απ? τον ευγεν? Anthony-Maria Browne, ο οπο?ο? διαδ?χθηκε τον παππο? του σε ηλικ?α 18 ετ?ν. Τουλ?χιστον μια ιστορικ? πηγ? υποστηρ?ζει ?τι ο Φωκ? ε?χε παντρευτε? και αποκτ?σει ?ναν γιο, ωστ?σο μεταγεν?στερε? πηγ?? δεν το επιβεβαι?νουν.
Τον Οκτ?βριο 1591 ο Φωκ? πο?λησε το σπ?τι στο Γιορκ, το οπο?ο ε?χε κληρονομ?σει απ? τον πατ?ρα του. Ταξ?δεψε στην Ευρ?πη για να συμμετ?σχει στον Ογδονταετ? Π?λεμο στο πλευρ? τη? Καθολικ?? Ισπαν?α? εν?ντια στην Ολλανδικ? Δημοκρατ?α και απ? το 1595 μ?χρι τη Συνθ?κη Ειρ?νη? των Βερβ?νων το 1598, εν?ντια στη Γαλλ?α. Παρ?λο που εκε?νη την περ?οδο η Αγγλ?α δεν πραγματοποιο?σε χερσα?ε? εκστρατε?ε? εναντ?ον τη? Ισπαν?α?, οι δυο χ?ρε? βρ?σκονταν ακ?μα σε π?λεμο και η ισπανικ? αρμ?τα του 1588 ε?χε λ?βει χ?ρα μ?λι? πριν π?ντε χρ?νια απ? τον Ογδονταετ? Π?λεμο. Εργ?στηκε για τον Γου?λιαμ Στ?νλε?, ?ναν αγγλοκαθολικ? και βετερ?νο διοικητ? 55 ετ?ν, ο οπο?ο? ε?χε δημιουργ?σει τον στρατ? του στην Ιρλανδ?α προκειμ?νου να συμμετ?σχει στην εκστρατε?α με το Λ?ισεστερ στι? Κ?τω Χ?ρε?. Ο Στ?νλει ε?χε λ?βει υψηλ?? ε?νοια? απ? τη βασ?λισσα Ελισ?βετ Α? αλλ? μετ? την ?ττα στο
Ντ?βεντερ
απ? του? Ισπανο?? το 1587, ο ?διο? και το μεγαλ?τερο μ?ρο? των στρατευμ?των του ε?χαν αλλ?ξει στρατ?πεδο ?στε να ικανοποι?σουν την Ισπαν?α. Ο Φωκ? ?γινε στρατι?τη?, πολ?μησε στην πολιορκ?α του Καλα? το 1596 και το 1603 ε?χε προταθε? για τη θ?ση του αξιωματικο?. Το ?διο ?το? ταξ?δεψε στην Ισπαν?α για να ζητ?σει την υποστ?ριξη τη? Αγγλ?α? στο ενδεχ?μενο μια? καθολικ?? επαν?σταση?. Χρησιμοπο?ησε αυτ? την ευκαιρ?α για να υιοθετ?σει την ιταλικ? εκδοχ? του ον?ματ?? του, Γκ?ντο, εν? στα απομνημονε?ματ? του περι?γραψε τον Ι?κωβο Α? (ο οπο?ο? εκε?νη τη χρονι? ?γινε βασιλι?? τη? Αγγλ?α?) ω? "αιρετικ?" που στ?χευε στο να "δι?ξει ?λη την παπικ? α?ρεση ?ξω απ? τα σ?νορα τη? Αγγλ?α?". Κατ?γγειλε τη Σκωτ?α και του? σκωτσ?ζου? ευγενε?? που ?ταν ευνοο?μενοι του βασιλι?, γρ?φοντα? ?τι "δεν ε?ναι δυνατ?ν αυτ? τα δυο ?θνη, ?πω? ε?ναι τ?ρα, να συμφιλιωθο?ν για πολ? καιρ?". Παρ?λο που ?λαβε θετικ?? αντιδρ?σει?, η αυλ? του Φιλ?ππου Γ? ?ταν απρ?θυμη να προσφ?ρει σε αυτ?ν την οποιαδ?ποτε υποστ?ριξη.
Η υπογραφ? του Γκ?ι Φωκ? αμ?σω? μετ? τα βασανιστ?ρια (υπογραφ? ω? "Γκ?ντο") κι οκτ? μ?ρε? αργ?τερα
Το 1604 ο Φωκ? ?γινε μ?λο? μια? μικρ?? ομ?δα? αγγλοκαθολικ?ν, με επικεφαλ?? τον Ρ?μπερτ Κ?τεσμπι, ο οπο?ο? σχεδ?αζε να δολοφον?σει τον προτεστ?ντη βασιλι? Ι?κωβο και να τον αντικαταστ?σει με την κ?ρη του, την πριγκ?πισσα Ελισ?βετ, που ?ταν τρ?τη στη σειρ? διαδοχ??. Ο Φωκ? περιγρ?φεται απ? τον εβρα?ο ιερ?α και πρ?ην συμμαθητ? του Oswald Tesimond ω? "?να ?τομο ευχ?ριστο στην προσ?γγιση και με ευγενικο?? τρ?που?, που αντιτ?θετο στι? διαμ?χε? και ?ταν πιστ?? στου? φ?λου? του". Ο Tesimond ισχυρ?ζεται επ?ση? ?τι ο Φωκ? ?ταν "?να? ?νθρωπο? με υψηλ? εξειδ?κευση σε ζητ?ματα πολ?μου" και ?τι το μ?γμα ευσ?βεια? και επαγγελματισμο? ?ταν αυτ? που τον ?θεσε ψηλ? στην εκτ?μηση των υπ?λοιπων συνωμοτ?ν. Η συγγραφ?α? Antonia Fraser περιγρ?φει τον Φωκ? ω? "?ναν ψηλ?, ισχυρ? ?νδρα, με πλο?σια κοκκινοκ?στανα μαλλι?, ?να κυματιστ? μουστ?κι κατ? την παρ?δοση τη? εποχ?? και μια πλο?σια καφεκ?κκινη γενει?δα" και ?τι επ?ση? "?ταν δραστ?ριο ?τομο, ικαν? για ?ξυπνη επιχειρηματολογ?α αλλ? και ?τομο ιδια?τερη? σωματικ?? αντοχ??, προ? ?κπληξη των εχθρ?ν του".
Η πρ?τη συν?ντηση των π?ντε βασικ?ν συνωμοτ?ν πραγματοποι?θηκε την Κυριακ? 20 Μα?ου 1604 στο πανδοχε?ο Duck & Drake, στη συνοικ?α Στραντ του Λονδ?νου. Ο Κ?τεσμπι ε?χε ?δη προτε?νει σε προηγο?μενη συν?ντησ? του με του? Τ?μα? Γου?ντουρ και Τζον Ρ?ιτ να σκοτ?σει τον βασιλι? και την κυβ?ρνησ? του, ανατιν?σσοντα? "το κτ?ριο του Κοινοβουλ?ου με πυρ?τιδα". Ο Γου?ντουρ, που αρχικ? αντιτ?χθηκε στο σχ?διο, πε?στηκε απ? τον Κ?τεσμπι να ταξιδ?ψει στην Ευρ?πη για να ζητ?σει βο?θεια. Ο Γου?ντουρ συναντ?θηκε με τον αστυνομικ? τη? Καστ?λη?, τον εξ?ριστο Ουαλ? κατ?σκοπο Χιου ?ουεν, και με τον σερ Γου?λιαμ Στ?νλει, ο οπο?ο? δ?λωσε ?τι ο Κ?τεσμπι δεν θα λ?βει καμι? υποστ?ριξη απ? την Ισπαν?α. Ωστ?σο ο ?ουεν γν?ρισε τον Γου?ντουρ στον Φωκ?, ο οπο?ο? ε?χε εγκαταλε?ψει την Αγγλ?α εδ? και αρκετ? χρ?νια και συνεπ?? ?ταν ?γνωστο? στην Ισπαν?α. Ο Γου?ντουρ και ο Φωκ? θεωρο?νται νεωτεριστ?? στη χ?ρα ; και οι δυο ?ταν μαχητικο? και ε?χαν εμπειρ?α απ? πρ?το χ?ρι για την απροθυμ?α των Ισπαν?ν να βοηθ?σουν. Ο Γου?ντουρ αν?φερε το σχ?διο στον Φωκ?, υπογραμμ?ζοντα? ?τι πρ?πει "να κ?νουμε κ?τι εν?ντια στην Αγγλ?α, σε περ?πτωση που η ειρ?νη τη? με την Ισπαν?α δεν βοηθ?σει". ?τσι τον Απρ?λιο 1604 οι δυο ?νδρε? επ?στρεψαν στην Αγγλ?α. Τα ν?α του Γου?ντουρ δεν εξ?πληξαν τον Κ?τεσμπυ ; παρ? τι? θετικ?? αντιδρ?σει? απ? τι? ισπανικ?? αρχ??, ο Κ?τεσμπυ φοβ?ταν ?τι "δεν θα λ?μβαναν απ?ντηση".
?να? απ? του? συνωμ?τε?, ο Τ?μα? Π?ρσυ, ?λαβε προαγωγ? τον Ιο?νιο 1604 και απ?κτησε πρ?σβαση σε ?να σπ?τι στο Λονδ?νο που αν?κε στον John Whynniard, υπηρ?τη του βασιλι?. Ο Φωκ? εγκαταστ?θηκε σε αυτ? το σπ?τι ω? συντηρητ?? τη? γκαρνταρ?μπα? του βασιλι? και ξεκ?νησε να χρησιμοποιε? το ψευδ?νυμο John Johnson και την ιδι?τητα του υπηρ?τη του βασιλι?. Ο τελικ?? απολογισμ?? τη? συνωμοσ?α? (κατ? την ομολογ?α του Τ?μα? Γου?ντουρ) ισχυρ?στηκε ?τι οι συνωμ?τε? προσπ?θησαν να σκ?ψουν μια σ?ραγγα απ? το σπ?τι του Whynniard στο Κοινοβο?λιο, αν και αυτ? η ιστορ?α ενδ?χεται να ε?ναι κατασκευ? τη? κυβ?ρνηση? δεδομ?νου ?τι δεν υπ?ρξε καμι? ?νδειξη για την ?παρξη σ?ραγγα? κατ? την προανακριτικ? διαδικασ?α ο?τε κ?ποιο ?χνο? αυτ?? βρ?θηκε ποτ?. Ο ?διο? ο Φωκ? δεν παραδ?χτηκε την ?παρξη εν?? τ?τοιου σχεδ?ου μ?χρι και την π?μπτη αν?κρισ? του αλλ? ακ?μα και τ?τε δεν μπ?ρεσε να εντοπ?σει τη σ?ραγγα. Ε?ν ?μω? η ιστορ?α ε?ναι αληθιν?, μ?χρι τον Δεκ?μβριο 1604 οι συνωμ?τε? ?ταν απασχολημ?νοι με το να σκ?βουν σ?ραγγε? κ?τω απ? το νοικιασμ?νο σπ?τι του? στη Βουλ? των Λ?ρδων. Οι συνωμ?τε? πλ?ρωναν το ενο?κιο στο μισθωμ?νο δωμ?τιο, το οπο?ο αν?κε επ?ση? στον John Whynniard. ?ντα? αχρησιμοπο?ητο και βρ?μικο, αποτελο?σε το ιδανικ? μ?ρο? για να κρ?ψουν οι συνωμ?τε? την πυρ?τιδα που σχεδ?αζαν να χρησιμοποι?σουν. Σ?μφωνα με τον Φωκ?, αρχικ? τοποθ?τησαν 20 βαρ?λια πυρ?τιδα? και ακολο?θησαν ?λλα 16 βαρ?λια στι? 20 Ιουλ?ου. Ωστ?σο στι? 28 Ιουλ?ου, η απειλ? τη? επιδημ?α? ματα?ωσε τι? εργασ?ε? στο Κοινοβο?λιο ?ω? την Τρ?τη 5 Νοεμβρ?ου.
Σε μια προσπ?θεια να κερδ?σει τη στ?ριξη των ευρωπα?κ?ν χωρ?ν, τον Μ?ιο 1605 ο Φωκ? ταξ?δεψε στο εξωτερικ? και ενημ?ρωσε τον Χιου ?ουεν για το σχ?διο των συνωμοτ?ν. Κ?ποια στιγμ? κατ? τη δι?ρκεια αυτο? του ταξιδιο?, το ?νομ? του εμφαν?στηκε στα αρχε?α του Ρ?μπερτ Σ?σιλ, κ?μη του Salisbury, ο οπο?ο? απασχολο?σε ?να δ?κτυο κατασκ?πων σε ολ?κληρη την Ευρ?πη. ?να? απ? αυτο?? του? κατασκ?που?, ο καπετ?νιο? Γου?λιαμ Τ?ρνερ, ?σω? ?ταν υπε?θυνο? για αυτ?. Παρ?λο που οι πληροφορ?ε? που παρε?χε στο κ?μη του Salisbury αποτελο?σαν απλ?? ?ναν α?ριστο αριθμ? απ? αναφορ?? για εισβολ?? και δεν περιελ?μβαναν κ?τι αξιοσημε?ωτο για τη Συνωμοσ?α τη? Πυρ?τιδα?, στι? 21 Απριλ?ου το? αν?φερε τον τρ?πο με τον οπο?ο ο Φωκ? θα μεταφερ?ταν απ? τον Tesimond στην Αγγλ?α. Ο Φωκ? ?ταν ?να? δημοφιλ?? Φλαμανδ?? μισθοφ?ρο?, που θα ?κανε τη γνωριμ?α με τον "κ?ριο Κ?τεσμπυ" και του? "αξι?τιμου? φ?λου? τη? αν?τερη? κοινωνικ?? τ?ξη? και ?λλου? που θα ε?χαν ?πλα και ?λογα σε ετοιμ?τητα". Η αναφορ? του Τ?ρνερ δεν αν?φερε το ψευδ?νυμο του Φωκ? στην Αγγλ?α, δηλ. το John Johnson, και δεν ?φτασε στον Cecil μ?χρι τα τ?λη Νοεμβρ?ου, αρκετ? καιρ? μετ? την ανακ?λυψη τη? Συνωμοσ?α?.
Δεν ?χει γ?νει γνωστ? το π?τε ο Φωκ? επ?στρεψε στην Αγγλ?α, ωστ?σο επ?στρεψε στο Λονδ?νο στα τ?λη Αυγο?στου 1605 ?ταν ανακ?λυψε με τον Γου?ντουρ ?τι η πυρ?τιδα που φ?λαγαν στο υπ?γειο ε?χε αποσυντεθε?. Μετ?φεραν περισσ?τερη πυρ?τιδα στο μισθωμ?νο δωμ?τιο, μαζ? με καυσ?ξυλα για να την κρ?ψουν. Ο τελευτα?ο? ρ?λο? του Φωκ? στη Συνωμοσ?α διευθετ?θηκε κατ? τη δι?ρκεια μια? σειρ?? συναντ?σεων τον Οκτ?βριο. Αν?λαβε να τοποθετ?σει φωτισμ? στη διαδρομ? τη? διαφυγ?? τη? συνωμοτ?ν και ?στερα να δραπετε?σει διαμ?σου του Τ?μεση. Μια παρ?λληλη εξ?γερση στα Midlands θα βοηθο?σε ?στε να διασφαλιστε? η σ?λληψη τη? βασ?λισσα? Ελισ?βετ. Οι εν?ργειε? καταστολ?? επικρ?θηκαν και επομ?νω? ο Φωκ? θα κατευθυν?ταν προ? την Ευρ?πη ?που θα εξηγο?σε στου? καθολικο?? το ιερ? του καθ?κον να σκοτ?σει τον βασιλι? και του? ?μπιστο?? του.
Μερικο? απ? του? συνωμ?τε? ανησυχο?σαν για του? καθολικο?? που θα ?ταν παρ?ντε? στο Κοινοβο?λιο την ημ?ρα ?ναρξη? των εργασι?ν. Το βρ?δυ τη? 26η? Οκτωβρ?ου, ο λ?ρδο? Monteagle ?λαβε μια αν?νυμη επιστολ? που τον προειδοποιο?σε να με?νει μακρι? απ? το Κοινοβο?λιο γιατ? θα λ?μβανε ?να τρομερ? πλ?γμα. Παρ?λο που ενημερ?θηκαν γρ?γορα για την αν?νυμη επιστολ? απ? κ?ποιον υπηρ?τη του Monteagle, οι συνωμ?τε? αποφ?σισαν να συνεχ?σουν το σχ?δι? του? καθ?? φ?νηκε ?τι "ξεκ?θαρα επρ?κειτο για μια φ?ρσα". Ο Φωκ? ?λεγξε την υπ?γεια δι?βαση στι? 30 Οκτωβρ?ου και αν?φερε ?τι δεν υπ?ρχε καν?να πρ?βλημα. Ωστ?σο οι υποψ?ε? του Monteagle ε?χαν ?δη δημιουργηθε? και η επιστολ? γνωστοποι?θηκε στον βασιλι? Ι?κωβο. Ο βασιλι?? δι?ταξε τον Sir Thomas Knyvet να διεξαγ?γει ?ρευνα στα κελ?ρια κ?τω απ? το Κοινοβο?λιο. ?ρευνα που ?γινε κατ? τι? πρ?τε? πρωιν?? ?ρε? τη? 5η? Νοεμβρ?ου. Ο Φωκ? ε?χε αναλ?βει τη θ?ση του στην πυριτιδαποθ?κη αργ? την προηγο?μενη ν?χτα, οπλισμ?νο? με μια ελαφρι? πανοπλ?α και ?να ρολ?ι που του ?δωσε ο Percy "επειδ? ?πρεπε να ξ?ρει π?? χ?θηκε χρ?νο?". Ανακαλ?φθηκε τη στιγμ? που ?φευγε απ? το κελ?ρι, λ?γο μετ? τα μεσ?νυχτα, και συνελ?φθη. Μ?σα στο κελ?ρι ανακαλ?φθηκαν τα βαρ?λια τη? πυρ?τιδα? να ε?ναι κρυμμ?να κ?τω απ? σωρο?? καυσ?ξυλων και ?νθρακα.
Ο Φωκ? ?δωσε ω? ?νομα το John Johnson και ανακρ?θηκε πρ?το? απ? τα μ?λη του Κοινοβουλ?ου, ?που παρ?μεινε προκλητικ??. ?ταν ?να? απ? του? ?ρχοντε? τον ρ?τησε τι ?κανε με τ?ση μεγ?λη ποσ?τητα πυρ?τιδα? που βρ?θηκε στην κατοχ? του, ο Φωκ? απ?ντησε ?τι η πρ?θεσ? του ?ταν "να επιτεθε? στου? σκωτσ?ζου? ζητι?νου? στα γειτονικ? βουν?". Παρουσι?στηκε ω? ?να? 36χρονο? καθολικ?? απ? το Γι?ρκσα?ρ και δ?λωσε ?τι το ?νομα του πατ?ρα του ?ταν Τ?μα? και τη? μητ?ρα? του ?ντιθ Τζ?κσον. Στι? ερωτ?σει? για τι? πληγ?? στο σ?μα του, εξ?γησε ?τι επρ?κειτο για τα αποτελ?σματα τη? πλευρ?τιδα?. Ο Φωκ? παραδ?χτηκε ?τι ε?χε πρ?θεση να ανατιν?ξει τη Βουλ? των Λ?ρδων και εξ?φρασε τη λ?πη του για την αποτυχ?α τη? πραγματοπο?ηση?. Ο σταθερ?? τρ?πο? ομιλ?α? του κ?ρδισε τον θαυμασμ? του βασιλι? Ιακ?βου, ο οπο?ο? περι?γραψε πω? ο Φωκ? δι?θετε μια "ρωμα?κ? προσωπικ?τητα".
?μω? ο θαυμασμ?? του Ιακ?βου δεν τον εμπ?δισε να διατ?ξει στι? 6 Νοεμβρ?ου ?τι ο "John Johnson" θα βασανιστε? προκειμ?νου να αποκαλ?ψει τα ον?ματα των συνεργατ?ν του. Δι?ταξε ?τι τα βασανιστ?ρια θα ?ταν στην αρχ? απαλ?, αναφερ?μενο? στη χρ?ση των αλυσ?δων και των δεσμ?ν, αλλ? ?τι θα γ?νονταν αυστηρ?τερα και σκληρ?τερα ε?ν αυτ? κριν?ταν απαρα?τητο, επιτρ?ποντα? τη χρ?ση τη? ρ?βδου: "τα πιο ευα?σθητα βασανιστ?ρια πρ?πει να χρησιμοποιηθο?ν αρχικ? και αν?λογα με την πρ?θεσ? του να αποκαλ?ψει ον?ματα, να προχωρ?σουμε στα χειρ?τερα βασανιστ?ρια". Ο Φωκ? μεταφ?ρθηκε στον Π?ργο του Λονδ?νου. Ο βασιλι?? συν?ταξε ?ναν κατ?λογο με ερωτ?σει? που θα ?πρεπε να τεθο?ν στον "Johnson" ?πω? "ποιο? ε?ναι γιατ? καν?ναν ?νθρωπο που να τον ξ?ρει δεν μπορ? να βρω", "π?τε και πο? ?μαθε να μιλ?ει γαλλικ?" και "ε?ν ?ταν παπιστ??, ποιο? τον οδ?γησε μ?χρι αυτ? το σημε?ο". Το δωμ?τιο στο οπο?ο ανακρ?θηκε ο Φωκ? ?γινε αργ?τερα γνωστ? ω? Δωμ?τιο Γκ?ι Φωκ?.
Ο Sir William Waad, υπολοχαγ?? στον Π?ργο του Λονδ?νου, επ?βλεψε τα βασανιστ?ρια και απ?σπασε την ομολογ?α του Φωκ?. ?κανε ?ρευνα για τον φυλακισμ?νο του και βρ?κε μια επιστολ? που απευθυν?ταν στον Γκ?ι Φωκ?. Προ? ?κπληξη του Waad, ο "Johnson" παρ?μεινε σιωπηλ?? και δεν αποκ?λυψε τ?ποτα για τη συνωμοσ?α ? του? συγγραφε?? αυτ?? τη? επιστολ??. Τη ν?χτα τη? 6η? Νοεμβρ?ου συνομ?λησε με τον Waad που αν?φερε ?τι "Αυτ?? [ο Τζ?νσον] μ?? ε?πε ?τι απ? τη στιγμ? που αν?λαβε αυτ? τη δουλει?, προσευχ?ταν καθημεριν? στον Θε? πω? ?,τι κι αν ?κανε θα γιν?ταν για χ?ρη τη? π?στη? του στον καθολικισμ? και για τη σωτηρ?α τη? ?δια? του τη? ψυχ??". Σ?μφωνα με τον Waad, ο Φωκ? κατ?φερε να μην σπ?σει καθ'?λη τη δι?ρκεια τη? ν?χτα? παρ? το γεγον?? ?τι τον ε?χαν προειδοποι?σει πω? θα ανακριν?ταν μ?χρι? ?του μαθευτε? το μυστικ? των σκ?ψε?ν του. Η ψυχραιμ?α του ?σπασε κ?ποια στιγμ? κατ? την επ?μενη ημ?ρα.
Ο ανακριτ?? Sir Edward Hoby παρατ?ρησε ?τι "Απ? τη στιγμ? που ο Τζ?νσον βρ?σκεται στον Π?ργο του Λονδ?νου, ?ρχισε να μιλ? στην αγγλικ? γλ?σσα". Ο Φωκ? αποκ?λυψε την πραγματικ? του ταυτ?τητα στι? 7 Νοεμβρ?ου και δ?λωσε στου? ανακριτ?? ?τι υπ?ρχαν π?ντε ?τομα που συμμετε?χαν στην επιχε?ρηση για να σκοτ?σουν τον βασιλι?. ?ρχισε να αποκαλ?πτει τα ον?ματ? του? στι? 8 Νοεμβρ?ου, περιγρ?φοντα? τον τρ?πο με τον οπο?ο σκ?πευαν να τοποθετ?σουν τη βασ?λισσα Ελισ?βετ στον θρ?νο. Η τρ?τη ομολογ?α του στι? 9 Νοεμβρ?ου ?μπλεξε στην υπ?θεση τον Francis Tresham. Μετ? τη συνωμοσ?α του Ridolfi (1571), οι φυλακισμ?νοι υπαγ?ρευαν τι? ομολογ?ε? του?, προτο? τι? αντιγρ?ψουν και τι? υπογρ?ψουν, ε?ν ε?χαν ακ?μα τη δυνατ?τητα. Παρ?λο που δεν ε?ναι γνωστ? σε ποιο βαθμ? βασαν?στηκε, η κακογραμμ?νη υπογραφ? του Φωκ? υποδηλ?νει την ταλαιπωρ?α που γν?ρισε στα χ?ρια των ανακριτ?ν του.
Η δ?κη για του? οκτ? συνωμ?τε? ξεκ?νησε τη Δευτ?ρα 27 Ιανουαρ?ου 1606. Ο Φωκ? πραγματοπο?ησε τη διαδρομ? απ? τον Π?ργο του Λονδ?νου μ?χρι τη δικαστικ? α?θουσα στο Γου?στμινστερ μαζ? με επτ? συνεργο?? του. Φυλακ?στηκαν στο Star Chamber προτο? μεταφερθο?ν στο Δικαστ?ριο του Γου?στμινστερ, ?που παρατ?χθηκαν με τη σειρ? σε ?να ικρ?ωμα που ε?χε σκοπ?μω? κατασκευαστε?. Ο βασιλι?? και το στεν? περιβ?λλον ?ταν μεταξ? του κοινο?, παρακολουθ?ντα? στα κρυφ?, εν? οι επ?τροποι δι?βασαν τη λ?στα με τι? κατηγορ?ε?. Ο Φωκ? αναγνωρ?στηκε ?τι επρ?κειτο για τον Γκ?ντο Φωκ?. Ο ?διο? ισχυρ?στηκε ?τι δεν ε?ναι ?νοχο? παρ? την προφαν? αποδοχ? τη? ενοχ?? του απ? τη στιγμ? που συνελ?φθη.
Οι δικαστ?? διαπ?στωσαν ?τι ?λοι οι κατηγορο?μενοι ?ταν ?νοχοι εν? ο αν?τερο? δικαστ?? Sir John Popham το?? κ?ρυξε ?νοχου? για εσχ?τη προδοσ?α. Ο εισαγγελ?α? Sir Edward Coke δ?λωσε στο δικαστ?ριο ?τι ο κ?θε ?νοχο? ξεχωριστ? θα οδηγο?νταν στο θ?νατο με τη βο?θεια εν?? αλ?γου, με το κεφ?λι του? στο ?δαφο?. Τα γεννητικ? του? ?ργανα θα κ?βονταν και θα κα?γονταν μπροστ? στα μ?τια του? εν? τα ?ντερα και η καρδι? του? θα αφαιρο?νταν. Στη συν?χεια θα αποκεφαλ?ζονταν και τα υπ?λοιπα μ?ρη του σ?ματο? θα εμφαν?ζονταν δημ?σια ?στε να γ?νουν "θ?ραμα για τα πτην? και τα ερπετ?". Οι καταθ?σει? του Φωκ? και του Tresham αναφορικ? με την ισπανικ? προδοσ?α διαβ?στηκαν δυνατ?, ?πω? και οι ομολογ?ε? αναφορικ? με τη Συνωμοσ?α τη? Πυρ?τιδα?. Το τελευτα?ο αποδεικτικ? κομμ?τι που γνωστοποι?θηκε ?ταν η συζ?τηση του Φωκ? με τον Γου?ντουρ, που ε?χε φυλακιστε? σε γειτονικ? κελ?. Οι δυο ?νδρε? προφαν?? π?στευαν ?τι ε?χαν πραγματοποι?σει μια ιδιωτικ? συνομιλ?α, ?μω? η συζ?τησ? του? καταγρ?φηκε απ? κ?ποιον κυβερνητικ? κατ?σκοπο. ?ταν οι κρατο?μενοι ?λαβαν την ?δεια να μιλ?σουν, ο Φωκ? εξ?γησε τη μη ενοχ? του ω? ?γνοια προ? ορισμ?νε? πτυχ?? του κατηγορητηρ?ου.
Στι? 31 Ιανουαρ?ου 1606, ο Φωκ? και τρει? ?λλοι (Τ?μα? Γου?ντουρ, Ambrose Rookwood και Robert Keyes) μεταφ?ρθηκαν μετ'εμποδ?ων απ? τον Π?ργο του Λονδ?νου στο Παλι? Παλ?τι του Γου?στμινστερ, απ?ναντι απ? το κτ?ριο το οπο?ο ε?χαν προσπαθ?σει να γκρεμ?σουν. Οι ?λλοι τρει? συνωμ?τε? κρεμ?στηκαν. Ο Φωκ? ?ταν ο μ?νο? που παρ?μεινε στο ικρ?ωμα. Ζ?τησε συγχ?ρεση απ? τον βασιλι? και το κρ?το?, διατηρ?ντα? ταυτ?χρονα τι? καθολικ?? πεποιθ?σει? του. Αποδυναμωμ?νο? απ? τα βασανιστ?ρια και με τη βο?θεια του δ?μιου, ο Φωκ? ξεκ?νησε να σκαρφαλ?νει τη σκ?λα προ? τη θηλει? τη? κρεμ?λα? αλλ?, ε?τε πηδ?ντα? προ? τον θ?νατο ε?τε σκαρφαλ?νοντα? αρκετ? ψηλ?, κατ?φερε να αποφ?γει το τελευτα?ο μ?ρο? τη? εκτ?λεσ?? του σπ?ζοντα? τον λαιμ? του. Ωστ?σο το ?ψυχο σ?μα του κ?πηκε στα τ?σσερα και, ?πω? ?ταν το ?θιμο, τα κομμ?τια του σ?ματ?? του διανεμ?θηκαν "στι? τ?σσερι? γωνι?? του βασιλε?ου" ?στε να αποτελ?σουν προειδοπο?ηση σε ?λλου? υποψ?φιου? προδ?τε?.
Στι? 5 Νοεμβρ?ου 1605 οι Λονδρ?ζοι ενθαρρ?νθηκαν να γιορτ?σουν τη διαφυγ? του βασιλι? απ? την απ?πειρα δολοφον?α? αν?βοντα? φωτι??, υπ? την προ?π?θεση ?τι "αυτ?? οι εκδηλ?σει? χαρ?? πρ?πει να γ?νονται προσεκτικ?, χωρ?? καν?να κ?νδυνο ? ταραχ??". Μια κοινοβουλευτικ? πρ?ξη ?ρισε την 5η Νοεμβρ?ου κ?θε ?του? ω? ημ?ρα ευχαριστι?ν για τη "χαρο?μενη ημ?ρα τη? απελευθ?ρωση? του βασιλι?" και παρ?μεινε σε ισχ? μ?χρι το 1859. Ο Φωκ? ?ταν ?να? απ? του? δεκατρε?? συνωμ?τε? αλλ? ε?ναι το ?τομο που κυρ?ω? συνδ?εται με τη συνωμοσ?α τη? πυρ?τιδα?.
Στη Βρεταν?α, η 5η Νοεμβρ?ου ?χει χαρακτηριστε? ποικιλοτρ?πω? ω?
Ν?χτα Γκ?ι Φωκ?
,
Ημ?ρα Γκ?ι Φωκ?, Νυχτεριν? Συνωμοσ?α
(μπορ?ντα? ?τσι να συνδεθε? ?μεσα με την αρχικ? γιορτ? τη? 5η? Νοεμβρ?ου 1605). Απ? τη δεκαετ?α του 1650 και μ?χρι σ?μερα οι φωτι?? συνοδε?ονται απ? πυροτεχν?ματα εν? απ? το 1673, που η Αυτο? Εξοχ?τητα Ι?κωβο?, Δο?κα? του Γιορκ, ασπ?στηκε τον καθολικισμ?, υπ?ρχει το ?θιμο να κα?γεται και ?να ε?δωλο (συν?θω? του Π?πα). Φιγο?ρε? και ?λλων αξιοσημε?ωτων προσωπικοτ?των, ?πω? ο Πωλ Κρο?γκερ και η Μ?ργκαρετ Θ?τσερ, ?χουν οδηγηθε? στη φωτι? αν και οι περισσ?τερε? νε?τερε? μορφ?? ε?ναι του Φωκ?. Η "φιγο?ρα" κατασκευ?ζεται συν?θω? απ? παιδι? τα οπο?α χρησιμοποιο?ν παλι? ρο?χα, εφημερ?δε? και μ?σκε?. Κατ? τη δι?ρκεια του 19ου αι?να, η "φιγο?ρα" αποτ?πωνε ?να παρ?ξενα ντυμ?νο ?τομο εν? σε πολλ? μ?ρη ?χει χ?σει τον υποτιμητικ? χαρακτ?ρα του και αναφ?ρεται σε κ?θε αρσενικ? ?τομο εν? ο πληθυντικ?? αριθμ?? μπορε? να αναφ?ρεται σε ?τομα οποιουδ?ποτε φ?λου (π.χ. "εσε?? παιδι?").
Ο Τζ?ιμ? Σαρπ, καθηγητ?? ιστορ?α? στο Πανεπιστ?μιο του Γιορκ, ?χει περιγρ?ψει τον τρ?πο με τον οπο?ο ο Γκ?ι Φωκ? δημιουργ?θηκε ?στε να θεωρε?ται "ο τελευτα?ο? ?νθρωπο? που εισ?λθε στο Κοινοβο?λιο με ειλικρινε?? προθ?σει?". Το ιστορικ? μυθιστ?ρημα
Γκ?ι Φωκ?
(1841) του William Harrison Ainsworth ? το ιστορικ? μυθιστ?ρημα του ?διου
Η προδοσ?α των πυροβ?λων ?πλων
απεικον?ζει τον Φωκ? με ?να συμπαθητικ? τρ?πο και μεταμορφ?νει τον Φωκ? στην αντ?ληψη του κοινο? ω? ?ναν "αποδεκτ? φανταστικ? χαρακτ?ρα". Στη συν?χεια ο Φωκ? εμφαν?ζεται ω? "ουσιαστικ? ?να? ?ρωα? δρ?ση?" στην παιδικ? λογοτεχν?α ?πω? στο
Η εφηβε?α του Γκ?ι Φωκ?
? στο
Οι συνωμοσιολ?γοι του Παλαιο? Λονδ?νου
, το οπο?ο εκδ?θηκε γ?ρω στο 1905. Σ?μφωνα με τον ιστορικ? Lewis Call, ο Φωκ? αποτελε? σ?μερα "μια μεγ?λη προσωπικ?τητα στη σ?γχρονη πολιτικ? κουλτο?ρα", με το πρ?σωπ? του να ?χει γ?νει στα τ?λη του 20ου αι?να "?να δυνητικ? ισχυρ? ?ργανο για την αν?ρθωση του μεταμοντ?ρνου αναρχισμο?".
Απ? το ?νομα του Γκ?ι Φωκ? προ?κυψε η λ?ξη "guy" στην
Αγγλικ? γλ?σσα
, ιδια?τερα στα
αγγλικ?
τη?
Αμερικ??
. Στην επ?τειο τη?
5η? Νοεμβρ?ου
, το ?θιμο απαιτο?σε το κ?ψιμο στην πυρ? εν?? ομοι?ματο? του Φωκ?, γνωστ? ω? "guy", με αποτ?λεσμα η λ?ξη να χρησιμοποιε?ται σαν ?ρο? για "κ?ποιο πρ?σωπο με αλλ?κοτη και εκκεντρικ? εμφ?νιση", σ?μφωνα με το
Oxford English Dictionary
. Με τον καιρ?, η λ?ξη χρησιμοποι?ταν για μια γενικ?τερη αναφορ? σε κ?ποιον ?νδρα, εν? κατ? τον 20? αι?να χρησιμοποιε?ται στον πληθυντικ? για ?τομα και των δυο φ?λων.
Η απ?πειρα του Γκ?ι Φωκ? εν?πνευσε πολλ? στιχ?κια εκε?νη? τη? εποχ??, ?πω? το εξ??:
Remember, remember, the fifth of November,
The Gunpowder treason and plot!
I know of no reason, why gunpowder treason,
Should ever be forgot.
Οι συνωμοσ?ε? εναντ?ον τη? ζω?? του Βασιλι? Ι?κωβου αποτ?λεσαν επ?ση? ?μπνευση για το ?ργο
Μ?κβεθ
του
Ου?λιαμ Σα?ξπηρ
.
Η ιστορ?α του Γκ?ι Φωκ? αποτ?λεσε ?μπνευση για το
κ?μικ
των
?λαν Μουρ
και
Ντ?ιβιντ Λ?ιντ
V for Vendetta
, κεντρικ?? ?ρωα? τη? οπο?α? ε?ναι ο V, που φορ?ει μια μ?σκα του Γκ?ι Φωκ?. Αποτελε? πρ?τυπ? του και σχεδι?ζει να ανατιν?ξει το κτ?ριο του Κοινοβουλ?ου στι?
5 Νοεμβρ?ου
εν?? μελλοντικο?
Λονδ?νου
, επιχειρ?ντα? να θ?σει τα θεμ?λια για την ανατροπ? του ολοκληρωτικο? καθεστ?το?
φασισμο?
και τυρανν?α? που ?χει επιβληθε? σε ?λη τη χ?ρα. Χαλαρ? διασκευ? του κ?μικ αυτο? ε?ναι και η
ομ?νυμη ταιν?α
του 2006.
Πυροτεχν?ματα σχ?ζουν τον ουραν? στο Λονδ?νο, κατ? του? εορτασμο?? τη? Ν?χτα? του Γκ?ι Φωκ?
Τη Ν?χτα του Γκ?ι Φωκ?, σε αν?μνηση τη?
Συνωμοσ?α? τη? Πυρ?τιδα?
, λ?γονται οι παρακ?τω στ?χοι:
Remember, remember, the 5th of November
The Gunpowder Treason and plot;
I know of no reason why Gunpowder Treason
Should ever be forgot.
Guy Fawkes, Guy Fawkes,
'Twas his intent.
To blow up the King and the Parliament.
Three score barrels of powder below.
Poor old England to overthrow.
By God's providence he was catch'd,
With a dark lantern and burning match
Holloa boys, Holloa boys, let the bells ring
Holloa boys, Holloa boys, God save the King!
Hip hip Hoorah !
Hip hip Hoorah !
A penny loaf to feed ol'Pope,
A farthing cheese to choke him.
A pint of beer to rinse it down,
A faggot of sticks to burn him.
Burn him in a tub of tar,'
Burn him like a blazing star.
Burn his body from his head,
Then we'll say: ol'Pope is dead.
Ο
Τζον Λ?νον
στο ?λμπουμ του
John Lennon/Plastic Ono Band
του 1970 χρησιμοποιε? ω? τελευτα?ο στ?χο το "Remember, remember, the 5th of November" στο τραγο?δι με τ?τλο "Remember" και αμ?σω? μετ? του? στ?χου? αυτο?? ακο?γεται μια ?κρηξη.
Στον δ?σκο "Strangeways Here We Come" των
The Smiths
, υπ?ρχει χαραγμ?νη στο τ?λο? του βινυλ?ου η φρ?ση "GUY FAWKES WAS A GENIUS" (μ?νο στην αυθεντικ? ?κδοση τη? Rough Trade).
- ↑
1,0
1,1
1,2
1,3
www
.bbc
.co
.uk
/history
/people
/guy
_fawkes
.
- ↑
news
.bbc
.co
.uk
/local
/york
/hi
/people
_and
_places
/history
/newsid
_8334000
/8334442
.stm
.
- ↑
www
.britannica
.com
/EBchecked
/topic
/202931
/Guy-Fawkes
.
- ↑
www
.parliament
.uk
/about
/living-heritage
/building
/palace
/estatehistory
/the-middle-ages
/oldandnewpalaceyards-
/
.
- ↑
5,0
5,1
www
.britannica
.com
/biography
/Guy-Fawkes
.
- ↑
≪
Identifiants et Referentiels
≫
. (
Γαλλικ?
)
IdRef
.
Agence bibliographique de l'enseignement superieur
. Ανακτ?θηκε στι? 21 Μαρτ?ου 2020.
- ↑
7,0
7,1
7,2
7,3
Leo van de Pas
: (
Αγγλικ?
)
Genealogics
. 2003.
- Allen, Kenneth (1973),
The Story of Gunpowder
, Wayland.
- Cobbett, William (1857),
A History of the Protestant Reformation in England and Ireland
, Simpkin, Marshall and Company.
- Fox, Adam; Woolf, Daniel R. (2002),
The spoken word: oral culture in Britain, 1500?1850
, Manchester University Press.
- Fraser, Antonia (2005) [1996],
The Gunpowder Plot
, Phoenix.
- Haynes, Alan (2005) [1994],
The Gunpowder Plot: Faith in Rebellion
, Hayes and Sutton.
- Northcote Parkinson, C. (1976),
Gunpowder Treason and Plot
, Weidenfeld and Nicolson.
- Sharpe, J. A. (2005),
Remember, Remember: A Cultural History of Guy Fawkes Day
(illustrated ed.), Harvard University Press.
- Thompson, Irene (2008),
The A to Z of Punishment and Torture: From Amputations to Zero Tolerance
, Book Guild Publishing.
- Younghusband, George (2008),
A Short History of the Tower of London
, Boucher Press.