Το βασ?λειο των Πτολεμα?ων ^[1] ?ταν ?να αρχα?ο ελληνικ? κρ?το? με ?δρα την Α?γυπτο κατ? την Ελληνιστικ? Περ?οδο . ^[2] Ιδρ?θηκε το 305 π.Χ. απ? τον Πτολεμα?ο Α? Σωτ?ρα , στρατηγ? το? Μεγ?λου Αλεξ?νδρου , και δι?ρκεσε μ?χρι το τ?λο? τη? Κλεοπ?τρα? Ζ? το 30 π.Χ. ^[3] Κυβερν?ντα? για σχεδ?ν τρει? αι?νε?, οι Πτολεμα?οι ?ταν η μακροβι?τερη και πιο πρ?σφατη αιγυπτιακ? δυναστε?α αρχα?α? καταγωγ??.

Ο Μ?γα? Αλ?ξανδρο? κατ?κτησε την ελεγχ?μενη απ? του? Π?ρσε? Α?γυπτο το 332 π.Χ. κατ? τη δι?ρκεια των εκστρατει?ν του κατ? τη? αυτοκρατορ?α? των Αχαιμενιδ?ν . Μετ? το τ?λο? το? Αλεξ?νδρου το 323 π.Χ., η αυτοκρατορ?α του διαλ?θηκε γρ?γορα εν μ?σω ανταγωνιστικ?ν αξι?σεων απ? του? διαδ?χου? , του? πιο στενο?? φ?λου? και στρατηγο?? του. Ο Πτολεμα?ο?, ?να? Μακεδ?να? που ?ταν απ? του? πιο πιστο?? στρατηγο?? και ?μπιστου? το? Αλ?ξανδρου, κ?ρδισε τον ?λεγχο τη? Αιγ?πτου απ? του? αντιπ?λου? του και αυτοανακηρ?χτηκε Φαρα? . ^{[4] [5] [6]} Η Αλεξ?νδρεια , μ?α ελληνικ? π?λη που ιδρ?θηκε απ? τον Αλ?ξανδρο, ?γινε η πρωτε?ουσα και σημαντικ? κ?ντρο του ελληνικο? πολιτισμο?, τη? μ?θηση? και το? εμπορ?ου για του? επ?μενου? αι?νε?. Μετ? του? Συριακο?? Πολ?μου? με την Αυτοκρατορ?α των Σελευκιδ?ν , ?να αντ?παλο ελληνιστικ? κρ?το?, το βασ?λειο των Πτολεμα?ων επ?κτεινε την επικρ?τει? του για να συμπεριλ?βει την ανατολικ? Λιβ?η , το Σιν? και τη β?ρεια Νουβ?α .

Για να νομιμοποι?σουν την κυριαρχ?α του? και να κερδ?σουν την αναγν?ριση απ? του? γηγενε?? Αιγ?πτιου?, οι Πτολεμα?οι υιοθ?τησαν τον τ?τλο του Φαρα? και απεικον?ζονταν σε δημ?σια μνημε?α με αιγυπτιακ? στυλ και ενδυμασ?α. Κατ? τα ?λλα η μοναρχ?α διατ?ρησε αυστηρ? τον ελληνιστικ? χαρακτ?ρα και τι? παραδ?σει? τη?. ^[3] Το βασ?λειο ε?χε μ?α περ?πλοκη κυβερνητικ? γραφειοκρατ?α , που εκμεταλλευ?ταν του? τερ?στιου? οικονομικο?? π?ρου? τη? χ?ρα? προ? ?φελο? μ?α? ελληνικ?? ?ρχουσα? τ?ξη?, που κυριαρχο?σε στι? στρατιωτικ??, πολιτικ?? και οικονομικ?? υποθ?σει? και που σπ?νια ενσωματων?ταν στην αιγυπτιακ? κοινων?α και τον πολιτισμ?. Οι γηγενε?? Αιγ?πτιοι διατ?ρησαν την εξουσ?α στου? τοπικο?? και θρησκευτικο?? θεσμο?? και μ?νο σταδιακ? συσσ?ρευσαν εξουσ?α στη γραφειοκρατ?α, υπ? τον ?ρο ?τι εξελλην?ζονταν . ^[3] Ξεκιν?ντα? με τον Πτολεμα?ο Β? Φιλ?δελφο , οι Πτολεμα?οι ?ρχισαν να υιοθετο?ν αιγυπτιακ? ?θιμα, ?πω? το να νυμφε?ονται τι? αδελφ?? του? σ?μφωνα με τον μ?θο το? ?σιρι και να συμμετ?χουν στην αιγυπτιακ? θρησκευτικ? ζω? . Ν?οι ναο? κτ?στηκαν, παλαι?τεροι αποκαταστ?θηκαν και η βασιλικ? αιγ?δα ?γινε δαψιλ?? στην ιεροσ?νη.

Απ? τα μ?σα του 3ου αι. π.Χ. η Α?γυπτο? των Πτολεμα?ων ?ταν το πλουσι?τερο και ισχυρ?τερο απ? τα δι?δοχα κρ?τη το? Αλεξ?νδρου και το κορυφα?ο παρ?δειγμα το? ελληνικο? πολιτισμο?. ^[3] ?μω? ξεκιν?ντα? απ? τα μ?σα του 2ου αι. π.Χ., οι δυναστικ?? διαμ?χε? και μ?α σειρ? ξ?νων πολ?μων αποδυν?μωσαν το βασ?λειο, που εξαρτι?ταν ?λο και περισσ?τερο απ? τη Ρωμα?κ? Δημοκρατ?α . Υπ? την Κλεοπ?τρα Ζ? , η οπο?α προσπ?θησε να αποκαταστ?σει την Πτολεμα?κ? εξουσ?α, η Α?γυπτο? ενεπλ?κη σε ?ναν ρωμα?κ? εμφ?λιο π?λεμο , ο οπο?ο? τελικ? οδ?γησε στην κατ?κτησ? τη? απ? τη Ρ?μη ω? το τελευτα?ο ανεξ?ρτητο ελληνιστικ? κρ?το? . Η Ρωμα?κ? Α?γυπτο? ?γινε μ?α απ? τι? πλουσι?τερε? επαρχ?ε? τη? Ρ?μη? και κ?ντρο του μακεδονικο? πολιτισμο?, με τα ελληνικ? να παραμ?νουν η κ?ρια γλ?σσα τη? κυβ?ρνηση? μ?χρι τη μουσουλμανικ? κατ?κτηση το 641 μ.Χ. Η Αλεξ?νδρεια παρ?μεινε μ?α απ? τι? κορυφα?ε? π?λει? τη? Μεσογε?ου μ?χρι τον ?στερο Μεσα?ωνα . ^[7]

Ιστορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η βασιλε?α των Πτολεμα?ων στην Α?γυπτο ε?ναι μ?α απ? τι? καλ?τερα τεκμηριωμ?νε? χρονικ?? περι?δου? τη? ελληνιστικ?? εποχ?? , λ?γω τη? ανακ?λυψη? πολλ?ν παπ?ρων και οστρ?κων γραμμ?νων στην κοιν? ελληνιστικ? και αιγυπτιακ? γλ?σσα. ^[8]

Το υπ?βαθρο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 332 π.Χ. ο Μ?γα? Αλ?ξανδρο? βασιλι?? τη? Μακεδον?α? , εισ?βαλε στην Α?γυπτο, η οπο?α εκε?νη την εποχ? ?ταν σατραπε?α τη? Αυτοκρατορ?α? των Αχαιμενιδ?ν, γνωστ? ω? 31η Δυναστε?α υπ? τον αυτοκρ?τορα Αρταξ?ρξη Γ? . ^[9] Επισκ?φτηκε τη Μ?μφιδα και ταξ?δεψε στο μαντε?ο του ?μωνα στην ?αση Σ?βα . Ο χρησμ?? τον ανακ?ρυξε ω? γιο του ?μωνα.

Ο Αλ?ξανδρο? συμφιλ?ωσε του? Αιγ?πτιου?, με τον σεβασμ? που ?δειχνε για τη θρησκε?α του?, αλλ? δι?ρισε Μακεδ?νε? σχεδ?ν σε ?λα τα αν?τερα αξι?ματα τη? χ?ρα? και ?δρυσε μ?α ν?α ελληνικ? π?λη, την Αλεξ?νδρεια , για να γ?νει η ν?α πρωτε?ουσα. Ο πλο?το? τη? Αιγ?πτου θα μπορο?σε τ?ρα να αξιοποιηθε? για την κατ?κτηση απ? τον Αλ?ξανδρο τη? υπ?λοιπη? αυτοκρατορ?α? των Αχαιμενιδ?ν. Στι? αρχ?? του 331 π.Χ. ?ταν ?τοιμο? να αναχωρ?σει και οδ?γησε τι? δυν?μει? του στη Φοιν?κη . ?φησε τον Κλεομ?νη απ? την Να?κρατη ω? κυρ?αρχο νομ?ρχη για να ελ?γξει την Α?γυπτο εν τη απουσ?α του. Ο Αλ?ξανδρο? δεν επ?στρεψε ποτ? στην Α?γυπτο.

Η εγκαθ?δρυση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? το τ?λο? του Αλ?ξανδρου στη Βαβυλ?να το 323 π.Χ. ^[10] ξ?σπασε κρ?ση διαδοχ?? μεταξ? των στρατηγ?ν του. Αρχικ? ο Περδ?κκα? κυβ?ρνησε την αυτοκρατορ?α ω? αντιβασιλι?? το? ετεροθαλο?? αδελφο? το? Αλεξ?νδρου, Αρριδα?ου, ο οπο?ο? επονομ?στηκε Φ?λιππο? Γ? τη? Μακεδον?α? , και στη συν?χεια ω? αντιβασιλι?? τ?σο του Φ?λιππου Γ?, ?σο και το? βρ?φου? γιου το? Αλ?ξανδρου, Αλ?ξανδρου Δ? τη? Μακεδον?α? , ο οπο?ο? δεν ε?χε γεννηθε? την εποχ? το? τ?λου? το? πατ?ρα του. Ο Περδ?κκα? δι?ρισε τον Πτολεμα?ο , ?ναν απ? του? στεν?τερου? στρατηγο?? το? Αλ?ξανδρου, ω? σατρ?πη τη? Αιγ?πτου. Ο Πτολεμα?ο? κυβ?ρνησε την Α?γυπτο απ? το 323 π.Χ. ονομαστικ? στο ?νομα των κοιν?ν βασιλ?ων Φιλ?ππου Γ? και Αλεξ?νδρου Δ?. Ωστ?σο, καθ?? η αυτοκρατορ?α του Μεγ?λου Αλεξ?νδρου κατατμ?θηκε, ο Πτολεμα?ο? σ?ντομα καθιερ?θηκε ω? ηγεμ?να? απ? μ?νο? του. Ο Πτολεμα?ο? υπερασπ?στηκε με επιτυχ?α την Α?γυπτο ?ναντι τη? εισβολ?? του Περδ?κκα το 321 π.Χ. και εδρα?ωσε τη θ?ση του στην Α?γυπτο και τι? γ?ρω περιοχ?? κατ? του? Πολ?μου? των Διαδ?χων (322?301 π.Χ.). Το 305 π.Χ. ο Πτολεμα?ο? π?ρε τον τ?τλο του βασιλι?. Ω? Πτολεμα?ο? Α? Σωτ?ρ , ?δρυσε τη δυναστε?α των Πτολεμα?ων , που επρ?κειτο να κυβερν?σει την Α?γυπτο για σχεδ?ν 300 χρ?νια.

?λοι οι ?νδρε? ηγεμ?νε? τη? δυναστε?α? π?ραν το ?νομα Πτολεμα?ο?, εν? οι πριγκ?πισσε? και οι βασ?λισσε? προτιμο?σαν τα ον?ματα Κλεοπ?τρα , Αρσιν?η και Βερεν?κη. Επειδ? οι Πτολεμα?οι βασιλε?? υιοθ?τησαν το αιγυπτιακ? ?θιμο να νυμφε?ονται τι? αδελφ?? του?, πολλο? απ? του? βασιλε?? κυβ?ρνησαν απ? κοινο? με τι? συζ?γου? του?, οι οπο?ε? ?ταν επ?ση? το? βασιλικο? ο?κου. Αυτ? το ?θιμο ?κανε την πολιτικ? των Πτολεμα?ων μπλεγμ?να αιμομικτικ? και οι μεταγεν?στεροι Πτολεμα?οι ?ταν ?λο και πιο αδ?ναμοι. Οι μ?νε? Πτολεμα?κ?? βασ?λισσε? που κυβ?ρνησαν επ?σημα μ?νε? του? ?ταν η Βερεν?κη Γ? και η Βερεν?κη Δ? . Η Κλεοπ?τρα Ε? συγκυβ?ρνησε, αλλ? ?ταν με μ?α ?λλη γυνα?κα, τη Βερεν?κη Δ?. Η Κλεοπ?τρα Ζ? συγκυβ?ρνησε επ?σημα με τον Πτολεμα?ο ΙΓ? Θε? Φιλοπ?τορα , τον Πτολεμα?ο ΙΔ? και τον Πτολεμα?ο ΙΕ? , αλλ? ουσιαστικ? κυβ?ρνησε μ?νη τη? την Α?γυπτο. 

Οι πρ?τοι Πτολεμα?οι δεν διατ?ραξαν τη θρησκε?α ? τα ?θιμα των Αιγυπτ?ων . ^[11] ?κτισαν υπ?ροχου? ν?ου? ναο?? για του? Αιγ?πτιου? θεο?? και σ?ντομα υιοθ?τησαν την εξωτερικ? εμφ?νιση των φαρα? του παλιο? καθεστ?το?. Ηγεμ?νε? ?πω? ο Πτολεμα?ο? Α? Σωτ?ρ σ?βονταν τον αιγυπτιακ? λα? και αναγν?ρισαν τη σημασ?α τη? θρησκε?α? και των παραδ?σεων του. Κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? των Πτολεμα?ων Β? και Γ?, χιλι?δε? Μακεδ?νε? βετερ?νοι ανταμε?φθηκαν με παραχωρ?σει? γεωργικ?ν εκτ?σεων και οι Μακεδ?νε? τοποθετ?θηκαν σε αποικ?ε? και φρουρ?? ? εγκαταστ?θηκαν σε χωρι? σε ?λη τη χ?ρα. Η ?νω Α?γυπτο? , η πιο μακρι? απ? το κ?ντρο τη? κυβ?ρνηση?, επηρε?στηκε λιγ?τερο, παρ?λο που ο Πτολεμα?ο? Α? καθι?ρωσε την ελληνικ? αποικ?α τη? Πτολεμα?δα? Ερμ?α? ω? πρωτε?ουσ? τη?. Αλλ? μ?σα σε ?ναν αι?να, η ελληνικ? επιρρο? ε?χε εξαπλωθε? στη χ?ρα και οι επιγαμ?ε? ε?χαν δημιουργ?σει μ?α μεγ?λη ελληνο-αιγυπτιακ? μορφωμ?νη τ?ξη. Παρ?λα αυτ?, οι ?λληνε? παρ?μεναν π?ντα προνομιο?χο? μειον?τητα στην Πτολεμα?κ? Α?γυπτο. Ζο?σαν σ?μφωνα με το ελληνικ? δ?καιο, λ?μβαναν ελληνικ? μ?ρφωση, δικ?ζονταν στα ελληνικ? δικαστ?ρια και ?ταν πολ?τε? ελληνικ?ν π?λεων. ^[12]

Ακμ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πτολεμα?ο? Α' [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Στο πρ?το μ?ρο? τη? βασιλε?α? του Πτολεμα?ου Α? κυρι?ρχησαν οι π?λεμοι των διαδ?χων στρατηγ?ν μεταξ? των διαφ?ρων διαδ?χων κρατ?ν τη? αυτοκρατορ?α? του Αλεξ?νδρου. Ο πρ?το? του στ?χο? ?ταν να κρατ?σει τη θ?ση του στην Α?γυπτο με ασφ?λεια και δε?τερον να αυξ?σει την επικρ?τει? του. Μ?σα σε λ?γα χρ?νια ε?χε αποκτ?σει τον ?λεγχο τη? Λιβ?η? , τη? Κο?λη? Συρ?α? (συμπεριλαμβανομ?νη? τη? Ιουδα?α? ) και τη? Κ?πρου . ?ταν ο Αντ?γονο? , ηγεμ?να? τη? Συρ?α? , προσπ?θησε να επανεν?σει την αυτοκρατορ?α του Αλεξ?νδρου, ο Πτολεμα?ο? εντ?χθηκε στον συνασπισμ? εναντ?ον του. Το 312 π.Χ., συμμαχ?ντα? με τον Σ?λευκο Α? , τον ηγεμ?να τη? Βαβυλων?α? , ν?κησε τον Δημ?τριο , γιο του Αντιγ?νου, στη μ?χη τη? Γ?ζα? .

Το 311 π.Χ. συν?φθη ειρ?νη μεταξ? των μαχητ?ν, αλλ? το 309 π.Χ. ξεκ?νησε ξαν? π?λεμο? και ο Πτολεμα?ο? κατ?λαβε την Κ?ρινθο και ?λλα μ?ρη τη? Ελλ?δα?, αν και ?χασε την Κ?προ μετ? απ? ναυμαχ?α το 306 π.Χ. Τ?τε ο Αντ?γονο? προσπ?θησε να εισβ?λει στην Α?γυπτο, αλλ? ο Πτολεμα?ο? κρ?τησε τα σ?νορα εναντ?ον του. ?ταν ανανε?θηκε η ?νωση κατ? το? Αντιγ?νου το 302 π.Χ., ο Πτολεμα?ο? προσχ?ρησε π?λι στον συνασπισμ?, αλλ? ο?τε αυτ??, ο?τε ο στρατ?? του ?ταν παρ?ντε?, ?ταν ο Αντ?γονο? ηττ?θηκε και σκοτ?θηκε στην Ιψ? . Αντ?θετα, ε?χε εκμεταλλευτε? την ευκαιρ?α για να εξασφαλ?σει την Κο?λη Συρ?α και την Παλαιστ?νη, κατ? παρ?βαση τη? συμφων?α? που την εκχωρο?σε στον Σ?λευκο Α?, δημιουργ?ντα? ?τσι το σκηνικ? για του? μελλοντικο?? Συριακο?? Πολ?μου? . ^[13] Στη συν?χεια ο Πτολεμα?ο? προσπ?θησε να με?νει μακρι? απ? χερσα?ου? πολ?μου?, ωστ?σο αν?κτησε την Κ?προ το 295 π.Χ.

Νι?θοντα? ?τι το βασ?λειο ?ταν πλ?ον ασφαλ??, ο Πτολεμα?ο? μοιρ?στηκε την κυριαρχ?α με τον γιο του -τον Πτολεμα?ο Β?- απ? τη σ?ζυγ? του Βερεν?κη το 285 π.Χ. Στη συν?χεια, μ?λλον αφι?ρωσε τη συνταξιοδ?τησ? του στη συγγραφ? μ?α? ιστορ?α? των εκστρατει?ν του Αλεξ?νδρου, η οπο?α δυστυχ?? τ?ρα δεν σ?ζεται, αλλ? ?ταν μ?α κ?ρια πηγ? για το μεταγεν?στερο ?ργο του Αρριανο? . Ο Πτολεμα?ο? Α? απεβ?ωσε το 283 π.Χ. σε ηλικ?α 84 ετ?ν. ?φησε ?να σταθερ? και καλ? διοικο?μενο βασ?λειο στον γιο του.

Πτολεμα?ο? Β? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Πτολεμα?ο? Β? Φιλ?δελφο? , ο οπο?ο? διαδ?χθηκε τον πατ?ρα του ω? φαρα? τη? Αιγ?πτου το 283 π.Χ., ^[14] ?ταν ?να? ειρηνικ?? και καλλιεργημ?νο? φαρα?, αν και σε αντ?θεση με τον πατ?ρα του δεν ?ταν σπουδα?ο? πολεμιστ??. Ευτυχ??, ο Πτολεμα?ο? Α? ε?χε αφ?σει την Α?γυπτο δυνατ? και ευημερο?σα. Τρ?α χρ?νια εκστρατε?α? στον Α? Συριακ? Π?λεμο ?κανε του? Πτολεμα?ου? κ?ριου? τη? ανατολικ?? Μεσογε?ου, ελ?γχοντα? τα νησι? του Αιγα?ου (η Νησιωτικ? Συμμαχ?α ) και τι? παρ?κτιε? περιοχ?? τη? Κιλικ?α? , τη? Παμφυλ?α? , τη? Λυκ?α? και τη? Καρ?α? . Ωστ?σο, μερικ? απ? αυτ? τα εδ?φη χ?θηκαν κοντ? στο τ?λο? τη? βασιλε?α? του ω? αποτ?λεσμα του Β? Συριακο? Πολ?μου . Στη δεκαετ?α του 270 π.Χ. ο Πτολεμα?ο? Β? ν?κησε το βασ?λειο του Κου? σε π?λεμο, αποκτ?ντα? στου? Πτολεμα?ου? ελε?θερη πρ?σβαση στην επικρ?τεια των Κουσιτ?ν και τον ?λεγχο σημαντικ?ν κοιτασμ?των χρυσο? ν?τια τη? Αιγ?πτου, γνωστ? ω? Δωδεκασ?ινο?. ^[15] Ω? αποτ?λεσμα οι Πτολεμα?οι ?δρυσαν κυνηγετικο?? σταθμο?? και λιμ?νια μ?χρι το Πορτ Σουδ?ν , απ? ?που ομ?δε? επιδρομ?ν που περιε?χαν εκατοντ?δε? ?νδρε?, ?ψαχναν για πολεμικο?? ελ?φαντε?. ^[15] Ο ελληνιστικ?? πολιτισμ?? θα αποκτο?σε σημαντικ? επιρρο? στο Κου? αυτ? την εποχ?. ^[15]

Ο Πτολεμα?ο? Β? ?ταν ?να? πρ?θυμο? προστ?τη? τη? μελ?τη?, χρηματοδ?τησε την επ?κταση τη? Βιβλιοθ?κη? τη? Αλεξ?νδρεια? και προστ?τευσε την επιστημονικ? ?ρευνα. Ποιητ?? ?πω? ο Καλλ?μαχο? , ο Θε?κριτο? , ο Απολλ?νιο? ο Ρ?διο? , ο Ποσε?διππο? ?λαβαν υποτροφ?ε? και παρ?γαγαν αριστουργ?ματα τη? ελληνιστικ?? πο?ηση?, συμπεριλαμβανομ?νων πανηγυρικ?ν προ? τιμ?ν τη? δυναστε?α? των Πτολεμα?ων. ?λλοι μελετητ?? που λειτουργο?σαν υπ? την αιγ?δα του Πτολεμα?ου, ?ταν ο μαθηματικ?? Ευκλε?δη? και ο αστρον?μο? Αρ?σταρχο? . Ο Πτολεμα?ο? πιστε?εται ?τι αν?θεσε στον Mαν?θωνα να συνθ?σει τα Aιγυπτιακ? του, μ?α αφ?γηση τη? αιγυπτιακ?? ιστορ?α?, που ?σω? ε?χε σκοπ? να κ?νει τον αιγυπτιακ? πολιτισμ? κατανοητ? στου? ν?ου? ηγεμ?νε? του. ^[16]

Η πρ?τη σ?ζυγο? του Πτολεμα?ου, η Αρσιν?η Α? , κ?ρη του Λυσ?μαχου , ?ταν μητ?ρα των ν?μιμων παιδι?ν του. Μετ? την αποκ?ρυξ? τη?, ακολο?θησε το αιγυπτιακ? ?θιμο και νυμφε?τηκε την αδελφ? του , Αρσιν?η Β? , ξεκιν?ντα? μ?α πρακτικ? που, εν? ?ταν ευχ?ριστη στον αιγυπτιακ? πληθυσμ?, ε?χε σοβαρ?? συν?πειε? σε μεταγεν?στερε? βασιλε?ε?. Η υλικ? και λογοτεχνικ? α?γλη τη? Αλεξανδριν?? Αυλ?? βρισκ?ταν στο απ?γει? τη? επ? Πτολεμα?ου Β?. Ο Καλλ?μαχο? , φ?λακα? τη? Βιβλιοθ?κη? τη? Αλεξ?νδρεια? , ο Θε?κριτο? , και πλ?θο? ?λλων ποιητ?ν, εξ?μνησαν την οικογ?νεια των Πτολεμα?ων. Ο ?διο? ο Πτολεμα?ο? ?ταν πρ?θυμο? να αυξ?σει τη βιβλιοθ?κη και να υποστηρ?ξει την επιστημονικ? ?ρευνα. Ξ?δευε αφειδ?? για να γ?νει η Αλεξ?νδρεια οικονομικ?, καλλιτεχνικ? και πνευματικ? πρωτε?ουσα του ελληνιστικο? κ?σμου. Οι ακαδημ?ε? και οι βιβλιοθ?κε? τη? Αλεξ?νδρεια? αποδε?χθηκαν ζωτικ?? σημασ?α? για τη διατ?ρηση μεγ?λου μ?ρου? τη? ελληνικ?? λογοτεχνικ?? κληρονομι??.

Πτολεμα?ο? Γ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Πτολεμα?ο? Γ? Ευεργ?τη? διαδ?χθηκε τον πατ?ρα του το 246 π.Χ. Εγκατ?λειψε την πολιτικ? των προκατ?χων του να μ?νουν ?ξω απ? του? πολ?μου? των ?λλων μακεδονικ?ν διαδ?χων βασιλε?ων και βυθ?στηκε στον Γ? Συριακ? Π?λεμο (246?241 π.Χ.) με την Αυτοκρατορ?α των Σελευκιδ?ν τη? Συρ?α? , ?ταν η αδελφ? του, βασ?λισσα Βερεν?κη και ο γιο? τη? δολοφον?θηκαν σε δυναστικ? διαμ?χη. Ο Πτολεμα?ο? Γ? β?δισε θριαμβευτικ? στην καρδι? του βασιλε?ου των Σελευκιδ?ν, μ?χρι τη Βαβυλων?α , εν? οι στ?λοι του στο Αιγα?ο Π?λαγο? ?καναν ν?ε? κατακτ?σει? μ?χρι τη Θρ?κη .

Αυτ? η ν?κη σηματοδ?τησε το ζεν?θ τη? Πτολεμα?κ?? δ?ναμη?. Ο Σ?λευκο? Β? Καλλ?νικο? διατ?ρησε τον θρ?νο του, αλλ? οι αιγυπτιακο? στ?λοι ?λεγχαν τι? περισσ?τερε? ακτ?? τη? Μ. Ασ?α? και τη? Ελλ?δα?. Μετ? απ? αυτ?ν τον θρ?αμβο ο Πτολεμα?ο? Γ? δεν συμμετε?χε πλ?ον ενεργ? στον π?λεμο, αν και υποστ?ριξε του? εχθρο?? τη? Μακεδον?α? στην ελληνικ? πολιτικ? σκην?. Η εσωτερικ? του πολιτικ? δι?φερε απ? εκε?νη το? πατ?ρα του στο ?τι υποστ?ριζε τη γηγεν? αιγυπτιακ? θρησκε?α πιο φιλελε?θερα: ?φησε μεγαλ?τερα ?χνη αν?μεσα στα αιγυπτιακ? μνημε?α. Σε αυτ? η βασιλε?α του σηματοδοτε? τη σταδιακ? εξαιγυπτ?ωση των Πτολεμα?ων.

Ο Πτολεμα?ο? Γ? συν?χισε τι? χορηγ?ε? το? προκατ?χου του για τι? σπουδ?? και τη λογοτεχν?α. Η Μεγ?λη Βιβλιοθ?κη στο Μουσε?ο συμπληρ?θηκε απ? μ?α δε?τερη βιβλιοθ?κη, που κτ?στηκε στο Σεραπε?ο . Λ?γεται ?τι ε?χε ληφθε? και αντιγραφε? κ?θε βιβλ?ο, που ξεφ?ρτωνε στι? αποβ?θρε? τη? Αλεξ?νδρεια?, επιστρ?φοντα? τα αντ?γραφα στου? ιδιοκτ?τε? του? και κρατ?ντα? τα πρωτ?τυπα για τη Βιβλιοθ?κη. ^[17] Λ?γεται ?τι δανε?στηκε απ? την Αθ?να τα επ?σημα χειρ?γραφα το? Αισχ?λου , το? Σοφοκλ? και το? Ευριπ?δη και ?χανε το μεγ?λο εχ?γγυο, πο? ε?χε καταβ?λει γι' αυτ?, προτιμ?ντα? να τα κρατ?σει στη Βιβλιοθ?κη, αντ? να τα επιστρ?ψει. Ο πιο διακεκριμ?νο? λ?γιο? στην Αυλ? του Πτολεμα?ου Γ? ?ταν ο πολυμαθ?? και γεωγρ?φο? Ερατοσθ?νη? , πιο γνωστ?? για τον εξαιρετικ? ακριβ? υπολογισμ? τη? περιφ?ρεια? τη? γη? . ?λλοι εξ?χοντε? μελετητ?? περιλαμβ?νουν του? μαθηματικο?? Κ?νωνα τον Σ?μιο και Απολλ?νιο τον Περγα?ο . ^[16]

Ο Πτολεμα?ο? Γ? χρηματοδ?τησε κατασκευαστικ? ?ργα σε ναο?? σε ?λη την Α?γυπτο. Το πιο σημαντικ? απ? αυτ? ?ταν ο Να?? του ?ρου στο Εντφο? , ?να απ? τα αριστουργ?ματα τη? αρχα?α? αιγυπτιακ?? αρχιτεκτονικ?? να?ν και τ?ρα ο καλ?τερα διατηρημ?νο? απ? ?λου? του? αιγυπτιακο?? ναο??. Ο Πτολεμα?ο? Γ? ξεκ?νησε την κατασκευ? του στι? 23 Αυγο?στου 237 π.Χ. Οι εργασ?ε? συνεχ?στηκαν για το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? δυναστε?α? των Πτολεμα?ων. Ο κ?ριο? να?? ολοκληρ?θηκε κατ? τη βασιλε?α του γιου του, Πτολεμα?ου Δ?, το 212 π.Χ. και το πλ?ρε? συγκρ?τημα ολοκληρ?θηκε μ?λι? το 142 π.Χ. κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του Πτολεμα?ου Η? , εν? τα αν?γλυφα στον μεγ?λο πυλ?να ολοκληρ?θηκαν κατ? τη βασιλε?α του Πτολεμα?ου ΙΒ? .

Παρακμ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πτολεμα?ο? Δ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 221 π.Χ., ο Πτολεμα?ο? Γ? απεβ?ωσε και τον διαδ?χθηκε ο γιο? του Πτολεμα?ο? Δ? Φιλοπ?τωρ , ?να? αδ?ναμο? βασιλι??, το? οπο?ου η κυριαρχ?α επιτ?χυνε την παρακμ? του Πτολεμα?κο? βασιλε?ου. Η βασιλε?α του εγκαινι?στηκε με τον φ?νο τη? μητ?ρα? του και βρισκ?ταν π?ντα υπ? την επιρρο? των βασιλικ?ν ευνοουμ?νων , που ?λεγχαν την κυβ?ρνηση. Ωστ?σο, οι υπουργο? του μπ?ρεσαν να κ?νουν σοβαρ?? προετοιμασ?ε? για να αντιμετωπ?σουν τι? επιθ?σει? το? Αντ?οχου Γ? του Μεγ?λου στην Κο?λη Συρ?α και η μεγ?λη αιγυπτιακ? ν?κη τη? Ραφ?α? το 217 π.Χ. εξασφ?λισε το βασ?λειο. ?να σημ?δι τη? εσωτερικ?? αδυναμ?α? τη? βασιλε?α? του ?ταν οι εξεγ?ρσει? των γηγεν?ν Αιγυπτ?ων, που κατ?στρεψαν π?νω απ? τη μισ? χ?ρα για περισσ?τερα απ? 20 χρ?νια. Ο Φιλοπ?τορα? ?ταν αφοσιωμ?νο? στι? οργιαστικ?? θρησκε?ε? και στη λογοτεχν?α. Νυμφε?τηκε την αδελφ? του Αρσιν?η Γ? , αλλ? κυβερν?θηκε απ? την ερωμ?νη του Αγαθ?κλεια.

?πω? και οι προκ?τοχο? του, ο Πτολεμα?ο? Δ? παρουσι?στηκε ω? τυπικ?? Αιγ?πτιο? φαρα? και υποστ?ριξε ενεργ? την αιγυπτιακ? ιερατικ? ελ?τ μ?σω δωρε?ν και κατασκευ?? να?ν. Ο Πτολεμα?ο? Γ? ε?χε εισαγ?γει μ?α σημαντικ? καινοτομ?α το 238 π.Χ. πραγματοποι?ντα? σ?νοδο ?λων των ιερ?ων τη? Αιγ?πτου στον Κ?νωπο . Ο Πτολεμα?ο? Δ? συν?χισε αυτ? την παρ?δοση, πραγματοποι?ντα? τη δικ? του σ?νοδο στη Μ?μφιδα το 217 π.Χ., μετ? του? εορτασμο?? τη? ν?κη? του Δ? Συριακο? Πολ?μου. Αποτ?λεσμα αυτ?? τη? συν?δου ?ταν το Δι?ταγμα τη? Ραφ?α? , που εκδ?θηκε στι? 15 Νοεμβρ?ου 217 π.Χ. και διατηρ?θηκε σε τρ?α αντ?γραφα. ?πω? και ?λλα Πτολεμα?κ? διατ?γματα , το δι?ταγμα ?ταν γραμμ?νο στα ιερογλυφικ? , στη δημ?δη αιγυπτιακ? γραφ? και στην κοιν? ελληνικ? . Το δι?ταγμα καταγρ?φει τη στρατιωτικ? επιτυχ?α του Πτολεμα?ου Δ? και τη? Αρσιν?η? Γ? και τι? ευεργεσ?ε? του? προ? την αιγυπτιακ? ιερατικ? ελ?τ. Καθ' ?λη τη δι?ρκεια, ο Πτολεμα?ο? Δ? παρουσι?ζεται να αναλαμβ?νει το ρ?λο του ?ρου , που εκδικε?ται τον πατ?ρα του νικ?ντα? τι? δυν?μει? τη? αταξ?α? με επικεφαλ?? τον θε? Σετ . Σε αντ?λλαγμα, οι ιερε?? αν?λαβαν να στ?σουν μ?α ομ?δα αγαλμ?των σε κ?θε να? του?, που απεικ?νιζε τον θε? το? ναο? να παρουσι?ζει ?να ξ?φο? ν?κη? στον Πτολεμα?ο Δ? και την Αρσιν?η Γ?. Πενθ?μερο? εορτασμ?? εγκαινι?στηκε προ? τιμ?ν των Θε?ν Φιλοπατ?ρων και τη? ν?κη? του?. Το δι?ταγμα φα?νεται λοιπ?ν να αντιπροσωπε?ει μ?α επιτυχημ?νη σ?ζευξη τη? αιγυπτιακ?? φαραωνικ?? ιδεολογ?α? και θρησκε?α? με την ελληνιστικ? ελληνικ? ιδεολογ?α το? νικητ? βασιλι? και τη? λατρε?α? το? ηγεμ?να του. ^[18]

Εξεγ?ρσει? στο Ν?το [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η κακ? διακυβ?ρνηση απ? τον φαρα? στην Αλεξ?νδρεια οδ?γησε σε μ?α σχεδ?ν επιτυχημ?νη εξ?γερση, υπ? την ηγεσ?α εν?? ιερ?α ον?ματι Υγρον?φωρ . Αυτοανακηρ?χθηκε φαρα? το 205 π.Χ. και κυβ?ρνησε την ?νω Α?γυπτο μ?χρι το τ?λο? του το 199 π.Χ. Τον διαδ?χτηκε ο γιο? του Ανχμακ?? , του οπο?ου οι δυν?μει? παραλ?γο να εκδι?ξουν του? Πτολεμα?ου? απ? τη χ?ρα. Η επαναστατικ? δυναστε?α τελικ? ηττ?θηκε το 185, και μ?α στ?λη που ε?ρταζε αυτ? το γεγον?? ?ταν ιστορικ? σημαντικ? ω? η περ?φημη π?τρα τη? Ροζ?ττα? .

Πτολεμα?ο? Ε? Επιφαν?? και Πτολεμα?ο? ΣΤ? Φιλομ?τωρ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Πτολεμα?ο? Ε? Επιφαν?? , γιο? του Φιλοπ?τορα και τη? Αρσιν?η?, ?ταν παιδ? ?ταν αν?βηκε στο θρ?νο και μ?α σειρ? αντιβασιλ?ων διοικο?σαν το βασ?λειο. Ο Αντ?οχο? Γ? ο Μ?γα? τη? Αυτοκρατορ?α? των Σελευκιδ?ν και ο Φ?λιππο? Ε? τη? Μακεδον?α? ?καναν μ?α συμφων?α για την κατ?ληψη των Πτολεμα?κ?ν κτ?σεων. Ο Φ?λιππο? Ε? κατ?λαβε αρκετ? νησι? και μ?ρη στην Καρ?α και τη Θρ?κη , εν? η μ?χη του Παν?ου το 200 π.Χ. μεταβ?βασε την Κο?λη Συρ?α απ? την Πτολεμα?κ? εξουσ?α στον ?λεγχο των Σελευκιδ?ν. Μετ? την ?ττα αυτ? η Α?γυπτο? συν?ψε συμμαχ?α με την ανερχ?μενη δ?ναμη στη Μεσ?γειο, τη Ρ?μη. Μ?λι? ενηλικι?θηκε ο Επιφαν?? ?γινε τ?ραννο?, πριν απ? το πρ?ωρο τ?λο? του το 180 π.Χ. Τον διαδ?χθηκε ο βρ?φο? γιο? του Πτολεμα?ο? ΣΤ? Φιλομ?τωρ .

Το 170 π.Χ. ο Αντ?οχο? Δ? Επιφαν?? εισ?βαλε στην Α?γυπτο και αιχμαλ?τισε τον Φιλομ?τορα , εγκαθιστ?ντα? τον στη Μ?μφιδα ω? βασιλι?-μαριον?τα. Ο μικρ?τερο? αδελφ?? το? Φιλομ?τορα (αργ?τερα Πτολεμα?ο? Η? Φ?σκων ) τοποθετ?θηκε βασιλι?? απ? την Πτολεμα?κ? Αυλ? στην Αλεξ?νδρεια. ?ταν ο Αντ?οχο? Δ? αποχ?ρησε, τα αδ?λφια συμφ?νησαν να βασιλε?σουν απ? κοινο? με την αδελφ? του? Κλεοπ?τρα Β? . Σ?ντομα ?μω? διαφ?νισαν και οι διαμ?χε? μεταξ? των δ?ο αδελφ?ν επ?τρεψαν στη Ρ?μη να παρ?μβει και να αυξ?σει σταθερ? την επιρρο? τη? στην Α?γυπτο. Ο Φιλομ?τωρ αν?κτησε τελικ? τον θρ?νο. Το 145 π.Χ. σκοτ?θηκε στη μ?χη τη? Αντι?χεια? .

Καθ' ?λη τη δι?ρκεια των δεκαετι?ν 160 και 150 π.Χ., ο Πτολεμα?ο? ΣΤ? επιβεβα?ωσε επ?ση? τον ?λεγχο των Πτολεμα?ων στο β?ρειο τμ?μα τη? Νουβ?α? . Αυτ? το επ?τευγμα διαφημ?ζεται ?ντονα στον να? τη? ?σιδα? στη ν?σο Φ?λαι , στον οπο?ο χορηγ?θηκαν τα φορολογικ? ?σοδα τη? περιοχ?? του Δωδεκ?σχοινου το 157 π.Χ. Οι διακοσμ?σει? στον πρ?το πυλ?να το? ναο? τη? ?σιδα? στι? Φ?λαι τον?ζουν την αξ?ωση των Πτολεμα?ων να κυβερνο?ν ολ?κληρη τη Νουβ?α. Η προαναφερθε?σα επιγραφ? σχετικ? με του? ιερε?? τη? Μαντουλ?δο? δε?χνει, ?τι ορισμ?νοι Νο?βιοι ηγ?τε? τουλ?χιστον πλ?ρωναν φ?ρο τιμ?? στο θησαυροφυλ?κιο των Πτολεμα?ων αυτ?ν την περ?οδο. Προκειμ?νου να εξασφαλ?σει την περιοχ?, ο στρατηγ?? τη? ?νω Αιγ?πτου, Βοηθ?? , ?δρυσε δ?ο ν?ε? π?λει?, που ονομ?στηκαν Φιλομ?τρι? και Κλεοπ?τρ α προ? τιμ? του βασιλικο? ζε?γου?. ^{[20] [21]}

Οι μετ?πειτα Πτολεμα?οι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μετ? το τ?λο? το? Πτολεμα?ου ΣΤ? ξεκ?νησε μ?α σειρ? απ? εμφ?λιου? πολ?μου? και διαμ?χε? μεταξ? των μελ?ν τη? δυναστε?α? των Πτολεμα?ων, που κρ?τησε περισσ?τερο απ? ?ναν αι?να. Τον Φιλομ?τορα διαδ?χθηκε ?να ακ?μη βρ?φο?, ο γιο? του Πτολεμα?ο? Ζ? Ν?ο? Φιλοπ?τωρ . ?μω? ο Πτολεμα?ο? Η? Φ?σκων επ?στρεψε σ?ντομα, σκ?τωσε τον νεαρ? ανιψι? του, κατ?λαβε τον θρ?νο και αποδε?χθηκε σ?ντομα σκληρ?? τ?ραννο?. Με το τ?λο? του το 116 π.Χ. ?φησε το βασ?λειο στη σ?ζυγ? του Κλεοπ?τρα Γ? και στον γιο τη? Πτολεμα?ο Θ? Φιλομ?τορα Σωτ?ρα Β? . Ο νεαρ?? βασιλι?? εκδι?χθηκε απ? τη μητ?ρα του το 107 π.Χ., η οπο?α βασ?λευσε απ? κοινο? με τον μικρ?τερο γιο το? Ευεργ?τη , Πτολεμα?ο Ι? Αλ?ξανδρο Α? . Το 88 π.Χ. ο Πτολεμα?ο? Θ? επ?στρεψε ξαν? στον θρ?νο και τον διατ?ρησε μ?χρι το τ?λο? του το 80 π.Χ. Τον διαδ?χθηκε ο Πτολεμα?ο? ΙΑ? Αλ?ξανδρο? Β? , γιο? του Πτολεμα?ου Ι?. Λιντσαρ?στηκε απ? τον ?χλο τη? Αλεξ?νδρεια?, ?ταν δολοφ?νησε τη θετ? του μητ?ρα, η οπο?α ?ταν επ?ση? εξαδ?λφη, θε?α και σ?ζυγ?? του. Αυτ?? οι ?θλιε? δυναστικ?? διαμ?χε? ?φησαν την Α?γυπτο τ?σο αποδυναμωμ?νη, που η χ?ρα ?γινε de facto προτεκτορ?το τη? Ρ?μη?, η οπο?α ε?χε πλ?ον απορροφ?σει το μεγαλ?τερο μ?ρο? του ελληνικο? κ?σμου.

Τον Πτολεμα?ο ΙΑ? διαδ?χθηκε ?να? γιο? του Πτολεμα?ου Θ?, ο Πτολεμα?ο? ΙΒ? Ν?ο? Δι?νυσο? , με το παρων?μιο ο Αυλητ?? . Μ?χρι τ?ρα η Ρ?μη ?ταν ο διαιτητ?? των αιγυπτιακ?ν υποθ?σεων και προσ?ρτησε τ?σο τη Λιβ?η ?σο και την Κ?προ . Το 58 π.Χ. ο Αυλητ?? εκδι?χθηκε απ? τον ?χλο τη? Αλεξ?νδρεια?, αλλ? οι Ρωμα?οι τον αποκατ?στησαν στην εξουσ?α τρ?α χρ?νια αργ?τερα. Απεβ?ωσε το 51 π.Χ., αφ?νοντα? το βασ?λειο στον δεκαετ? γιο του και τη δεκαεπταετ? κ?ρη του: τον Πτολεμα?ο ΙΓ? Θε? Φιλοπ?τορα και την Κλεοπ?τρα Ζ? , που βασ?λευσαν απ? κοινο? ω? σ?ζυγοι.

Τελευτα?α χρ?νια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κλεοπ?τρα Ζ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Κλεοπ?τρα Ζ? αν?βηκε στον αιγυπτιακ? θρ?νο στι? 22 Μαρτ?ου 51 π.Χ. μετ? το τ?λο? το? πατ?ρα τη?, Πτολεμα?ου ΙΒ? Ν?ου Διον?σου . ^[23] Βασ?λευσε ω? βασ?λισσα ≪Φιλοπ?τορα?≫ και φαρα? με δι?φορου? ?νδρε? αντιβασιλε?? απ? το 51 ?ω? το 30 π.Χ. ^[24]

Η πτ?ση τη? εξουσ?α? των Πτολεμα?ων συν?πεσε με την αυξαν?μενη κυριαρχ?α τη? Ρωμα?κ?? Δημοκρατ?α? . Με το ?να κρ?το? μετ? το ?λλο να π?φτουν στη Μακεδον?α και την αυτοκρατορ?α των Σελευκιδ?ν, οι Πτολεμα?οι δεν ε?χαν ?λλη επιλογ? απ? το να συμμαχ?σουν με του? Ρωμα?ου?, ?να σ?μφωνο που κρ?τησε περισσ?τερο απ? 150 χρ?νια. Την εποχ? του Πτολεμα?ου ΙΒ? η Ρ?μη ε?χε αποκτ?σει τερ?στια επιρρο? στην πολιτικ? και τα οικονομικ? τη? Αιγ?πτου, σε σημε?ο που ανακ?ρυξε τη ρωμα?κ? σ?γκλητο θεματοφ?λακα τη? Πτολεμα?κ?? Δυναστε?α?. Ο Πτολεμα?ο? ΙΒ? ε?χε πληρ?σει τερ?στια ποσ? αιγυπτιακο? πλο?του και π?ρων ω? φ?ρο τιμ?? στου? Ρωμα?ου?, προκειμ?νου να ανακτ?σει και να εξασφαλ?σει τον θρ?νο του μετ? την εξ?γερση και το σ?ντομο πραξικ?πημα υπ? την ηγεσ?α των μεγαλ?τερων κορ?ν του, τη? Κλεοπ?τρα? ΣΤ? Τρ?φαινα? και τη? Βερεν?κη Δ? . Και οι δ?ο κ?ρε? σκοτ?θηκαν στην αν?κτηση το? θρ?νου του απ? τον Αυλητ?: η Τρ?φαινα με δολοφον?α και η Βερεν?κη με εκτ?λεση. ?τσι ?μεινε η Κλεοπ?τρα Ζ? ω? το μεγαλ?τερο παιδ? του Πτολεμα?ου ΙΒ? Αυλητ? που επ?ζησε. Παραδοσιακ?, τα βασιλικ? αδ?λφια των Πτολεμα?ων παντρε?ονταν το ?να το ?λλο κατ? την ?νοδο στο θρ?νο. Αυτο? οι γ?μοι μερικ?? φορ?? ?καναν παιδι? και ?λλε? φορ?? ?ταν απλ?? μ?α τελετουργικ? ?νωση για την εδρα?ωση τη? πολιτικ?? εξουσ?α?. Ο Πτολεμα?ο? ΙΒ? Αυλητ?? εξ?φρασε με τη διαθ?κη του την επιθυμ?α να παντρευτο?ν η Κλεοπ?τρα Ζ? και ο αδελφ?? τη? Πτολεμα?ο? ΙΓ? και να κυβερν?σουν απ? κοινο?. Στη διαθ?κη η ρωμα?κ? σ?γκλητο? ορ?στηκε ω? εκτελεστ??, δ?νοντα? στη Ρ?μη περαιτ?ρω ?λεγχο στου? Πτολεμα?ου? και, ω? εκ το?του, στη μο?ρα τη? Αιγ?πτου ω? ?θνου?.

Μετ? το τ?λο? το? πατ?ρα του?, η Κλεοπ?τρα Ζ? και ο μικρ?τερο? αδελφ?? τη? Πτολεμα?ο? ΙΓ? κληρον?μησαν τον θρ?νο και παντρε?τηκαν. Ωστ?σο, ο γ?μο? του? ?ταν μ?νο ονομαστικ?? και η σχ?ση του? σ?ντομα εκφυλ?στηκε. Η Κλεοπ?τρα στερ?θηκε την εξουσ?α και τον τ?τλο απ? του? συμβο?λου? το? Πτολεμα?ου ΙΓ?, οι οπο?οι ε?χαν σημαντικ? επιρρο? στον νεαρ? βασιλι?. Φε?γοντα? στην εξορ?α, η Κλεοπ?τρα προσπ?θησε να συγκεντρ?σει στρατ? για να ανακτ?σει τον θρ?νο.

Ο Ιο?λιο? Κα?σαρα? ?φυγε απ? τη Ρ?μη για την Αλεξ?νδρεια το 48 π.Χ. για να καταπν?ξει τον επικε?μενο εμφ?λιο π?λεμο, καθ?? ο π?λεμο? στην Α?γυπτο -η οπο?α ?ταν μ?α απ? του? μεγαλ?τερου? προμηθευτ?? σιτηρ?ν και ?λλων ακριβ?ν αγαθ?ν τη? Ρ?μη?-, θα ε?χε επιζ?μια επ?δραση στο εμπ?ριο με τη Ρ?μη, ειδικ? στου? πολ?τε? τη? εργατικ?? τ?ξη? τη? Ρ?μη?. Κατ? τη δι?ρκεια τη? παραμον?? του στο αν?κτορο τη? Αλεξ?νδρεια?, δ?χθηκε την 22χρονη Κλεοπ?τρα, που φ?ρεται να την μετ?φεραν κρυφ? τυλιγμ?νη σε χαλ?. Ο Κα?σαρα? συμφ?νησε να υποστηρ?ξει την αξ?ωση τη? Κλεοπ?τρα? στο θρ?νο. Ο Πτολεμα?ο? ΙΓ? και οι σ?μβουλο? του εγκατ?λειψαν το αν?κτορο, στρ?φοντα? τι? αιγυπτιακ?? δυν?μει? που ?ταν πιστ?? στον θρ?νο εναντ?ον το? Κα?σαρα και τη? Κλεοπ?τρα?, οι οπο?οι οχυρ?θηκαν στο συγκρ?τημα των ανακτ?ρων μ?χρι να φθ?σουν οι ρωμα?κ?? ενισχ?σει? για να πολεμ?σουν την εξ?γερση, γνωστ? στη συν?χεια ω? μ?χε? στην Αλεξ?νδρεια . Οι δυν?μει? του Πτολεμα?ου ΙΓ? ηττ?θηκαν τελικ? στη μ?χη του Νε?λου και ο βασιλι?? σκοτ?θηκε στη σ?γκρουση: σ?μφωνα με πληροφορ?ε? πν?γηκε στον Νε?λ, εν? προσπαθο?σε να φ?γει με τον εναπομε?ναντα στρατ? του.

Το καλοκα?ρι του 47 π.Χ., ?χοντα? παντρευτε? τον μικρ?τερο αδελφ? τη? Πτολεμα?ο ΙΔ? , η Κλεοπ?τρα ξεκ?νησε με τον Κα?σαρα για ?να δ?μηνο ταξ?δι κατ? μ?κο? του Νε?λου. Μαζ?, επισκ?φθηκαν τα Δ?νδερα , ?που η Κλεοπ?τρα λατρευ?ταν ω? φαρα?, τιμ? που δεν μπορο?σε να φτ?σει ο Κα?σαρα?. ?γιναν εραστ?? και εκε?νη το? γ?ννησε ?ναν γιο, τον Καισαρ?ωνα . Το 45 π.Χ. η Κλεοπ?τρα και ο Καισαρ?ων ?φυγαν απ? την Αλεξ?νδρεια για τη Ρ?μη, ?που ?μειναν σε ?να παλ?τι, που ?χτισε ο Κα?σαρα? προ? τιμ?ν του?.

Το 44 π.Χ. ο Κα?σαρα? δολοφον?θηκε στη Ρ?μη απ? αρκετο?? συγκλητικο?? . Με το τ?λο? του, η Ρ?μη χωρ?στηκε μεταξ? των υποστηρικτ?ν του Μ?ρκου Αντ?νιου και του Οκταβιανο? . ?ταν ο Μ?ρκο? Αντ?νιο? φ?νηκε να επικρατε?, η Κλεοπ?τρα τον υποστ?ριξε και, λ?γο μετ?, ?γιναν κι αυτο? εραστ?? και τελικ? παντρε?τηκαν στην Α?γυπτο (αν και ο γ?μο? του? δεν αναγνωρ?στηκε ποτ? απ? το ρωμα?κ? δ?καιο, καθ?? ο Αντ?νιο? ?ταν ?δη παντρεμ?νο? με Ρωμα?α). Η ?νωσ? του? ?φερε τρ?α παιδι?: οι δ?δυμοι Κλεοπ?τρα Σελ?νη και Αλ?ξανδρο? ?λιο? και ?να? ?λλο? γιο?, ο Πτολεμα?ο? Φιλ?δελφο? .

Η συμμαχ?α του Μ?ρκου Αντ?νιου με την Κλεοπ?τρα εξ?ργισε ακ?μη περισσ?τερο τη Ρ?μη. Ονομ?στηκε απ? του? Ρωμα?ου? μ?γισσα, που διψο?σε για εξουσ?α, κατηγορ?θηκε ?τι αποπλ?νησε τον Μ. Αντ?νιο για να προωθ?σει την κατ?κτηση τη? Ρ?μη?. Περαιτ?ρω οργ? ακολο?θησε στην τελετ? των δωρε?ν τη? Αλεξ?νδρεια? το φθιν?πωρο του 34 π.Χ., στην οπο?α η Ταρσ?? , η Κυρ?νη , η Κρ?τη , η Κ?προ? και η Ιουδα?α επρ?κειτο να δοθο?ν ω? πελατειακ?? μοναρχ?ε? στα παιδι? το? Μ. Αντ?νιου απ? την Κλεοπ?τρα. Στη διαθ?κη του ο Μ. Αντ?νιο? εξ?φρασε την επιθυμ?α του να ταφε? στην Αλεξ?νδρεια, αντ? να μεταφερθε? στη Ρ?μη σε περ?πτωση θαν?του του, κ?τι που ο Οκταβιαν?? χρησιμοπο?ησε εναντ?ον του Μ. Αντ?νιου, σπ?ρνοντα? περαιτ?ρω διαφων?α στον ρωμα?κ? πληθυσμ?.

Ο Οκταβιαν?? ?σπευσε να κηρ?ξει τον π?λεμο στον Αντ?νιο και την Κλεοπ?τρα, εν? η κοιν? γν?μη για τον Αντ?νιο ?ταν χαμηλ?. Οι ναυτικ?? του? δυν?μει? συναντ?θηκαν στο ?κτιο , ?που οι δυν?μει? του Μ?ρκου Βιψ?νιου Αγρ?ππα ν?κησαν το ναυτικ? τη? Κλεοπ?τρα? και το? Αντ?νιου. Ο Οκταβιαν?? περ?μενε ?ναν χρ?νο πριν διεκδικ?σει την Α?γυπτο ω? ρωμα?κ? επαρχ?α. ?φτασε στην Αλεξ?νδρεια και ν?κησε ε?κολα τι? δυν?μει? το? Μ?ρκου Αντ?νιου, που ε?χαν απομε?νει ?ξω απ? την π?λη. Αντιμετωπ?ζοντα? β?βαιο θ?νατο απ? τα χ?ρια το? Οκταβιανο? , ο Αντ?νιο? αποπειρ?θηκε να αυτοκτον?σει π?φτοντα? στο δικ? του σπαθ?, αλλ? επ?ζησε για λ?γο. Μεταφ?ρθηκε απ? του? εναπομε?ναντε? στρατι?τε? του στην Κλεοπ?τρα, η οπο?α ε?χε εγκλωβιστε? στο μαυσωλε?ο τη?, ?που και π?θανε αμ?σω? μετ?.

Γνωρ?ζοντα? ?τι θα την π?γαιναν στη Ρ?μη για να παρελ?σει στον θρ?αμβο του Οκταβιανο? (και πιθαν?τατα να εκτελεστε? στη συν?χεια), η Κλεοπ?τρα και οι υπηρ?τρι?? τη? αυτοκτ?νησαν στι? 12 Αυγο?στου 30 π.Χ. Ο θρ?λο? και οι πολυ?ριθμε? αρχα?ε? πηγ?? υποστηρ?ζουν ?τι π?θανε απ? το δηλητηρι?δε? δ?γκωμα φιδιο? (μ?α? ασπ?δα? ), αν και ?λλοι αναφ?ρουν ?τι χρησιμοπο?ησε δηλητ?ριο, ? ?τι ο Οκταβιαν?? δι?ταξε ο ?διο? τον θ?νατ? τη?.

Ο Καισαρ?ων, ο γιο? τη? απ? τον Ιο?λιο Κα?σαρα, διαδ?χθηκε ονομαστικ? την Κλεοπ?τρα μ?χρι τη σ?λληψ? του και την υποτιθ?μενη εκτ?λεσ? του τι? εβδομ?δε? μετ? το τ?λο? τη? μητ?ρα? του. Τα παιδι? τη? Κλεοπ?τρα? απ? τον Αντ?νιο τα λυπ?θηκε ο Οκταβιαν?? και δ?θηκαν στην αδελφ? του (και Ρωμα?α σ?ζυγο το? Αντ?νιου) Οκταβ?α τη Νε?τερη , για να τα μεγαλ?σει στο σπ?τι τη?. Δεν γ?νεται περαιτ?ρω αναφορ? στου? γιου? τη? Κλεοπ?τρα? και το? Αντ?νιου στα γνωστ? ιστορικ? κε?μενα εκε?νη? τη? εποχ??, αλλ? η κ?ρη του? Κλεοπ?τρα Σελ?νη παντρε?τηκε τελικ? -με συμφων?α απ? τον Οκταβιαν?- στη βασιλικ? δυναστε?α τη? Μαυριταν?α?, μ?α? απ? τι? πολλ?? μοναρχ?ε?-πελατ?ν τη? Ρ?μη?. Μ?σω των απογ?νων τ?? Κλεοπ?τρα? Σελ?νη?, η Πτολεμα?κ? γραμμ? ?λθε σε επιγαμ?α με τη ρωμα?κ? αριστοκρατ?α για αι?νε?.

Με το τ?λο? τη? Κλεοπ?τρα? και το? Καισαρ?ωνα, η δυναστε?α των Πτολεμα?ων και ολ?κληρη η φαραωνικ? Α?γυπτο? ?ληξε. Η Αλεξ?νδρεια παρ?μεινε η πρωτε?ουσα τη? χ?ρα?, αλλ? η ?δια η Α?γυπτο? ?γινε ρωμα?κ? επαρχ?α. Ο Οκταβιαν?? ?γινε ο μοναδικ?? ηγεμ?να? τη? Ρ?μη? και ?ρχισε να τη μετατρ?πει σε μοναρχ?α, τη Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α .

Ρωμα?κ? κυριαρχ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κ?τω απ? τη ρωμα?κ? κυριαρχ?α, η Α?γυπτο? διοικο?νταν απ? ?ναν ?παρχο, που επιλ?χθηκε απ? τον Αυτοκρ?τορα απ? την τ?ξη των ιππ?ων και ?χι απ? ?ναν κυβερν?τη απ? την τ?ξη των συγκλητικ?ν, για να αποφευχθε? η παρ?μβαση τη? Ρωμα?κ?? Συγκλ?του . Το κ?ριο ρωμα?κ? ενδιαφ?ρον για την Α?γυπτο ?ταν π?ντα η ασφαλ?? παρ?δοση σιτηρ?ν στην π?λη τη? Ρ?μη?. Για τον σκοπ? αυτ? η ρωμα?κ? διο?κηση δεν ?κανε καμ?α αλλαγ? στο πτολεμα?κ? σ?στημα διακυβ?ρνηση?, αν και οι Ρωμα?οι αντικατ?στησαν του? ?λληνε? στα αν?τατα αξι?ματα. ?μω? οι ?λληνε? συν?χισαν να στελεχ?νουν τα περισσ?τερα διοικητικ? γραφε?α και τα ελληνικ? παρ?μειναν η γλ?σσα τη? κυβ?ρνηση? εκτ?? απ? τα υψηλ?τερα επ?πεδα. Σε αντ?θεση με του? ?λληνε?, οι Ρωμα?οι δεν εγκαταστ?θηκαν στην Α?γυπτο σε μεγ?λου? αριθμο??. Ο πολιτισμ??, η εκπα?δευση και η πολιτικ? ζω? παρ?μειναν σε μεγ?λο βαθμ? ελληνικ? καθ' ?λη τη ρωμα?κ? περ?οδο. Οι Ρωμα?οι, ?πω? και οι Πτολεμα?οι, σεβ?στηκαν και προστ?τευαν την αιγυπτιακ? θρησκε?α και ?θιμα, αν και σταδιακ? εισ?χθη η λατρε?α το? ρωμα?κο? κρ?του? και το? Αυτοκρ?τορα. 

Πολιτισμ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Πτολεμα?ο? Α?, ?σω? με τη συμβουλ? του Δημ?τριου Φαληρ?α , ?δρυσε τη Βιβλιοθ?κη τη? Αλεξ?νδρεια? , ^[25] ?να ερευνητικ? κ?ντρο που βρ?σκεται στον βασιλικ? τομ?α τη? π?λη?. Οι λ?γιο? του στεγ?στηκαν στον ?διο τομ?α και χρηματοδοτ?θηκαν απ? του? Πτολεμα?ου? ηγεμ?νε?. ^[25] Ο επικεφαλ?? βιβλιοθηκ?ριο? υπηρ?τησε επ?ση? ω? διδ?σκαλο? το? διαδ?χου. ^[26] Για τα πρ?τα εκατ?ν πεν?ντα χρ?νια τη? ?παρξ?? τη?, η βιβλιοθ?κη προσ?λκυσε του? κορυφα?ου? ?λληνε? μελετητ?? απ? ?λο τον ελληνιστικ? κ?σμο. ^[26] Υπ?ρξε βασικ? ακαδημα?κ?, λογοτεχνικ? και επιστημονικ? κ?ντρο στην αρχαι?τητα. ^[27]

Ο ελληνικ?? πολιτισμ?? ε?χε μακρ?, αλλ? ασ?μαντη παρουσ?α στην Α?γυπτο πολ? πριν ο Μ?γα? Αλ?ξανδρο? ιδρ?σει την π?λη τη? Αλεξ?νδρεια?. Ξεκ?νησε ?ταν ?λληνε? ?ποικοι, υποκινο?μενοι απ? πολλο?? φαρα?, δημιο?ργησαν τον εμπορικ? σταθμ? τη? Nα?κρατη? . Καθ?? η Α?γυπτο? βρισκ?ταν κ?τω απ? ξ?νη κυριαρχ?α και παρακμ?, οι φαρα? εξαρτι?νταν απ? του? ?λληνε? ω? μισθοφ?ρου? και ακ?μη και ω? σ?μβουλου?. ?ταν οι Π?ρσε? κατ?λαβαν την Α?γυπτο, η Να?κρατι? παρ?μεινε σημαντικ? ελληνικ? λιμ?νι και οι ?νδρε? των απο?κων χρησιμοποι?θηκαν ω? μισθοφ?ροι τ?σο απ? του? επαναστ?τε? Αιγ?πτιου? πρ?γκιπε?, ?σο και απ? του? Π?ρσε? βασιλε??, οι οπο?οι αργ?τερα του? ?δωσαν επιχορηγ?σει? γη?, διαδ?δοντα? τον ελληνικ? πολιτισμ? στην κοιλ?δα του Νε?λου. ?ταν ?φτασε ο Μ?γα? Αλ?ξανδρο?, ?δρυσε την Αλεξ?νδρεια στη θ?ση του περσικο? οχυρο? Ρακ?ρτι?. Μετ? το τ?λο? του Αλεξ?νδρου, ο ?λεγχο? π?ρασε στα χ?ρια τη? δυναστε?α? των Λαγιδ?ν (Πτολεμα?ων). ?κτισαν ελληνικ?? π?λει? σε ?λο το βασ?λει? του? και ?δωσαν επιχορηγ?σει? γη? σε ?λη την Α?γυπτο στου? παλα?μαχου? των πολλ?ν στρατιωτικ?ν συγκρο?σε?ν του?. Ο ελληνιστικ?? πολιτισμ?? συν?χισε να ευδοκιμε? ακ?μη και μετ? την προσ?ρτηση τη? Αιγ?πτου απ? τη Ρ?μη μετ? τη μ?χη του Ακτ?ου και δεν παρ?κμασε μ?χρι τι? ισλαμικ?? κατακτ?σει? .

Τ?χνη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Πτολεμα?κ? τ?χνη παρ?χθη κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? των Πτολεμα?ων ηγεμ?νων (304?30 π.Χ.) και συγκεντρ?θηκε κυρ?ω? εντ?? των ορ?ων τη? Πτολεμα?κ?? Αυτοκρατορ?α?. ^{[28] [29]} Αρχικ?, ?ργα τ?χνη? υπ?ρχαν χωριστ? ε?τε σε αιγυπτιακ?, ε?τε σε ελληνιστικ? στυλ, αλλ? με την π?ροδο του χρ?νου, αυτ? τα χαρακτηριστικ? ?ρχισαν να συνδυ?ζονται. Η συν?χιση το? αιγυπτιακο? στυλ τ?χνη? αποδεικν?ει τη δ?σμευση των Πτολεμα?ων να διατηρ?σουν τα αιγυπτιακ? ?θιμα. Αυτ? η στρατηγικ? ?χι μ?νο βο?θησε στη νομιμοπο?ηση τη? διακυβ?ρνησ?? του?, αλλ? και ηρ?μησε τον γενικ? πληθυσμ?. ^[30] Η ελληνικ?? τεχνοτροπ?α? τ?χνη δημιουργ?θηκε επ?ση? κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου και υπ?ρχε παρ?λληλα με την πιο παραδοσιακ? αιγυπτιακ? τ?χνη, η οπο?α δεν μπορο?σε να αλλοιωθε? σημαντικ?, χωρ?? να αλλ?ξει η εγγεν??, πρωτ?στω? θρησκευτικ?, λειτουργ?α τη?. ^[31] Η τ?χνη που βρ?θηκε εκτ?? τη? ?δια? τη? Αιγ?πτου, αν και εντ?? του Πτολεμα?κο? βασιλε?ου, ?λλοτε χρησιμοποιο?σε την αιγυπτιακ? εικονογραφ?α, ?πω? ε?χε χρησιμοποιηθε? στο παρελθ?ν και ?λλοτε την προσ?ρμοζε. ^{[32] [33]}

Για παρ?δειγμα, το σε?στρον απ? φαγεντιαν? που φ?ρει το ?νομα του Πτολεμα?ου, ?χει κ?ποια παραπλανητικ? ελληνικ? χαρακτηριστικ?, ?πω? του? κυλ?νδρου? στην κορυφ?. Ωστ?σο, υπ?ρχουν πολλ? παραδε?γματα σχεδ?ν πανομοι?τυπων σειστρ?ν και στηλ?ν, που χρονολογο?νται μ?χρι τη 18η δυναστε?α στο Ν?ο Βασ?λειο. Ε?ναι, λοιπ?ν, καθαρ? αιγυπτιακο? στιλ. Εκτ?? απ? το ?νομα το? βασιλι?, υπ?ρχουν και ?λλα χαρακτηριστικ? που το χρονολογο?ν συγκεκριμ?να στην Πτολεμα?κ? περ?οδο. Το πιο χαρακτηριστικ? ε?ναι το χρ?μα τη? φαγεντιαν??. Το πρ?σινο το? μ?λου, το βαθ? μπλε και το μπλε τη? λεβ?ντα? ε?ναι τα τρ?α χρ?ματα που χρησιμοποιο?νται πιο συχν? κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου, μ?α αλλαγ? απ? το χαρακτηριστικ? μπλε των προηγο?μενων βασιλε?ων. ^[34] Αυτ? το σε?στρον φα?νεται να ε?ναι μ?α ενδι?μεση απ?χρωση, που ταιρι?ζει χρονολογικ? με την αρχ? τη? Πτολεμα?κ?? βασιλε?α?.

Κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του Πτολεμα?ου Β?, η Αρσιν?η Β? θεοποι?θηκε ε?τε ω? αυτ?νομη θε?, ε?τε ω? προσωποπο?ηση μ?α? ?λλη? θε?κ?? μορφ?? και δ?θηκαν τα δικ? του? ιερ? και εορτ?? σε συνδυασμ? τ?σο με αιγυπτιακο??, ?σο και με ελληνιστικο?? θεο?? (?πω? η ?σι? τη? Αιγ?πτου και η ?ρα τη? Ελλ?δα?). ^[36] Για παρ?δειγμα, η κεφαλ? που αποδ?δεται στην Αρσιν?η Β? την αποθε?νει ω? αιγυπτιακ? θε?. Ωστ?σο, η μαρμ?ρινη κεφαλ? μ?α? πτολεμα?κ?? βασ?λισσα? θεοπο?ε? την Αρσιν?η Β? ω? ?ρα. ^[36] Νομ?σματα αυτ?? τη? περι?δου δε?χνουν επ?ση? την Αρσιν?η Β? με ?να δι?δημα, που φορι?ται αποκλειστικ? απ? θε?? και θεοποιημ?νε? βασιλικ?? γυνα?κε?. ^[37]

Το αγαλματ?διο τη? Αρσιν?η? Β? δημιουργ?θηκε π. το 150?100 π.Χ., πολ? μετ? το τ?λο? τη?, ω? μ?ρο? τ?? δικ?? τη? συγκεκριμ?νη? μεταθαν?τια? λατρε?α? που ξεκ?νησε απ? τον σ?ζυγ? τη? Πτολεμα?ο Β?. Το σχ?μα αποτελε? επ?ση? παρ?δειγμα τη? συγχ?νευση? τη? ελληνικ?? και τη? αιγυπτιακ?? τ?χνη?. Αν και η οπ?σθια κολ?να και η π?ζα τη? θε?? ε?ναι ξεκ?θαρα αιγυπτιακ?, το κ?ρα? που κρατ? και το χτ?νισμ? τη? ε?ναι και τα δ?ο σε ελληνικ? στυλ. Τα στρογγυλεμ?να μ?τια, τα προεξ?χοντα χε?λη και τα συνολικ? νεανικ? χαρακτηριστικ? δε?χνουν ελληνικ? επιρρο?. ^[39]

Παρ? την ενοπο?ηση των ελληνικ?ν και αιγυπτιακ?ν στοιχε?ων στην ενδι?μεση Πτολεμα?κ? περ?οδο, το Πτολεμα?κ? βασ?λειο παρουσ?ασε επ?ση? εξ?χουσα κατασκευ? να?ν ω? συν?χεια των εξελ?ξεων, που βασ?ζονται στην αιγυπτιακ? καλλιτεχνικ? παρ?δοση απ? την 30? δυναστε?α . ^{[40] [41]} Μ?α τ?τοια συμπεριφορ? διε?ρυνε το κοινωνικ? και πολιτικ? κεφ?λαιο των ηγεμ?νων και απ?δειξε την π?στη του? προ? τι? αιγυπτιακ?? θε?τητε?, προ? ικανοπο?ηση των ντ?πιων κατο?κων. ^[42] Οι ναο? παρ?μειναν στο στυλ του Ν?ου Βασιλε?ου και τη? ?στερη? Περι?δου , αν και οι π?ροι προερχ?ταν συχν? απ? ξ?νε? δυν?μει?. ^[40] Οι ναο? ?ταν πρ?τυπα του κοσμικο? χ?ρου με βασικ? σχ?δια που συγκρατο?σαν τον πυλ?να, την ανοιχτ? αυλ?, τι? υπ?στυλε? α?θουσε? και το σκοτειν? και κεντρικ? τοποθετημ?νο ιερ?. ^[40] Ωστ?σο, οι τρ?ποι παρουσ?αση? κειμ?νου σε κ?ονε? και αν?γλυφα ?μειναν επ?σημοι και ?καμπτοι κατ? τη δι?ρκεια τη? Δυναστε?α? των Πτολεμα?ων. Οι σκην?? ?ταν συχν? πλαισιωμ?νε? με επιγραφ?? κειμ?νου, με μεγαλ?τερη αναλογ?α κειμ?νου προ? εικ?να απ? ?,τι ?ταν προηγουμ?νω? κατ? τη δι?ρκεια του Ν?ου Βασιλε?ου . ^[40] Για παρ?δειγμα, ?να αν?γλυφο στο να? του Kom Ombo χωρ?ζεται απ? ?λλε? σκην?? με δ?ο κ?θετε? στ?λε? κειμ?νων. Οι φιγο?ρε? στι? σκην?? ε?ναι ομαλ??, στρογγυλεμ?νε? και αν?γλυφε?, ?να στυλ που συνεχ?στηκε καθ' ?λη τη δι?ρκεια τη? 30η? δυναστε?α?. Το αν?γλυφο αντιπροσωπε?ει την αλληλεπ?δραση μεταξ? των βασιλ?ων των Πτολεμα?ων και των αιγυπτιακ?ν θεοτ?των, που νομιμοπο?ησαν την κυριαρχ?α του? στην Α?γυπτο. ^[38]

Στην Πτολεμα?κ? τ?χνη, ο ιδεαλισμ?? που παρατηρ?θηκε στην τ?χνη των προηγο?μενων δυναστει?ν συνεχ?ζεται, με κ?ποιε? αλλοι?σει?. Οι γυνα?κε? παρουσι?ζονται ω? πιο νεανικ?? και οι ?νδρε? αρχ?ζουν να απεικον?ζονται σε μ?α σειρ? απ? ιδεαλιστικ?? ?ω? ρεαλιστικ??. <sup id="mwAjs">[18]</sup> <sup id="mwAj0">[25]</sup> ?να παρ?δειγμα ρεαλιστικ?? απεικ?νιση? ε?ναι το Πρ?σινο Κεφ?λι στο Βερολ?νο, το οπο?ο δε?χνει τα μη ιδεαλιστικ? χαρακτηριστικ? το? προσ?που με κ?θετε? γραμμ?? επ?νω απ? τη β?ση τη? μ?τη?, γραμμ?? στι? γων?ε? των ματι?ν και μεταξ? τη? μ?τη? και του στ?ματο?. <sup id="mwAj8">[26]</sup> Η επιρρο? τη? ελληνικ?? τ?χνη? φ?νηκε με ?μφαση στο πρ?σωπο, που δεν υπ?ρχε προηγουμ?νω? στην αιγυπτιακ? τ?χνη και στην ενσωμ?τωση ελληνικ?ν στοιχε?ων σε ?να αιγυπτιακ? περιβ?λλον: ατομικιστικ? χτεν?σματα, το οβ?λ πρ?σωπο, τα ≪στρογγυλ? [και] βαθι? στραμμ?να≫ μ?τια και το μικρ?, σφιγμ?νο στ?μα πιο κοντ? στη μ?τη. <sup id="mwAkE">[27]</sup> Τα πρ?ιμα πορτρ?τα των Πτολεμα?ων παρουσ?αζαν μεγ?λα και λαμπερ? μ?τια σε σχ?ση με τη θε?τητα των ηγεμ?νων, καθ?? και με γενικ?? ?ννοιε? τη? αφθον?α?. ^[43]

Θρησκε?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν ο Πτολεμα?ο? Α? Σωτ?ρ ?γινε βασιλι?? τη? Αιγ?πτου, δημιο?ργησε ?ναν ν?ο θε?, τον Σ?ραπι , για να συγκεντρ?σει υποστ?ριξη τ?σο απ? ?λληνε?, ?σο και απ? Αιγ?πτιου?. Ο Σ?ραπι? ?ταν ο προστ?τη? θε?? τη? Πτολεμα?κ?? Αιγ?πτου, συνδυ?ζοντα? του? αιγυπτιακο?? θεο?? ?πι? και ?σιρι? με τι? ελληνικ?? θε?τητε? Δ?α, ?δη, Ασκληπι? , Δι?νυσο και ?λιο. Ε?χε δυν?μει? για τη γονιμ?τητα, τον ?λιο, τι? ταφικ?? τελετ?? και την ιατρικ?. Η αν?πτυξη και η δημοτικ?τητ? του αντανακλο?σαν μ?α σκ?πιμη πολιτικ? το? Πτολεμα?κο? κρ?του? και ?ταν χαρακτηριστικ? τη? χρ?ση? τη? αιγυπτιακ?? θρησκε?α? απ? τη δυναστε?α για να νομιμοποι?σει την κυριαρχ?α του και να ενισχ?σει τον ?λεγχ? του.

Η λατρε?α του Σ?ραπι περιλ?μβανε τη λατρε?α τη? ν?α? Πτολεμα?κ?? δυναστε?α? των φαρα?. Η νεοσ?στατη ελληνιστικ? πρωτε?ουσα τη? Αλεξ?νδρεια? αντικατ?στησε τη Μ?μφιδα ω? την κατεξοχ?ν θρησκευτικ? π?λη. Ο Πτολεμα?ο? Α? προ?θησε επ?ση? τη λατρε?α του θεοποιημ?νου Αλ?ξανδρου , ο οπο?ο? ?γινε ο θε?? του κρ?του? του Πτολεμα?κο? βασιλε?ου. Πολλο? ηγεμ?νε? προ?θησαν επ?ση? μεμονωμ?νε? λατρε?ε? προσ?πων, συμπεριλαμβανομ?νων εορτασμ?ν σε αιγυπτιακο?? ναο??.

Επειδ? η μοναρχ?α παρ?μεινε σταθερ? ελληνιστικ?, παρ? το γεγον?? ?τι κατ? τα ?λλα συμμετε?χε στι? παραδ?σει? τη? αιγυπτιακ?? π?στη?, η θρησκε?α κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου ?ταν εξαιρετικ? σ?νθετη. Η σ?ζυγο? του Πτολεμα?ου Β? , Αρσιν?η Β ?, απεικονιζ?ταν συχν? με τη μορφ? τη? ελληνικ?? θε?? Αφροδ?τη? , αλλ? φορο?σε το στ?μμα τη? κ?τω Αιγ?πτου, με κ?ρατα κριαριο?, φτερ? στρουθοκαμ?λου και ?λλου? παραδοσιακο?? αιγυπτιακο?? δε?κτε? βασιλε?α? ?/και θεοπο?ηση?. Φορε? την κ?μμωση του γ?πα μ?νο στο θρησκευτικ? τμ?μα εν?? αν?γλυφου. Η Κλεοπ?τρα Ζ? , η τελευτα?α τη? Πτολεμα?κ?? γραμμ??, απεικονιζ?ταν συχν? με χαρακτηριστικ? τη? θε?? ?σιδα? : ε?χε συν?θω? ε?τε ?ναν μικρ? θρ?νο ω? κ?μμωση, ? τον πιο παραδοσιακ? δ?σκο του ?λιου αν?μεσα σε δ?ο κ?ρατα. ^[44] Αντικατοπτρ?ζοντα? τι? ελληνικ?? προτιμ?σει?, το παραδοσιακ? τραπ?ζι των προσφορ?ν εξαφαν?στηκε απ? τα αν?γλυφα κατ? την περ?οδο των Πτολεμα?ων, εν? οι αρσενικο? θεο? δεν απεικον?ζονταν πλ?ον με ουρ??, ?στε να γ?νουν πιο ανθρ?πινοι σ?μφωνα με την ελληνιστικ? παρ?δοση.

Παρ?λα αυτ? οι Πτολεμα?οι παρ?μειναν γενικ? υποστηρικτ?? τη? αιγυπτιακ?? θρησκε?α?, η οπο?α παρ?μενε π?ντα κλειδ? για τη νομιμοπο?ησ? του?. Οι Αιγ?πτιοι ιερε?? και ?λλε? θρησκευτικ?? αρχ?? απολ?μβαναν βασιλικ?? αιγ?δα? και υποστ?ριξη?, διατηρ?ντα? λ?γο πολ? την ιστορικ? του? προνομιακ? θ?ση. Οι ναο? παρ?μειναν το επ?κεντρο τη? κοινωνικ??, οικονομικ?? και πολιτιστικ?? ζω??. Οι τρει? πρ?τε? βασιλε?ε? τη? δυναστε?α? χαρακτηρ?στηκαν απ? αυστηρ? οικοδ?μηση να?ν, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? ολοκλ?ρωση? των ?ργων που ε?χαν απομε?νει απ? την προηγο?μενη δυναστε?α. Πολλ?? παλαι?τερε? ? παραμελημ?νε? κατασκευ?? αποκαταστ?θηκαν ? βελτι?θηκαν. ^[45] Οι Πτολεμα?οι γενικ? τηρο?σαν τα παραδοσιακ? αρχιτεκτονικ? στυλ και μοτ?βα. Απ? πολλ?? απ?ψει?, η αιγυπτιακ? θρησκε?α ευδοκ?μησε: οι ναο? ?γιναν κ?ντρα μ?θηση? και λογοτεχν?α? στο παραδοσιακ? αιγυπτιακ? στυλ. ^[45] Η λατρε?α τη? ?σιδα? και το? ?ρου ?γινε πιο δημοφιλ??, ?πω? και η πρακτικ? τη? προσφορ?? μουμιοποιημ?νων ζ?ων.

Το Μ?μφι?, εν? δεν ?ταν πλ?ον το κ?ντρο τη? εξουσ?α?, ?γινε η δε?τερη π?λη μετ? την Αλεξ?νδρεια και απολ?μβανε σημαντικ? επιρρο?. Οι Αρχιερε?? το? Πταχ , εν?? αρχα?ου Αιγυπτιακο? θεο? δημιουργο?, ε?χε σημαντικ? επιρρο? μεταξ? του ιερατε?ου και ακ?μη και με του? Πτολεμα?ου? βασιλε??. Η Σακκ?ρα , η νεκρ?πολη τη? π?λη?, ?ταν το κορυφα?ο κ?ντρο λατρε?α? του τα?ρου ?πι, που ε?χε ενσωματωθε? στον εθνικ? μ?θο. Οι Πτολεμα?οι ?δωσαν επ?ση? μεγ?λη προσοχ? στην Ερμ?πολη, το λατρευτικ? κ?ντρο του Θωθ, κτ?ζοντα? ?ναν να? ελληνιστικο? τ?που προ? τιμ?ν του. Η Θ?βα συν?χισε να ε?ναι ?να σημαντικ? θρησκευτικ? κ?ντρο και το μ?ρο? εν?? ισχυρο? ιερατε?ου. Απολ?μβανε επ?ση? βασιλικ? αν?πτυξη, συγκεκριμ?να το συγκρ?τημα το? Καρν?κ, που ?ταν αφιερωμ?νο στου? ?σιρι και Κονσο? . Οι ναο? και οι κοιν?τητε? τη? π?λη? ευημερο?σαν, εν? κτ?στηκαν νεκροταφε?α ν?ου πτολεμα?κο? ρυθμο?. ^[45]

Μια κοιν? στ?λη που εμφαν?ζεται κατ? τη δι?ρκεια τη? δυναστε?α? των Πτολεμα?ων, ε?ναι το cippus , ?να ε?δο? θρησκευτικο? αντικειμ?νου που παρ?γεται με σκοπ? την προστασ?α των ατ?μων. Αυτ?? οι μαγικ?? στ?λε? κατασκευ?ζονταν απ? δι?φορα υλικ? ?πω? ασβεστ?λιθο, χλωρ?τη σχιστ?λιθο και metagreywacke και συνδ?ονταν με θ?ματα υγε?α? και ασφ?λεια?. Ο ?ρο? στου? κροκ?δειλου? cippi κατ? την Πτολεμα?κ? Περ?οδο γενικ? παρουσ?αζε την παιδικ? μορφ? το? αιγυπτιακο? θεο? ?ρου, Horpakhered (? Αρποκρ?τη ). Αυτ? η απεικ?νιση αναφ?ρεται στο μ?θο του ?ρου, που θριαμβε?ει επ? επικ?νδυνων ζ?ων στου? β?λτου? του Khemmis με μαγικ? δ?ναμη (επ?ση? γνωστο? ω? Aχμ?μ ). ^{[46] [47]}

Η Πτολεμα?κ? Α?γυπτο? ?ταν πολ? διαστρωματωμ?νη, τ?σο ω? προ? την τ?ξη, ?σο και ω? προ? τη γλ?σσα. Περισσ?τερο απ? οποιονδ?ποτε προηγο?μενο ξ?νο ηγεμ?να, οι Πτολεμα?οι διατ?ρησαν ? επ?λεξαν πολλ?? πτυχ?? τη? αιγυπτιακ?? κοινωνικ?? τ?ξη?, χρησιμοποι?ντα? την αιγυπτιακ? θρησκε?α, τι? παραδ?σει? και τι? πολιτικ?? δομ?? για να αυξ?σουν τη δικ? του? δ?ναμη και πλο?το.

?πω? και πριν, οι αγρ?τε? καλλιεργητ?? παρ?μειναν ω? η συντριπτικ? πλειοψηφ?α το? πληθυσμο?, εν? η γεωργικ? γη και τα προ??ντα αν?καν απευθε?α? στο κρ?το?, στον να? ? στην οικογ?νεια ευγεν?ν, που κατε?χε τη γη. Οι Μακεδ?νε? και ?λλοι ?λληνε? αποτελο?σαν πλ?ον τι? ν?ε? αν?τερε? τ?ξει?, αντικαθιστ?ντα? την παλι? γηγεν? αριστοκρατ?α. Ιδρ?θηκε μ?α περ?πλοκη κρατικ? γραφειοκρατ?α για να διαχειριστε? και να αποσπ?σει τον τερ?στιο πλο?το τη? Αιγ?πτου προ? ?φελο? των Πτολεμα?ων και των γαιοκτημ?νων.

Οι ?λληνε? κατε?χαν σχεδ?ν ?λη την πολιτικ? και οικονομικ? εξουσ?α, εν? οι γηγενε?? Αιγ?πτιοι κατε?χαν γενικ? μ?νο τι? κατ?τερε? θ?σει?. Με την π?ροδο του χρ?νου οι Αιγ?πτιοι που μιλο?σαν ελληνικ?, μπ?ρεσαν να προχωρ?σουν περαιτ?ρω και πολλ? ?τομα που προσδιορ?στηκαν ω? ≪?λληνε?≫ ?ταν αιγυπτιακ?? καταγωγ??. Τελικ?, μ?α δ?γλωσση και διαπολιτισμικ? κοινωνικ? τ?ξη εμφαν?στηκε στην Πτολεμα?κ? Α?γυπτο. Οι ιερε?? και ?λλοι θρησκευτικο? αξιωματο?χοι παρ?μειναν στη συντριπτικ? του? πλειοψηφ?α Αιγ?πτιοι και συν?χισαν να απολαμβ?νουν βασιλικ? προστασ?α και κοινωνικ? κ?ρο?, καθ?? οι Πτολεμα?οι βασ?ζονταν στην αιγυπτιακ? π?στη, για να νομιμοποι?σουν την κυριαρχ?α του? και να κατευν?σουν τον πληθυσμ?.

Μολον?τι η Α?γυπτο? ?ταν ?να ευημερο?ν βασ?λειο, με του? Πτολεμα?ου? να παρ?χουν ?φθονη προστασ?α μ?σω θρησκευτικ?ν μνημε?ων και δημοσ?ων ?ργων, ο γηγεν?? πληθυσμ?? απολ?μβανε λ?γα οφ?λη. Ο πλο?το? και η δ?ναμη παρ?μειναν κατ? συντριπτικ? πλειοψηφ?α στα χ?ρια των Ελλ?νων. Στη συν?χεια, οι εξεγ?ρσει? και οι κοινωνικ?? αναταραχ?? ?ταν συχν??, ιδια?τερα στι? αρχ?? του 3ου αι. π.Χ. Ο αιγυπτιακ?? εθνικισμ?? ?φτασε στο αποκορ?φωμ? του κατ? τη βασιλε?α του Πτολεμα?ου Δ? Φιλοπ?τορα (221?205 π.Χ.), ?ταν μ?α διαδοχ? ιθαγεν?ν αυτοαποκαλο?μενων ≪φαρα?≫ απ?κτησε τον ?λεγχο μ?α? περιοχ??. Αυτ? περιορ?στηκε μ?νο 19 χρ?νια αργ?τερα, ?ταν ο Πτολεμα?ο? Ε? Επιφαν?? (205?181 π.Χ.) κατ?ρθωσε να του? υποτ?ξει, αν και τα βασικ? παρ?πονα δεν ?σβησαν ποτ? και ταραχ?? ?ρχισαν ξαν? αργ?τερα στη δυναστε?α.

Η Πτολεμα?κ? Α?γυπτο? παρ?γαγε εκτεταμ?νε? σειρ?? νομισμ?των σε χρυσ?, και χαλκ?. Αυτ? περιελ?μβαναν κοπ?? μεγ?λων νομισμ?των και στα τρ?α μ?ταλλα, κυρ?ω? χρυσ? πεντ?δραχμο και οκτ?δραχμο, και αργυρ? τετρ?δραχμο, δεκ?δραχμο και πεντακαιδεκ?δραχμο. 

Ο στρατ?? τη? Πτολεμα?κ?? Αιγ?πτου θεωρε?ται ?τι ?ταν ?να? απ? του? καλ?τερου? τη? ελληνιστικ?? περι?δου, επωφελο?μενο? απ? του? τερ?στιου? π?ρου? το? βασιλε?ου και την ικαν?τητ? του να προσαρμ?ζεται στι? μεταβαλλ?μενε? συνθ?κε?. Ο στρατ?? των Πτολεμα?ων αρχικ? εξυπηρετο?σε ?ναν αμυντικ? σκοπ?, κυρ?ω? εν?ντια σε ανταγωνιστ?? διεκδικητ?? διαδ?χου? και αντ?παλα ελληνιστικ? κρ?τη, ?πω? η αυτοκρατορ?α των Σελευκιδ?ν. Κατ? τη βασιλε?α του Πτολεμα?ου Γ? (246-222 π.Χ.), ο ρ?λο? του ?ταν πιο επεκτατικ??, βοηθ?ντα? στην επ?κταση το? ελ?γχου ? τη? επιρρο?? των Πτολεμα?ων στην Κυρηνα?κ?, την Κο?λη Συρ?α και την Κ?προ, καθ?? και σε π?λει? στη Μ. Ασ?α, τη ν?τια Θρ?κη, τα νησι? του Αιγα?ου και την Κρ?τη. Ο στρατ?? επ?κτεινε και εξασφ?λισε αυτ? τα εδ?φη, εν? συν?χισε την κ?ρια λειτουργ?α του να προστατε?ει την Α?γυπτο. Οι κ?ριε? φρουρ?? του ?ταν στην Αλεξ?νδρεια, το Πηλο?σιο στο Δ?λτα και η Ελεφαντ?νη στην ?νω Α?γυπτο. Οι Πτολεμα?οι βασ?ζονταν επ?ση? στον στρατ? για να διεκδικ?σουν και να διατηρ?σουν τον ?λεγχ? του? στην Α?γυπτο, συχν? χ?ρη στην παρουσ?α του?. Στρατι?τε? υπηρ?τησαν σε πολλ?? μον?δε? τη? βασιλικ?? φρουρ?? και κινητοποι?θηκαν εν?ντια στι? εξεγ?ρσει? και του? δυναστικο?? σφετεριστ??, που και τα δ?ο ?γιναν ?λο και πιο κοιν?. Μ?λη του στρατο?, ?πω? οι μ?χιμοι (χαμηλο? βαθμο? ιθαγενε?? στρατι?τε?) μερικ?? φορ?? στρατολογο?νταν ω? φρουρο? αξιωματο?χων, ? ακ?μη και για να βοηθ?σουν στην επιβολ? τη? ε?σπραξη? φ?ρων.

Οι Πτολεμα?οι διατ?ρησαν μ?νιμο στρατ? σε ?λη τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του?, αποτελο?μενο απ? επαγγελματ?ε? στρατι?τε? (συμπεριλαμβανομ?νων μισθοφ?ρων) και απ? νεοσ?λλεκτου?. Απ? την αρχ? ο Πτολεμα?κ?? στρατ?? επ?δειξε σημαντικ? επινοητικ?τητα και προσαρμοστικ?τητα. Στον αγ?να του για τον ?λεγχο τη? Αιγ?πτου, ο Πτολεμα?ο? Α? ε?χε βασιστε? σε ?ναν συνδυασμ? εισαγ?μενων ελληνικ?ν στρατευμ?των, μισθοφ?ρων, γηγεν?ν Αιγυπτ?ων, ακ?μη και αιχμαλ?των πολ?μου. Ο στρατ?? χαρακτηριζ?ταν απ? την ποικιλομορφ?α του και διατηρο?σε αρχε?α για την εθνικ? καταγωγ? (πατρ??) των στρατευμ?των του. Εκτ?? απ? την ?δια την Α?γυπτο, στρατι?τε? στρατολογ?θηκαν απ? τη Μακεδον?α, την Κυρηνα?κ? (σημεριν? Λιβ?η), την ηπειρωτικ? Ελλ?δα, το Αιγα?ο, τη Μικρ? Ασ?α και τη Θρ?κη. Τα υπερπ?ντια εδ?φη ?ταν συχν? φρουρ? με ντ?πιου? στρατι?τε?.

Τον 2ο και τον 1ο αι. π.Χ. οι αυξαν?μενοι π?λεμοι και η επ?κταση, σε συνδυασμ? με τη μειωμ?νη ελληνικ? μεταν?στευση, οδ?γησαν στην αυξαν?μενη εξ?ρτηση απ? του? γηγενε?? Αιγ?πτιου?. Ωστ?σο οι ?λληνε? διατ?ρησαν τι? υψηλ?τερε? βαθμ?δε? των βασιλικ?ν φρουρ?ν, αξιωματικ?ν και στρατηγ?ν. Αν και ?ταν παρ?ντα στον στρατ? απ? την ?δρυσ? του, τα ιθαγεν? στρατε?ματα αντιμετωπ?ζονταν μερικ?? φορ?? με περιφρ?νηση και δυσπιστ?α, λ?γω τη? φ?μη? του? για απιστ?α και την τ?ση να βοηθο?ν τι? τοπικ?? εξεγ?ρσει?. ?μω? οι ιθαγενε?? θεωρο?νταν καλο? ω? μαχητ?? και ξεκιν?ντα? με τι? μεταρρυθμ?σει? του Πτολεμα?ου Ε? στι? αρχ?? του 3ου αι. π.Χ., παρουσι?ζοντο πιο συχν? ω? αξιωματικο? και ιππε??. Οι Αιγ?πτιοι στρατι?τε? απολ?μβαναν επ?ση? μ?α κοινωνικοοικονομικ? θ?ση υψηλ?τερη απ? τον μ?σο ιθαγεν?.

Για να αποκτ?σουν αξι?πιστου? και πιστο?? στρατι?τε?, οι Πτολεμα?οι αν?πτυξαν δι?φορε? στρατηγικ??, που αξιοπο?ησαν του? ?φθονου? οικονομικο?? π?ρου? του? και ακ?μη και την ιστορικ? φ?μη τη? Αιγ?πτου για τον πλο?το τη?. Η βασιλικ? προπαγ?νδα θα μπορο?σε να αποδειχθε? σε ?ναν στ?χο απ? τον ποιητ? Θε?κριτο, ≪Ο Πτολεμα?ο? ε?ναι ο καλ?τερο? πληρωτ??, που θα μπορο?σε να ?χει ?να? ελε?θερο? ?νθρωπο?≫. Οι μισθοφ?ροι πληρ?νονταν μισθ? με μετρητ? και με σιτηρ?σια. ?να? πεζ?? τον 3ο αι. π.Χ. κ?ρδιζε περ?που μ?α αργυρ? δραχμ? ημερησ?ω?. Αυτ? προσ?λκυσε νεοσ?λλεκτου? απ? ?λη την ανατολικ? Μεσ?γειο, που μερικ?? φορ?? αποκαλο?νταν μισθοφ?ροι ξ?νοι: κυριολεκτικ? ≪ξ?νοι που πληρ?νονται με μισθ?≫. Τον 2ο και τον 1ο αι. π.Χ., οι μισθοφ?ροι στρατολογο?νταν κυρ?ω? στην Α?γυπτο, κυρ?ω? στον αιγυπτιακ? πληθυσμ?. Στου? στρατι?τε? δ?νονταν επ?ση? επιχορηγ?σει? γη?, που ονομ?ζονταν κλ?ροι, το μ?γεθο? των οπο?ων επο?κιλλε αν?λογα με τη στρατιωτικ? τ?ξη και τη μον?δα, καθ?? και σταθμο? ? κατοικ?ε?, που μερικ?? φορ?? βρ?σκονταν στα σπ?τια των εντ?πιων κατο?κων. Οι ?νδρε? που εγκαταστ?θηκαν στην Α?γυπτο μ?σω αυτ?ν των επιχορηγ?σεων, ?ταν γνωστο? ω? κληρο?χοι. Τουλ?χιστον περ?που απ? το 230 π.Χ. αυτ?? οι επιχορηγ?σει? γη? δ?θηκαν σε μαχ?μου?, πεζικ? κατ?τερη? βαθμ?δα?, συν?θω? αιγυπτιακ?? καταγωγ??, οι οπο?οι ?λαβαν μικρ?τερα μερ?δια σε σ?γκριση με παραδοσιακ?? εκχωρ?σει? γη? στην Α?γυπτο. Οι επιχορηγ?σει? των κλ?ρων θα μπορο?σαν να ε?ναι εκτεταμ?νε?: ?να? ιππ?α? μπορο?σε να λ?βει τουλ?χιστον 70 ?ρουρε? γη?, ?σε? με περ?που 178.920 τ.μ. και ?ω? και 100 ?ρουρε?. Οι πεζικ?ριοι μπορο?σαν να περιμ?νουν 30 ? 25 ?ρουρε? και οι μ?χιμοι τουλ?χιστον π?ντε ?ρουρε?, που θεωρο?νταν αρκετ?? για μ?α οικογ?νεια. Η προσοδοφ?ρα φ?ση τη? στρατιωτικ?? θητε?α? υπ? του? Πτολεμα?ου? φ?νηκε να ?ταν αποτελεσματικ? στην εξασφ?λιση τη? π?στη?. Λ?γε? ανταρσ?ε? και εξεγ?ρσει? καταγρ?φονται, και ακ?μη και τα επαναστατικ? στρατε?ματα θα εξευμεν?ζονταν με επιχορηγ?σει? γη? και ?λλα κ?νητρα.

?πω? και σε ?λλα ελληνιστικ? κρ?τη, ο Πτολεμα?κ?? στρατ?? κληρον?μησε τα δ?γματα και την οργ?νωση τη? Μακεδον?α?, αν και με κ?ποιε? με τον καιρ? παραλλαγ??. Ο πυρ?να? το? στρατο? αποτελο?νταν απ? ιππικ? και πεζικ?. ?πω? και υπ? τον Αλ?ξανδρο, το ιππικ? ?παιξε μεγαλ?τερο ρ?λο τ?σο αριθμητικ?, ?σο και στην τακτικ?, εν? η μακεδονικ? φ?λαγγα χρησ?μευε ω? πρωταρχικ?? σχηματισμ?? πεζικο?. Η πολυεθνικ? φ?ση το? Πτολεμα?κο? στρατο? ?ταν μ?α επ?σημη οργανωτικ? αρχ?: προφαν?? οι στρατι?τε? εκπαιδε?ονταν και χρησιμοποιο?νταν με β?ση την εθνικ? του? καταγωγ?. Οι Κρ?τε? γενικ? υπηρετο?σαν ω? τοξ?τε?, οι Λ?βυοι ω? βαρ? πεζικ? και οι Θρ?κε? ω? ιππε??. Ομο?ω?, οι μον?δε? ομαδοποι?θηκαν και εξοπλ?στηκαν με β?ση την εθνικ?τητα. Παρ?λα αυτ?, διαφορετικ?? εθνικ?τητε? εκπαιδε?τηκαν για να πολεμο?ν μαζ?, και οι περισσ?τεροι αξιωματικο? ?ταν ελληνικ?? ? μακεδονικ?? καταγωγ??, κ?τι που επ?τρεπε ?ναν βαθμ? συνοχ?? και συντονισμο?. Η στρατιωτικ? ηγεσ?α και η μορφ? το? βασιλι? και τη? βασ?λισσα? ?ταν κεντρικ? για τη διασφ?λιση τη? εν?τητα? και το? ηθικο? μεταξ? των πολυεθνικ?ν στρατευμ?των. Στη μ?χη των Ραφα?ων, η παρουσ?α του Πτολεμα?ου φ?ρεται να ?ταν κρ?σιμη για τη διατ?ρηση και την τ?νωση του μαχητικο? πνε?ματο?, τ?σο των Ελλ?νων, ?σο και των Αιγυπτ?ων στρατιωτ?ν.

Το Πτολεμα?κ? βασ?λειο θεωρο?νταν μεγ?λη ναυτικ? δ?ναμη στην ανατολικ? Μεσ?γειο. Ορισμ?νοι σ?γχρονοι ιστορικο? χαρακτηρ?ζουν την Α?γυπτο κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου ω? θαλασσοκρατ?α, λ?γω τ?? καινοτομ?α? τη? στο ≪παραδοσιακ? στυλ τη? μεσογειακ?? θαλ?σσια? δ?ναμη?≫, που επ?τρεψε στου? κυβερν?τε? τη? να ≪ασκ?σουν εξουσ?α και επιρρο? με πρωτοφανε?? τρ?που?≫. Με εδ?φη και υποτελε?? απλωμ?να σε ?λη την ανατολικ? Μεσ?γειο, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? Κ?πρου, τη? Κρ?τη?, των νησι?ν του Αιγα?ου και τη? Θρ?κη?, οι Πτολεμα?οι χρει?ζονταν ?να μεγ?λο ναυτικ?, για να αμυνθο?ν εν?ντια σε εχθρο?? ?πω? οι Σελευκ?δε? και οι Μακεδ?νε?. Το ναυτικ? των Πτολεμα?ων προστ?τευε επ?ση? το επικερδ?? θαλ?σσιο εμπ?ριο το? βασιλε?ου και συμμετε?χε σε μ?τρα κατ? τη? πειρατε?α?, μεταξ? ?λλων κατ? μ?κο? του Νε?λου.

?πω? και ο στρατ??, η προ?λευση και οι παραδ?σει? του Πτολεμα?κο? ναυτικο? ε?χαν τι? ρ?ζε? του? στου? πολ?μου? μετ? το τ?λο? το? Αλεξ?νδρου το 320 π.Χ. Δι?φοροι δι?δοχοι ανταγων?στηκαν για τη ναυτικ? υπεροχ? στο Αιγα?ο και την ανατολικ? Μεσ?γειο και ο Πτολεμα?ο? Α? ?δρυσε το ναυτικ? για να βοηθ?σει στην ?μυνα τη? Αιγ?πτου και να εδραι?σει τον ?λεγχ? του εν?ντια στου? εισβολε?? αντιπ?λου?. Αυτ?? και οι ?μεσοι δι?δοχο? του στρ?φηκαν στην αν?πτυξη το? ναυτικο? για να προβ?λουν την εξουσ?α στο εξωτερικ?, αντ? να κτ?σουν μ?α χερσα?α αυτοκρατορ?α στην Ελλ?δα ? την Ασ?α. Παρ? την πρ?ιμη συντριπτικ? ?ττα στη μ?χη τη? Σαλαμ?να? το 306 π.Χ., το Πτολεμα?κ? ναυτικ? ?γινε η κυρ?αρχη θαλ?σσια δ?ναμη στο Αιγα?ο και την ανατολικ? Μεσ?γειο για τι? επ?μενε? δεκαετ?ε?. Ο Πτολεμα?ο? Β? διατ?ρησε την πολιτικ? το? πατ?ρα του για να κ?νει την Α?γυπτο την εξ?χουσα ναυτικ? δ?ναμη στην περιοχ?. Κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του (283 - 246 π.Χ.), το ναυτικ? των Πτολεμα?ων ?γινε το μεγαλ?τερο στον ελληνιστικ? κ?σμο και ε?χε μερικ? απ? τα μεγαλ?τερα πολεμικ? πλο?α, που κατασκευ?στηκαν ποτ? στην αρχαι?τητα. Το ναυτικ? ?φτασε στο απ?γει? του μετ? τη ν?κη το? Πτολεμα?ου Β? κατ? τον Α? Συριακ? π?λεμο (274?271 π.Χ.), καταφ?ρνοντα? να απωθ?σει τ?σο τον ?λεγχο των Σελευκιδ?ν, ?σο και των Μακεδ?νων στην ανατολικ? Μεσ?γειο και στο Αιγα?ο. Κατ? τον επακ?λουθο Χρεμων?δειο π?λεμο , το Πτολεμα?κ? ναυτικ? κατ?φερε να αποκλε?σει τη Μακεδον?α και να συγκρατ?σει τι? αυτοκρατορικ?? του φιλοδοξ?ε? στην ηπειρωτικ? Ελλ?δα.

Ξεκιν?ντα? με τον Β? Συριακ? Π?λεμο (260?253 π.Χ.), το ναυτικ? υπ?στη μ?α σειρ? απ? ?ττε? και μει?θηκε σε στρατιωτικ? σημασ?α, που συν?πεσε με την απ?λεια των υπερπ?ντιων κτ?σεων τη? Αιγ?πτου και τη δι?βρωση τη? θαλ?σσια? ηγεμον?α? τη?. Το ναυτικ? υποβιβ?στηκε κυρ?ω? σε προστατευτικ? και αντι-πειρατικ? ρ?λο για του? επ?μενου? δ?ο αι?νε?, μ?χρι τη μερικ? αναβ?ωσ? του υπ? την Κλεοπ?τρα Ζ?, η οπο?α προσπ?θησε να αποκαταστ?σει τη ναυτικ? υπεροχ? των Πτολεμα?ων εν μ?σω τη? αν?δου τη? Ρ?μη? ω?μεγ?λη? μεσογειακ?? δ?ναμη?. Οι αιγυπτιακ?? ναυτικ?? δυν?μει? συμμετε?χαν στην αποφασιστικ? μ?χη του Ακτ?ου κατ? τη δι?ρκεια του τελευτα?ου πολ?μου τη? Ρωμα?κ?? Δημοκρατ?α?, αλλ? υπ?στησαν για ?λλη μ?α φορ? μ?α ?ττα, που κορυφ?θηκε με το τ?λο? τη? κυριαρχ?α? των Πτολεμα?ων.

Στην ακμ? του υπ? τον Πτολεμα?ο Β?, το Πτολεμα?κ? ναυτικ? μπορε? να ε?χε ?ω? και 336 πολεμικ? πλο?α . Με τον Πτολεμα?ο Β? να ?χει στη δι?θεσ? του περισσ?τερα απ? 4.000 πλο?α (συμπεριλαμβανομ?νων των μεταφορικ?ν και των συμμαχικ?ν πλο?ων). Η διατ?ρηση εν?? στ?λου αυτο? του μεγ?θου? θα ?ταν δαπανηρ? και αντανακλο?σε τον τερ?στιο πλο?το και του? π?ρου? το? βασιλε?ου. Οι κ?ριε? ναυτικ?? β?σει? ?ταν στην Αλεξ?νδρεια και στη Ν?α Π?φο στην Κ?προ. Το ναυτικ? επιχειρο?σε σε ?λη την ανατολικ? Μεσ?γειο, το Αιγα?ο και τη Συρο-Παλαιστ?νη και κατ? μ?κο? του Νε?λου, περιπολ?ντα? μ?χρι την Ερυθρ? Θ?λασσα προ? τον Ινδικ? Ωκεαν?. Αντ?στοιχα, οι ναυτικ?? δυν?μει? χωρ?στηκαν σε τ?σσερι? στ?λου?: τον Αλεξανδριν?, το? Αιγα?ου, τη? Ερυθρ?? Θ?λασσα?, και το? ποταμο? Νε?λου.

Εν? κυβερνο?σε την Α?γυπτο, η δυναστε?α των Πτολεμα?ων ?χτισε πολλο?? ελληνικο?? οικισμο?? σε ?λη την Αυτοκρατορ?α του?, ε?τε για να εξελλην?σει ν?ου? κατακτημ?νου? λαο??, ε?τε για να ενισχ?σει την περιοχ?. Η Α?γυπτο? ε?χε μ?νο τρει? κ?ριε? ελληνικ?? π?λει?: την Αλεξ?νδρεια, τη Ναυκρ?τιδα και την Πτολεμα?δα.

Απ? τι? τρει? ελληνικ?? π?λει?, η Να?κρατι?? -αν και η εμπορικ? τη? σημασ?α μει?θηκε με την ?δρυση τη? Αλεξ?νδρεια?- συν?χισε με ?ρεμο τρ?πο τη ζω? τη? ω? ελληνικ? π?λη-κρ?το?. Στο δι?στημα που μεσολ?βησε μεταξ? το? τ?λου? το? Αλεξ?νδρου και τη? αν?ληψη? τη? βασιλικ?? εξουσ?α? απ? τον Πτολεμα?ο, εξ?δωσε ακ?μη και αυτ?νομο ν?μισμα. Και ο αριθμ?? των Ελλ?νων λογοτεχν?ν κατ? την Πτολεμα?κ? και τη Ρωμα?κ? περ?οδο, που ?ταν πολ?τε? τη? Ναυκρ?τιδο? αποδεικν?ει, ?τι στη σφα?ρα του ελληνικο? πολιτισμο? η Να?κρατι? κρατο?σε τι? παραδ?σει? τη?. Ο Πτολεμα?ο? Β? ?δειξε τη φροντ?δα του στη Να?κρατιν. ?φτιαξε μ?α μεγ?λη κατασκευ? απ? ασβεστ?λιθο, περ?που 100 μ. μ?κο? και 18 μ. πλατι?, για να γεμ?σει τη σπασμ?νη ε?σοδο στο μεγ?λο Τ?μενο?. Εν?σχυσε το μεγ?λο οικοδομικ? τετρ?γωνο των επιμελητηρ?ων στο Τ?μενο? και τα επαν?δρυσε. Την εποχ? που ο σερ Φλ?ιντερ? Π?τρι ?γραψε τι? λ?ξει?, που μ?λι? αναφ?ρθηκαν,  το μεγ?λο? Τ?μενο? ταυτ?στηκε με τον Ελλ?νιον. Αλλ? ο κο? ?ντγκαρ επεσ?μανε πρ?σφατα, ?τι το κτ?ριο που συνδε?ταν με αυτ? ?ταν ?να? αιγυπτιακ?? να??, ?χι ?να ελληνικ? κτ?ριο. Η Να?κρατι? λοιπ?ν, παρ? τον γενικ? ελληνικ? χαρακτ?ρα τη?, ε?χε ?να αιγυπτιακ? στοιχε?ο. ?τι η π?λη ?κμασε στου? Πτολεμα?κο?? χρ?νου? ≪μπορο?με να δο?με απ? την ποσ?τητα των εισαγ?μενων αμφορ?ων, των οπο?ων οι λαβ??, που ε?ναι σφραγισμ?νε? στη Ρ?δο και αλλο?, βρ?σκονται τ?σο ?φθονε?≫. Οι π?πυροι του Ζ?νωνα δε?χνουν ?τι ?ταν το κ?ριο λιμ?νι στο ταξ?δι τη? ενδοχ?ρα? απ? τη Μ?μφιδα στην Αλεξ?νδρεια, καθ?? και ?να σημε?ο στ?ση? στη χερσα?α διαδρομ? απ? το Πηλο?σιον προ? την πρωτε?ουσα. Συνδ?θηκε, στο διοικητικ? σ?στημα, στο ?νομα Σα?τικ?? νομ??.

Μεγ?λο μεσογειακ? λιμ?νι τη? Αιγ?πτου, στην αρχαι?τητα και μ?χρι σ?μερα, η Αλεξ?νδρεια ιδρ?θηκε το 331 π.Χ. απ? τον Μ?γα Αλ?ξανδρο. Σ?μφωνα με τον Πλο?ταρχο, οι Αλεξανδρινο? π?στευαν ?τι το κ?νητρο του Μεγ?λου Αλεξ?νδρου να κτ?σει την π?λη, ?ταν η επιθυμ?α του ≪να ιδρ?σει μ?α μεγ?λη και πολυπληθ? ελληνικ? π?λη, που θα ?πρεπε να φ?ρει το ?νομ? του≫. Βρ?σκεται 30 χλμ. δυτικ? απ? το δυτικ?τερο στ?μιο του Νε?λου. Η π?λη ?ταν απρ?σβλητη στα κοιτ?σματα λ?σπη?, που ?πνιγαν επ?μονα τα λιμ?νια κατ? μ?κο? το? ποταμο?. Η Αλεξ?νδρεια ?γινε η πρωτε?ουσα τη? εξελληνισμ?νη? Αιγ?πτου το? βασιλι? Πτολεμα?ου Α? (βασ. 323?283 π.Χ.). Επ? τη? πλο?σια? Πτολεμα?κ?? δυναστε?α?, η π?λη σ?ντομα ξεπ?ρασε την Αθ?να ω? το πολιτιστικ? κ?ντρο του ελληνικο? κ?σμου.

Σε ?να πλ?γμα, η Αλεξ?νδρεια καταλ?μβανε μ?α ?κταση γη? μεταξ? τη? θ?λασσα? στα β?ρεια και τη? λ?μνη? Μαρε?τιδο? στα ν?τια. ?να τεχνητ? μονοπ?τι, μ?κου? π?νω απ? τρ?α τ?ταρτα του μιλ?ου, εκτειν?ταν β?ρεια μ?χρι το νησ? τη? Φ?ρου, σχηματ?ζοντα? ?τσι ?να διπλ? λιμ?νι, ανατολικ? και δυτικ?. Στα ανατολικ? ?ταν το κ?ριο λιμ?νι, που ονομ?ζεται Μεγ?λο Λιμ?νι. ?βλεπε τα κ?ρια κτ?ρια τη? π?λη?, συμπεριλαμβανομ?νου του βασιλικο? ανακτ?ρου, τη? περ?φημη? Βιβλιοθ?κη? και το? Μουσε?ου. Στο στ?μιο του Μεγ?λου Λιμανιο?, σε μ?α προεξοχ? τη? Φ?ρου, βρισκ?ταν ο φ?ρο?, κτισμ?νο? π. 280 π.Χ. Τ?ρα εξαφανισμ?νο?, ο φ?ρο? θεωρ?θηκε ω? ?να απ? τα επτ? θα?ματα του κ?σμου για το αξεπ?ραστο ?ψο? του (?σω? 140 μ?τρα). ?ταν ?να? τετρ?γωνο?, περιφραγμ?νο? π?ργο?, που ε?χε στην κορυφ? ?να μεταλλικ? καλ?θι ?που ?ναβε η φωτι? και ?να ?γαλμα του Σωτ?ρο? Δι??.

Η Βιβλιοθ?κη, η μεγαλ?τερη εκε?νη την εποχ? στον κ?σμο, περιε?χε αρκετ?? εκατοντ?δε? χιλι?δε? τ?μου? και στ?γαζε και απασχολο?σε μελετητ?? και ποιητ??. Παρ?μοιο επιστημονικ? συγκρ?τημα ?ταν το Μουσε?ον (≪χ?ρο? των Μουσ?ν≫). Κατ? τη σ?ντομη λογοτεχνικ? χρυσ? περ?οδο τη? Αλεξ?νδρεια?, π. 280?240 π.Χ., η Βιβλιοθ?κη επιδ?τησε τρει? ποιητ?? ?τον Καλλ?μαχο, τον Απολλ?νιο τον Ρ?διο και τον Θε?κριτο? των οπο?ων το ?ργο αντιπροσωπε?ει τ?ρα τα καλ?τερα τη? ελληνιστικ?? λογοτεχν?α?. Μεταξ? ?λλων στοχαστ?ν που συνδ?ονται με τη Βιβλιοθ?κη ? ?λλη αλεξανδριν? προστασ?α, ?ταν ο μαθηματικ?? Ευκλε?δη? (π. 300 π.Χ.), ο εφευρ?τη? Αρχιμ?δη? (287 π.Χ. ? περ. 212 π.Χ.) και ο πολυμαθ?? Ερατοσθ?νη? (π. 225 π.Χ.).

Κοσμοπολ?τικη και ακμ?ζουσα, η Αλεξ?νδρεια δι?θετε ?ναν ποικ?λο πληθυσμ? Ελλ?νων, Αιγυπτ?ων και ?λλων ανατολικ?ν λα?ν, συμπεριλαμβανομ?νη? μ?α? αρκετ? μεγ?λη? μειον?τητα? Εβρα?ων, που ε?χαν τη δικ? του? συνοικ?α στην π?λη. Περιοδικ?? συγκρο?σει? σημει?θηκαν μεταξ? Εβρα?ων και εθνικ?ν Ελλ?νων. Σ?μφωνα με τον Στρ?βωνα , η Αλεξ?νδρεια ε?χε κατοικηθε? κατ? τη δι?ρκεια τη? ζω?? του Πολ?βιου απ? εντ?πιου? Αιγ?πτιου?, ξ?νου? μισθοφ?ρου? και τη φυλ? των Αλεξανδριν?ν, τη? οπο?α? την καταγωγ? και τα ?θιμα ο Πολ?βιο? προσδι?ρισε ω? ελληνικ?.

Η π?λη απολ?μβανε μ?α ?ρεμη πολιτικ? ιστορ?α επ? Πτολεμα?ων. Π?ρασε, με την υπ?λοιπη Α?γυπτο, στα χ?ρια των Ρωμα?ων το 30 π.Χ. και ?γινε η δε?τερη π?λη τη? Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α?.

Η δε?τερη ελληνικ? π?λη που ιδρ?θηκε μετ? την κατ?κτηση τη? Αιγ?πτου, ?ταν η Πτολεμα?δα, 640 χλμ. μ?χρι τον Νε?λο, ?που υπ?ρχε ?να ιθαγεν?? χωρι?, που ονομαζ?ταν Ψ?ι, στον νομ? που ονομαζ?ταν -απ? την αρχα?α αιγυπτιακ? π?λη- Θ?νι?. Αν η Αλεξ?νδρεια διαι?νιζε το ?νομα και τη λατρε?α το? Μεγ?λου Αλεξ?νδρου, η Πτολεμα?δα επρ?κειτο να διαιων?σει το ?νομα και τη λατρε?α το? ιδρυτ? τη? Πτολεμα?κ?? εποχ??. Πλαισιωμ?νη απ? του? ?γονου? λ?φου? τη? κοιλ?δα? το? Νε?λου και τον αιγυπτιακ? ουραν?, εδ? αναδ?θηκε μ?α ελληνικ? π?λη, με τα δημ?σια κτ?ρια, του? ναο?? και το θ?ατρ? τη?, που αναμφ?βολα εμφαν?ζει τι? κανονικ?? αρχιτεκτονικ?? μορφ??, που συνδ?ονται με τον ελληνικ? πολιτισμ?, με πολ?τε? ?λληνε? στο α?μα και του? θεσμο?? μ?α? ελληνικ?? π?λη?. Αν υπ?ρχει κ?ποια αμφιβολ?α, στο ?τι η Αλεξ?νδρεια ε?χε συμβο?λιο και συν?λευση, δεν υπ?ρχει καμ?α αμφιβολ?α σε αυτ? για την Πτολεμα?δα. ?ταν πιο δυνατ? για του? βασιλε?? να επιτρ?ψουν ?να μ?τρο αυτοδιο?κηση?, σε ?ναν λα? που ?ταν σε αυτ? την απ?σταση απ? τη συν?θη κατοικ?α τη? Αυλ??. ?χουμε ακ?μη γραμμ?να σε π?τρα διατ?γματα, που ψηφ?στηκαν στη συν?λευση το? λαο? τη? Πτολεμα?δα?, διατυπωμ?να με τι? κανονικ?? μορφ?? τη? ελληνικ?? πολιτικ?? παρ?δοση?: "Φ?νηκε καλ? στη βουλ? και στον δ?μο: ο Ερμ?? γιο? του Δωρ?ου, απ? τον δ?μο Μεγιστ?α, ?ταν ο εισηγητ??, εν? οι πρυτ?νει? οι συν?δελφοι με τον Διον?σιο γιο του Μουσα?ου το 8ο ?το?, κ.λπ.

Το Πτολεμα?κ? βασ?λειο ?ταν ποικ?λο και κοσμοπολ?τικο. Ξεκιν?ντα? απ? τον Πτολεμα?ο Α? Σωτ?ρα, οι Μακεδ?νε? και ?λλοι ?λληνε? ?λαβαν επιχορηγ?σει? γη? και επετρ?πη να εγκατασταθο?ν με τι? οικογ?νει?? του?, ενθαρρ?νοντα? δεκ?δε? χιλι?δε? ?λληνε? μισθοφ?ρου? και στρατι?τε? να μεταναστε?σουν, ?που ?γιναν τ?ξη γαιοκτημ?νων βασιλικ?ν στρατιωτ?ν. Οι ?λληνε? ?γιναν σ?ντομα η κυρ?αρχη ελ?τ. Οι γηγενε?? Αιγ?πτιοι, αν και π?ντα οι περισσ?τεροι, γενικ? κατε?χαν χαμηλ?τερε? θ?σει? στην κυβ?ρνηση των Πτολεμα?ων. Με τον καιρ?, οι ?λληνε? τη? Αιγ?πτου ομογενοποι?θηκαν κ?πω? και οι πολιτισμικ?? διακρ?σει? μεταξ? μεταναστ?ν απ? δι?φορε? περιοχ?? τη? Ελλ?δα? ?γιναν θολ??.

Πολλο? Εβρα?οι εισ?χθησαν απ? τη γειτονικ? Ιουδα?α κατ? χιλι?δε? ω? φημισμ?νοι μαχητ??, δημιουργ?ντα? επ?ση? μ?α σημαντικ? κοιν?τητα. ?λλε? ξ?νε? ομ?δε? εγκαταστ?θηκαν απ? ?λο τον αρχα?ο κ?σμο, συν?θω? ω? κληρο?χοι, στου? οπο?ου? ε?χε παραχωρηθε? γη σε αντ?λλαγμα για τη στρατιωτικ? θητε?α του?.

Απ? τι? πολλ?? ξ?νε? ομ?δε? που ε?χαν ?ρθει να εγκατασταθο?ν στην Α?γυπτο, οι ?λληνε? ?ταν οι πιο προνομιο?χοι. Διεσπ?ρησαν εν μ?ρει ω? μεριδιο?χοι σε ?λη τη χ?ρα, σχηματ?ζοντα? κοινωνικ?? ομ?δε? στι? επαρχιακ?? π?λει? και χωρι?, πλ?ι με τον γηγεν? πληθυσμ?, εν μ?ρει συγκεντρωμ?νοι στι? τρει? ελληνικ?? π?λει?, την παλι? Ναυκρ?τιν, που ιδρ?θηκε πριν απ? το 600 π.Χ. (δι?στημα τη? αιγυπτιακ?? ανεξαρτησ?α?, μετ? την εκδ?ωξη των Ασσυρ?ων και πριν απ? την ?λευση των Περσ?ν) και οι δ?ο ν?ε? π?λει?, η Αλεξ?νδρεια δ?πλα στη θ?λασσα και η Πτολεμα?δα στην ?νω Α?γυπτο. Ο Αλ?ξανδρο? και οι Σελευκ?δε? δι?δοχο? του ?δρυσαν πολλ?? ελληνικ?? π?λει? σε ?λε? τι? κυριαρχ?ε? του?.

Ο ελληνικ?? πολιτισμ?? ?ταν τ?σο πολ? συνδεδεμ?νο? με τη ζω? τη? π?λη?-κρ?του?, που ?ποιο? βασιλι?? ?θελε να παρουσιαστε? στον κ?σμο ω? γν?σιο? πρωταθλητ?? το? ελληνισμο?, ?πρεπε να κ?νει κ?τι προ? αυτ? την κατε?θυνση, αλλ? ο βασιλι?? τη? Αιγ?πτου, φιλ?δοξο? να λ?μψει ω? ?να? ?λληνα?, θα ?βρισκε τι? ελληνικ?? π?λει?, με τη δημοκρατικ? παρ?δοση και τι? φιλοδοξ?ε? του? για ανεξαρτησ?α, ?βολα στοιχε?α σε μ?α χ?ρα που προσφερ?ταν, ?σο καμ?α ?λλη, στον γραφειοκρατικ? συγκεντρωτισμ?. Οι Πτολεμα?οι λοιπ?ν περι?ρισαν τον αριθμ? των ελληνικ?ν π?λεων-κρατ?ν στην Α?γυπτο στην Αλεξ?νδρεια, την Πτολεμα?δα και τη Να?κρατιν.

Εκτ?? Αιγ?πτου, οι Πτολεμα?οι ?σκησαν τον ?λεγχο των ελληνικ?ν π?λεων στην Κυρηνα?κ? τη? Κ?πρου και στι? ακτ?? και τα νησι? το? Αιγα?ου, αλλ? αυτ?? ?ταν μικρ?τερε? απ? τι? ελληνικ?? π?λει? στην Α?γυπτο. Υπ?ρχαν πρ?γματι επαρχιακ?? π?λει? με ον?ματα ?πω? Πτολεμα?δα, Αρσιν?η και Βερεν?κη, στι? οπο?ε? υπ?ρχαν ελληνικ?? κοιν?τητε? με μ?α συγκεκριμ?νη κοινωνικ? ζω? και υπ?ρχαν παρ?μοιε? ομ?δε? Ελλ?νων σε πολλ?? απ? τι? παλι?? αιγυπτιακ?? π?λει?, αλλ? δεν ?ταν κοιν?τητε? με τι? πολιτικ?? μορφ?? μ?α? π?λη?-κρ?του?. Ωστ?σο, αν δεν ε?χαν χ?ρο πολιτικ?? συν?θροιση?, ε?χαν συχν? το δικ? του? γυμν?σιον, το ουσιαστικ? σημ?δι το? ελληνισμο?, εξυπηρετ?ντα? κ?τι απ? τον σκοπ? εν?? πανεπιστημ?ου για του? ν?ου?. Μακρι? απ? τον Νε?λο στην ?μπη βρ?θηκε ?να γυμν?σιο των ντ?πιων Ελλ?νων το 136?135 π.Χ., το οπο?ο λ?μβανε αποφ?σει? και αλληλογραφο?σε με τον βασιλι?. Επ?ση? το 123 π.Χ., ?ταν υπ?ρχε ταραχ? στην ?νω Α?γυπτο μεταξ? των π?λεων Κροκοδειλ?πολη? και Ερμονθ?δο?, οι διαπραγματευτ?? που στ?λθηκαν απ? την Κροκοδειλ?πολη ?ταν οι νεαρο? απ? το γυμν?σιον, οι οπο?οι, σ?μφωνα με την ελληνικ? παρ?δοση, ?τρωγαν ψωμ? και αλ?τι με του? διαπραγματευτ??. απ? την ?λλη π?λη. ?λε? οι ελληνικ?? δι?λεκτοι το? ελληνικο? κ?σμου σταδιακ? αφομοι?θηκαν στην Κοιν? Ελληνικ? δι?λεκτο, που ?ταν η κοιν? γλ?σσα το? ελληνιστικο? κ?σμου. Γενικ?, οι ?λληνε? τη? Πτολεμα?κ?? Αιγ?πτου ?νιωθαν εκπρ?σωποι εν?? αν?τερου πολιτισμο?, αλλ? ?ταν περ?εργοι για τον γηγεν? πολιτισμ? τη? Αιγ?πτου.

Οι Εβρα?οι που ζο?σαν στην Α?γυπτο ε?χαν αρχικ? μεταναστε?σει απ? τη Ν?τια Συρο-Παλαιστ?νη. Μ?σα σε λ?γε? γενι?? οι Εβρα?οι μιλο?σαν ελληνικ?, την κυρ?αρχη γλ?σσα τη? Αιγ?πτου εκε?νη την εποχ?, και ?χι την εβρα?κ? ? την αραμα?κ? των πρ?των μεταναστ?ν. Σ?μφωνα με τον εβρα?κ? μ?θο, η μετ?φραση των Εβδομ?κοντα, η ελληνικ? μετ?φραση των εβρα?κ?ν γραφ?ν, γρ?φτηκε απ? 72 Εβρα?ου? μεταφραστ?? για τον Πτολεμα?ο Β?. Αυτ? επιβεβαι?νεται απ? τον ιστορικ? Φλ?βιο Ι?σηπο, ο οπο?ο? γρ?φει ?τι ο Πτολεμα?ο? Β?, επιθυμ?ντα? να συλλ?ξει κ?θε βιβλ?ο τη? κατοικ?σιμη? γη?, χρησιμοπο?ησε τον Δημ?τριο Φαληρ?α, στο ?ργο τη? οργ?νωση? μ?α? προσπ?θεια? με του? Εβρα?ου? αρχιερε?? να μεταφρ?σουν τα εβρα?κ? βιβλ?α του Ν?μου για τη βιβλιοθ?κη του. Ο Ι?σηπο? τοποθετε? ?τσι τι? απαρχ?? των Εβδομ?κοντα στον 3ο αι. π.Χ., ?ταν ζο?σαν ο Δημ?τριο? και ο Πτολεμα?ο? Β?. Σ?μφωνα με ?ναν εβρα?κ? μ?θο, οι εβδομ?ντα ?γραψαν τι? μεταφρ?σει? του? ανεξ?ρτητα απ? τη μν?μη και τα ?ργα που προ?κυψαν, ?ταν πανομοι?τυπα σε κ?θε γρ?μμα. Ωστ?σο ο Ι?σηπο? δηλ?νει ?τι συνεργ?στηκαν συζητ?ντα? για τη μετ?φραση και τελε?ωσαν το ?ργο σε 72 ημ?ρε?. Ο Ι?σηπο? αναλ?ει τι? περ?τεχνε? προετοιμασ?ε? και τη βασιλικ? μεταχε?ριση των 70 πρεσβυτ?ρων των φυλ?ν του Ισρα?λ, που επιλ?χθηκαν για να ολοκληρ?σουν το ?ργο στο ?ργο του Ιουδα?κ? Αρχαιολογ?α βιβλ?ο 12, κεφ?λαιο 2, το οπο?ο ε?ναι αφιερωμ?νο στην περιγραφ? αυτο? του δι?σημου γεγον?το?.

Το 1990 ανακαλ?φθηκαν περισσ?τεροι απ? 2.000 π?πυροι γραμμ?νοι απ? τον Ζ?νωνα του Κα?νου απ? την εποχ? του Πτολεμα?ου Β? Φιλαδ?λφου, οι οπο?οι περιε?χαν τουλ?χιστον 19 αναφορ?? σε ?ραβε? στην περιοχ? μεταξ? του Νε?λου και τη? Ερυθρ?? Θ?λασσα?. Οι π?πυροι αναφ?ρουν τη δουλει? του? ω? υπε?θυνων αστυνομικ?ν των ≪μον?δων των δ?κα ατ?μων≫ και κ?ποιοι ?λλοι αναφ?ρονταν ω? βοσκο?. Οι ?ραβε? στην Πτολεμα?κ? Α?γυπτο ? τη Συρ?α κατ?φερναν να επιτ?θενται και να λαφυραγωγο?ν και τι? δ?ο πλευρ?? τη? σ?γκρουση? μεταξ? το? Πτολεμα?κο? βασιλε?ου και των εχθρ?ν του.

Απ? τα μ?σα του 3ου αι. π.Χ. η Α?γυπτο? των Πτολεμα?ων ?ταν το πλουσι?τερο και ισχυρ?τερο απ? τα δι?δοχα κρ?τη το? Αλεξ?νδρου και το κορυφα?ο παρ?δειγμα το? ελληνικο? πολιτισμο?. ?μω? ξεκιν?ντα? απ? τα μ?σα του 2ου αι. π.Χ., οι δυναστικ?? διαμ?χε? και μ?α σειρ? ξ?νων πολ?μων αποδυν?μωσαν το βασ?λειο, που εξαρτι?ταν ?λο και περισσ?τερο απ? τη Ρωμα?κ? Δημοκρατ?α. Υπ? την Κλεοπ?τρα Ζ?, η οπο?α προσπ?θησε να αποκαταστ?σει την Πτολεμα?κ? εξουσ?α, η Α?γυπτο? ενεπλ?κη σε ?ναν ρωμα?κ? εμφ?λιο π?λεμο, ο οπο?ο? τελικ? οδ?γησε στην κατ?κτησ? τη? απ? τη Ρ?μη ω? το τελευτα?ο ανεξ?ρτητο ελληνιστικ? κρ?το?. Η Ρωμα?κ? Α?γυπτο? ?γινε μ?α απ? τι? πλουσι?τερε? επαρχ?ε? τη? Ρ?μη? και κ?ντρο του μακεδονικο? πολιτισμο?, με τα ελληνικ? να παραμ?νουν η κ?ρια γλ?σσα τη? κυβ?ρνηση? μ?χρι τη μουσουλμανικ? κατ?κτηση το 641 μ.Χ. Η Αλεξ?νδρεια παρ?μεινε μ?α απ? τι? κορυφα?ε? π?λει? τη? Μεσογε?ου μ?χρι τον ?στερο Μεσα?ωνα.

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Καθιερωμ?νοι ?ροι WorldCat LCCN : sh85041288