한국   대만   중국   일본 
Polskie słownictwo gwarowe w kontek?cie etymologicznym (na przykładzie nazw ro?lin) | Gwary Dzi?
PDF

Słowa kluczowe

słownictwo gwarowe
etymologia
gwarowe nazwy ro?lin
motywacja semantyczna

Jak cytowa?

Waniakowa, J. . (2020). Polskie słownictwo gwarowe w kontek?cie etymologicznym (na przykładzie nazw ro?lin). Gwary Dzi? , 12 , 247?255. https://doi.org/10.14746/gd.2020.12.18

Abstrakt

W artykule przedstawiono problematyk? słownictwa gwarowego z etymologicznego punktu widzenia. Zwrocono uwag? na konieczno?? badania leksyki gwarowej pod wzgl?dem etymologicznym, wskazuj?c na wieloaspektowe potrzeby w tym zakresie. Wszystkie prezentowane zagadnienia omowiono na przykładzie gwarowych nazw ro?lin, uwypuklaj?c konieczno?? znajomo?ci wszelkich cech botanicznych poszczegolnych gatunkow w celu ustalenia wła?ciwej motywacji semantycznej nazw. Podkre?lono, ?e w sferze etymologii gwarowych nazw ro?lin ogromnie wa?ne s? nie tylko ich formy, ale te? motywacja semantyczna i historia. To po ich zbadaniu (za pomoc? metody historyczno-porownawczej) mo?na wywodzi? wnioski etymologiczne, gdzie kluczow? rol? odgrywa ko?cowe stwierdzenie, czy dana nazwa gwarowa ro?liny jest autentycznie gwarowa, czy jest odziedziczona lub zapo?yczona. Stwierdzono ponadto, ?e metodologia etymologicznych bada? gwarowych, oprocz zwykłych zasad stosowanych w dociekaniach etymologicznych, musi tak?e bra? pod uwag? wpływ
realiow wiejskich, wierze?, zwyczajow itd., innymi słowy, całokształtu kultury wiejskiej na motywacj? semantyczn? słownictwa gwarowego. St?d badania etymologiczne nad słownictwem gwarowym wymagaj? du?o bogatszego ni? zazwyczaj warsztatu etymologicznego i dodatkowej wiedzy z zakresu dialektologii, historii kultury wiejskiej oraz etnologii.

https://doi.org/10.14746/gd.2020.12.18
PDF

Bibliografia

Andre J. (1956), Lexique des termes de botanique en latin, Paris.

Bory? W. (2005), Słownik etymologiczny j?zyka polskiego, Krakow.

Cienkowski W. (1972), Teoria etymologii ludowej, Warszawa.

D?bowiak P., Waniakowa J. (2019), Semantic Motivation of Plant Names as Part of their Etymology, [w:] The Landscape of Lexicography, eds A. Villalva, G. Williams, Lisboa, s. 173?200.

Falimirz S. (1534), O ziołach i mocy jich, Krakow.

Genaust H. (2005), Etymologisches Worterbuch der botanischen Pflanzennamen, Dritte, vollstandig uberarbeitete und erweiterte Ausgabe, Hamburg.

Marzell H. (2000), Worterbuch der deutschen Pflanzennamen, t. I?V, Fotomechanischer Nachdruck der Erstausgabe 1943?1958, Koln.

Pawłowski E. (1974), Polskie nazwy ro?lin. (Proba klasyfikacji semantycznej), [w:] Studia indoeuropejskie, red. J. Kuryłowicz, Prace Komisji J?zykoznawstwa, t. 37, Wrocław ?, s. 163?169.

Pelcowa H. (2001), Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Lublin.

SGP, Słownik gwar polskich, opr. przez Pracowni? Dialektologii Polskiej (dawniej Zakład Dialektologii Polskiej) Instytutu J?zyka Polskiego PAN w Krakowie, red. M. Kara?, S. Urba?czyk, J. Reichan, J. Okoniowa, B. Grabka, R. Kucharzyk, Wrocław ? Krakow ?, 1979?.

Siennik M. (1568), Herbarz, to iest zioł tutecznych, postronnych i zamorskich opisanie […], Krakow.

Sławski F. (1998), Pi??dziesi?t lat nad etymologi?, ?Rocznik Slawistyczny”, LI, s. 3?5.

SN, Majewski E., Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich [...], t. I?II, Warszawa 1889?1898.

SP XVI, Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, Wrocław ?, 1966?.

Spiczy?ski H. (1542), O ziołach tutecznych i zamorskich i mocy ich, Krakow.

Spolnik A. (1990), Nazwy polskich ro?lin do XVIII wieku, Prace Komisji J?zykoznawstwa PAN w Krakowie, nr 58, Wrocław ?.

SStp., Słownik staropolski, red. S. Urba?czyk, t. I?XI, Wrocław 1953?2002.

Stanko J. (1472), Antibolomenum Benedicti Parthi [r?kopis przechowywany w Bibliotece Krakowskiej Kapituły Katedralnej, nr Ms 225].

Symb., J. Rostafi?ski, Symbola ad historiam naturalem medii aevi [...], t. I?II, Cracoviae 1900.

Syrenius S., (1613), Zielnik herbarzem z i?zyka Łaci?skiego zowi? [...], Krakow.

Tokarski R. (1993), Słownictwo jako interpretacja ?wiata, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. II: Wspołczesny j?zyk polski, red. J. Bartmi?ski, Wrocław, s. 335?362.

Waniakowa J. (2012), Polskie gwarowe nazwy dziko rosn?cych ro?lin zielnych na tle słowia?skim. Zagadnienia ogolne, Krakow.

Waniakowa J. (2015), Jak bada? pochodzenie i histori? gwarowych nazw ro?lin?, ?Biuletyn Polskiego Towarzystwa J?zykoznawczego”, LXXI, s. 289?298.

Waniakowa J. (2017), The problem of plant identification in etymological research on Slavic phytonymy, [w:] Etymological research into Czech. Proceedings of the Etymological Symposium Brno 2017, 12?14 September, Studia etymologica Brunensia, vol. 22, red. I. Jany?kova, H. Karlikova, V. Bo?ek, Praha, s. 459?470.

Wrobel H. (2004), Zwi?zki staroczesko-staropolskie w terminologii botanicznej, Krakow [przedruk z: Zeszyty Naukowe Wy?szej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach, Prace Katedry J?zyka Polskiego II, Katowice 1962, s. 105?137].