Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Mehkum engizisyon re veciyeno
Engizisyon
(
Latinki
:
inquisitio
, persenayı?) mehkemeyo ke
Kılisa Katolike
ra bestiyao. Engizisyon be qerarane xo, venayı?ane xoye dini u politikan ra piya, merduman name Engizisyoni ra zaf qal kerdo. Sisteme Engizisyoni esasen veroc u rocawane Fransa u ?spanya de u veroce
Almanya
u
?talya
de guriyao. Merdıme ke tepı?iyayi persenayı? re geriyayı? ra ver, zindanan de tepı?iyayi.
Papazan engizisyono veren
Fransa
de
Toulouse
de vıra?to. Raver heqe engizisyoni kemi biye hema serre be serre, game be game Papazan heqe engizisyoni kerde hera. Papazan idarekerdı?e dewletan vıste ra deste xo, kamci merdumo ke verba Kılisa Katolike de vınderto Papazan o tepı?to u geriyao bıne cımi.
[1]
Rahibane Katolikan (papazan) be engizisyoni ra merdumi tersne, merdumi re cezaye zaf pili u xofıni daye, inan metode xırabıni guriye. Ornagen cezaya qorayı?e ga ra gore kamo ke suce cı est veniyayene, papazan o e?tene pizey ga u dıme ra o merdım zerrey pizey ga de adır sero erziyayene u o merdım zerrey pizey ga de sere adıri de merdene. Merdımo ke papazan suce cı esto vato, ey qazıx sero nı?tene ro u qazıx yew hete xo ra kewtene u heto bin ra veciyene u qurban hedi hedi merdene. Engizisyoni ra piya xeyle merdumi kı?iyayi, qetıl keriyayi. Papazan merdımi be destere ra bırnayene, gemuge merdıman be aletan ra ?ıkıtene, ceniye ke din ra abırriyene, cıcey cı cıra kerdene, kame ke hemcınsbaz biye gani gani ve?niyayene.
[2]
Zanayi, cıgeyrayo?i, perskerdo?i, muneweri (aydıni) ceniyi, hemcınsbazi, kame ke dine xo vurnayene, kame ke heqa xo geyrayene, heme inan biye hedefe rahiban u mehmekey engizisyoni. ?lımdarane Ewropa zey Roger Bacon (1220-1292), Ockham William (1285-1347), Giardano Bruno (1548-1600) u Galileo Galilei (1564?1642) riye cıgeyrayı?e inane ilmi ra hete engizisyoni ra tepı?iyayi, taye ki kı?iyayi taye zi ceza daya.
[3]
- Sisteme engizisyoni, raya e?kence ra merduman sero hukım da.
- Teriqate ke Kılise xo sero tehdit diyo, miyan ra darıte we.
- Seserra des u pancın ra tepeya kılise merdume ke sihirbaz diye, inan raya weh?eti ra kı?te.
- Suce xo vatı? esast geriyao.
