Caspar Bauhin

aus Wikipedia, der freien Enzyklopadie
Zur Navigation springen Zur Suche springen
Caspar Bauhin. Portrat in der Rektoratsmatrikel der Universitat Basel, 1598.

Caspar Bauhin (latinisiert Caspar Bauhinus ) oder Gaspard Bauhin (* 17. Januar 1560 in Basel ; † 5. Dezember 1624 ebenda) war ein Schweizer Mediziner , der zahlreiche Schriften uber Anatomie , Botanik und Pharmakologie verfasste. Sein offizielles botanisches Autorenkurzel lautet ? C.Bauhin “. Er ist der Vater von Johann Caspar und Bruder von Johann Bauhin .

Leben und Wirken [ Bearbeiten | Quelltext bearbeiten ]

Caspar Bauhin stammte aus der Medizinerfamilie Bauhin , die als Hugenotten aus Paris und Amsterdam nach Basel geflohen war; sein Vater war Jean Bauhin . Caspar Bauhin studierte an der Universitat Basel Medizin mit Schwerpunktfach Anatomie, unter anderem bei Felix Platter . Weitere Studienorte waren ab 1577 Padua , unter anderem bei Girolamo Mercuriale , Montpellier (1579), Paris und Tubingen . 1581 wurde Bauhin in Basel nach erfolgreicher Disputation uber Thesen De dolore colico zum Dr. med. promoviert.

Ab 1582 war er Lehrer mit einem Lehrstuhl [1] fur Griechisch , ab 1589 Dozent und erster ordentlicher Professor fur Anatomie und Botanik an der Universitat Basel, fur die er ihren botanischen Garten einrichtete. Als Nachfolger von Felix Platter wurde er 1614 zum Stadtarzt und Professor fur praktische Medizin an der Universitat ernannt. In den Jahren 1592, 1611 und 1619 war Bauhin Rektor der Universitat Basel. [2]

Bauhin hielt im Rahmen der Medizinerausbildung in Basel offentliche Sektionen (zunachst anhand der Tafeln des von ihm spater abgelehnten Vesal an Menschen, dann wieder Galen folgend an Tieren) [3] und botanische Exkursionen ab. Er trieb die Errichtung des Basler Theatrum anatomicum und des Apothekergartens Hortus medicus voran. [4]

Er ist der Autor zahlreicher Publikationen anatomischen Inhaltes, in denen er seine Vorlesungen und anatomisch-pathologischen Demonstrationen zusammenfasste, mit akribischer und fast luckenloser Aufzahlung samtlicher Korperteile wiedergab und physiologische sowie pathologische Erlauterungen hinzufugte. [5] Er gilt als ?Entdecker“ bzw. ?offizieller Erstbeschreiber“ der Ileozokalklappe , eines Verschlusses am Ubergang zwischen Dickdarm und Dunndarm, die nach ihm als ?Bauhin-Klappe“ bezeichnet wird. [6]

Ehrungen [ Bearbeiten | Quelltext bearbeiten ]

Charles Plumier benannte ihm und seinem Bruder Johann Bauhin zu Ehren die Gattung Bauhinia [7] der Pflanzenfamilie Fabaceae . Carl von Linne ubernahm spater diesen Namen. [8]

Schriften (Auswahl) [ Bearbeiten | Quelltext bearbeiten ]

  • ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ. [Apotherapeia iatrik?. De dolore colico] Basel 1581 ( Digitalisat ) ? Dissertation.
  • Gynaeciorum sive de mulierum affectibus commentarii Graecorum, Latinorum, barbarorum, iam olim et & nunc recens editorum: in tres tomos digesti, et necessariis passim imaginibus illustrati. Conrad Waldkirch, Basel 1586, 4 Bande: Band 1 , Band 2 , Band 3 , Band 4 . ? als Herausgeber
  • ΥΣΤΕΡΟΤΟΜΟΤΟΚΙΑ [Hysterotomotokia] Francisci Rovsseti, Gallice primvm edita, nvnc vero latine reddita Multisque & variis Historiis in Appendice additis locupletata, comprobata & confirmata. Adiecta est Ioan. Albosii Medici, Lithopaedii Senonensis, per annos XXIIX. in Vtero contenti, Historia elegantissima. Conrad Waldkirch, Basel 1588 ( Digitalisat ).
    • Neuauflage: Conrad Waldkirch, Basel 1591
  • De Corporis humani partibus externis: Tractatus, hactenus non editus. Episcopius, Basel 1588 ( Digitalisat ).
  • De Corporis humani fabrica. Basel 1590 ( Digitalisat ).
  • De Corporis humani fabrica: Libri IIII. Methodo Anatomica in praelectionibus pub. proposita : ad And. Vesalij Tabulas instituta : sectionibusqe publicis & priuatis, comprobata. Sebastian Henric Petri , Basel 1590 ( Digitalisat ). ? Neuausgaben:
    • Anatomica Corporis virilis et mvliebris Historia: Hippocrat. Aristotel. Galeni auctoritat. illustrata & nouis inuentis plurimis aucta. Cum Indice locupletissimo. Johann le Preux, Lyon 1597 ( Digitalisat ).
    • Institvtiones Anatomicae Corporis virilis et mvliebris Historiam exhibentes. Johann le Preux, Lyon 1604 ( Digitalisat ).
    • Anatomicae Corporis virilis et mvliebris Historiam exhibentes: Hippocrat. Aristot. Galeni auctoritat. illustratae & nouis inuentis plurimis. Hac editione qvarta auctae. Johann Schroeter, Basel 1609 ( Digitalisat )
    • Institvtiones Anatomicae Hippoc. Aristot. Galeni auctorita. illustratae. Hac editione qvinta & postrema ab auctore emaculatae, & auctae. Paul Jacobi, Frankfurt am Main 1616 ( Digitalisat ).
  • De plantis a divis sanctisve nomen habentibus : Caput Ex magno volumine de Consensu & dissensu Authorum circa stirpes, desumptum. Conrad Waldkirch, Basel 1591 ( Digitalisat ).
  • Anatomes … Liber Primus: Externerum humani corporis partium appellationem, descriptionem et explicationem accuratem, continens, Iterata editio, priore longe auctior & locupletior. Sebastian Henric Petri, Basel 1591 ( Digitalisat ).
  • Anatomes … Liber Secundus: Partium Similarium Spermaticarum tractationem, per quatuor causas, ex Hippocratis, Aristotelis, Galeni & recentiorum, doctrina, traditam, continens. Sebastian Henric Petri, Basel 1592 ( Digitalisat ).
  • Semplici, Li quali in piu Pareri a diuersi nobili huomini scritti appaiono, et Nuoamente da M. Giovanni Marinello mandati in luce. Sebastian Henric Petri, Basel 1593 ? als Ubersetzer und Herausgeber
  • ΦΥΤΟΠΙΝΑΞ [Phytopinax] seu Envmeratio plantarvm ab Herbarijs nostro seculo descriptarum, cum earum differentijs: cvi plurimarum hactenus ab ijsdem non descriptarum succinctae descriptiones & denominationes accessere: Additis aliquot hactenus non sculptarum Plantarvm viuis Iconibus. Sebastian Henric Petri, Basel 1596 ( Digitalisat ).
  • Petri Andreae Matthioli Medici Caesarei et Ferdinandi Archiducis Austriae, Opera quae exstant omnia: Hoc est, Commentarij in VI. libros Pedacij Dioscoridis Anazarbei de Medica materia: Adiectis in margine variis Graeci textus lectionibus, ex antiquissimis Codicibus desumptis, qui Dioscoridis deprauatam lectionem restituunt: Nunc a Casparo Bavhino, Post diuersarum editionum collationem infinitis locis aucti: Synonymiis qvoque plantarvm et notis illvstrati: Adiectis plantarvm Iconibvs, svpra priores editiones plus quam trecentis (quarum quamplurime nunc primum describuntur) ad viuum delineatis. De ratione destillandi aqvas ex omnibvs plantis: Et quomodo genuini odores in ipsis Aquis conseruari possint. Item Apologia in Amatvm Lvsitanvm, cvm Censura in eiusdem Enarationes. Epistolarvm Medicinalivm Libri qvinqve. Dialogvs de Morbo gallico. Cvm locvpletissimis indicibvs, tvm ad Rem Herbariam, tvm Medicamentariam pertinentibus. Nicolaus Bassaeus, Frankfurt am Main 1598 ( Digitalisat ) ? als Ubersetzer und Herausgeber.
    • 2. Auflage: Johann Konig, Basel 1674 ( Digitalisat ).
    • Exsectio Foetvs vivi ex matre viva sine altervtrivs vitae periculo, & absque foecunditatis ablatione, a Francisco Rosseto Gallice conscripta. Adjecta est Ioan. Albosii Protomedici Regii Foetus per ann. XXIIX. in vtero contenti & lapide facti Historia. Franc, item Rosseti tractat. huius indurationis causas explicans. Nicolaus Bassaeus, Frankfurt am Main 1601 ( Digitalisat ).
  • Animadversiones in Historiam generalem plantarum Lugduni editam. Item Catalogas plantarum circiter quadrigentarum eo in opere bis terue positarum. Frankfurt am Main 1601 ( Digitalisat ).
  • Theatrum anatomicum. Frankfurt am Main 1605 ( Digitalisat ).
  • Appendix Ad Theatrum Anatomicum Caspari Bauhini: Sive Explicatio Characterum omnium, qui figuris totius Operis additi fuere: quae seorsim compingi debet. Matthaus Becker, Frankfurt am Main 1605 ( Digitalisat ).
    • Vivae Imagines partium corporis humani aeneis formis expressae, et ex Theatro anatomico Caspari Bauhini Basilien. Archiatri desumptae. [Frankfurt am Main] 1620.
      • Vivae Imagines partium corporis humani aeneis formis expressae, et ex Theatro anatomico Caspari Bauhini Basilien. Archiatri desumptae. Matthaeus Merian Frankfurt am Main 1640 ( Digitalisat ).
    • Theatrvm Anatomicum Caspari Bauhini Basileen. Archiatri Infinitis locis auctum, ad morbos accommodatum & ab erroribus ab Authore repurgatum, observationibus et figuris aliquot novis aeneis illustratum. [Frankfurt am Main] 1621 ( Digitalisat ).
  • Neuw vollkommentlich Kreuterbuch, Mit schonen vnnd kunstlichen Figuren, aller Gewachs der Baumen, Stauden und Krautern, so in Teutschen vnnd Welschen Landen, auch in Hispanien, Ost vnnd Westindien, oder in der Newen Welt wachsen, derer vber 3000. eygentlich beschrieben werden, auch deren Vnterscheidt vnd Wirckung sampt ihren Namen in mancherley Sprachen angezeigt werden, derengleichen vormals nie in keiner Sprach in Truck kommen, darinn viel vnd mancherley heylsamer Artzney vor allerley innerlichen vnnd eusserlichen Kranckheiten beyde der Menschen, vnd dess Viehes, sampt ihrem nutzlichen gebrauch, beschrieben werden, es sey mit Trancken, Sajft, Syrupen, Conseruen, Latwergen, Wassern Puluer, Extracten, Oelen, Saltz, Salben, Pflastern, vnd dergleichen: Darinnen auch vber tausendt hochbewarte vortreffliche Experiment vnd heimliche Kunste angezeigt werden. Allen Aertzten, Apoteckern, Wundtartzten, Schmieden, Gartnern, Kochen, Kellern, Hebammen, Hauss Vatern, vnd allen andern Liebhabern der Artzney sehr nutzlich: Auss langwiriger vnd gewisser erfahrung, vnserem geliebten Vatterlandt zu Ehren, mit sondern Fleiss trewlich beschrieben, Durch Jacobum Theodorum Tabernaemontanum, der Artzney. Doctorem, vnd Churfurstlicher Pfaltz Medicum. Jetzt wiederumb mit vielen schonen newen Figuren, auch nutzlichen Artzneyen, vnd andern guten Stucken, Sonderlich aber das Ander Theil mit sondern Fleiss gemehret. Johannes Bassaeus, Johann Dreutels, Nicolaus Hoffman: Frankfurt am Main 1613, 3 Bande ( Digitalisat , Das ander Theyl ).
    • 2., unveranderte Auflage: Johann Dreutel, Frankfurt am Main 1625 ( Digitalisat ).
  • De Lapidis Bezaar Orient, et Occident. Cervini item et Germanici Ortv, Natvra, Differentes, veroque vsu ex Veterum & Recentiorum placitis Liber hactenus non editus. Conrad Waldkirch, Basel 1613 ( Digitalisat ).
    • 2. Auflage, Ludwig Konig, Basel 1624.
    • 3. Auflage, Ludwig Konig, Basel 1625 ( Digitalisat ).
  • De hermaphroditorum monstrosorumque partuum natura ex Theologorum, Jureconsultorum, Medicorum, Philosophorum, & Rabbinorum sententia: libri duo hactenus non editi: plane Philologici, infinitis exemplis illustrati. , Hieronymus Galler, Oppenheim 1614 ( Digitalisat ).
    • Nachdruck: Frankfurt am Main 1614.
    • Nachdruck: Matthaus Merian, Frankfurt am Main 1629.
  • De homine oratio. Basel 1614 ( Digitalisat ) ? Antrittsvorlesung .
  • Vivae imagines partium corporis humani. Frankfurt am Main 1620.
  • ΠΡΟΔΟΜΟΣ [Prodromus] Theatri botanici, in qvo svpra sexcentae ab ipso primum descriptae cum plurimis figuris proponitur. Paul Jacobi, Frankfurt am Main 1620 ( Digitalisat ).
  • Catalogus plantarum circa Basileam sponte nascentium . Johann Jakob Genath, Basel 1622
  • ΠΙΝΑΞ [Pinax] Theatri botanici sive Index in Theophrasti Dioscoridis Plinii et Botanicorvm qui a Seculo scripserunt Opera Plantarvm circiter sex millivm ab ipsis exhibitarvm nomina cvm earundem Synonymiis & differentiis methodice secundum earum genera & species proponens. Opvs XL. annorvm Hactenus non editum summopere expetitum ad auctores intelligendos plurimum faciens. Ludwig Konig, Basel 1623 ( Digitalisat ).
  • Theatri Botanici sive Historiae Plantarvm ex Vetervm et Recentiorvm placitis propriaq. observatione concinnatae Liber Primvs. Johannes Konig, Basel 1658 ( Digitalisat ). ? postum

Disputationen

  • Praeludia anatomica. Basel 1601 ( Digitalisat ) ? Respondent : Philipp Hochstetter.
  • Disputatio secunda: De partibus Humani Corporis Theses. Conrad Waldkirch, Basel 1602 ? Respondent: Philipp Hochstetter.
  • Disputatio tertia: De Ossium natura Theses. Conrad Waldkirch, Basel 1604 ? Respondent: Johann Heinrich Froelich.

Literatur [ Bearbeiten | Quelltext bearbeiten ]

Einzelnachweise [ Bearbeiten | Quelltext bearbeiten ]

  1. Gustav Steiner : Aerzte und Wundaerzte, Chirurgenzunft und medizinische Fakultat in Basel. In: Basler Jahrbuch . 1954, S. 179?209, hier: S. 192.
  2. Bauhin, Caspar in Rektoren der Universitat Basel , (abgerufen am 18. Januar 2013)
  3. Gustav Steiner: Aerzte und Wundaerzte, Chirurgenzunft und medizinische Fakultat in Basel. 1954, S. 192?193.
  4. Wolf-Dieter Muller-Jahncke : Caspar Bauhin. In: Wolfgang U. Eckart und Christoph Gradmann (Hrsg.): Arztelexikon. Von der Antike bis zur Gegenwart. 3. Auflage. Springer, Heidelberg 2006, S. 32?33. ( doi:10.1007/978-3-540-29585-3 ).
  5. Hans Peter Fuchs-Eckert: Caspar Bauhin ? Erster ordentlicher Professor der Anatomie und Botanik an der Universitat Basel. In: Die Familie Bauhin in Basel. In Bauhinia Band 7, Nr. 2, 1981, S. 45?62.
  6. Barbara I. Tshisuaka: Bauhin, Caspar. In: Werner E. Gerabek , Bernhard D. Haage, Gundolf Keil , Wolfgang Wegner (Hrsg.): Enzyklopadie Medizingeschichte. De Gruyter, Berlin/ New York 2005, ISBN 3-11-015714-4 , S. 154?155.
  7. Charles Plumier: Nova Plantarum Americanarum Genera. Leiden 1703, S. 26
  8. Carl von Linne: Critica Botanica , Leiden 1737, S. 91.

Weblinks [ Bearbeiten | Quelltext bearbeiten ]

Commons : Caspar Bauhin  ? Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien