Kwame Nkrumah
|
---|
|
Silimin g?li February 20, 1951 - 1954
N piigo niŋ:
1951 Gold Coast legislative election
(en)
Silimin g?li June 15, 1954 - Silimin g?li July 17, 1956
N piigo niŋ:
1954 Gold Coast legislative election
(en)
1956 - Silimin g?li August 30, 1960
N piigo niŋ:
1956 Gold Coast legislative election
(en)
Silimin g?li March 6, 1957 - Silimin g?li July 1, 1960
← no value
1959 - 1960
Silimin g?li July 1, 1960 - Silimin g?li February 24, 1966
← no value -
Joseph Arthur Ankrah
→
Silimin g?li October 21, 1965 - Silimin g?li February 24, 1966
←
Gamal Abdel Nasser
(en)
-
Joseph Arthur Ankrah
→
1966 - Silimin g?li April 27, 1972
|
Nkroful
(en)
, Silimin g?li September 21, 1909
|
O ya Tiŋgbaŋ
| Gold Coast
Ghana
|
---|
A ya balli
| Fante
(en)
|
---|
Kpibu shee
| Bucharest
(en)
, Silimin g?li April 27, 1972
|
---|
Kwame Nkrumah Mausoleum
(en)
Ankara
Nkroful
(en)
|
Ŋ-ŋ? kum
| natural causes
(en)
(
skin cancer
(en)
prostate cancer
(en)
)
|
---|
Bia
| |
---|
|
Shikuru sh?li o ni chaŋ
| Lincoln University
(en)
Achimota School
University of Pennsylvania Graduate School of Education
(en)
London School of Economics and Political Science
(en)
Lincoln University
(en)
Bachelor of Arts
(en)
:
theology
(en)
|
---|
Bala y?libu, sabbu bee bu?isibu
| kambonsili
Nzema
(en)
Fante
(en)
Silmiinsili
|
---|
|
Tuma
| politician
(en)
,
writer
(en)
,
diplomat
(en)
ni
lecturer
(en)
|
---|
Tuma shee
| Elmina
(en)
ni
Axim
(en)
|
---|
Notable work
| Africa Must Unite
(en)
|
---|
Pin' sh?ŋa o ni dee
| |
---|
Nira zaŋti
| Phi Beta Sigma
(en)
|
---|
Sooj?nima kpamli kpamli
| field marshal
(en)
|
---|
Adiini
| Kristatali
|
---|
O ni be paati sh?li ni
| Convention People's Party
United Gold Coast Convention
(en)
|
---|
C-Class
Kwame Nkrumah
ny?la tiŋgbaŋ zu?ulana kuro zaŋ n-ti
Ghana
. Dr.
Kwame Nkrumah
PC daa ny?la
Ghana
siyaasa nira.
[1]
ŋuni n-daa ny? Prime Minister tuuli ka lahi l?bigi
Ghana
zu?ulana tuuli maŋsulinsi deebu nyaaŋa.
Ghana
yuli n-daa na booni Gold Coast amaa O ni daa dee ti maŋsulinsi gbampi?la nuuni naai, silimiin goli March daabaa ay?bu, yuuni 1957 dalila. O nimmohi zaŋ chaŋ Pan African tali la zu?u, O daa pahi ninvu?u sh?ba ban daa kpa
Africa
zaa naŋgbaŋyini la?ingu la. Soviet Union nim daa ti o mi kpaŋmaŋa Lenin Peace Prize yuuni 1962.
O daa chaŋla Silimiintiŋa shikuru ni O ti y?ligi o baŋsim zaŋkpa siyaasa baŋsim b?himbu polo, t? amaa O daa bi che ninvu?i sh?ba baŋ gba daa sa?iti Gbaŋsabila bilichintali ni b? maŋsulinsi zabbu la zu?u la?insi ni ?inibu din kuli y?n niŋ ka
Ghana
gba yi dabilim bandini. O ni daa niŋ yuuni pia ni ayi, O daa kpu?ila nap?ŋ n-labi Gold Coast na ni O ti pili m?li din y?n che ka tiŋgbani maa zani di gama zu?u. O daa kpala paati yuli booni Convention People's Party (CPP) ka di lahibali wuligi gili lu?ili kam Gold coast tiŋgbani ni.
O daa lee la Prime Minister 1952 ka daa kuli gbubili hali ka
Ghana
daa ti deegi maŋsulinsi Britain nim nuuni silimin-goli dabaa ayobu yuuni 1957. Ghananima daa sabiya ka sa?iti
Ghana
zalikpana kundi ka daa che Dr.
Kwame Nkrumah
tiŋgbaŋ zu?ulana 1960.
B? d??ila
Kwame Nkrumah
silimiin-g?li September bi??u pishi ni yini dali yuuni 1909 tiŋ yuli booni
Nkroful
,
Gold Coast
pump?ŋ? din ny?
Ghana
la nti daŋ sh?li ban daa ny? wahalanima ni zu?usabilanima.
[2]
Nkroful daa ny?la tiŋpkaŋbila n be Nzema ya?ili, katiŋ ni southwest Gold Coast, n miri Faransi ya?ili din ny?
Ivory Coast
. O ba daa bi be daŋ maa sani dama o daa tumdi la
Half Assini
sh?li polo o ni daa tumdi o mach?ligu tuma ni Salima hali ti kani.
Kwame Nkrumah
ma mini daŋ din y?ligi n daa wumso. O daa bela n-ba?aka b?higu o bilim ni m be tiŋkpaŋa, m??ini ni kuligi noli. Zaŋkpa bia yuli bolibu Kambonsi kali soli zu?u, b? daa ti o la Kwame b?ni mali yu sh?li booni b? bidibsi din wuhiri ni Asibiri dali ka b? d??i o. Yuunsh?ŋa o ni daa ny? shikurubil' n be
United States
, di mini b? daa ku mi o Francis Nwia Kofi Nkrumah, Kofi ny?la yu sh?li b? ni booni bidib sh?ba b? ni do?i Alizimba dali. O daa ta?ila o yuli maa nti
Kwame Nkrumah
yuuni 1945 UK m borila Kwame Maa. Ebenezer Obiri Addo ni yeli sh?m zaŋ j?ndi o bohimbu din ny? dahinsheli tiŋgbani zu?ulana, lala yuli maa "Nkrumah" b? kali soli zu?u ka b? mali ntiri bia ŋun pahiri aw?i, din wuhiri ni Kwame daa gbubila lala zaashee maa o ba dund?ŋ puuni, ŋun daa mali pa?aba pam.
O ba, Opanyin Kofi Nwiana Ngolomah, ŋun daa yi Nkroful din ny? kambonsi bali sh?li ban ny? Asonanima. Lahibali ny?bli wuhiya, ni Ngolomah daa bela
Tarkwa-Nsueam
n tumdi salima mach?ligu daabiligim. Din pahi, Ngolomah daa ny?la ŋun mali jilma zaŋkpa haŋkali o ni daa mali tiri ban bori sa?isigu zaŋ j?ndi kaya mini dund?ŋni b?higu. O daa kpila yuuni 1927.
Kwame ko n daa ny? o bia. O ma daa zaŋ o mi kpehi bibihi shikuru sh?li di yuli booni Catholic
Mission
din be Half Assin.
Dr.
Kwame Nkrumah
n-daa ny? tuuli Prime Minister ni tingbani zu?ulana tuuli zaŋ ti Ghana. Nkrumah ni daa ny? prime minister saha sh?li, British G?mnanti kpambala:
Charles Arden-Clarke
ŋun daa nya Governor-General la n-daa yi lihiri o zu?u ni o tuuntumsa. O daa dila o tuuli G?mnanti tali 21 March 1952 hali ka
Ghana
ti deei di Maŋsulinsi. O tuuli Maŋsulinsi G?mnanti daa pili la 6 March 1957. Din dali ka o daa kpe o wofis ni. 1 July 1960,
Ghana
daa deei di Maŋsulinsi G?mnanti zaa gbanpela nuuni ka Nkrumah daa l?bi
Ghana
tingbani zu?ulana tuuli.
Ban zaya (Nu' zaa zaŋ chaŋ nu' dirigu polo): J. H. Allassani, N.A. Welbeck, Kofi Asante Ofori-Atta, Ebenezer Ako-Adjei, J.E. Jantuah, Imoru Egala
Ban ?ia (Nu' zaa zaŋ chaŋ nu' dirigu polo): A. Casely-Hayford, Kojo Botsio,
Kwame Nkrumah
, Komla Agbeli Gbedemah, E.O. Asafu-Adjaye;
National Liberation Council, linjima G?mnanti n-daa bala, bani n-daa kpaai Nkrumah nam bahi yuuni 1966.
National Liberation Council n-daa ny? tuuli linjima din ŋme n paai Ghana gomnanti din toondana daa ny? Dr Kwame Nkrumah. Ghana Pirinsi ni Linjimanima n daa la?im kpa lala Council din daa ŋme n paai o maa ka Ghana sabiilanim daa lee niŋba nupu?u. Zilisigu wuhiya ni ban daa niŋ niŋsim ŋ? daa mali t??isigu ni Britain gomnanti (PM Herold Wilson) ni United States of America (Lyndon B. Jonson). Sh?bi mali dihitabili ni b? daa s?ŋ la pirinsi ni linjima la?ingu ŋ? ka b? tumi b? ni daa niŋ sh?m ŋ? pirinla Nkrumah daa b? sa?iritiri silimin tinduya maranima b? ni yuli sh?m.
Dr
Kwame Nkrumah
daa bola Fathia Ritzk, ŋun daa ny? Egypt Coptic baŋki tumtumdi kuro ni karimba kuro la. O ni daa kuli paai na lala 1957-1958 yuun' palli zaawun' yuŋ maa, Fathia ma daa za?isi ni o niŋ anfaani n-niŋ b? daa amiliya maa ni pirimla vunya?ili daa mali o mi ni o bia ti kuli tinzun nira.
B? daa d??ila bihi ata: 1. Gamal (o d??im yuuni ny?la 1959) ny?la lahabali sabira.2. Samia (O d??im yuuni ny?la 1960) ny?la siyaasa nira 3. Sekou (O d??im yuuni ny?la 1963) gba ny?la siyaasa nira.
O daa lan mali bi' so: 4. Francis (O d??im yuuni ny?la 1962) ŋun ny? bindira baŋda (Paediatrician).
Nkrumah lan mali bi'so t? amaa bi'sh?ba ban zaa kpalim maa ŋm?ri o la nagbankpeeni. Ŋun n-ny?: 5. Onsy Anwar Nathan Kwame Nkrumah ka o ma gba n-ny? Egypt pa?a.
6. O lahi mali bipu?inga pahi ŋun n-ny? Elizabeth
Yuuni 2010 kundi beni ka b? booni li "The Other Wes Moore" wuhiya ni Nkrumah ni daa be United States, ni O daa ny?la bi' wumsirili n-zaŋ ti sabisabiri maa yaba saha sh?li b? ni daa ny? saamba ban na y?li n-kpe US tingbani puuni la.
Danny Sapani zani Nkrumah zaani n kp?ri kp?rigu n-niŋ Netflix ninyula kpanj?ri dakulo cinii sh?li b? ni booni "The Crown (Season 2, episode 8 "Dear Mrs Kennedy"). Di ny?la binsh?li din wuhiri Nkrumah mini Queen Elizabeth
[32]
waa amaa niriba pam gbubi mi ni y?li ?ee bee niŋ ?ee bahi b?la dini.
- "Negro History: European Government in Africa",
The Lincolnian
, 12 April 1938, p. 2 (Lincoln University, Pennsylvania) ? see Special Collections and Archives, Lincoln University
- Ghana: The Autobiography of Kwame Nkrumah
(1957).ISBN 0-901787-60-4
- Africa Must Unite
(1963).ISBN 0-901787-13-2
- African Personality
(1963)
- The essence of neo-colonialism is that the State which is subject to it is, in theory, independent and has all the outward trappings of international sovereignty. In reality its economic system and thus its political policy is directed from outside. ??
- Neo-Colonialism, the Last Stage of Imperialism
(1965)
- Axioms of Kwame Nkrumah
(1967).ISBN 0-901787-54-X
- African Socialism Revisited
(1967)
- Voice From Conakry
(1967).ISBN 90-17-87027-3
- Dark Days in Ghana
(1968).ISBN 0-7178-0046-6
- Handbook of Revolutionary Warfare
(1968) ? first introduction of Pan-African pellet compass.ISBN 0-7178-0226-4
- Consciencism: Philosophy and Ideology for De-Colonisation
(1970).ISBN 0-901787-11-6
- Class Struggle in Africa
(1970).ISBN 0-901787-12-4
- The Struggle Continues
(1973).ISBN 0-901787-41-8
- I Speak of Freedom
(1973).ISBN 0-901787-14-0
- Revolutionary Path
(1973).ISBN 978-0-901787-22-4
- ↑
The Editors of Encyclopaedia Britannica.
Kwame Nkrumah president of Ghana
(English)
. britannica.com. Retrieved 23 April 2021.
- ↑
Sue Donnelly.
Kwame Nkrumah (1909-1972) ? a term at LSE
(English)
. blogs.lse.ac.uk. Retrieved 10 October 2018.
- ↑
3.0
3.1
3.2
3.3
3.4
MINISTER FOR DEFENCE
. Government of Ghana.
- ↑
4.0
4.1
4.2
R.L. Bidwell, ed. (1974-02-25).
Guide to Government Ministers: The British Empire and Successor States, 1900-72
. Routledge. p. 168.
ISBN
978-0-7146-3017-5
. Retrieved
2010-06-14
.
- ↑
Jubilee Ghana. A 50-year news journey thro' Graphic
. Accra: Graphic Communications Group Ltd. 2006. p. 21.
ISBN
9988-8097-8-6
.
New job for Bing
- ↑
6.0
6.1
Geoffrey Henry Cecil Bing (1909 - 1977): Lawyer And Politician
. Ulster History Circle.
- ↑
7.0
7.1
7.2
PAST MINISTERS
.
Government of Ghana
.
- ↑
8.0
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
Jubilee Ghana - A 50-year news journey thro' Graphic
. Accra: Graphic Communications Group Ltd. 2006. p. 14.
ISBN
9988809786
.
- ↑
9.0
9.1
9.2
9.3
CHAIRPERSONS OF THE GHANA NATIONAL COMMISSION FOR UNESCO
. Ghana National Commission for UNESCO (2018).
- ↑
Jubilee Ghana. A 50-year news journey thro' Graphic
. Accra: Graphic Communications Group Ltd. 2006. p. 19.
ISBN
9988-8097-8-6
.
Baako To Head New Ministry
- ↑
11.0
11.1
Former Heads of MoFA
.
Official Website
. Ministry of Food and Agriculture.
- ↑
12.00
12.01
12.02
12.03
12.04
12.05
12.06
12.07
12.08
12.09
12.10
12.11
Steinberg, S. H., ed. (1962).
"Ghana 1957"
.
The Statesman's Year Book
. Macmillan & Co Limited. p. 512.
ISBN
9780230270916
. Retrieved
2 February
2020
.
- ↑
(December 1964) "
Ghana's Foreign Minister Speaks on Threat to International Peace and Harmony
".
Ghana News
2
(11).
- ↑
14.0
14.1
14.2
14.3
14.4
14.5
Jakande, L. K., ed. (1965).
West Africa Annual 1966
(Issue 8 ed.). James Clarke. p. 77
. Retrieved
11 March
2020
.
- ↑
15.0
15.1
15.2
15.3
15.4
(1961) "
Ghana Year Book
".
Ghana Year Book
.
- ↑
(6 January 1964) "
Ghana May Supply Neighbouring Countries With Electricity
".
Ghana News
2
(1).
- ↑
17.0
17.1
17.2
17.3
17.4
17.5
17.6
17.7
(1963) "
Ghana Year Book
".
- ↑
18.0
18.1
18.2
"Article Preview"
.
New York Times Archives
(
New York Times
). May 2, 1964
.
https://www.nytimes.com/1964/05/02/archives/article-1-no-title-106964670.html
.
- ↑
19.0
19.1
19.2
Ghana Year Book
. Accra: Graphic Corporation. 1961. p. 11
. Retrieved
8 March
2020
.
- ↑
Ghana Year Book
. Accra: Graphic Corporation. 1962. p. 206
. Retrieved
8 March
2020
.
- ↑
(March 1964) "
More Pay For Ghanaian Doctors
".
Ghana News
2
(3).
- ↑
22.0
22.1
22.2
Ghana Year Book 1966
. Accra: Daily Graphic. 1966. p. 20
. Retrieved
11 March
2020
.
- ↑
How Nkrumah Empowered Ghanaian Women
. Modern Ghana (18 September 2009).
- ↑
(April 1964) "
Ghanaians Value Friendly Relations With The United States
".
Ghana News
2
(4).
- ↑
Asamoah, Obed Yao (2014). "2: The Nkrumah Years - Reaping the Whirlwind".
The Political History of Ghana (1950 - 2013). The Experience of a Non-Conformist
. Bloomington, USA: AuthorHouseUK Ltd.
ISBN
978-1-4969-8563-7
.
.Krobo Edusei's appointment as Minister of Industries was revoked.
- ↑
"Ghana: Double & Deadly Jeopardy"
.
Time
. 1965-02-19. Archived from
the original
on 2010-09-17
. Retrieved
2010-02-20
.
- ↑
(April 1964) "
Ghana Delegation Tours Kaiser Aluminum And Chemical Plants
".
Ghana News
2
(4).
- ↑
Africa Who's Who
, London: Africa Journal for Africa Books Ltd, 1981, p. 230.
- ↑
29.0
29.1
29.2
29.3
29.4
29.5
29.6
(21 September 1964) "
Ghanaian Ministers Tour USA
".
Ghana News: Dr Kwame Nkrumah Celebrates His 55th Birthday
2
(9).
- ↑
30.0
30.1
30.2
(1961) "
Ghana Year Book
".
Ghana Year Book
.
- ↑
(29 July 1969) "
2 Former RC's Jailed
".
Daily Graphic
(5855).
- ↑
Watch: Queen Elizabeth II's 1961 visit to Ghana
(en)
.