Zaporizhzhya

Trem yn y nos ar Rodfa'r Gadeirlan (Prospekt Sobornyi), yng nghanol Zaporizhzhia.
Math	dinas fawr, dinas bwysig i'r rhanbarth yn Wcrain
Enwyd ar ol	Zaporozhzhia
Poblogaeth	710,052
Sefydlwyd	952
Pennaeth llywodraeth	Rehina Kharchenko
Cylchfa amser	Amser Haf Dwyrain Ewrop, UTC+2, UTC+03:00
Gefeilldref/i	Lahti, Birmingham , Linz , Ashdod , Magdeburg , Yichang , Belfort , Oberhausen
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Wcreineg
Daearyddiaeth
Sir	Yekaterinoslav, Zaporizhzhia Governorate, Yekaterinoslav, Zaporozhye okruga, Cyngor Dinas Zaporozhye, Zaporizhzhia urban hromada
Gwlad	Wcrain
Arwynebedd	331 km²
Uwch y mor	86 metr
Gerllaw	Afon Dnieper
Cyfesurynnau	47.85°N 35.1175°E
Cod post	69001?69124
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	Cyngor Dinas Zaporozhye
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	city head
Pennaeth y Llywodraeth	Rehina Kharchenko
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[ golygwch ar Wicidata ]

Dinas yn Wcrain a chanolfan weinyddol Oblast Zaporizhzhia yw Zaporizhzhia ( Wcreineg : Запор?жжя, Rwseg : Запорожье trawslythreniad: Zaporozhye ) a saif ar Afon Dnieper . Ei henw hanesyddol, hyd at 1921, oedd Oleksandrivsk (Wcreineg: Олекса?ндр?вськ, Rwseg: Александровск Aleksandrovsk ).

Codwyd cadarnle yma ym 1770, fel un o'r amddiffynfeydd ar hyd ffin ddeheuol Ymerodraeth Rwsia yn erbyn Chaniaeth y Crimea . Dewiswyd y safle am ei bod yn agos i bencadlys hanesyddol y Cosaciaid ar Ynys Khortitsa, i dde rhaeadrau'r Dnieper, er mwyn atgyfnerthu rheolaeth Rwsia ar Gosaciaid Zaporizhzhia yn sgil diddymu'r Hetmanaeth . Dyrchafwyd Oleksandrivsk yn dref ym 1806, a thyfodd yn gyffordd bwysig wrth gludo nwyddau, yn enwedig wedi adeiladu'r rheilffordd yn y 1870au.

Achoswyd difrod mawr i Oleksandrivsk yn ystod Chwyldro Rwsia (1917?20). Dan lywodraeth Gweriniaeth Sosialaidd Sofietaidd Wcrain , ailenwyd ac adferwyd y dref, a ffynnai'r economi yn sgil adeiladu Gorsaf Drydan D?r y Dnieper ym 1927?32. Boddwyd rhaeadrau'r Dnieper o ganlyniad i'r argae a godwyd fel rhan o'r orsaf drydan d?r. Dinistriwyd yr argae gan y Fyddin Goch ym 1941 er mwyn atal yr Almaen Natsiaidd rhag ei gipio. Ailadeiladwyd yr argae a'r pwerdy gan y llywodraeth Sofietaidd wedi diwedd yr Ail Ryfel Byd . Datblygodd diwydiant meteleg Zaporizhzhia ar sail yr orsaf drydan d?r, gan gynnwys gweithfeydd haearn a dur a melin stribedi a barrau, a cheir hefyd ffatrioedd i gynhyrchu ceir ac offer trydanol ac i droi sgil-gynhyrchion coc yn gemegion diwydiannol. ^[1]

Gostyngodd y boblogaeth o 815,000 yn 2001 i 799,000 yn 2005, ^[1] ac i 755,000 yn 2016. ^[2]

Cyfeiriadau [ golygu | golygu cod ]