Adran Premier
yw'r gynghrair
pel-droed
merched lefel uchaf yng Nghymru a gymerodd le
Uwch Gynghrair Merched Cymru
yn dilyn adrefnu ar ddechrau tymor 2021/22.
[1]
Fe’i gweinyddir gan
Gymdeithas Bel-droed Cymru
a chafodd ei sefydlu yn 2009, fel
Cynghrair Merched Cymru
, a hi yw’r gynghrair bel-droed gyntaf i ferched yng Nghymru. Mae'r enillydd yn gymwys i gael lle yng
Nghynghrair y Pencampwyr Merched UEFA
.
Cyhoeddwyd newid i enw swyddogol y gynghrair ar gyfer tymor 2021-22 sef,
Genero Adran Leagues
(gan arddel y gair Cymraeg
adran
yn y fersiwn Saesneg o'r Gynghrair hefyd). Dyma'r Gynghrair merched gyntaf ym Mhrydain a dim ond y 3ydd yn Ewrop i ollwng y gair 'merched' o deitl y gyngrair er mwyn normaleiddio a rhoi statws i bel-droed merched.
[2]
Dywedodd Lowri Roberts, Pennaeth Pel-droed Menywod CBD Cymru, "'da chi ddim yn rhoi'r enw 'dynion' ar y Cymru Premier ... pam sydd angen i roi'r enw 'merched' ynddo fo? Achos,ar ddiwedd y dydd, dim ond pel-droed yw e"
[3]
Mewn blynyddoedd blaenorol anfonwyd enillydd y cwpan cenedlaethol i gystadleuaeth Ewropeaidd.
Pencampwyr y gynghrair fydd y clwb sydd a'r nifer uchaf o bwyntiau ar ddiwedd y tymor. Os bydd gan ddau glwb neu fwy yr un nifer o bwyntiau, bydd enillwyr y gynghrair yn cael eu penderfynu yn ol y gwahaniaeth goliau. Os bydd gan fwy un clwb yr un gwahaniaeth goliau, y clwb sydd wedi sgorio'r nifer uchaf o goliau fydd y pencampwyr.
[4]
Mae'r gymdeithas hefyd wedi creu strwythur cynghreiriau o dan 19 oherwydd y teimlad bod 'na "ormod o jymp" rhwng y ddau safon yn ol Lowri Roberts ac eisiau "cadw merched yn y gem".
[5]
Strwythyr newydd o 2021/22
[
golygu
|
golygu cod
]
Gyda'r strwythur newydd a gyflwynwyd yn 2021-22 crewyd 5 Adran sef:
[6]
- Adran Premier - yr hen uwch gynghrair a'r unig adran genedlaethol, i gynnwys 8 tim gydag 1 yn disgyn i naill ai Adran North neu Adran South gan ddibynnu ar y lleoliad daearyddol
- Adran North
- Adran South
- Adran North Dan 19
- Adran South Dan 19
Cynhelir Cwpan aelodau Cynghreiriau Adran (Permier, De a Gogledd) yn flynyddol. Ail-frandwyd yr enw o Cwpan Uwch Gynghrair Cymru ('Welsh Premier League Cup') i
Tlws Adran
('Adran Trophy') yn 2021.
Strwythur y Gynrhair - Disgyn ac esgyn
[
golygu
|
golygu cod
]
Yn Adran Premier bydd wyth tim Adran Premier yn chwarae gartref ac oddi cartref ar ffurf
twrnamaint gron
. Ar ol y 14 gem hyn, mae'r pedwar clwb gorau wedyn yn chwarae yn erbyn ei gilydd a'r un peth i'r pedwar clwb isaf, gartref ac oddi cartref. Bydd pencampwr Premier Adran yn cynrychioli Cymru yng
Nghynghrair Pencampwyr Merched UEFA
.
Bydd y tim sy'n gorffen yn 8fed yn disgyn i Adran De neu Adran Gogledd. Bydd wyth tim Adran y De ac Adran y Gogledd yn chwarae gartref ac oddi cartref. Bydd enillwyr y Gogledd a'r De yn cystadlu mewn gem ail gyfle, gyda'r enillydd yn cael ei ddyrchafu i Adran Premier.
[7]
Cyflwynwyd y gynghrair dan 19 i bontio'r bwlch rhwng pel-droed ieuenctid a h?n gyda dros 20 o dimau newydd sbon ledled Cymru., Gyda chlybiau'n defnyddio eu tim dan 19 fel offeryn datblygu allweddol ar gyfer chwaraewyr sy'n symud ymlaen i'w tim h?n. Bydd enillwyr y Gogledd a’r De yn chwarae yn erbyn ei gilydd i gael eu coroni’n bencampwr cenedlaethol dan 19 oed.
Timau Adran Premier tymor 2021/2022
[
golygu
|
golygu cod
]
Met Caerdydd
,
Dinas Caerdydd
,
Dinas Abertawe
,
Tref Port Talbot
,
Seintiau Newydd
,
Pontypridd
a
Barri Unedig
, a
Tref Aberystwyth
.
Cyhoeddwyd yn 2018 y bydd buddsoddi yn y gem merched yng Nghymru gan ganolbwyntio ar ardal
Casnewydd
ac
Wrecsam
a chynyddu nifer y merched sydd wedi eu cofrestru i chwarae pel-droed o 6,500 i 20,00 erbyn 2024.
[8]
Ym mis Mai 2020, cyhoeddodd
Cymdeithas Bel-droed Cymru
y byddant yn cyflwyno newidiadau i'r strwythur "fydd addas yn "economaidd a daearyddol" ar gyfer datblygiad y gem yng Nghymru".
[9]
Esboniodd Lowri Roberts, Pennaeth Pel-droed Merched CBDC.
[10]
Gwelwyd y newidiadau hynny ar gyfer tymor 2021-22.
[11]
Bydd
UEFA
yn rhoi lleoedd Ewropeaidd i glybiau
Cymdeithas Bel-droed Cymru
, a bennir gan safle Cymru yn safleoedd cyfernod gwlad UEFA ("coefficient rankings"). Mae Cymdeithas Bel-droed Cymru yn ei dro yn dyrannu nifer o'r lleoedd Ewropeaidd hyn i swyddi olaf Uwch Gynghrair Merched Cymru. Ar ddiwedd tymor 2018?19, roedd Cymru yn safle 39 yn Ewrop - gan roi ochr sengl iddynt yng
Nghynghrair Pencampwyr Merched UEFA
.
Yn nhymor 2018?19, enillodd y tim sydd yn y safle uchaf yng Nghynghrair Merched Premier Cymru gymhwyster i rownd ragbrofol Cynghrair y Pencampwyr.
[12]
Chwaraewyd gem gyntaf erioed y Gynghrair genedlaethol gyntaf ar nos Wener
24 Medi
2009
rhwng
C.P.D.M. Aberystwyth
yng
Nghoedlan y Parc
yn erbyn
Llanidloes
o flaen torf o bron i 400. Enillodd Aberystwyth y gem, 2 - 0. Y person gyntaf i sgorio yn y Gynghrair oedd chwareuwraig Aberystyth, Sam Gaunt, a'r ail oedd Leanne Bray. Y person gyntaf i dderbyn carden felen oedd, Lucy Hughes (Walker bellach), merch Ray Hughes, un o syfaenwyr a rheolwr
C.P.D. Merched Tref Aberystwyth
.
[13]
Yn ei dri thymor cyntaf, rhannwyd y gynghrair yn ddwy Adran gydag enillydd y ddwy adran yn cystadlu mewn gem rownd derfynol i ennill y bencampwriaeth. Ni chafwyd unrhyw wrthwynebiad yn y tymor cyntaf, o dymor 2010-11 ymlaen, cafodd y tim a osodwyd ddiwethaf ym mhob cynhadledd ei israddio.
[14]
Ers 2012?13 mae'r gynghrair yn cael ei chwarae mewn un adran yn unig. Yn 2015-16, cafodd dau dim eu hisraddio. Yr wyth clwb a ffurfiodd y Gynghrair oedd
Tref Aberystwyth
,
Tref Caernarfon
,
Llanidloes
, Manorbier, Castellnewydd Emlyn,
Dinas Abertawe
, Athrofa Caerdydd (bellach
Met Caerdydd
) a
Wrecsam
.
Yn 2021-22 ailstrwythurwyd ac ailfrandwyd yr Uwch Gynghrair a strwythur pel-droed merched Cymru unwaith eto. Brandwyd yr Uwch Gynghrair yn
Genero Adran Premier
(Genero ar ol y noddwyr). Darlledwyd gem, Met Caerdydd a Dinas Abertawe yn fyw ar 5 Medi 2021.
Noddwyd y Gynghrair ers 2016 gan gwmni cysylltiadau cyhoeddus Orchard a leolir yng Nghaerdydd.
[15]
Ar gyfer tymor 2021-22 ac am ddwy flynedd ac yn rhan o'r brandio newydd ar gyfer Adran Leagues (sy'n hepgor y gair 'merched') noddwyd y gynghrair gan gwmni Genero - cwmni trefnu digwyddiadu a hyrwyddo.
[16]
Ar brynhawn ddydd Sul 27 Medi 2020, darlledwyd y gem fyw gyntaf erioed o'r Gynghrair gan raglen
Sgorio
ar
S4C
.
[17]
C.P.D. Merched Dinas Abertawe
bu'n fuddugol 0-3 dros
C.P.D. Merched Dinas Caerdydd
yng Nghaerdydd.
[18]
gyda Chloe Chivers yn 'Seren y Gem'.
[19]
Caiff uwchafbwyntiau gemau'r Uwch Gynghrair eu darlledu ar raglen
Sgorio
ar
S4C
.
[20]
Darllediad fyw gyntaf yr
Genero Adran Premier
ar ei newydd wedd oedd
Met.Caerdydd
yn erbyn
CP.D.M. Dinas Abertawe
a ddarlledwyd ar-lein ar
Youtube
a
Facebook
Sgorio
.
[21]
Abertawe enillodd 1-2.
[22]
Yn y tri thymor cyntaf penderfynodd rownd derfynol rhwng enillwyr adran y gogledd a'r de pwy oedd y pencampwr. Noder felly nad oes gemau terfynnol wedi'r tair bencampwriaeth gyntaf gan i strwythur yr Uwch Gynghrair Genedlaethol ddod i fodolaeth.