Uned cemeg ffisegol i ddisgrifio cyflymder (buanedd) ( dx/dt ) gwaddodi gronyn mewn hylif yn ol y grym disgyrchiant sydd arno ^[1] yw Uned Svedberg . Fel rheol gwneir mesuriadau o'r math mewn allgyrchydd.

${\displaystyle s=\left[{\frac {dx/dt}{\omega ^{2}r}}\right]}$

(ω = cyflymder tro; r = pellter o echel troi'r allgyrchydd)

Yn 1929 dyfeisiodd Theodor Svedberg ^[2] hafaliad i gysylltu hwn a mas moleciwlar molecylau a gronynnau

${\displaystyle M_{r}=\left[{\frac {RTs}{D(1-{\bar {v}}\rho )}}\right]}$

( D = cyfernod trylediad, ${\displaystyle {\bar {v}}}$ = cyfaint rhannol sbesiffig y gronyn , ρ = dwysedd yr hylif)

Ar ol hynny, defnyddir yr uned ei hun fel disgrifiad o'r gronyn. Gan fod gwerth y cysonyn gwaddodi ( s ) (mewn eiliadau) yn rhif mor fychan, defnyddir y gwerth wedi'i lluosogi a 10 ¹³ , a diffinio hwn yn Uned Svedberg (S). Felly 1S = 10 ^?13 eiliad

Oherwydd effeithiau ffrithiant, nid yw unedau Svedberg yn fesur union o faint fel y cyfryw gan fod siap, hefyd, yn ddylanwad arno. Bellach mae ffyrdd amgenach i fesur M _r (e.e. cromatograffi gel) ond erys yr uned yn ddefnyddiol fel label disgrifiadol. Er enghraifft, i nifer o ronynnau a macro-folecylau biocemeg - megis RNA a phroteinau .

Enghreifftiau o werthodd S rhai gronynnau biolegol ^[1]

	S	M r (Da)	${\displaystyle {\bar {v}}(cm^{3}/g)}$
Myoglobin (ceffyl)	2.04	16,900	0.741
Hemoglobin (dyn)	4.48	63,000	0.749
Lysosym (melynwy)	1.9	16,400	(0.75)
Tocsin Botulinus A	17.3	810,000	0.755
Firws Mosaic Tobaco	185	31.4 x 10 6	0.73
Is-uned bach ribosom Procaryot	30

Gweler hefyd [ golygu | golygu cod ]

• Unedau ychwanegol at yr Unedau SI

Cyfeiriadau [ golygu | golygu cod ]