Prifysgol
a leolir yn ninas
Lausanne
,
Vaud
, yng ngorllewin
y Swistir
yw
Prifysgol Lausanne
(
Ffrangeg
:
Universite de Lausanne
; UNIL).
Sefydlwyd Ysgol Lausanne (
Lladin
:
Schola Lausannensis
) yn 1537, yn ystod
y Diwygiad Protestannaidd
, wedi i luoedd
canton Bern
gyfeddiannu Vaud a'i hymgorffori yn rhan o Hen Gydffederasiwn y Swistir. Dyma oedd yr unig ysgol ddiwinyddol i hyfforddi gweinidogion
Protestannaidd
Ffrangeg
eu hiaith, er
Lladin
oedd iaith y gwersi. Erbyn 1547 roedd y celfyddydau, ieitheg
Roeg
, ac ieitheg
Hebraeg
yn rhan o'r cwricwlwm.
Calfiniaid
oedd diwinyddion Lausanne, a buont yn gwrthdaro a'r
Zwingliaid
a oedd yn llywodraethu Bern. Agorwyd adeilad yr Academi yn 1587.
[1]
Yn 1621 rhoddwyd i'r Academi gan lywodraeth Bern yr awdurdod i benodi gweinidogion i'r Eglwys Ddiwygiedig yn ogystal a'u hyfforddi, a bu'r ysgol yn meddu ar y fraint honno nes 1838.
[2]
Erbyn 1741 roedd saith o gadeiriau academaidd gan yr ysgol:
diwinyddiaeth ddogmataidd
, dadleuaeth ddiwinyddol, Hebraeg a'r
holwyddoreg
, Groeg a moesoldeb, athroniaeth (gan gynnwys mathemateg a ffiseg),
areithyddiaeth
a llenyddiaeth, a'r gyfraith (sifil a naturiol), ac yn 1766 penodwyd yr athro meddygaeth cyntaf.
[3]
Yn 1837, newidiodd swyddogaeth yr Academi yn sylweddol: nid oedd bellach yn ysgol ddiwinyddol ond yn sefydliad addysg seciwlar er hyfforddi a gwobrwyo cymwysterau i ddynion yn y proffesiynau, ac i gynnal diwylliant llenyddol a gwyddonol. Bellach, Ffrangeg oedd iaith yr addysg, a rhennid yr Academi yn dair cyfadran: y celfyddydau a'r gwyddorau, y gyfraith, a diwinyddiaeth, a chanddynt 17 o gadeiriau academaidd i gyd. Cafodd yr Academi ei gwneud yn brifysgol yn 1890.
[4]
Crewyd nifer rhagor o gyfadrannau yn ail hanner y 19g ac yn yr 20g. Yn 1970, symudodd y brifysgol o'i safle yn hen ddinas Lausanne, ger yr eglwys gadeiriol a'r Chateau, i'r campws newydd yn Dorigny.
[5]
Palais de Rumine, un o hen adeiladau'r brifysgol yn Lausanne
