Pencampwriaeth Rygbi'r Pedair Gwlad 1884
oedd yr ail yn y gyfres o
Bencampwriaethau'r Pedair Gwlad
rygbi'r undeb. Chwaraewyd chwe gem rhwng 5 Ionawr a 12 Ebrill 1884. Ymladdwyd hi gan
Loegr
,
Iwerddon
,
Yr Alban
a
Chymru
.
Enillodd Lloegr y bencampwriaeth am yr ail dymor yn olynol ac wrth guro'r tair gwlad arall enillodd
Y Goron Driphlyg
am yr eildro.
Roedd y Bencampwriaeth hon yn fwyaf nodedig am anghydfod a gododd o'r gem rhwng Lloegr a'r Alban, pan wrthwynebwyd cais buddugol Lloegr gan yr Albanwr. Roedd y timau’n anghytuno a’r dehongliad o ddeddf taro ymlaen y sgoriodd Richard Kingsley o Loegr ohoni a dywedwyd wrth yr Alban i dderbyn y penderfyniad, a gwrthodwyd eu cais am apel gan Loegr. Arweiniodd y teimladau chwerw a achoswyd gan y sefyllfa hon at greu'r
Bwrdd Rygbi Rhyngwladol
ym 1886, i greu corff derbyniol o reolau y byddai'r holl aelodau'n cytuno iddynt.
| Safle
|
Gwlad
|
Gemau
|
Pwyntiau
|
Pwyntiau
tabl
|
| Chwarae
|
Ennill
|
Cyfartal
|
Colli
|
Dros
|
Yn erbyn
|
Gwahan.
|
| 1
|
Lloegr
|
3
|
3
|
0
|
0
|
3
|
1
|
+2
|
6
|
| 2
|
yr Alban
|
3
|
2
|
0
|
1
|
3
|
1
|
+2
|
4
|
| 3
|
Cymru
|
3
|
1
|
0
|
2
|
2
|
2
|
0
|
2
|
| 4
|
Iwerddon
|
3
|
0
|
0
|
3
|
0
|
4
|
−4
|
0
|
Penderfynwyd canlyniad y gemau ar gyfer y tymor hwn ar y goliau a sgoriwyd. Dyfarnwyd gol ar gyfer trosiad llwyddiannus ar ol
cais
, ar gyfer gol adlam neu ar gyfer
gol o farc
. Pe bai nifer y goliau'n gyfartal, byddai unrhyw geisiadau heb eu trosi yn cael eu cyfri i ganfod enillydd. Os nad oedd enillydd clir o gyfrir ceisiadau, cyhoeddwyd bod yr ornest yn gem gyfartal..
Cardigan Fields,
Leeds
Maint y dorf: 2,000
Dyfarnwr:
JA Gardner (
Yr Alban
)
|
Lloegr:
Henry Tristram (
Prifysgol Rhydychen
), Charles Wade (Prifysgol Rhydychen), Charles Chapman (
Prifysgol Caergrawnt
), Wilfred Bolton (
Blackheath
), [[Alan Rotherham (Prifysgol Rhydychen), Henry Twynam (Richmond), James T Hunt (
Manceinion
), Charles Wooldridge (Blackheath), Charles Marriott (Prifysgol Caergrawnt), Herbert Fuller (Prifysgol Caergrawnt), Edward Strong (Prifysgol Rhydychen), William Tatham (Prifysgol Rhydychen), Robert Henderson (Blackheath),
Charles Gurdon
(
Richmond
),
ET Gurdon
(Richmond)
capt.
Cymru:
Charles Lewis
(
Coleg Llanymddyfri
),
Charles Peter Allen
(
Prifysgol Rhydychen
),
William Norton
(
Caerdydd
),
Charles Taylor
(
Rhiwabon
),
Charlie Newman
(
Casnewydd
)
capt.
,
William Gwynn
(
Abertawe
),
William David Phillips
(
Caerdydd
),
John Sidney Smith
(Caerdydd),
Joe Simpson
(Caerdydd)
Tom Clapp
(
Casnewydd
),
Bob Gould
(Casnewydd),
Horace Lyne
(Casnewydd),
Frederick Margrave
(
Llanelli
),
Fred Andrews
(Abertawe),
George Morris
(Abertawe)
Y gem hon oedd y gem ryngwladol rygbi'r undeb gyntaf i gael ei chwarae yn Swydd Efrog a'r drydedd gem rhwng y ddwy wlad. Er i Gymru golli'r gem o ddau gais, roedd y canlyniad yn welliant enfawr ar ei dau gyfarfod blaenorol, gyda Chymru yn sgorio ei chais cyntaf yn erbyn Lloegr. Daeth y cais gan Charles Peter Allen, ac fe’i troswyd gan Charles Lewis a oedd hefyd yn is-lywydd
Undeb Rygbi Cymru
. Dominyddwyd y chware Saesneg gan
Wade
a
Bolton
, gan barhau a'u chwarae cryf o'r Bencampwriaeth flaenorol; Sgoriodd Wade gais tra sefydlwyd sgor
Rotherham
ar ol rhediad 75 llath o Bolton.
[1]
Charles Prytherch Lewis
Cymru:
Charles Lewis
(
Coleg Llanymddyfri
),
Charles Peter Allen
(
Prifysgol Rhydychen
),
William Norton
(
Caerdydd
),
Charles Taylor
(
Rhiwabon
),
Charlie Newman
(
Casnewydd
)
capt.
,
William Gwynn
(
Abertawe
),
William David Phillips
(
Caerdydd
),
Thomas Baker Jones
(
Casnewydd
),
Joe Simpson
(
Caerdydd
)
Tom Clapp
(
Casnewydd
),
Bob Gould
(
Casnewydd
),
Horace Lyne
(
Casnewydd
),
Frederick Margrave
(
Llanelli
),
Fred Andrews
(
Abertawe
),
George Morris
(
Abertawe
)
Yr Alban:
JP Veitch (Royal HSFP),
Bill Maclagan
(
London Scottish
)
capt.
, DJ Macfarlan (
London Scottish
),
George Campbell Lindsay
(
Fettesian-Lorettonians
),
Andrew Ramsay Don-Wauchope
(
Fettesian-Lorettonians
),
AGG Asher
(
Prifysgol Rhydychen
),
T Ainslie
(Edinburgh Inst FP), JB Brown (
Glasgow Acads
),
John Jamieson
(
West of Scotland
),
R Maitland
(Edinburgh Inst FP), WA Peterkin (
Edinburgh University
),
C Reid
(
Edinburgh Acads
),
D. Somerville
(Edinburgh Inst FP), J Tod (
Watsonians
), WA Walls (
Glasgow Acads
)
Arweiniodd yr ail gyfarfod rhwng y ddau dim at fuddugoliaeth arall i'r Alban.
[2]
Roedd Cymru yn anghytuno a dwy sgor yr Alban yn y gem hon, ond roedd hynny'n ddigwyddiad cyffredin. Rhedodd chwaraewr Cymru, William Gwynn, y bel dros y llinell, ond yn lle cyffwrdd i lawr am gais fe edrychodd am gefnogaeth a chafodd ei daclo. Roedd tri swyddog yn y gem yn swyddogion o dri undeb rygbi gwahanol; y dyfarnwr oedd James MacLaren, Llywydd yr
RFU
a'r swyddogion llinell oedd
Richard Mullock
, ysgrifennydd
Undeb Rygbi Cymru
a JA Gardener, ysgrifennydd yr
Undeb Rygbi'r Alban
.
[3]
Iwerddon:
JWR Morrow (
Queen's College, Belfast
), RE McLean (
NIFC
), RH Scovell (
Prifysgol Dulyn
), DJ Ross (Belfast Albion), M Johnston (Dublin University), WW Higgins (
NIFC
), SAM Bruce (
NIFC
), FH Levis (
Wanderers
), HM Brabazon (Prifysgol Dulyn), DF Moore (Wanderers), JBW Buchanan (Prifysgol Dulyn), JA McDonald (Methodist College, Belfast)
capt.
, RW Hughes (
NIFC
), WG Rutherford (Tipperary), OS Stokes (Cork Bankers)
Lloegr:
CH Sample
(
Prifysgol Caergrawnt
),
Herbert Fallas
(
Wakefield Trinity
),
H Wigglesworth
(
Thornes
),
WN Bolton
(
Blackheath
),
JH Payne
(
Broughton
),
HT Twynam
(
Richmond
),
GT Thomson
(
Halifax
),
CS Wooldridge
(
Blackheath
),
CJB Marriott
(
Prifysgol Caergrawnt
),
A Teggin
(
Broughton
),
EL Strong
(
Prifysgol Rhydychen
),
WM Tatham
(
Prifysgol Rhydychen
),
H Bell
(
New Brighton
),
A Wood
(
Halifax
),
ET Gurdon
(
Richmond
)
capt.
Bill Maclagan, Capten Yr Alban
Yr Alban:
JP Veitch (Royal HSFP),
Bill Maclagan
(
London Scottish
)
capt.
, DJ Macfarlan (
London Scottish
), ET Roland (Edinburgh Wanderers),
Andrew Ramsay Don-Wauchope
(
Fettesian-Lorettonians
),
AGG Asher
(
Prifysgol Rhydychen
),
Thomas Ainslie
(Edinburgh Inst FP), JB Brown (
Glasgow Acads
),
John Jamieson
(
West of Scotland
), D McCowan (
West of Scotland
), WA Peterkin (
Edinburgh University
),
Charles Reid
(
Edinburgh Acads
),
CW Berry
(
Fettesian-Lorettonians
), J Tod (
Watsonians
), WA Walls (
Glasgow Acads
)
Iwerddon:
JM O'Sullivan (Limerick), RE McLean (
NIFC
), GH Wheeler (
Queen's College, Belfast
), LM MacIntosh (
Prifysgol Dulyn
), M Johnston (Dublin University), WW Higgins (
NIFC
), W Kelly (
Wanderers
), THM Hobbs (Dublin University), A Gordon (Dublin University), JF Maguire (Cork), JBW Buchanan (Dublin University), JA McDonald (Methodist College, Belfast)
capt.
, RW Hughes (NIFC), WG Rutherford (
Lansdowne
), J Johnston (
NIFC
)
Lloegr:
HB Tristram
(
Prifysgol Rhydychen
),
CG Wade
(
Prifysgol Rhydychen
),
Arthur Evanson
(
Richmond
),
WN Bolton
(
Blackheath
),
A Rotherham
(
Prifysgol Rhydychen
),
HT Twynam
(
Richmond
),
GT Thomson
(
Halifax
),
CS Wooldridge
(
Blackheath
),
CJB Marriott
(
Prifysgol Caergrawnt
),
RS Kindersley
(
Prifysgol Rhydychen
),
EL Strong
(
Prifysgol Rhydychen
),
WM Tatham
(
Prifysgol Rhydychen
),
RSF Henderson
(
Blackheath
),
Charles Gurdon
(
Richmond
),
ET Gurdon
(
Richmond
) (capt.)
Yr Alban:
JP Veitch (Royal HSFP),
Bill Maclagan
(
London Scottish
)
capt.
, DJ Macfarlan (
London Scottish
), ET Roland (Edinburgh Wanderers),
Andrew Ramsay Don-Wauchope
(
Fettesian-Lorettonians
), AGG Asher (
Prifysgol Rhydychen
),
T Ainslie
(Edinburgh Inst FP), JB Brown (
Glasgow Acads
),
John Jamieson
(
West of Scotland
), D McCowan (
West of Scotland
), WA Peterkin (
Prifysgol Caeredin
),
C Reid
(
Edinburgh Acads
), CW Berry (
Fettesian-Lorettonians
), J Tod (
Watsonians
), WA Walls (
Glasgow Acads
)
Cymru:
Tom Barlow
(
Caerdydd
),
Frank Hancock
(
Caerdydd
),
William Norton
(
Caerdydd
),
Charles Taylor
(
Rhiwabon
),
William Stadden
(
Caerdydd
),
William Gwynn
(
Abertawe
),
William David Phillips
(
Caerdydd
),
John Sidney Smith
(
Caerdydd
),
Joe Simpson
(
Caerdydd
)
capt.
,
Tom Clapp
(
Casnewydd
),
Bob Gould
(
Casnewydd
),
Horace Lyne
(
Casnewydd
),
Buckley Roderick
(
Llanelli
),
Samuel Goldsworthy
(
Abertawe
),
John Hinton
(
Caerdydd
)
Iwerddon:
JWR Morrow (Queen's College, Belfast),
Charles Jordan
(
Casnewydd
),J Pedlaw (Bessbrook), Henry Spunner (
Wanderers
), AJ Hamilton (
Lansdowne
), HG Cook (
Lansdowne
), DF Moore (
Wanderers
)
capt.
, FW Moore (
Wanderers
), JM Kennedy (
Wanderers
), WS Collis (
Wanderers
), J Fitzgerald (
Wanderers
), W Hallaran, Lambert Moyers (
Dublin Uni.
), WE Johnston (
Dublin Uni.
),
Harry McDaniel
(
Casnewydd
)
Pan gyrhaeddodd Iwerddon Gymru ar gyfer cyfarfod 1884 roeddent ddau chwaraewr yn brin. Er mwyn caniatau i'r gem ddigwydd, darparwyd eilyddion Cymreig heb eu capio. Aeth
Charles Jordan
a
Harry McDaniel
, y ddau o Glwb Rygbi Casnewydd, i'r cae fel chwaraewyr Iwerddon,
[4]
er bod adroddiadau cyfoes yn parhau i restru'r chwaraewyr Gwyddelig gwreiddiol a ddewiswyd: Ernest Greene a Robert Gibson Warren.