Mae
pel-korf
[1]
[2]
[3]
(neu
pel-corff
[4]
neu
korfball
- pob un o'r
Iseldireg
:
korfbal
- nid oes gan y gair "corff" ddim i'w wneud a'r gair Cymraeg "corff") yn gamp bel sy'n debyg i
bel-rwyd
a
phel-fasged
. Mae'n cael ei chwarae gan ddau dim o wyth chwaraewr: pedwar dyn a phedwar dynes. Yr amcan yw taflu'r bel i fasged net ar bolyn 3.5 metr o uchder.
Dyfeisiwyd y gamp yn
yr Iseldiroedd
ym 1902 gan yr athro ysgol,
Nico Broekhuysen
.
[5]
[6]
Gweinyddir y gamp yn fyd-eang gan Ffederasiwn Rhyngwladol Pel-Korf
Mae’n gamp tim cymysg ? mae dynion a merched yn chwarae ar sail gyfartal ? ac mae’n well ei hystyried fel croesiad rhwng pel-fasged a phel-rwyd, neu bel-rwyd a phel-fasged yn dibynnu ar sut rydych chi’n edrych arno. Gair
Iseldireg
yw
korf
sy'n golygu “basged”.
Dechreuodd yn yr Iseldiroedd ar ddechrau'r 20g, pan addasodd Nico Broekhuysen, athrawes mewn ysgol gymysg yn
Amsterdam
, gem a welodd yn ne
Sweden
ym 1902. Dyma'r unig gamp ryngwladol y mae'n rhaid ei chwarae gan dimau cymysg yn ol diffiniad.
[7]
Mae gan dimau 8 chwaraewr, 4 dyn a 4 menyw, 2 o bob rhyw yn amddiffyn a 2 yn ymosod ar ddechrau gem. Heblaw am hyn, nid oes gan chwaraewyr unrhyw swyddi neu rolau sefydlog.
Mae chwaraewyr yn sgorio goliau (neu ‘korfs’, sef Iseldireg ar gyfer ‘basged’) drwy taflu pel maint pel-droed i fasged 3.5m o uchder (tua 11 1/2 tr). Mae'r gem yn gofyn am sgiliau cyffredinol a chwarae tim oherwydd ar ol dwy gol, wedi'i sgorio gan y naill dim neu'r llall, mae'r amddiffynwyr yn dod yn ymosodwyr ac mae'r ymosodwyr yn dod yn amddiffynwyr.
[8]
Ni allwch redeg gyda’r bel, er y gallwch ennill tir yn fwy nag y mae pel-rwyd yn ei ganiatau.
Tim cenedlaethol pel-korf Cymru mewn cystadleuaeth yn yr Iseldiroedd yn 2013
Mae pel-korf yng Nghymru wedi cael ei chwarae ers 1991 ac yn cael ei reoli gan
Cymdeithas Pel-corff Cymru
(Welsh Korfball Association). Sefydlwyd y gymdeithas yn 2002
[9]
a ffurfiwyd Sgwad Pel-Korf Cymru yn 2005. Yn 2007, derbyniodd Ffederasiwn Rhyngwladol Pel-Korf Gymru fel aelod cyswllt.
Yn draddodiadol bu clybiau Cymreig yn cystadlu yn erbyn clybiau Lloegr o Dde Orllewin Lloegr a sefydlwyd Cynghrair Cenedlaethol Pel-Korf Cymru yn 2007, er bod timau gorau Cymru yn parhau i gymryd rhan yn strwythur cynghrair Lloegr. Mae clybiau Cymru hefyd yn cystadlu yng Nghwpan Europa IKF, Pencampwriaethau Cymru, a Chystadlaethau BUCS. Ar hyn o bryd mae pum clwb yn cymryd rhan mewn cystadlaethau cynghrair.
Mae Carfan Pel-Korf Cymru wedi bod yn llwyddiannus yn rhyngwladol, gan ymddangos yn eu hunig Bencampwriaeth Byd yn 2011 ar ol i Hwngari dynnu'n ol. Cymerodd Cymru ran yng Ngemau rhagbrofol Pencampwriaethau’r Byd yn Nhwrci, 2022, a chynhaliodd ei digwyddiad IKF swyddogol cyntaf, Rownd 1 o Gwpan Europa, yng Nghaerdydd ym mis Medi 2016, ac yna Rownd Gyntaf y Teirblwydd Celtaidd a Chynghrair y Pencampwyr yn 2023.