Margaret Price
Margaret Price fel Elisabetta yn Don Carlo gan Verdi yn yr Opera Metropolitan , Dinas Efrog Newydd ym 1989
Ganwyd	13 Ebrill 1941  Coed-duon
Bu farw	28 Ionawr 2011  Aberteifi
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Trinity Laban Conservatoire of Music and Dance
Galwedigaeth	canwr opera
Arddull	cerddoriaeth glasurol , opera
Math o lais	soprano
Gwobr/au	Bonesig Cadlywydd Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig, CBE

Cantores soprano Cymreig oedd Y Fonesig Margaret Berenice Price DBE ( 13 Ebrill 1941 - 28 Ionawr 2011 ).

Cefndir [ golygu | golygu cod ]

Ganwyd Price yn ysbyty mamolaeth Tredegar yn ferch i Thomas Glyn Price, athro peirianneg, a phrifathro diweddarach Coleg Addysg Bellach Pont-y-p?l , a'i wraig, Lilian Myfanwy, (nee. Richards) a chafodd ei magu yn y Coed-Duon ym mwrdeistref sirol Caerffili . Cafodd ei addysgu yn ysgol ramadeg Pontllanfraith , lle nododd ei hathro cerddoriaeth ei thalent leisiol. ^[1]

Trefnodd ei athro cerddoriaeth iddi gael clyweliad gyda Charles Kennedy Scott yng Ngholeg Gerdd y Drindod, Llundain. Enillodd ysgoloriaeth i'r coleg lle'i hyfforddwyd fel mezzo-soprano . Enillodd wobr Kathleen Ferrier yn y coleg. ^[2]

Gyrfa [ golygu | golygu cod ]

Ymunodd gyda Chantorion Ambrosia, cor enwog o Lundain, ar ol gadael y coleg. Gwnaeth berfformio gyda nhw ar drac sain ffilm Charlton Heston ym 1961, El Cid . Byr bu ei hamser gyda'r cor gan ei bod yn cael trafferth i ganu trwy olwg.

Canodd yn ei hopera gyntaf ym 1962, fel aelod o Gwmni Opera Cymru yn chware rhan Cherubino yn Le nozze di Figaro gan Mozart . Bu hefyd yn chware rhannau Nannetta ( Ffalstaff gan Verdi ), Amelia ( Simon Boccanerga gan Verdi) a Mimi ( La boheme gan Puccini ) i Gwmni Opera Cymru. ^[3] Yn yr un flwyddyn cafodd clyweliad gan Georg Solti yn y T? Opera Brenhinol , Covent Garden . Gwrthododd Solti rhoi rhan iddi gan nad oedd yn credu bod ei llais yn ddigon swynol. Fodd bynnag, fe’i derbyniwyd fel dirprwy, diolch i’r cyfarwyddwr castio Joan Ingpen, a ffurfiodd berthynas bersonol a phroffesiynol agos gyda’r pianydd a’r arweinydd James Lockhart. Ychwanegodd Solti cymal yn ei chontract, a oedd yn nodi na ddylai fyth ddisgwyl cael canu rhan flaenllaw yn y prif d?, felly canodd fan rolau yn unig. Daeth ei llwyddiant ym 1963 pan ganslodd Teresa Berganza berfformiad a chafodd Price gyfle i gymryd yr awenau fel ei dirprwy enwebedig, eto yn rol Cherubino, perfformiad a'i gwnaeth yn enwog dros nos. ^[4] Ar ol hynny, argyhoeddodd Lockhart ar Price i gymryd gwersi canu pellach i wella ei thechneg a datblygu'r ystod uchel oleuol a'i gwnaeth yn un o sopranos telynegol mwyaf poblogaidd y 1970au a'r 1980au. ^[5]

Ym 1967, perfformiodd gyda Gr?p Opera Saesneg Benjamin Britten yn Der Schauspieldirektor gan Mozart , ac fel Titania yn A Midsummer Night's Dream gan Britten. Ym 1968, dwedodd y beirniad Desmond Shawe-Taylor iddi ganu'n "wych, hyblyg ac ar raddfa fawr" fel Constanze yn Die Entfuhrung aus dem Serail gan Mozart yn Glyndebourne. ^[6]

Gan nad oedd Price yn mwynhau teithio, roedd hi bob amser yn cadw llwyfan "cartref", lle'r oedd hi'n aros ac yn perfformio am y mwyafrif o bob blwyddyn. Covent Garden oedd ei chartref i ddechrau. O 1971 gwnaeth yr Almaen yn ganolfan iddi, yn Cologne Opera i ddechrau lle gwnaeth ei ymddangosiad cyntaf yn Don Giovanni , ac wedyn yn Opera Gwladol Bafaria ym Munchen , lle bu’n byw hyd ymddeol ym 1999. ^[4] Felly ffurfiodd Price berthynas broffesiynol ag Otto Klemperer , a arweiniodd at ei recordiad cyntaf o rol fawr mewn opera gyflawn - Fiordiligi yn Cosi fan tutte Mozart. Sefydlodd recordiad 1972 Price fel arbenigwr recordio gweithiau Mozart. ^[5]

Yn y blynyddoedd a ddilynodd, ymddangosodd Price fel gwestai mewn tai opera pwysig. Daeth ei debut Opera Metropolitan , Dinas Efrog Newydd ym 1985 fel Desdemona yn Otello gan Verdi. Ym 1989 ymddangosodd yng nghynhyrchiad Cwmni Opera Cymru o Salome yn Academi Gerdd Brooklyn yn Efrog Newydd, mewn perfformiad a fynychwyd gan Dywysog a Thywysoges Cymru. ^[7]

Repertoire [ golygu | golygu cod ]

Roedd Price yn fwyaf enwog am ei phortreadau yng ngweithiau Mozart, yn enwedig Fiordiligi a Donna Anna yn Don Giovanni , y Contessa yn Le nozze di Figaro (ar ol canu Cherubino a Barbarina ar ddechrau ei gyrfa), a Pamina yn Y Ffliwt Hud . Yn ogystal, canodd rolau Verdi, fel Amelia ( Un ballo in maschera , rol a recordiodd hefyd gyda Luciano Pavarotti ), Elisabetta ( Don Carlos ) a Desdemona ( Otello ), ei rol gyntaf yn y Met, yn ogystal a'r rol deitl yn Aida (hefyd gyda Pavarotti yn San Francisco, a gadwyd ar fideo ), Ariadne Richard Strauss ( Ariadne auf Naxos ) ac Adriana Lecouvreur gan Cilea. Roedd Price hefyd yn weithgar iawn fel canwr Lieder, yr un mor gartrefol yn idiomau rhamantus Franz Schubert , Robert Schumann neu Richard Strauss .

Yn ystod ei gyrfa, gwnaeth Price lawer o recordiadau o operau ac o Lieder. Un o'i recordiadau enwocaf yw'r Isolde yn recordiad cyflawn Carlos Kleiber o Tristan und Isolde gan Richard Wagner, rol na chanodd hi erioed ar lwyfan. Roedd hi'n Kammersangerin (cantores fawr) Opera Wladol Bafaria.

Marwolaeth [ golygu | golygu cod ]

Bu farw o fethiant y galon yn ei chartref yn Nhrewyddel yn 69 mlwydd oed ac amlosgwyd ei gweddillion yn Amlosgfa Parcgwyn yn Arberth . ^[8] Cafwyd rhaglen teyrnged iddi gan Beti George ar Radio Cymru ^[9] a rhaglen goffa Margaret Price Brenhines y Gan ar S4C . ^[10]

Cyfeiriadau [ golygu | golygu cod ]