Karen Blixen
|
---|
|
Ffugenw
| Tania Blixen, Isak Dinesen, Pierre Andrezel, Osceola
|
---|
Ganwyd
| Karen Christentze Dinesen
17 Ebrill 1885
Rungstedlund, Rungsted
|
---|
Bu farw
| 7 Medi 1962
Rungstedlund,
Copenhagen
|
---|
Dinasyddiaeth
|
Denmarc
|
---|
Galwedigaeth
| ysgrifennwr
, hunangofiannydd, awdur storiau byrion,
bardd
, arlunydd
|
---|
Adnabyddus am
| Out of Africa, Babette's Feast
|
---|
Arddull
| rhamantiaeth-newydd, llenyddiaeth Gothig,
realaeth hudol
|
---|
Tad
| Wilhelm Dinesen
|
---|
Mam
| Ingeborg Dinesen
|
---|
Priod
| Bror von Blixen-Finecke
|
---|
Gwobr/au
| Gwobr Beirniaid Daneg ar gyfer Llenyddiaeth, Gwobr Tagea Brandt Rejselegat, Ingenio et Arti, Medal Holberg, De Gyldne Laurbær
|
---|
Gwefan
| http://karenblixen.com
|
---|
llofnod
|
---|
|
Awdures
o
Ddenmarc
oedd y farwnes
Karen Christenze von Blixen-Finecke
neu fel arfer,
Karen Blixen
, (
17 Ebrill
1885
-
7 Medi
1962
) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel
awdur
a hunangofiannydd. Ysgrifennai yn y
Ddaneg
a'r
Saesneg
; defnyddiai'r enw-awdur 'Isak Dinesen' ar lyfrau a gyhoeddwyd yn y gwledydd
Almaeneg
eu hiaith, ac ar adegau defnyddiai 'Osceola' a 'Pierre Andrezel'.
Ymhlith y gwaith pwysig a nodedig yr ysgrifennodd y mae:
Out of Africa
sy'n fywgraffiad o'r cyfnod pan roedd yn byw yn
Cenia
, a
Babette's Feast
; troswyd y ddau lyfr ar gyfer y sgrin mawr. Derbyniodd y ddwy ffilm, hefyd Wobr yr Academi. Yn
Denmarc
mae'n nodedig am ei chyfrol 'Saith Chwedl Gothig' (
Syv Fantastiske Fortællinger
; 1934).
Ystyriwyd Blixen sawl tro am
Wobr Lenyddol Nobel
.
Ganed
Karen Dinesen
ym mhlasty
Rungstedlund
, gogledd
Copenhagen
ar
17 Ebrill
1885
a bu farw yno hefyd; fe'i claddwyd yn Rungstedlund. Roedd ei thad, Wilhelm Dinesen (1845-1895), yn awdur, swyddog y fyddin o deulu a oedd yn dirfeddiannwyr cefnog yn ardal Jutland a oedd a chysylltiad agos a brenhiniaeth Denmarc, yr eglwys a gwleidyddiaeth geidwadol. Daeth ei mam, Ingeborg Westenholz (1856-1939), o deulu o fasnachwr
bourgeois
cyfoethog. Karen Dinesen oedd yr ail hynaf mewn teulu o dair chwaer a dau frawd. Tyfodd ei brawd iau, Thomas Dinesen, i ennill Croes Victoria yn y
Rhyfel Byd Cyntaf
.
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
Dylanwadwyd ar y Dinesen ifanc gan ffordd hamddenol ei thad a'i gariad at yr awyr agored. Ysgrifennodd drwy gydol ei oes a daeth ei
hunangofiant
,
Boganis Jagtbreve
(Llythyrau o'r Helfa) yn glasur bach yn llenyddiaeth Daneg. Rhwng Awst 1872 a Rhagfyr 1873, roedd William wedi byw ymhlith Indiaid Chippewa yn
Wisconsin
, a thadogodd ferch gan un o'r indiaid. Ar ol iddo ddychwelyd i Ddenmarc, dioddefodd o
syffilis
a arweiniodd at gyfnodau o iselder ysbryd dwfn. Er hyn, bu iddo dadogi merch gan y forwyn Anna Rasmussen, gan dorri ei addewid i fod yn ffyddlon i'w wraig. Crogodd ei hun ar 28 Mawrth 1895 pan oedd Karen bron yn ddeg oed.
Yn wahanol i'w brodyr, a fynychodd yr ysgol, cafodd ei haddysgu gartref gan ei mam-gu o ochr ei mam, a'i modryb Mary B. Westenholz, a fagodd hi yn nhraddodiad cadarn yr Undodiaid. Dylanwadwyd ar Dinesen gan Fodryb Bess, fel y galwai Westenholz. Roedd eu trafodaethau'n fywiog, eang a thwfn ar
hawliau merched
a'r berthynas rhwng dynion a merched.
Ym 1898, treuliodd Dinesen a'i dwy chwaer flwyddyn yn y Swistir, lle dysgodd siarad
Ffrangeg
. Yn 1902, aeth i ysgol gelf Charlotte Sode yn
Copenhagen
cyn parhau a'i hastudiaethau yn Academi Celfyddydau Cain Brenhinol Denmarc, o dan Viggo Johansen o 1903 i 1906. Yn ei chanol-oed, ymwelodd hefyd a Pharis, Llundain a Rhufain.
Bu'n briod i farwn Bror von Blixen-Finecke. Roedd Aage Westenholz (1859?1935) yn ewyrth i'r ddau ohonynt, ac awgrymodd y gallent sefydlu fferm goffi yn
Siam
, a buddsoddodd yn y fenter: 150,000 Coron Daneg. Yn gynnar ym 1913, gadawodd Bror Blixen-Finecke i Kenya. Dilynwyd ef gan ei ddyweddi ym mis Rhagfyr.
Bu farw Blixen, o ddiffyg maeth, yn Rungstedlund, yn 77 oed.
[12]
Mae archif Karen Blixen yn Llyfrgell Frenhinol Denmarc, ac mae'n cynnwys cerddi heb eu cyhoeddi, dramau a straeon byrion. Yn ei harddegau ac yn ei hugeiniau cynnar, mae'n debyg iddi dreulio llawer o'i hamser hamdden yn ymarfer y grefft o ysgrifennu. Dim ond pan oedd hi'n 22 oed y penderfynodd gyhoeddi rhai straeon byrion mewn cylchgronau llenyddol, gan fabwysiadu'r enw-awdur Osceola, sef enw ci ei thad.
- Eneboerne
(The Hermits), Awst 1907, cyhoeddwyd mewn Daneg yn
Tilskueren
dan yr enw Osceola)
- Pløjeren
(The Ploughman), Hydref 1907, cyhoeddwyd mewn Daneg yn
Gads danske Magasin
, dan yr enw Osceola)
- Familien de Cats
(The de Cats Family), Ionawr 1909, cyhoeddwyd mewn Daneg yn
Tilskueren
dan yr enw Osceola)
- Sandhedens hævn ? En marionetkomedie
, Mai 1926, cyhoeddwyd mewn Daneg yn
Tilskueren
, dan yr enw Karen Blixen-Finecke;
cyfieithwyd i'r Saesneg gan Donald Hannah dan y teitl
The Revenge of Truth: A Marionette Comedy
a argraffwyd yn
Performing Arts Journal
yn 1986
- Seven Gothic Tales
(1934 yn yr UDA, 1935 yn Denmark)
[17]
- Out of Africa
(1937 yn Denmarc a Lloger, 1938 yn yr
UDA
)
- Winter's Tales
(1942)
[18]
- The Angelic Avengers
(1946)
[19]
- Last Tales
(1957)
[20]
- Anecdotes of Destiny
(1958) (gan gynnwys Babette's Feast)
- Shadows on the Grass
(1960 yn Lloegr a Denmarc, 1961 yn yr UDA)
[22]
- Ehrengard
(1963, UDA)
[23]
- Carnival: Entertainments and Posthumous Tales
(1977, UDA)
[24]
- Daguerreotypes and Other Essays
(1979, United States)
[25]
- On Modern Marriage and Other Observations
(1986, UDA)
[26]
- Letters from Africa, 1914?1931
(1981, UDA)
[27]
- Karen Blixen in Danmark: Breve 1931?1962
(1996, Denmarc)
- Karen Blixen i Afrika. En brevsamling, 1914?31 i IV bind
(2013, Denmark)
[28]
Bu'n aelod o Academi Celfyddydau Cain Bafaria am rai blynyddoedd.
[29]
[30]
- Dros y blynyddoedd, derbyniodd nifer o anrhydeddau, gan gynnwys: Gwobr Beirniaid Daneg ar gyfer Llenyddiaeth (1957), Gwobr Tagea Brandt Rejselegat (1939), Ingenio et Arti (1950), Medal Holberg (1949), De Gyldne Laurbær (1952)
[31]
.
- ↑
Cyffredinol:
http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb118857710
.
ffeil awdurdod y BnF
. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
https://libris.kb.se/katalogisering/31fhb5qm0rw0j0j
.
LIBRIS
. dyddiad cyrchiad: 24 Awst 2018. dyddiad cyhoeddi: 26 Mawrth 2018.
- ↑
Disgrifiwyd yn:
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-476-03702-2_43
. dyddiad cyrchiad: 31 Gorffennaf 2022.
- ↑
Rhyw:
Deutsche Nationalbibliothek; Staatsbibliothek zu Berlin; Bayerische Staatsbibliothek; Llyfrgell Genedlaethol Awstria (yn de),
Gemeinsame Normdatei
,
Wikidata
Q36578
,
https://gnd.network/
, adalwyd 27 Ebrill 2014
http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb118857710
.
ffeil awdurdod y BnF
. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
Darryl Roger Lundy (yn en),
The Peerage
,
Wikidata
Q21401824
,
http://thepeerage.com/
- ↑
Dyddiad geni:
Deutsche Nationalbibliothek; Staatsbibliothek zu Berlin; Bayerische Staatsbibliothek; Llyfrgell Genedlaethol Awstria (yn de),
Gemeinsame Normdatei
,
Wikidata
Q36578
,
https://gnd.network/
, adalwyd 27 Ebrill 2014
http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb118857710
.
ffeil awdurdod y BnF
. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Isak Dinesen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Isak Dinesen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Isak Dinesen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen BLIXEN"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen (Tania) Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen-Finecke"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Christensen Blixen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Dinesen"
.
"Isak Dinesen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
- ↑
Dyddiad marw:
Deutsche Nationalbibliothek; Staatsbibliothek zu Berlin; Bayerische Staatsbibliothek; Llyfrgell Genedlaethol Awstria (yn de),
Gemeinsame Normdatei
,
Wikidata
Q36578
,
https://gnd.network/
, adalwyd 27 Ebrill 2014
http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb118857710
.
ffeil awdurdod y BnF
. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Isak Dinesen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Isak Dinesen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Isak Dinesen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen BLIXEN"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen (Tania) Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Christensen Blixen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Dinesen"
.
"Isak Dinesen"
.
"Karen Blixen"
.
"Karen Blixen"
. Cyrchwyd
9 Hydref
2017
.
- ↑
Man geni:
https://www.gravsted.dk/person.php?navn=karenblixen
.
- ↑
Tad:
Darryl Roger Lundy (yn en),
The Peerage
,
Wikidata
Q21401824
,
http://thepeerage.com/
- ↑
Mam:
Darryl Roger Lundy (yn en),
The Peerage
,
Wikidata
Q21401824
,
http://thepeerage.com/
- ↑
Marianne T. Stecher (2014).
The Creative Dialectic in Karen Blixen's Essays: On Gender, Nazi Germany, and Colonial Desire
(yn Saesneg). University of Chicago Press. t. 107.
ISBN
9788763540612
.
- ↑
Fall, John Updike; John Updike's New Novel,
Roger's Version,
Will Be Published In The (23 Chwefror 1986).
"
'
SEVEN GOTHIC TALES': THE DIVINE SWANK OF ISAK DINESEN"
.
The New York Times
.
ISSN
0362-4331
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
Spurling, Hilary.
"Book choice: Winter's Tales"
.
Telegraph.co.uk
(yn Saesneg)
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
THE ANGELIC AVENGERS by Isak Dinesen | Kirkus Reviews
(yn Saesneg).
- ↑
LAST TALES by Isak Dinesen | PenguinRandomHouse.com
(yn Saesneg).
- ↑
"Shadows on the Grass by Isak Dinesen"
.
www.penguin.co.uk
(yn Saesneg)
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
"Ehrengard | Karen Blixen"
.
Adelphi Edizioni
(yn Eidaleg)
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
Carnival
.
- ↑
Daguerreotypes and Other Essays
.
- ↑
Summary/Reviews: On modern marriage, and other observations /
.
www.buffalolib.org
(yn Saesneg). St. Martin's Press. 1986.
ISBN
9780312584436
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 2019-03-31
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
"The British Empire, Imperialism, Colonialism, Colonies"
.
www.britishempire.co.uk
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
"Karen Blixen i Afrika : en brevsamling, 1914?31 ? Karen Blixen | bibliotek.dk"
.
bibliotek.dk
(yn Daneg)
. Cyrchwyd
15 Ebrill
2017
.
- ↑
Galwedigaeth:
https://cs.isabart.org/person/132290
. dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021. dynodwr abART (person): 132290.
- ↑
Anrhydeddau:
http://blixen.dk/liv-forfatterskab/karen-blixens-vaerker/priser-tildelt-karen-blixen/
.
http://blixen.dk/liv-forfatterskab/karen-blixens-vaerker/priser-tildelt-karen-blixen/
.
- ↑
http://blixen.dk/liv-forfatterskab/karen-blixens-vaerker/priser-tildelt-karen-blixen/
.