Roedd
John George Boots
(
2 Gorffennaf
1874
?
29 Rhagfyr
1928
) yn flaenwr
rygbi
rhyngwladol
Cymreig
a chwaraeodd rygbi clwb i
Gasnewydd
[1]
a rygbi sirol gyda Sir Fynwy. Enillodd 16 cap i
Gymru
.
[2]
Ganwyd Boots yn
Aber-big
Sir Fynwy yn fab i David Boots, gweithiwr yn y busnes
gwin
a
gwirodydd
, a Harriet (nee Simmonds) ei wraig. Roedd y teulu yn hanu o
Swydd Rydychen
yn wreiddiol ac wedi symud i Sir Fynwy tua 1872.
Mewn cyfnod pan oedd rygbi yn gem amatur ac nid oedd hawl dderbyn tal am chwarae bu Boots yn gweithio fel asiant i gwmni yswiriant.
Ym 1896 roedd Boots yn un o 170 o etholwyr
Rhyddfrydol
bu'r
Ceidwadwyr
yn ceisio cael tynnu eu henwau oddi ar restr etholwyr
Casnewydd
. Bu'r ymgais yn aflwyddiannus.
[3]
Ym 1897 priododd Boots a Louisa Shepherd bu iddynt fab, a fu farw'n blentyn, a merch.
Roedd Boots yn cael ei ystyried yn chwaraewr cyson gydag ymdeimlad gwych o leoliadol a fyddai’n taclo’n galed ac yn mygu’r bel rydd; roedd ei sgil pasio yn gryf ynghyd a'i allu i ddal a driblo'r bel. Nid oedd Boots yn chwaraewr lliwgar ond roedd yn 'anrheithiwr' da a gallai droi amddiffyniad yn ymosodiad, gan roi llwyfan i gefnwyr, fel
Nicholls
a
Lloyd
, i ennill ceisiadau. Cafodd Boots yrfa rygbi eithriadol o hir, er gwaetha'r ffaith ei fod yn ymddangos ei fod ar ei wely angau ym 1908 gyda
pliwrisi
actwr.
Dechreuodd gyrfa rygbi Boots gyda chlwb Aber-big
[4]
pan oedd yn 14 mlwydd oed, yna symudodd i'r clwb y Pill Harriers, clwb yn Nociau Casnewydd oedd ag enw am fod yn galed. Ymysg chwaraewyr rhyngwladol eraill yr Harriers oedd
Tommy Vile
a
George Travers
. Roedd gan Boots un o'r gyrfaoedd hiraf ar frig rygbi Cymru. Ymunodd a Chasnewydd ym 1895 a chwaraeodd ei gem olaf iddynt ym 1922. Ei gem olaf oedd ei 365ain gem i Gasnewydd ac yn 47 oed wrth ymddeol o'r gem mae'n parhau a'r record am fod y chwaraewr hynaf i gynrychioli'r clwb mewn gem swyddogol.
Gwnaeth Boots ei ymddangosiad rhyngwladol cyntaf mewn gornest buddugol oddi cartref yn erbyn Iwerddon ar
19 Mawrth
1898
.
[5]
Wedi chware 16 gwaith dros ei wlad fe sgoriodd un cais a hynny mewn gem yn erbyn yr Alban ym 1901. Roedd un o eiliadau gorau Boots mewn crys Cymru yng ngem 1903 yn erbyn Iwerddon ym
Mharc yr Arfau
,
Caerdydd
. Yn hanner cyntaf y gem roedd ei daclo rhagorol yn darparu tir cadarn i'r olwyr ymosod, er iddo dorri asgwrn pont yr ysgwydd yn ystod un o'r cyfnewidiadau.
[6]
Er gwaethaf y boen parhaodd Boots i daclo yn ystod yr hanner cyntaf ond bu'n rhaid iddo ymadael a'r maes ar ol yr egwyl, ond erbyn hynny roedd y difrod a wnaed ganddo wedi rhoi'r oruchafiaeth i Gymru a threchwyd Iwerddon 18-0.
[7]
Gemau rhyngwladol a chwaraewyd
[8]
[
golygu
|
golygu cod
]
Lloegr
1898
[9]
,
1900
,
[10]
1901
,
1902
,
1903
,
1904
Iwerddon
1898,
[11]
1899
,
[12]
1900, 1901, 1902, 1903
yr Alban
1900, 1901,
[13]
1902, 1903
- Parry-Jones, David (1999).
Prince Gwyn, Gwyn Nicholls and the First Golden Era of Welsh Rugby
. Penybont: Seren.
ISBN
1-85411-262-7
.
- Smith, David; Williams, Gareth (1980).
Fields of Praise: The Official History of The Welsh Rugby Union
. Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru.
ISBN
0-7083-0766-3
.
- Thomas, Wayne (1979).
A Century of Welsh Rugby Players
. Ansells Ltd.
