George Berkeley
|
---|
|
Ganwyd
| 12 Mawrth 1685
Cill Chainnigh
|
---|
Bu farw
| 14 Ionawr 1753
Rhydychen
|
---|
Dinasyddiaeth
| Teyrnas Iwerddon
|
---|
Alma mater
| |
---|
Galwedigaeth
| athronydd, offeiriad Anglicanaidd,
ysgrifennwr
, gwybodeg, athronydd gwyddonol, metaffisegydd,
gweinidog yr Efengyl
|
---|
Swydd
| Deon Derry, Deon Dromore
|
---|
Adnabyddus am
| De Motu, An Essay Towards a New Theory of Vision, A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, Three Dialogues between Hylas and Philonous, The Theory of Vision, or Visual Language, The Analyst, Siris, The Querist
|
---|
Prif ddylanwad
| John Locke
, Nicolas Malebranche
|
---|
Mudiad
| Empiriaeth
, Anfaterioliaeth
|
---|
Tad
| William Berkeley
|
---|
Priod
| Anne Forster, Anne Forster
|
---|
Plant
| Lucia Berkeley, Henry Berkeley, George Berkeley
|
---|
llofnod
|
---|
|
Athronydd Gwyddeleg ac Esgob Anglicanaidd Cloyne oedd
George Berkeley
(
;
12 Mawrth
1685
?
14 Ionawr
1753
). Roedd yn esboniwr blaenllaw ym maes athronyddol
empiriaeth
. Mae'n fwyaf adnabyddus am ei ddamcaniaeth o "immaterialism" ("anfaterioliaeth") sy'n gwadu bodolaeth sylwedd materol ac yn hytrach yn dadlau mai dim ond syniadau ym meddyliau canfyddwr yw gwrthrychau cyfarwydd fel byrddau a chadeiriau ac, o ganlyniad, na allant fodoli heb gael eu canfod.
Ym 1709, cyhoeddodd Berkeley ei waith mawr cyntaf,
An Essay Towards a New Theory of Vision
("Traethawd yngl?n a Damcaniaeth Newydd o Olwg"), lle bu’n trafod cyfyngiadau golwg ddynol a datblygu’r theori nad gwrthrychau materol yr ydym yn eu gweld, ond yn hytrach golau a lliw. Cyhoeddwyd ei brif waith athronyddol,
A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge
("Traethawd ynghylch Egwyddorion Gwybodaeth Ddynol"), ym 1710. Cafodd hyn dderbyniad gwael gan y cyhoedd, felly fe'i hailysgrifennodd ar ffurf deialog a'i gyhoeddi o dan y teitl
Three Dialogues between Hylas and Philonous
("Tair Ymgom rhwng Hylas a Philonous") ym 1713.