Enillodd y
Rhyddfrydwr
Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1874
, o dan arweinyddiaeth
William Gladstone
, a enillodd y mwyafrif o'r bleidlais, ond enillodd
Plaid Geidwadol
Benjamin Disraeli
y mwyafrif o'r seddi yn
Nh?'r Cyffredin
, yn bennaf oherwydd y nifer o seddi na chystadlwyd.
Daeth y
Cenedlaetholwyr Gwyddelig
yn y
Gynghrair Ymreolaeth
yn
drydedd blaid
sylweddol gyntaf y Senedd.
Dyma'r Etholiad Cyffredinol cyntaf i ddefnyddio balot cyfrinachol yn dilyn
Deddf Pleidlais Ddirgel 1872
. Mae'n wir y gellid dadlau fod enillion y Cenedlaetholwyr Gwyddelig yn ganlyniad i hyn, am fod y tenantiaid yn wynebu llai o fygythiad o gael eu dadfeddiannu pe baent yn pleidleisio yn erbyn ewyllys eu landlordiaid.
Crynodeb Canlyniadau'r Etholiad
[
golygu
|
golygu cod
]
Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1874
|
|
Seddi
|
Pleidleisiau
|
Plaid
|
Cystadlwyd
|
Enillwyd
|
Enillion
|
Colliadau
|
Ennill/Colli Net
|
%
|
Pleidleisiau %
|
Pleidleisiau
|
±%
|
|
Rhyddfrydol
|
489
|
242
|
|
|
- 145
|
|
52.0
|
1,281,159
|
- 9.5
|
|
Ceidwadwyr
|
507
|
350
|
|
|
+ 79
|
|
44.3
|
1,091,708
|
+ 5.9
|
|
Cynghrair Ymreolaeth
|
80
|
60
|
60
|
0
|
+ 60
|
|
3.7
|
90,234
|
N.A.
|
|
Eraill
|
4
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
0.0
|
2,936
|
0.0
|
Cyfanswm y pleidleisiau: 2,466,037. Mae "Eraill" yn cynnwys yr
Undeb Gatholig
Rhestr aelodau seneddol Cymru 1874-1880