Esztergom
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Esztergom.V%C3%ADziv%C3%A1ros.JPG/280px-Esztergom.V%C3%ADziv%C3%A1ros.JPG) Trem ar ardal Vizivaros, gyda Th?r Gwyn Castell Esztergom ar ochr dde'r llun.
|
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/BlasonHU-esztergom.svg/100px-BlasonHU-esztergom.svg.png) |
Math
| city with county rights
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Hu-Esztergom.ogg
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
Poblogaeth
| 28,680
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Cylchfa amser
| CET
, UTC+01:00, UTC+2
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Gefeilldref/i
| Maintal, Espoo, ?turovo, Bamberg, Cambrai, Ehingen, Gniezno, Mariazell,
Caergaint
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Daearyddiaeth
|
---|
Sir
| Esztergom District
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Gwlad
|
Hwngari
|
---|
Arwynebedd
| 10,010 ha
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Uwch y mor
| 105 ±1 metr, 160 ±1 metr
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Gerllaw
| Afon Donaw
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Yn ffinio gyda
| Pilismarot, Pilisszentkereszt, Piliscsev, Kesztolc, Dorog, Tokodaltaro, Tokod, Tat, Ch?aba, Kamenica nad Hronom, ?turovo, Obid
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Cyfesurynnau
| 47.7856°N 18.7403°E
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Cod post
| 2500?2509
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
![Map](https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,8,47.7856,18.7403,280x250.png?lang=cy&domain=cy.wikipedia.org&title=Esztergom&revid=11797864&groups=_f45d239bf906a4b50986acf0d085b1746ac6fd77) |
|
|
Dinas a
phorthladd afon
yng ngogledd-orllewin
Hwngari
yw
Esztergom
(
Almaeneg
:
Gran
,
Lladin
:
Solva
neu
Strigonium
,
Slofaceg
:
Ostrihom
). Saif ar lannau
Afon Donaw
, ar y ffin rhwng Hwngari a
Slofacia
, 46 km (29 mi) i ogledd-orllewin y brifddinas
Bwdapest
. Lleolir ar ben gorllewinol y dyffryn rhwng bryniau Pilis a Borzsony, sydd yn rhannu Gwastadedd Bach Hwngari o Wastadedd Mawr Hwngari.
[1]
Sefydlwyd yr anheddiad
Magyaraidd
ar safle'r hen Solva, un o brif gyffindrefi talaith
Pannonia
yn
yr Ymerodraeth Rufeinig
. Yn 960 dewisiodd Geza, Uchel Dywysog yr Hwngariaid, leoli ei lys yno, gan wneud Stregom (fel y'i gelwid erbyn hynny) yn brifddinas
Tywysogaeth Hwngari
, ac adeiladodd ei gastell ar y
castrum
Rhufeinig ar Varhegy (Bryn y Castell). Coronwyd
Istvan I
yn
frenin cyntaf Hwngari
yno ym 1000 neu 1001. Yn ystod teyrnasiad Istvan I, sefydlwyd yr
archesgobaeth
hynaf yn y wlad yn y ddinas hon. Dyma oedd preswylfa teyrnoedd brenhinllin Arpad hyd at ganol y 13g, ac erbyn hynny yr adnabyddid Esztergom wrth ei henw presennol.
Ildiodd Esztergom i'r
Ymerodraeth Otomanaidd
yn sgil gwarchae ar ei chastell ym 1543, a fe'i meddiannwyd gan yr Otomaniaid hyd at ddechrau
Rhyfel Mawr y Twrc
ym 1683. Yn y cyfnod hwnnw, symudwyd yr archesobaeth i
Trnava
; dychwelodd ym 1820, a fe'i ailenwyd yn Archesgobaeth Esztergom-Bwdapest ym 1991. Basilica Esztergom, a adeiladwyd ym 1822?60 ar safle hen eglwys gadeiriol Istvan I, yw'r
eglwys
fwyaf yn Hwngari. Mae pensaerniaeth Esztergom yn nodedig am ei nifer o dai yn y dull
Baroc
.
Wedi'r
Ail Ryfel Byd
, datblygwyd diwydiannau i gynhyrchu ceir, nwyddau trydanol, a chynnyrch optegol.
[1]
Y boblogaeth yn 2022 oedd 27,897.
[2]