Pan fo gwynt yn troi llafnau
twrbein
mae'r
generadur
yn cynhyrchu
trydan
, a gelwir yr egni hwn yn
egni gwynt
.
Caiff egni gwynt ei ddisgrifio fel
egni cynaliadwy
sy'n lanach na'r dulliau traddodiadol o gynhyrchu trydan: tanwydd ffosil, boed yn olew neu'n danwydd niwclear neu arall. Mae gwynt yn lan, ceir digon ohono ac nid yw'n cynhyrchu
carbon deuocsid
.
Un o ffermydd gwynt mwyaf
Ewrop
yw
Gwynt y Mor
sydd ychydig gilometrau o arfordir
Prestatyn
.
Mae dyn yn defnyddio egni gwynt ers ganrifoedd: er mwyn teithio ar
longau hwylio
neu mewn
bal?n
neu er mwyn ei helpu gyda'i waith, er enghraifft
melinau gwynt
i bwmpio d?r neu i falu
blawd
. Mae'r erthygl hon yn canolbwyntio ar ddefnyddio'r gwynt i gynhyrchu egni trydanol. Cysylltir ffermydd gwynt gyda'r
Grid Cenedlaethol
a gellir gwerthu trydan iddynt. Mae dau fath: ffermydd arfordirol a ffermydd ar y tir mawr. Er bod yn well gan bobl i'r ffermydd gael eu lleoli ar y mor, mae'r math hwn yn dipyn drytach na ffermydd ar y tir.
[1]
Dros gyfnod o flwyddyn mae cyflymder a chryfder y gwynt yn eitha cyson, ond yn y tymor byr, gall fod yn eitha anghyson: heb ddim gwynt ar adegau. Caiff ei ddefnyddio, felly, ochr yn ochr gyda ffynhonellau cynaliadwy eraill e.e.
paneli solar
neu
hydro-drydan
.
Erbyn 2015 roedd
Denmarc
yn cynhyrchu 40% o'i holl drydan drwy harneisio egni gwynt,
[2]
[3]
ac mae o leiaf 83 o wledydd ledled y byd yn cynhyrchu rhywfaint o drydan drwy egni gwynt ac yn ei drwosglwyddo i'w gridiau cenedlaethol.
[4]
Mae cyfanswm y byd yn cynyddu'n flynyddol, ac erbyn 2015 roedd 4% o drydan yn cael ei gynhyrchu gan y gwynt.
[5]
11.4% yn yr
Undeb Ewropeaidd
.
[6]
Mathau gwahanol o felinau gwynt
|
---|
| Melin wynt draddodiadol ar
Ynys Mon
: Melin Llynnon.
|
| Twrbein sy'n arnofio 5km o arfordir
Portiwgal
.
|
|
Codwyd y felin wynt cynhyrchu trydan cyntaf yn
yr Alban
gan yr Athro James Blyth, Coleg Anderson,
Glasgow
yn 1887.
[7]
10 metr oedd uchder y felin wynt a llieiniau cotwm ar yr hwyliau a chodwyd y felin yng ngardd gefn ei d? gwyliau yn Marykirk yn
Kincardineshire
a chasglwyd y trydan mewn batris arbennig a grewyd gan y Ffrancwr Camille Alphonse Faure. Defnyddiodd y trydan i oleuo'r t?.
[7]