Bwlch
yn ne-ddwyrain
Meirionnydd
,
Gwynedd
, rhwng
Dolgellau
a
Dinas Mawddwy
yw
Bwlch Oerddrws
(neu
Bwlch yr Oerddrws
). Mae lon priffordd yr
A470
yn ei groesi. Ar ei uchaf mae'n 360
metr
(tua 1200 troedfedd) uwchlaw lefel y mor.
I'r gogledd mae cadwyn hir y ddwy Aran,
Aran Fawddwy
ac
Aran Benllyn
, yn ymestyn i gyfeiriad
Y Bala
a'r
Berwyn
. I'r de mae'r gadwyn yn parhau i gyfeiriad
Corris
a
Llyn Mwyngil
gyda chopaon Cribin Fach, Waun Oer a
Mynydd Ceiswyn
. O gwmpas y bwlch ei hun ceir llethrau llwm Ochr-y-Bwlch i'r gogledd, sy'n codi i Ben y Bryn Fforchog (660m). I'r de ceir clogwyni Craig y Bwlch dan y Gribin Fach. Mae'n fwlch llydan ac agored iawn ac mae'n hawdd gweld sut y cafodd yr enw 'Oerddrws'. Ceir fferm ychydig filltiroedd i'r de, ar bwys y lon i Gorris, o'r enw 'Hafoty Oer' yn ogystal.
Bwlch Oerddrws
Bwlch Oerddrws o
Faesglase
.
Rhedai'r hen lon bost o gyfeiriad Dolgellau drwy'r Groes-lwyd a heibio i dafarn enwog Y Llwynogod Croesion (
Crossfoxes
). Ers canrifoedd mae'r dafarn honno wedi croesawu teithwyr ac mae ymhlith yr uchaf a'r unigaf yng Nghymru. Mae llwybr i ben
Cadair Idris
yn dechrau ychydig is i fyny o'r dafarn. A'r ffordd yn ei blaen heibio ffermdy Gwanas-fawr gan groesi
Afon Clywedog
a dringo'n syth i'r bwlch ei hun. O'r bwlch mae'r olygfa i'r ddau gyfeiriad, gorllewin a dwyrain, yn odidog pan fo'r tywydd yn braf. Mae'r ffordd yn disgyn yn syth ac yn serth (1:5) i gyfeiriad Dinas Mawddwy a
Mallwyd
gan ddilyn glannau
Afon Cerist
i lawr i ymuno ag
Afon Dyfi
. Camlan yw enw'r llecyn wrth waelod y bwlch ond mae'n annhebygol fod yna unrhyw gysylltiad rhyngddo a safle'r
frwydr enwog
.
Dywedir fod
Gwylliaid Cochion Mawddwy
yn arfer ymosod ar deithwyr a'u hysbeilio wrth iddynt fynd trwy'r bwlch.
Ym mis Medi 2009, caewyd y ffordd trwy'r bwlch gan dirlithriad, ac arhosodd ar gau bum diwrnod.
[1]
Teithiodd bws ysgol a phlant ar y ffordd tra'i bod hi ar gau, a achosodd pryderon diogelwch.
[2]
