Australopithecus sediba

Australopithecus sediba ; Amrediad amseryddol: 1.98?1.977 Miliwn o fl. CP Pre? ? O S D C P T J K Pg N ↓ Pleistosen cynnar
	Penglog "Karabo"
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Animalia
Ffylwm:	Chordata
Dosbarth:	Mammalia
Urdd:	Primatiaid
Teulu:	Hominidae
Genws:	† Australopithecus
Rhywogaeth:	† A. sediba
Enw deuenwol
	† Australopithecus sediba ; Berger et al. , 2010

Hominid a math o Australopithecus a fu'n byw ar y Ddaear yn ystod y Pleistosen oedd Australopithecus sediba (neu A. sediba ). Mae'r ffosilau o'i esgyrn yn perthyn i gyfnod o tua dwy filiwn o flynyddoedd cyn y presennol (CP).

Erbyn 2018 roedd chwech ysgerbwd wedi eu darganfod mewn ardal gyfoethog o ffosiliau: y Malapa yn Ne Affrica , gan gynnwys ffosil o laslanc (MH1 neu "Karabo"), ^[2] oedolyn benywaidd (MH2), oedolyn gwrywaidd a thri o blant bach. ^[1]^[3] Canfyddwyd yr holl ffosiliau yn yr un ogof, ble ymddengys iddynt ddisgyn i'w marwolaeth rhwng 1.977 ac 1.980 CP . ^[4]^[5]

Cafwyd hyd i dros 220 ffosil o'r rhywogaeth hon erbyn 2016. ^[1] Disgrifiwyd yr ysgerbydau'n wreiddiol mewn dau bapur yn y dyddlyfr Science gan y paleoanthropolegydd Lee R. Berger o Brifysgol Witwatersrand, Johannesburg a chydweithwyr iddo. Bathwyd y gair 'sediba' ganddo i ddisgrifio'r rhywogaeth newydd hon; ystyr "sediba" yn yr iaith Sotho yw "ffynnon". ^[1] Mae 34% o MH1 yn gyflawn ond nid yw'r cymalau'n sownd yn ei gilydd, a 45.6% o MH2 gyda rhai o'r prif esgyrn yn cysylltu a'i gilydd. ^[6]

Safana oedd tiriogaeth yr Australopithecus sediba a ffrwyth y fforest fyddai ei fwyd pob dydd, mae'n debyg - yn reit debyg i tsimpansis yr ardal heddiw. Oherwydd yr amgylchiadau eithriadol, trodd eu hesgyrn yn ffosiliau gan eu prisyrfio'n dda. Roedd yn bosib i'r gwyddonwyr echdynnu phytolithiau planhigion o blac deintiol y dannedd . ^[7]^[8]^[9]

Darganfod yr olion hynafol [ golygu | golygu cod ]

Canfyddwyd y sbesimen cyntaf o A. sediba gan fab y paleoanthropolegydd Lee Berger : a oedd yn naw oed ar y pryd a hynny ar 15 Awst 2008. ^[10] Archwilio'r bryniau a'u creigiau dolomit gyda'i dad oedd Matthew, ychydig i'r gogledd o Johannesburg pan welodd y ffosiliau mewn lwmp o garreg. ^[10] Galwodd ar ei dad a syfrdanwyd yntau gan yr hyn a welodd: pont ysgwydd hominid . Pan drodd y garreg ar ben ei waered gwelodd enau dynol gyda dant yn stico mas ohoni. "Bron i mi farw!" oedd ebychiad y tad yn ddiweddarach. ^[10] Credir fod y glaslanc gwrywaidd (perchennog y ffosiliau hyn) yn 4 tr 2 fodf (1.27 m). ^[10] Gwnaed hyn yn gyhoeddus ar 8 Ebrill 2010.

Canfuwyd ffosiliau o anifeiliaid eraill yn yr ogof, gan gynnwys teigr ysgythrog, mong?s a sawl math o antelop. ^[10] Credir iddynt ddisgyn i lawr twll 100?150-tr (30?46 m) o ddyfnder a i mewn i'r ogof o dd?r calchog a fu'n gymorth i'w ffosileiddio a'u prisyrfio mor dda. ^[10]

Gweler hefyd [ golygu | golygu cod ]

Homo habilis

Cyfeiriadau [ golygu | golygu cod ]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Berger, L. R.; de Ruiter, D. J.; Churchill, S. E.; Schmid, P.; Carlson, K. J.; Dirks, P. H. G. M.; Kibii, J. M. (2010). " Australopithecus sediba : a new species of Homo -like australopith from South Africa". Science 328 (5975): 195?204. doi : 10.1126/science.1184944 . PMID 20378811 .
↑ Juliet King (4 Mehefin 2010). " Australopithecus sediba fossil named by 17-year-old Johannesburg student" . Origins Centre. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-03-25 . Cyrchwyd 9 Gorffennaf 2011 .
↑ Ann Gibbons (2011). "A new ancestor for Homo ?". Science 332 (6029): 534. doi : 10.1126/science.332.6029.534-a . PMID 21527693 .
↑ African fossils put new spin on human origins story - BBC News - Jonathan Amos - Adalwyd 9 Medi 2011.
↑ Dirks, P. H. G. M.; Kibii, J. M.; Kuhn, B. F.; Steininger, C.; Churchill, S. E.; Kramers, J. D.; Pickering, R.; Farber, D. L. et al. (2010). "Geological setting and age of Australopithecus sediba from Southern Africa". Science 328 (5975): 205?208. doi : 10.1126/science.1184950 . PMID 20378812 .
↑ Nodyn:Cite thesis
↑ Henry, Amanda G.; Ungar, Peter S.; Passey, Benjamin H.; Sponheimer, Matt; Rossouw, Lloyd; Bamford, Marion; Sandberg, Paul; de Ruiter, Darryl J. et al. (27 Mehefin 2012). "The diet of Australopithecus sediba" . Nature . doi : 10.1038/nature11185 . http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature11185.html . Adalwyd 28 Mehefin 2012 .
↑ Boyle, Alan (28 Mehefin 2012). "This pre-human ate like a chimp" . MSNBC . Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-06-30 . Cyrchwyd 28 Mehefin 2012 .
↑ Wilford, John Noble (28 Mehefin 2012). "Some Prehumans Feasted on Bark Instead of Grasses" . New York Times . Cyrchwyd 28 Mehefin 2012 .
↑ ^10.0 ^10.1 ^10.2 ^10.3 ^10.4 ^10.5 Celia W. Dugger; John Noble Wilford (8 Ebrill 2010). "New hominid species discovered in South Africa" . New York Times . Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-04-11 . Cyrchwyd 8 Ebrill 2010 . Unknown parameter |deadurl= ignored ( help )

[Berger1-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Berger, L. R.; de Ruiter, D. J.; Churchill, S. E.; Schmid, P.; Carlson, K. J.; Dirks, P. H. G. M.; Kibii, J. M. (2010). " Australopithecus sediba : a new species of Homo -like australopith from South Africa". Science 328 (5975): 195?204. doi : 10.1126/science.1184944 . PMID 20378811 .

[2] Juliet King (4 Mehefin 2010). " Australopithecus sediba fossil named by 17-year-old Johannesburg student" . Origins Centre. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-03-25 . Cyrchwyd 9 Gorffennaf 2011 .

[Gibbons-3] Ann Gibbons (2011). "A new ancestor for Homo ?". Science 332 (6029): 534. doi : 10.1126/science.332.6029.534-a . PMID 21527693 .

[4] African fossils put new spin on human origins story - BBC News - Jonathan Amos - Adalwyd 9 Medi 2011.

[Dirks-5] Dirks, P. H. G. M.; Kibii, J. M.; Kuhn, B. F.; Steininger, C.; Churchill, S. E.; Kramers, J. D.; Pickering, R.; Farber, D. L. et al. (2010). "Geological setting and age of Australopithecus sediba from Southern Africa". Science 328 (5975): 205?208. doi : 10.1126/science.1184950 . PMID 20378812 .

[Val1-6] Nodyn:Cite thesis

[Nature-20120627-7] Henry, Amanda G.; Ungar, Peter S.; Passey, Benjamin H.; Sponheimer, Matt; Rossouw, Lloyd; Bamford, Marion; Sandberg, Paul; de Ruiter, Darryl J. et al. (27 Mehefin 2012). "The diet of Australopithecus sediba" . Nature . doi : 10.1038/nature11185 . http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature11185.html . Adalwyd 28 Mehefin 2012 .

[MSNBC-20120627-8] Boyle, Alan (28 Mehefin 2012). "This pre-human ate like a chimp" . MSNBC . Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-06-30 . Cyrchwyd 28 Mehefin 2012 .

[NYT-20120628-9] Wilford, John Noble (28 Mehefin 2012). "Some Prehumans Feasted on Bark Instead of Grasses" . New York Times . Cyrchwyd 28 Mehefin 2012 .

[NY_Times-10] 10.0 ^10.1 ^10.2 ^10.3 ^10.4 ^10.5 Celia W. Dugger; John Noble Wilford (8 Ebrill 2010). "New hominid species discovered in South Africa" . New York Times . Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2010-04-11 . Cyrchwyd 8 Ebrill 2010 . Unknown parameter |deadurl= ignored ( help )

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]