Ясм?к

≪Википеди≫ ир?кл? энциклопединчи материал

Ясм?к' ( лат. Ervum lens е Lens esculenta Moench ) ? п?рcал? 1-cулхи ?сентран, нумайрах чухне cурхи, х?йне ев?рл? cаврака, х?ррисенчен лапч?тн?, варринче cаврака в?р?лл?.

Шулт?ра тата в?т? в?р?лл? т?ссене п?леcc?. П?ррем?ш?н туни 28-35 см таран ?сет, т?шши, cулcисем теп?р т?слинчен шулт?рарах. Теприн туни 18-28 см таран к?на ?сет. Анчах ун тух?cл?х? пыс?крах тата cим?c? тутл?рах. Шултра в?р?ллисем шутне шулт?ра чаш?к ясм?к? (L. esculenta nummularia Alef., ур?хла cимелли, пфенниг, геллер е шур? полушк?лл?) тата яланхи е шур? прованс ясм?к? (L. esculenta vulgaris Аl.); в?т? в?р?ллисем шутне ? х?рл?-х?м?р т?шл? в?т? х?рл? ясм?к (L. esculenta erythrosperma К.), х?м?р тата сар?-х?м?р т?ш?лл? марс тата хура т?ш?лл?, тутлах мар шултра в?рл?хл? хура ясм?к (L. esculenta aigra Alef.) к?реcc?. Ас?ннисемс?р пуcне Анат Европ?па Cурc?р Америк?ра выр?нти й?ркене х?н?хн? сортсем нумай. ?с?м в?х?че 100-130 кун, cав в?х?тра ?на 15?18 °C кирл?. Т?м ?книнчен питех х?рамасть (-6° сахалрах t° сиенл? ), анчах т?прара шыв cитменнине ч?таймасть. Cав?н пирки ?на таса, cумс?р, лай?х тирпейлен?, акшарпа пуян (унс?р тух?c к?тмелли cук) т?пра кирл?. Раcc?ре хура т?пралл? к?пернесенче ?стерн?. XIX ? м?ш ?м?рте чик? леш енне ?сатма ?на Тамбов , Пенза тата к?рш? к?пернисенче 1 / 3 млн га cинче ?стерн?. Ясм?ка c?рулми хыcc?н лартсан лай?храх, cавах ?на т?рле тыр?сем хыcc?н та ?стереcc?.

?стерни [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Акма х?йне к?на е с?л?пе е урпапа хут?ш акаcc?. Хут?ш аксан в?л cут? cитменнипе аптрама пултарать. Сапаласа (1-1,5 ц/га) е 15-25 см вырнаcн? й?рпе (0,7-1 ц/га) акаcc?. Хут?ш акн? чухне в?рл?хне п?р пек е ясм?ка 1 / 3 пайне илеcc?. В?рл?ха 2-4,5 см тар?н?ш путараcc?. Ясм?ка cумлаccе тата тунисем ?кесрен ана cине cап?ран т?ревсем лартаcc?. Cупкам?сем х?м?рланма тыт?сан пуcтараcc?, cав?н чухне к?на хакл? т?ракан cут? сим?с т?шине пуcтарма пулать. Тух?c? в?там т?пра cинче п?рcаран нумайрах пулать. Гектартан 7,3-15 (19-22 таранах) ц т?ш? тата 5,8-15 ц ул?м пулать. Ясм?к ул?м? белок сахал (с?махран к?шман е тыр? ул?м?) апат cине хушма ус? кураcc?. Яланхи ясм?кс?р пуcне тата ыттисем те пур: 1)вика е хир п?р т?сле ясм?к е вика (Егvum monanthos е Vicia monantha Koch.). В?л чух?н т?пра cинче, п?рcапа вика лай?х тух?c паман акшарс?р т?пра cинче, те тух?c параканскер. 2) франци е вика ясм?к? (Vicia Ervillia е Ervum Ervillia; Кавказра ? ухкрехели е кирюшна ), типе чатма пултаракан, анчах т?м ?книне ч?тайман ?сентран. Тух?c? 13-22 ц/га таран, ул?ме те cавна ях?н. Т?ш?нче сиенсер мар й?c? япаласем пур. В?сене в?ретсе е п?спа к?ларса т?шшине выль?хсене, килти кай?ксене cитереcc?.

Вуламалли [ т?рлет | кодне т?рлет ]

З.М.Куданова. Определитель высших растений Чувашской АССР.Чебоксары?Чувашское книжное издательство, 1965.

К?с?кл? пул?мсем [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Cав?н пекех п?х?р [ т?рлет | кодне т?рлет ]

Ыраш , П?рcа , Шалcа п?рcи Тул? , С?л? , Кукурус? , Рапс? , Вир , Хура тул? , Рис , Урпа , Т?рна п?рcи .