≪Бакъдерг≫
?
1912 шарахь
В.И. Ленина
кхоьллина
аьрру маь?нийн
советийн
а,
российн
газет
.
1991 шо
кхаччалц ? х?ора дийнан
ССКП
коьрта зорбанан массийн хаамийн г?ирс а, ССРС уггаре ладаме
арахецар
ав. ССКП йихкинчул т?аьхьа ?
РФКП
центран меже, к?ирнах кхузза арадолу.
Шен хенаца шолг?а российн МХГ? ≪
Дуьненан гуонаха
≫ журналал т?аьхьа
[1]
.
Дуьххьарлера ≪
Бакъдерг
≫ йукъадаьлла 1903 шарахь литературин-публицистийн журнал санна, иза арахоьцуш хилла Кожевников Валентин Алексеевича ? некъийн-инженер а, исбаьхьаллайевзарг а волу
[2]
. Журнало ша гойтура х?ора беттан исбаьхьаллин а, литературин а, йукъараллин дахаран а арахецар санна
[3]
, иза дара аьрру аг?ора хьажийна, дукхаха болу цуьнан авторийн марксистийн ойланаш йара, амма цунна чохь зорба тухура литературин проза
[4]
а. Журналехь зорба тухура
А. А. Богданов
,
А. В. Луначарский
,
И. А. Бунин
,
Ю. М. Стеклов
[4]
. Цу т?е, социал-демократин гуонашкахь лорура меньшевикийн аг?оне таь?на
[3]
. Цензурин бехкамаш бахьнехь дукхаха болу редакторш журнал дитира, 1906 шарахь иза факт хилла сецира ала мегар дара
[5]
.
1908
шеран октябрера
1912 шеран
апрель кхаччалц, хьалха
Львовехь
, цул т?аьхьа Венехь арахоьцура 3000?4000 тираж г?арадаьлла
Троцкийн
редакц?ера социал-демократин газет ≪Бакъдерг≫, цуьнан дуьненайукъара дакъа лелош вара
Иоффе
(цунах олура ≪Венин ?Бакъдерг“≫). 1910 шарахь йоцучу ханна цунах хилира РСДРП ЦК меже (цуьнан редколлегин йукъавалийра ЦК декъахо
Каменев Лев
).
1912 шарахь
РСДБП(б)
VI Йерригроссийн (Прагин) конференцис
В. И. Ленина
кховдорца белхалойн
большевикийн
массийн х?ора дийнан газет арахецаран сацам т?еийцира. Иза арахеца ахча гулдира заводашкахула а, фабрикашкахула а белхалошна йукъахь
[6]
.
Ленскан тоьпаш тохаро
сихбира газет арахецаран болх
[7]
. Газетан хьалхара лоьмар ≪Бакъдерг≫ ц?е йолуш арайелира
1912 шеран
22 апрелехь
(
5 май
),
Маркс Карл
винчу дийнахь
[8]
. Оцу хенахь ≪Бакъдерг≫
РСДРП (б)ЦК
официалан меже йацара, ишттаниг лорура къайлаха газет ≪Социал-демократ≫, дозанал арахьа зорба тухуш долу, Россех къайлаха чудохьуш долу. Оццу ц?арца газет арадаларна реза ца хилар гайтийра венин ≪Бакъдерг≫ редакцин аг?орхьара, цунна йукъахь немцойн социалисташкара доьху г?о а дара кхоалг?а аг?онхьара суьдхо хилар доьхуш, цунах г?уллакх ца хилира, т?аккха ≪Бакъдерг≫ ц?е йисира ленинан газетан
[9]
. ≪Бакъдерг≫ дагадеина дара легалан массийн арахецар санна. Большевикаш аьтту бира
1905 шеран паччахьан манифесто
кхайкхийначу зорбанан маршонах
[9]
.
Революцил хьалхарчу ≪Бакъдерг≫ газетан тираж йара 40 - 60 эзар экземпляр
[9]
. 1912?1914 шерашкахь ≪Бакъдерг≫ газетехь зорбатоьхна 285 ленинан болх
[10]
.
Газетан официалан арахецархо 1912 шеран декабрь кхаччалц вара
Н. Г. Полетаев
, цул т?аьхьа
А. Е. Бадаев
. 1912?1914 шерашкахь литературин декъан коьртехь вара
Горький Максим
. Редакцин секретарь болх беш вара
В. М. Молотов
.
Газет масийттаза д?акъевлира (дуьххьара иза хилира
1913
3
(16) июль
; 356 лоьмарех схьайаьккхира ? 49, г?уда тоьхна ? 21), амма арадолура кхин ц?ерашца:
1913 шарахь
? ≪Белхалойн бакъдерг≫ (13 июль ? 1 август): арахецна 17 лоьмар, царех схьайаьккхина ? 12, г?уда тоьхна ? 2, ≪Къилбаседин бакъдерг≫ (1 август ? 7 сентябрь): арахецна 31 лоьмар, царех схьайаьккхина ? 20, г?уда тоьхна ? 3, ≪Къинхьегаман бакъдерг≫ (11 сентябрь ? 9 октябрь): арахецна 52 лоьмар, царех схьайаьккхина ? 21, г?уда тоьхна ? 2, ≪Бакъдолчунна т?аьхьа≫ (1 октябрь ? 5 декабрь), цул т?аьхьа ? ≪Пролетарин бакъдерг≫ (1913 шеран 7 декабрь ? 1914 шеран 21 январь): арахецна 34 лоьмар, царех схьайаьккхина ? 13, ≪Бакъонан некъ≫ (1914 шеран 22 январь ? 21 май): арахецна 92 лоьмар, ≪Къинхьегаман бакъдерг≫ (23 май ? 8 июль): арахецна 35 лоьмар
[11]
[12]
.
1914
8
(21) июль
,
Дуьненан хьалхара т?ом
болабалале, газет чаккхенца дихкира
[13]
.
1912
22 апрелехь
(
5 май
) арайаьллачу ≪Бакъдерг≫ газетан хьалхарчу лоьмарехь балийна гуттаренна болчу белхалошна йукъахь бу:
Б. Авилов, Н. Азаров, М. Бакланов, Н. Батурин,
Демьян Бедный
, В. Брусинин, Эдуард Бельский, Б. Веселовский, А. Виноградов, П. Виноградов, член Госдумы
С. Воронин
, Пачхьалкхан думин декъахо
А. Войлошников
, П. Войский, С. Гамышин, Л. Германов, И. Гладнев, М. Горький, Ю. Градов, С. Гусев-Оренбургский, Т. Гневич, Б. Г. Данский, А. Дикий, П. Дневницкий, Илья Дубов, Пачхьалкхан думин декъахо
Н. Егоров
, К. Еремеев, член Госдумы
М. Захаров
, Г. Зарим, Г. Зуев, Г. Зиновьев, В. Ильин, Иваши, Ф. Ильин, Б. Иванов, Ю. Каменев, Керженцев, И. Колосов, В. Косицын, П. Курмский, И. Ларский, Г. Лебедев, Роза Люксембург, М. Медведев, В. Невский, М. Ольминский, П. Орловский, Г. Плеханов, Пачхьалкхан думин декъахо Н. Полетаев, Е. Придворов, Пачхьалкхан думин декъахо
А. Предкальн
, Политикус, Пачхьалкхан думин декъахо
И. Покровский
, В. Пономарев, И. Попов (Брюссель),
Ф. Раскольников
, Н. Рожков, А. Рябин, П. Рябовский, Н. Рязанов,
Ф. Ротштейн
(Лондон), П. Салин (Швейцари), Ю. Стеклов (Париж), Пачхьалкхан думин декъахо Н. Сурков, Н. Топалов, П. Уральский, С. Фрид, В. Фрей, Г. Цыперович, И. Чернышев, Е. Чириков, Н. Чужак, Г. Шапир, В. Шкулев, Штукарь, член Госдумы
В. Шурканов
, Д. Явон.
Революци йаккхале тиражан дакъа зорбатухура
Норвегин
Финнмаркан
типографешкахь, т?аккха Архангельске дехьайоккхура селедкаш чохь йолчу чарманаш чохь, ткъа цул т?аьхьа даржадора Российн мехкашкахула.
Февралан революцил
т?аьхьа
1917
5
(18) мартехь
дуьйна ≪Бакъдерг≫ арадала доладелира РСДБП(б) ЦК а, Петроградан комитетан а меже санна. ≪Бакъдерг≫ газетан тираж кхочура 85-90 эз. экз. Цхьаболчу ?илманчашна хетарехь, оцу хенахь газетан жигара финансаш латтайора
Германис
Парвусан йукъараллица
[14]
. Германин статс-секретарь (арахьара г?уллакхийн министр) волчу
Кюльмана
1917 шеран
3 декабрехь
кайзере йаздинчу кехатехь билгалдоккхура: ≪Большевикашна вайгара маь?-маь??ера а, тайп-тайпана х?осташца а гуттаренна фондаш кхача йолайелча бен уьш таро йолуш хилира шайн коьрта меже ≪Бакъдерг≫ когаш т?ех?отто, энергица пропаганда йан, ладаме шорйан шайн партин йуьхьанцара готта базис≫
[15]
[16]
.
3 июлехь
статс-секретара Циммермана реза хиларца телеграф йахьийтира, ≪Ленинан машаре пропаганда т?аьхь-т?аьхьа чаг?луш йу, ткъа цуьнан газет ?Бакъдерг“ зорбатухуш ду 300 000 экземпляр≫
[15]
.
1917 шеран 18 июлехь, Петроградехь правительствон дуьхьала г?евттинчул т?аьхьа, газет д?акъевлира, октябрь кхаччалц араделира тайп-тайпана ц?ераш йолуш (≪?Бакъдолчун“ кехат≫, ≪Белхало а, салти а≫, ≪Пролетарий≫, ≪Белхало≫, ≪Белхалойн некъ≫).
Октябран революцил
т?аьхьа,
1917
27 октябрехь
(
9 ноябрехь
) дуьйна, газет йуха а арадала доладелира ≪Бакъдерг≫ ц?е йолуш, РСДРП(б) ЦК меже санна.
1917
5
(18) июлехь
, Петроградехь правительствон дуьхьала г?евттинчул т?аьхьа, газет д?акъевлира, октябрь кхаччалц араделира тайп-тайпана ц?ераш йолуш (≪?Бакъдолчун“ кехат≫, ≪Белхало а, салти а≫, ≪Пролетарий≫, ≪Белхало≫, ≪Белхалойн некъ≫).
Октябран революцил
т?аьхьа, 1917 шеран
27 октябрехь
(
9 ноябрехь
) дуьйна, газет йуха а арадала доладелира ≪Бакъдерг≫ ц?е йолуш, РСДРП(б) ЦК меже санна.
…Т?аьхьий-хьалхий д?акъевлира ≪бакъдерг≫ газетан меттана йаьхкина (≪Белхало а, салти а≫, ≪Пролетарий≫, ≪Белхало≫) тхан партин зорбанан меженаш. Ши де хьалха Керенскийн правительствос сацам бира ≪Белхалойн Некъ≫ т?епаза дайа≫. Амма х?инца т?епаза дайина Керенскийн ?едал, пролетарин-ахархойн революции йоккхайуьйш йу. Буржуазин-латтан дайн контрреволюции йухайолу низам доцуш. Х?инца дуьйна оха къийсам д?ахьур бу ≪Бакъдолчун≫ ширачу байракхан к?елахь≫…
?
≪
Ширачу байракх к?елахь
≫ 1917 шеран 27 октябрера№170 (101) йолчу ≪Бакъдерг≫ газетера йаззам
1918 шарахь
коммунистийн йоцу пресса д?айаьккхинчул т?аьхьа, мехкан коьрта газет хилира ≪Бакъдерг≫, оцу даржера д?атеттира
Советийн
меже ? ≪
Хаамаш
≫. Цуьнан хьалхара лоьмар арахецна де ?
5 май
≪Зорбанан де≫ кхайкхийна.
1934 шеран майхь йиллира ≪Бакъдерг≫ газетан типографи ? йаккхийчех полиграфин газетан-журналан предприяти, йан йолийнера 1931 шарахь
[17]
.
Москохан
а,
Ленинградан
дешархошн газет цхьана дийнахь кхачийтархьама, 1931 шеран июнехь дуьйна Москохан а, Ленинградан а йукъахь авиааса болхбан йолайелира, цуо Ленинграде кхачайора центран газетийн матрицаш, уггаре хьалха ≪Бакъдерг≫ газетан. Ленинградан кеманаш лелара муьлххачу хенан-х?оттамехула. Асанехь болх беш йара ≪поштан звено≫ ? мехкан уггаре дика пилоташ. И аса д?айиллича дуьйна политикин ладаме пошт д?акхачош дакъалоцуш вара пилот
Л. Г. Краузе
. Ишттачу кепара газетан матрицаш кхачайора мехкан кхечу типографешца.
[18]
Технологеш кхиарца матрицаш типографе кхачо иэшар д?а а даьлла, газет Москохара ССРС йаккхий г?аланашка д?адохьуьйтура фототелеграфаца.
[19]
Газет правительствон идеологин некъаца нисса дара, масала ?
Молотовн ? Риббентроппан пактаца
барт бинчул т?аьхьа, газето германин правительство йемала дар сацийна ца ?аш, цуьнан аг?онашна т?ера ≪фашизм≫ дош а дайра, оццу хенахь Ингалс, Франци, АЦШ кхайкхира ≪т?ом баккхарна коьрта бехкенаш≫
[20]
. ≪Бакъдерг≫ газетан йаззамаш а, фельетонаш а правительствон сацамца йа суьдан кхелаца нислора
[9]
. ≪Бакъдерг≫ газето х?ун зорба тоха, х?ун ма тоха, сацам бора политбюрохь
[9]
. Дукхаха йолу идеологин кампанеш ? стахановн болам,
Зощенкон а, Ахматовин а йемалалла
,
≪тайпа доцу космополитизмаца≫ къовсам
,
целинан эпопей
? йолайелира ≪Бакъдерг≫ газето зорба тохарца
[9]
.
Газетин тираж т?екхетара, ткъа
1975 шарахь
кхечира 10,6 млн экземпляре. Дукхаха дерг иза кхеталора
ССКП
декъахошна партин арахецарш йаздан декхарехь хиларна. ≪Бакъдерг≫ газето зорба тоьхна йаззамаш, очеркаш, фельетонаш, йерриг партин кхолламашна, берриг махкана кхочушдан а, куьйгалладан а омарш (директиваш) ду ала мегар ду.
≪Бакъдерг≫ газетехь зорба тухура кадамаш, хьалхарчу аг?онан т?ера дешархошна хиира Ленин, Сталин,
Брежнев
, кхин берш баларх лаьцна. Иштта ≪Бакъдерг≫ газетан хьалхара аг?оно дийцира
ССРС
Сийлахь-Боккха Даймехкан т?амт?ехь баьккхинчу Толамах лаьцна,
Гагарин Юрий
космосе вахарх, кхин а дуккха а ладаме хиламех лаьцна.
1972 шеран 25 апрелехь
[21]
газет арадолура шина арахецарца, уьш лерина дара ССРС тайп-тайпанчу регионашна, сахьтан асанаш а, гергарчу типографешкара д?акхачоран хан а лоруш (масала, Москохара Калининан областе кхачадора хьалхара арахецар, ткъа Москоха а, Москохан областе кхочура шолг?аниг). Хьалхара арахецар зорбане куьг йаздаран график ? москохан хенан 18:00, шолг?аниг ? 23:00. Арахецаран т?аьхьарчу аг?онехь билггала гайтарал сов, арахецаршна кечдаран дакъолгашца маркировкаш йора: хьалхара арахецаран коьртехь а, колонтитулашкахь ромбикца ? , шолг?ачун гуонца ● арахецаран коьртехь а, колонтитулашкахь.
Российн пачхьалкхан библиотекин
газетийн декъехь ?алашдеш ду х?ора дийнан шинне а газетан вариант.
Кхин долу советийн газеташ к?ирнаха 6-зза бен ца довлахьа а, арадолура х?ора дийнахь.
Москохахь зорба туху хьалхара а, шолг?а а арахецаран коьрта тираж, йора газетан доларчу типографехь лакхара зорба а лелош, амма деккъа Москоханна тиражан цхьа дакъа хан мел йолу зорба тоха долийра офсетан хьесапца, цуо хаъал тодира суьртийн дикалла.
1962 шарахь дуьйна д?ахьуш йара
≪Бакъдерг≫ газетан кросс
, 1968 шарахь дуьйна
≪Бакъдерг≫ газетан совг?аташна йайн атлетикера къийсамаш
. 1988 шарахь ≪Бакъдерг≫ газетан кросс д?акъевлинчул т?аьхьа бан болийра
≪Бакъдерг≫ газет совг?аташна кад
.
1991 шеран
19 августехь
≪Бакъдерг≫ газет
ЧХьПК
сацамца д?а ца къевлинчу исс газетан йукъахь дара
[22]
.
22 августехь
газет т?аьххьара арадолу ≪ССКП ЦК меже≫ санна, коьртехь х?оттийна бара
Москохара хиламаш
йемалбаран а, ССКП йукъараполитикин ≪Бакъдерг≫ газет хийцаран газетан редакцин кхайкхам. Оццу дийнахь газет арахецар сацийра
Б. Н. Ельцинан
омарца, ЧХьПКана г?о лацарна.
1991 шеран сентябрехь газет арахецар карладоккху ≪йукъараполитикин газет≫ санна, иза арахоьцу къинхьегаман коллективо коьрта редакторан
Селезнёв Геннадийн
куьйгаллица. Оццу хенахь редакцегара схьадоккху
≪Бакъдерг≫ газетан ураман
, 24 адресера
редакцин г?ишлон
чуьра шен чоьнийн доккхаха долу дакъа.
РСФСР
?едало кхоьллина арахецаршна мукъайоккху г?ишлон масех г?ат, масала, ≪
Российн газетана
≫ а, ≪Росси≫ газетана а. Газетан урхаллин меже йина,
Н. И. Рыжков
коьртехь волуш редакцица цхьаьна кхоьллира Йукъараллин кхеташо.
1992 шарахь кхоьллира КъАЙ ≪Бакъдерг-Интернешнл≫, 1996 шо кхаччалц газетана ахча латтадо желтойн бизнесменаша
Янникосг?ара
.
1993 шеран 4 октярехь хилла хиламашал
т?аьхьа РФ Зорбмино йоцучу ханна йуха а сацийра газет арахецар. Оцу хенахь коьртачу редакторан харжамаш хилира (иза хилира
Линник Виктор
), т?аккха 21 октябрехь ≪Бакъдерг≫ арахецар карладелира
[23]
[24]
. Оцу хенахь советийн ≪Бакъдерг≫ газетан редакторийн цхьа дакъа дехьаделира ≪Правда. Ру≫ интермаша-ресурсе
[25]
. Цара дийцарехь иза цара дира, Селезнёвс газетан редакцин аьттехьа ≪редакторийн лерина категори≫ бен ца йитар бахьнехь, т?аккха газетах ≪хилира партин
(РФКП)
дуккха тиражан газет, цигахь ца хьахавора Зюганов а,
Видьманов
а бен≫
[26]
≪Правда. Ру≫ ресурсо кхин д?а а лору ша советийн газетан бакъо йолу когаметтаниг
[27]
.
- М. Е. Егоров (1912 шарахь дуьйна)
[29]
- П. Г. Жибаров, Ф. П. Сабуров, К. П. Михайлов, Н. А. Клериков,
В. А. Шелгунов
, М. Д. Шумилов (1912?1914)
[30]
- Редколлеги:
К. С. Еремеев
,
М. И. Калинин
,
В. М. Молотов
,
М. С. Ольминский
,
И. В. Сталин
,
М. И. Ульянова
,
Л. Б. Каменев
,
М. К. Муранов
,
В. И. Ленин
,
Г. Я. Сокольников
(1917 шеран март-декабрь)
- Бухарин, Николай Иванович
(1917 шеран декабрь?1929 шо)
- Редколлегин бюро:
Г. И. Крумин
,
Н. Н. Попов
,
Е. М. Ярославский
(1929?1930)
[31]
- Савельев, Максимилиан Александрович
(1930)
- Мехлис, Лев Захарович
(1930?1937)
- Никитин, Александр Ефимович
(1937?1938)
- Поспелов, Пётр Николаевич
(1940?1949)
- Суслов, Михаил Андреевич
(1949?1950)
- Ильичёв, Леонид Фёдорович
(1950?1952)
- Шепилов, Дмитрий Трофимович
(1952?1956)
- Сатюков, Павел Алексеевич
(1956?1964)
- Румянцев, Алексей Матвеевич
(1964?1965)
- Зимянин, Михаил Васильевич
(1965?1976)
- Афанасьев, Виктор Григорьевич
(1976?1989)
- Фролов, Иван Тимофеевич
(1989?1991)
ССРС йоьхначул т?аьхьара коьрта редакторш
[
б?аьра нисйан
|
нисйан
]
Газетан 100 шо кхачаран юбилейн лерина 2012 шеран 5 майра дезчу дийнан лоьмарехь, багарбина газетан исторехь лар йитина ≪Бакъдерг≫ газетан журналисташ а, авторш а
[33]
[34]
[35]
[36]
[37]
. ≪Правда≫ газетан г?арабевлла журналисташ гайтина кхин а Москохан журналистийн берто 100 шо кхачарца декъала барехь
[38]
.
- Кольцов, Михаил Ефимович
- Ефимов, Борис Ефимович
- Примаков, Евгений Максимович
[39]
- Нюренберг, Амшей Маркович
- Заславский, Давид Иосифович
- Жуков, Юрий Александрович
- Кожемяко, Виктор Стефанович
- Кривомазов, Николай Павлович
(1947?2012)
[40]
- Миронов, Борис Сергеевич
[41]
- Кожанов, Николай Михайлович
- Латышев, Игорь Александрович
- Ткаченко, Вера Макаровна
- Широков, Виктор Степанович
(1941?2012)
[40]
- Ряшин, Владимир Фёдорович
- Шелков, Владимир Леонидович
[42]
- Овчаренко, Георгий Семёнович
- Баранов, Анатолий Юрьевич
- Трушков, Виктор Васильевич
- Славин, Борис Фёдорович
- Свистунов, Сергей Орестович
- Спехов, Евгений Васильевич
(1933?2014)
[43]
- Ленский, Игорь Леонидович
[44]
- Кожанов, Николай Михайлович
[33]
[34]
- Кавтарадзе, Сергей Иванович
- Овчинников, Всеволод Владимирович
[45]
- Демченко, Павел Епифанович
- Чертков, Владимир Ефимович
- Лебедев, Лев Георгиевич
- Снегирёв, Владимир Николаевич
- Батыгин, Александр Иванович
- Гайдар, Тимур Аркадьевич
- Сомов, Владимир Александрович
- Капралов, Георгий Александрович
Категори ≪≪Бакъдерг≫ газет≫ ца карийна.
- ↑
"100 лет "Правде": газета, какой больше не будет"
.
Русская служба BBC
. 2012-04-17.
- ↑
П. Е. Фокин, С. Князева.
Серебряный век. Портретная галерея культурных героев рубежа XIX-XX веков.
. ?
М
.: Амфора, 2007. ? Т. 3. ? 568 с. ?
ISBN 978-5-367-00561-5
.
- ↑
1
2
А. Л. Семенова.
Журнал ≪Правда≫ (1904?1906) и популяризация позитивизма
(ru) // Вестник НовГУ : научно-теоретический и прикладной журнал. ?
№ 10 (2010 г.)
. ?
С. 258?264
. ?
ISSN
2076-8052
.
- ↑
1
2
А. Л. Семенова.
Журнал В. А. Кожевникова ≪Правда≫ (1904?1906): искусство и политика
(ru) // Вестник НовГУ : научно-теоретический и прикладной журнал. ?
№ 72 (2013 г.)
. ?
С. 48?50.
. ?
ISSN
2076-8052
.
- ↑
Красный архив, Объёмы 17-19
Руссиан С. Ф. С. Р. Центральное архивное управление, Госполитиздат, 1926
- ↑
[
http://grachev62.narod.ru/stalin/t5/t5_14.htm
Сталин И. В. К десятилетию ≪Правды≫ (Воспоминания
- ↑
Заметка под названием
У колыбели ≪Правды≫
в газете ≪Луганская правда≫ за 05.05.1927.
- ↑
Е. П. Прохоров
.
Введение в журналистику
. ?
М
.: Высшая школа, 1988. ? С. 89. ? 278 с.
- ↑
1
2
3
4
5
6
Артем Кречетников.
100 лет ≪Правде≫: газета, какой больше не будет
(бил-боцу.)
. BBC (4 мая 2012).
- ↑
Депутаты-большевики и легальная рабочая печать
- ↑
А.Бадаев
. Большевики в Государственной Думе. 7 издание. М.:ОГИЗ, 1941.-С.319-320.
- ↑
Заметка под названием
Путь ≪Правды≫
в газете ≪Луганская правда≫ за 05.05.1927.
- ↑
Н. Г. Полетаев на сайте Краеведы Черноморья
(бил-боцу.)
. Т?екхочу дата: 2013 шеран 5 октябрь. Кху чуьра архивйина
оригиналан
2013 шеран 19 декабрехь
- ↑
Фельштинский Ю.
Брестский мир
Архивйина
2008-05-03 ?
Wayback Machine
- ↑
1
2
Пушкарёв С. Г.
Ленин и Россия
- ↑
[
http://lib.perm.ru/HISTORY/FELSHTINSKY/f17.txt
(Т?е цакхочу хьажорг)
Ещё раз о немецких деньгах
- ↑
Экономическая жизнь СССРː Хроника событий и фактовː 1917-1965ː В 2-х кн. / Гл. ред.
С. Г. Струмилин
. ? 2-е доп.. ?
М
.: ≪Сов. энциклопедия≫, 1967. ? Т. 1. ? С. 268. ? 440 с.
- ↑
Отпечатанный в Новосибирске экземпляр ≪Правды≫ от 14.07.1963, № 195 (16416), с. 8
(бил-боцу.)
.
Старые газеты
.
Архивйина
2018-06-12 ?
Wayback Machine
- ↑
Оксман М. И. Газета передана по фототелеграфу. М: Связь, 1969.
- ↑
Шпаковская С. В.
Опыт и уроки советской печати (≪Бакъдерг≫ о блокаде Ленинграда)
//
Актуальные направления научных исследований XXI ВЕКА: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
: материалы VI Междунар. науч.-практ. конф. (Чебоксары, 27 сент. 2015 г.) / редкол.: О. Н. Широков [и др.]. ? Чебоксары: ЦНС ≪Интерактив плюс≫, 2015. ? № 4 (6). ? С. 39?40. ? ISSN 2412-0510
- ↑
≪Бакъдерг≫ № 116 (19624) от 25.04.1972, с. 6
(бил-боцу.)
.
EastView (файл доступен бесплатно из крупных библиотек России)
.
- ↑
Постановление ГКЧП № 2, 19.08.1991
- ↑
Елена Струкова ? Цензура в периодической печати
- ↑
Шумейко В. Ф.
Министр на три месяца
//
Пельмени по протоколу
. ?
М
.: ≪Совершенно секретно≫, 2001. ? 192 с. ? (≪Коллекция ?Совершенно секретно“≫). ?
3000 экз.
?
ISBN 5-89048-085-5
.
Архивированная копия
(бил-боцу.)
. Т?екхочу дата: 2015 шеран 24 июль. Архивйина 2016 шеран 4 мартехь
Архивйина
2016-03-04 ?
Wayback Machine
- ↑
Кеп:Британника онлайн
- ↑
Споры за право называть газету ≪Правдой≫ вынесены в суд
(бил-боцу.)
.
Первый канал (Россия)
(2003 шеран 23 октябрь). Т?екхочу дата: 2017 шеран 29 ноябрь.
- ↑
≪Правды≫ ? нет. Есть ? ≪Бакъдерг. Ру≫
Ответ
Вадима Горшенина
по поводу публикации колонки Маккейна
- ↑
Pravda | Gold Mercury International Award
- ↑
Кто стоял у истоков газеты ≪Бакъдерг≫
- ↑
Кто редактировал ≪Правду≫ // Бакъдерг № 50. ? 5 мая 2000 года.
- ↑
≪Источник≫, приложение к журналу ≪Родина≫, 1993, № 0
- ↑
Старейшина журналистского цеха.
- ↑
1
2
Без белых пятен ? Газета ≪Правда≫.
- ↑
1
2
Призвание на всю жизнь ? Газета ≪Правда≫
- ↑
Зеркало и прожектор Правды ? Газета ≪Правда≫.
- ↑
В боях испытанная кисть ? Газета ≪Правда≫.
- ↑
На страницах ≪Правды≫ ? Газета ≪Правда≫.
- ↑
СЖМ: 5 мая 1912 года вышел первый номер газеты ≪Правда≫.
(Т?е цакхочу хьажорг)
- ↑
Интервью с Евгением Примаковым, бывшим с 1962 года собкором и обозревателем газеты ≪Правда≫ ? Правда. Ру.
- ↑
1
2
Клуб журналистов всех поколений КП ? Наши утраты 2012?2014.
- ↑
Досье, люди: Чита и Забайкальский край ? ИА ЗАБМЕДИА.
- ↑
Он как прежде выходит на охоту и стреляет точно в цель.
- ↑
Памяти товарища.
- ↑
Абхазия: трудная судьба.
Архивйина
2012-10-16 ?
Wayback Machine
- ↑
Всеволод Овчинников к столетию газеты ≪Бакъдерг≫ ? Бакъдерг. Ру.
- Оьрсийн маттахь
- Андронов С. А. Боевое оружие партии. Газета ≪Правда≫ в 1912?1917 гг., Л., 1962;
- Правда (газета) / Андронов С. А.,
Цукасов С. В.
// Плата ? Проб. ?
М
. : Советская энциклопедия, 1975. ? (
Большая советская энциклопедия
:
[в 30 т.]
/ гл. ред.
А. М. Прохоров
; 1969?1978, т. 20).
- Бережной А. Ф.
Ленин ? создатель печати нового типа (1893?1914 гг.), Л,, 1971;
- ≪Правда≫
// Полупроводники ? Пустыня. ?
М
. : Большая российская энциклопедия, 2015. ? С. 332. ? (
Большая российская энциклопедия
:
[в 35 т.]
/ гл. ред.
Ю. С. Осипов
; 2004?2017, т. 27). ?
ISBN 978-5-85270-364-4
.
- Газете ≪Правда≫ // ≪Правда≫, 05.05.1972
- Дорогами дружбы. М., 1972.
- Большевистская печать (революционная печать) /
Ждановская З. В.
, Петропавловский Е. С. // Бари ? Браслет. ?
М
. : Советская энциклопедия, 1970. ? (
Большая советская энциклопедия
:
[в 30 т.]
/ гл. ред.
А. М. Прохоров
; 1969?1978, т. 3).
- Ильин А. А.
Геннадий Зюганов. ≪Правда≫ о вожде. ?
М
.:
Алгоритм
, 2005. ?
ISBN 5-9265-0171-7
.
- Ковалёв С. М.
Большевистская ≪Правда≫, 1912?1914 гг. М., 1941
- Кузнецов И. В., Фингерит Е. М. Газетный мир Советского Союза. Т. 1. М., 1972
- Ленин В. И.
Итоги полугодовой работы // Полное собрание сочинений. Т. 21. / 5 изд.
- Ленин В. И.
О реорганизации и работе редакции газеты ≪Правда≫ // Полное собрание сочинений. Т. 22. / 5 изд.
- Ленин В. И.
Рабочий класс и рабочая печать // Полное собрание сочинений. Т. 25. / 5 изд.
- Ленин В. И.
К итогам дня рабочей печати // Полное собрание сочинений. Т. 25. / 5 изд.
- Ленин В. И.
К десятилетнему юбилею ≪Правды≫ // Полное собрание сочинений. Т. 45. / 5 изд.
- Ленин в ≪Правде≫. М., 1970;
- Логинов В. Т.
Ленинская ≪Правда≫ (1912?1914 гг.). М., 1972
- Ольминский М. С.
Из эпохи ≪Звезды≫ и ≪Правды≫ (Статьи 1911?1914 гг.). М., 1956
- Страницы славной истории. Воспоминания о ≪Правде≫. 1912?1917 гг. М., 1962
- Эпоха ? газетной строкой. ≪Правда≫. 1917?1967. М., 1967.
- Кхечу меттанашкахь
Дошамаш а, энциклопедеш а
| |
---|
|
---|
- ССКП йихкинчул т?аьхьа хилла коьрта редакторш
|