Япон Улас 日本?
Т?рын туг Эзэн хаанай гэр б?лын ??лдэ
Т?рын дуулалай нэрэ: японоор 君が代 ( きみがよ ) → Кими га ё ≪Эзэн дээдэ?ээ танай хаан т?рэ барилга≫
Ниислэл		Тоокёо
Албан хэлэн		Япон хэлэн , Хаанай Улас
Арад т?мэн		98.5% - Япон ?ндэ?этэн   1.5% - бусад арад т?мэн
Т?рэ засаг		Арадшал?ан дэглэм
-	Эзэн хаан	Нарухито
-	Юрэнхы ?айд	Фумио Кисида
Уласай хурал		Коккай → ≪Уласай Хурал≫
С?вэрэнитэт
-	1911 12 ?ара 29 ?дэр
Т??хэ
-	МЭ?  660  ? c.  2-дугаар ?арын 11	Т?рэ улас ???э?эн домогто ?дэр
-	1890 - 11-дугаар ?арын 29	1890 оной ?ндэ?эн хуули
-	1947 - 5-дугаар ?арын 3	1947 оной ?ндэ?эн хуули
Дэбиcхэр газар
-	Б?хэлид??	377,944 км 2
-	У?анай процент (%)	0.8 %
Х?н зон
-	Тоосоо (2011)	1,339,724,852 х?н [1]  ( 10 )
-	Х?н зоной нягтарал	139.6 х?н/км 2
ДНБ  ( ХАШТ )		2011 оной тоосоо
-	Б?гэдэ	$4.396 их наяд [2]  ( 4 )
-	Нэгэ х?ндэ	$34,362 [2]  ( 25 )
ДНБ (Нэрлэ?эн)		2011 оной тоосоо
-	Б?гэдэ	$5.855 ехэ наяд [2]  ( {{{ДНБ_нэрлэ?эн_эрэмбэ}}} )
-	Нэгэ х?ндэ	$45,774 [2]  ( 18 )
ОТББЭ  (2008)		37.6 [3]
ХХИ  (2011)		0.884 [4]  ( онсо ?айн ) ( 11 )
М?нгэн тэмдэгтэ		[[ Иена (￥)]] (JPY)
Сагай б??э		Гринвичэй сагай б??э ?ээ +9
Интернет домэйн		.jp
Телефоной код		+81

Япон ( японоор 日本 ( にほん ) , Ниппон, Ни?он), албан ё?оор Япон Улас ( японоор 日本? ( にほんこく )   Ниппон кок? али Ни?он кок? ) ? Ази ( Евразиин ) дурна хэ?эгтэ Номгон далайн з??н хэ?эгтэ Япон ольтирогто оршохо аралай улас юм.

Орошол [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Япон Дэлхэйн 2-дугаар дайнай дараа зохёо?он Японой ?ндэ?эн Хуулида ?ндэ?элэн ш??хэ, г?йсэдхэхэ, хуули тогтоохо эрхэ мэдэлые хэрэгж??лдэг ?ндэ?эн Хуулита Хаанта Засагта Улас байгаад ?ндэ?эн Хуулидань Т?рын тэрг??н гэжэ хэн болохые заагааг?й болобошье Япон Уласай арад т?мэнэй эб нэгэдэлэй бэлгэ тэмдэг болохо эзэн хааниинь т?рын тэрг??н гэжэ хэлэжэ болохо юм.

Япон Улас эдэй засагай шадабхаараа дэлхэйдэ АНУ ба БНХАУ дараа 3-рто ородог, Ехэ Найманай нэгэ гэш??н улас юм. Азиин сор ганса ?ндэр х?гжэлтэй орон хэдышье т??хэй эд , х?нэ?эн , эршэм х?сэнэй 80-?аа ?л?? хубиие хилын саана?аа асардаг , гадаада худалдаан?аа хамааралтай улас болоно.

Японой х?н зониинь ?онсю? аралаар т?бэлэрэн ?уудаг япон , Окинава аралда оршон ?ууха Рю?кю? болон ?оккайдоо (Айн? Мосир), Сахалин ?аа гаралтай айн? , орок (уйльта), нивх зэргэ жэжэг ?ндэ?этэн??д?ээ б?ридэнэ. Албан ё?оной хэлэниинь япон хэлэн байгаад рю?кю? хэлэн , айн? хэлэн зэргэ ?с??н ярилсагша б?хы хэлэн??д оршодог.

Газарз?йн байрлалай хубида газараар хиллэдэг орон байхаг?й болоод Япон тэнгисээр Солонгосой хахад арал ( БНСУ , БНАСАУ ), ОХУ (ОХУнь хадаа Япон тэнгис?ээ гадна Агнууриин тэнгисээр хилэ ниилэнхэй байна), Дурнада Хитадай тэнгисээр БНХАУ , Б?гэдэ Найрамдаха Хитад Улас ( Тайвань ) зэргэ уласуудтай хиллэнэ. Тэрэшэлэн ?мэнэ этэгээдэдэ байха Огасавара олтирогоор Микронэзи ( Умарада Марианай аралнууд ) уластай хиллэдэг.

Уласай нэрэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Албан ё?оной нэрэнь Япон Улас (Дэлхэйн 2-р дайн?аа ?мэнэ нэрэнь Японой эзэнтэ г?рэн ). М?н эртэ сагта Ямато гэхэ зэргээр нэрлэгдэжэ байгаа.

Японоор 日本 (албан ё?оор   Ниппон  ( ту?аламжа · мэдээсэл ) , аман яряанай хэлээр   Ни?он  ( ту?аламжа · мэдээсэл ) гэжэ дуудагдана, ≪Наранай ?ндэ?эн/?з??р/гарбал≫ гэхэ удхатай) гэжэ нэрлэгдэдэг. Гэхэдээ т??хэн уламжалал?аа ?зэбэл Ниппон гэдэг нэрэнь арай эртэ бии болоо. Япон х?н??д ??р тухайгаа ни?ондзин ( японоор 日本人 ( にほんじん ) ) гэжэ хэлэдэг, ??рынг?? хэлэеэ ? ни?онго ( японоор 日本語 ( にほんご ) ).

Энэх?? нэрэнь анха 645 оной 7-р ?арада Солонгосой хахад аралда оршон бай?ан Когурё болон Пэкче уласуудай элшэдэ ханда?ан бэшэгтэ ≪Бурханай ?орболжото Наранай ?ндэ?эн уласай эзэн хаан≫ гэжэ хэрэглэгдэ?эн гэжэ ?зэдэг.

Албан ё?оной англи нэршэлынь Japan байгаад JPN гэжэ тобшолно.

Джэпэн (Англи: Japan ), Жапон ( Франци : Japon ), Япан ( Герман : Japan ), Джапонэ ( италяар   Giappone ), Хапон ( Испани : Japon ), Япония ( Орос : Япония ), Ип?н ( тайгаар ??????? ) зэргэ нэрэн??дынь эртын хитад хэлэн У б?лэгэй ?гэ?ээ ?ндэ?этэй, Марко Полоор Cipangu гээд бэшэгдэ?эн, Европодо т?гэгдэ?эн байгаа. М?н??нэй Шанхай аялгууда Zeppen [z??p?n] гэжэ дуудагдана. Малай хэлэнэй ?гэ Jepang хадаа Хитадай урда з?г эрье шадарай аялгуунууд?аа зээлигдэ?эн байгаа, миньнань али нинбо магад, энэ ?гэеэ 16-р зуунай Малаккада ошо?он Португалиин далайшад Европода асаржа, Англи хэлэнэй ?орболжо бэшэгсоо 1565 ондо Giapan гэжэ бэшэгдэ?эн. Харин ханзы ?зэг хэрэглэдэг бай?ан уласуудта тухайн ханз ?зэгэй уг хэлэн дэхэ дуудалга болохо Ильбон ( солонгосоор 日本 ; 日本), Жибэн ( хитадаар 日本 , Rib?n ), Нят Бан ( вьетээр Nh?t B?n ; 日本) зэргээр дуудадаг байна. Монголшуудшье м?н адли нэрэнэйнь удхаар ≪Наранай Улас, Мандажа бай?ан наранай орон≫ гэжэ нэрлэхэнь бии.

Ниислэл [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Ниислэл хотонь Тоокёо (Дуудалгадынь ойртуулха ??дэн?ээ Токио гэжэ бэшэхэ?ээ зайлаба)-нь Дэлхэйн хамагай томо хотонуудай нэгэ юм. Эзэн хаанай ордон?оо гадна Уласай Хурал (Парламент) , Засагай газар , Дээдэ Ш??хэ зэргэ газарнууд байрлаха туд ороной улас т?рэ, эдэй засагай гол т?б гэдэг удхаараа яаха аргаг?й ниислэл хото м?н болобошье ниислэлынь Тоокёо хото м?н гэхэ хуулиин заалта ?гы.

Томохон хотонууд [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Япон Уласта ниислэл Тоокёо?оо гадна 2 сая?аа дээшэ х?н зонтой дарааха хотонууд бии.

• Ёкоhама ： 3 сая 500 мянга оршом;
• Оосака ： 2 сая 600 мянга оршом;
• Нагоя ： 2 сая 100 мянга оршом.

Т??хэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Японой нютаг дээрэ оршожо бай?ан анханай уласынь т??хын ?орболжо бэшэг??дтэ дурид?анаар 701 ондо ?ндэ?элэгдэ?эн Гэнкоо ёоси ( японоор 原稿用紙 ( げんこうようし ) ) болобошье эртын уласууд Кинай ( японоор 畿? ( きない ) ) (м?н?? Кинки ( японоор 近畿 ( きんき ) ) (Кёото, Оосака, Нара) т?бтэй бай?ан болоод Кантоо?оо умара (хойто), Кю?сю? гээд ?мэнэдэ (урда) хэ?эг Яматода багтадагг?й байгаа.

Т??хын ябасада ойро х?ршэ Эмиси , ?аято зэргэ ?ндэ?этэн??дые нэгэдхэн газар нютагаа тэлэ?ээр бай?ан болоод энэ хугасаада гадаада оронтой хэ?эн дайн гэбэл Солонгосой хахад арал болон Юан г?рэнтэй хэ?эн хэдэн удаагай дайн?аа хэтэрхэг?й байгаа. Иимээр 1872 ондо м?н??нэй газар нютагаа нэгэдхэбэ. Дээрэ?ээнь 20-р зуунай эхин гэхэдэ Тайвань , Солонгосой хахад аралые нэгэдхэжэ, Номгон далайн аралнуудые колонишолжо, тоглооной улас болохо Манжа г?рэн уласаар дамжуулан Хитадай нэгэ хэ?эгые захирша эзэрхэг т?римхэй (империалис) уласай т?рэхые оло?он болоод 1936 ондо уласайнгаа албан ё?оной нэрые Японой эзэнтэ г?рэн болго?он т??хэтэй. Япон 1945 ондо Дэлхэйн 2-дугаар дайн (Номгон далайн дайн)-да ялагда?анаар тэрх?? эзэмшэл нютагуудаа ехэнхииень алдажа, АНУ тэрг??тэй Холбоотонуудай удирлагад оро?он юм.

Дайнай дарааха Япон Улас сэргэж??лхэ ?зэлтэн (милитарист) ?зэлээ?ээ татхалзан, 1947 оной 5-дугаар ?арын 3-нда х?сэнтэй боло?он Японой ?ндэ?эн Хуулидаа т?рын дээдэ эрхые арад т?мэн эдэлнэ гэжэ заажа, ?ндэ?эн хуулита хаанта засагта арадшал?ан улас боло?он билээ. Иимээр 1952 оной 4-д?гээр ?арын 28-нда Япон Уластай байгуулха энхэтайбанай гэрээ (Сан-Францискын гэрээ) батлагда?анаар дахин тусгаар тогтонолоо оло?он юм.

Улас байгуулагда?ан огноог Европын литээр 660 оной 1-р ?арын 1 гэжэ ?зэдэг байна.

Газарз?й [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Япон Улас ?оккайдоо , ?онсю? , Сикок? , Кю?сю? гэ?эн 4 томо арал болон Огасавара олтирог , Рю?кю? аралнууд зэргэ жэжэг аралнууд?аа тогтоно. Газар нютагай хэмжээнь ойролсоогоор 378 мянган д?рбэлжэн модо .

Оросой холбоото уластай Курилын аралнууд (?мэнэ хэ?эгэй аралнууд), БНХАУ болон Б?гэдэ Найрамдаха Хитад Улас Тайваньтай Сенкаку олтирог , БНСУ -тай Такэсима арал зэргэ маргаантай газар нютаг бии. ?мэнэ талаараа Филиппиниин тэнгис , дурна (з??н) талаараа Номгон далай , ?рнэ умара талаараа Япон тэнгис , ?рнэ (баруун) талаараа Дурнада Хитадай тэнгис , умара талаараа Агнууриин тэнгисээр х?реэлэгдэнэ.

Японой аралнуудынь Евразиин табсан , Номгон далайн табсан , Филиппиниин тэнгисэй табсан , Умарада Америкын табсангуудай заагта оршохо тула газар х?длэлтэ ойро ойрохон болохо байгаад дэлхэй дээрэ болодог газар х?длэлтын х?сэнэй (энергиин) 10-20 хубинь т?блэрдэг гэжэ ?зэдэг.

Тэрэшэлэн галта уулын эдэбхитэй б??э ушар?аа халуун аршаан ехэтэй.

Захын сэг??д [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Дурнада сэг

Тоокёо , Маркус арал (?мэнэдэ Шубуун арал) (24°16’59"N, 153°59’11"E)

• Оросой холбоото уластай маргаантай нютаг болохо Курилын аралнуудай Шумшу аралай ( японоор

占守島 ( しゅむしゅとう ) Сюм?сю-тоо ) О?акудзаки (50°N, 155°E) гэжэ ?зэхэ ябадал бии.

?рнэдэ сэг

Окинава аймаг, Ёнаг?ни арал , Нисидзаки (24°26’58"N, 122°56’01"E)

?мэнэдэ сэг

Тоокёо , Окинотори арал (20°25’31"N, 136°04’11"E)

Умарада сэг

?оккайдоо, Корицкий хушуун ( японоор

カムイワッカ岬 ( ) Камойвакка ) (45°33’28"N, 148°45’14"E)

• Уг аралынь япон х?н??д амидардаг хэдышье ОХУ-тай маргаантай хэбээр байгаа тула ??ниие оруулахаг?й гэжэ ?зэбэл ?оккайдоо, Вакканай д??ргэ , Бэнтэн арал, ( Сооя ；45°31’13"N, 141°56’27"E)

Уур амисхал [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Ехэнхи нютагынь дулаан б??эдэ хамаараха байгаад ?мэнэдэ хэ?эгэй аралнуудынь халуун, умарада хэ?эгынь сэр??н б??эдэ хамаардаг.

?бэлэй уларилда Сибириин ехэ даралтын н?л??г??р ?рнэ умара?аа ерэхэ ?алхин Япон тэнгисэй шииглэг агаарые абшарха тула Япон тэнгис таладаа са?а ехэ унана. Харин Номгон далай таладаа сэлмэг ?дэр олошордог.

Зун Номгон далайн ехэ даралтын н?л?? ехэдэжэ, халуун шииглэг ?дэрн??д ?ргэлжэлнэ. Гэхэдээ нютагай умарада хэ?эгээрынь Агнууриин тэнгисэй ехэ даралтын н?л??г??р сэр??н байдаг.

Япон тэнгис таладаа ?бэл са?а ехэ унадаг, 6, 7-р ?арада (Окинавада 5, 6-р ?ара) агаарай ехэ даралтын шугамай н?л??г??р борооной уларил боложо, зун, намарай заагаар ?мэнэ тала?аа ерэхэ Тайфун зэргын н?л??г??р харисангы хура тунада?а ехэтэй б??э нютагай тоодо ороно.

Т?рын байгуулал [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Т?рын дээдэ эрхэ арад т?мэнэй гарта байха болоод эзэн хааниинь улас т?рын эрхэг?й, з?бхэн арад т?мэнэй бэлгэ тэмдэг болоно. Уласай Хуралынь ?л?? эрхэ эдлэхэ байгаад т?л??лэгшэдэй танхим болон з?блэх??дын танхим гэ?эн 2 танхимтай. Хуули тогтоохо засаглал?аа гадна Г?йсэдхэхэ засаглал болон Ш??хэнь тусдаа оршохо болобошье ш??хэ засаглалынь харисангы сула байгаад г?йсэдхэхэ засаглалынь х?сэтэй байдагаараа Германитай т??этэй.

Япон улас 2005 оной 6-дугаар ?арын 1-нэй байдалаар 2,374 д??ргэ тосхон (740 д??ргэ, 1,303 хотохон, 331 тосхон) -hоо б?рилдэхэ болоод ???лэй жэлн??дтэ хото тосход нэгэдэхэнь олшоржо байна. Тэрэшэлэн ниислэл Тоокёо хотодо тусхай д??ргэ ??д (23) бии.

Тэрэшэлэн Япон улас засаг захиргаанай ??р?? ударидаха ё?о б?хы 47 аймагта ( ? ( ) , кэн ) хубаагдана.

Японой Уласай Хуралда 1955 он?оо хойшо ехэнхидээ Японой Либерал Арадшал?ан Нам олонхи боложо засагай газараа б?рид??лжэ бай?ан болоод энэ хугасаа соо ганса удаа 1993 оной ?унгууляар ??рэг х?сэн боложо байна. М?н?? Коомэйтоо нам (Шударга ё?о нам)-тай эбсэжэ засагай эрхые барижа байгаа болобошье Японой Арадшал?ан Нам жэл?ээ жэлдэ х?сэрхэгжэжэ, аажамаар 2 намын журамда (систеэмэдэ) шэлжэжэ байна.

Засаг захиргаанай хубаарми [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

?оккайдоо [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• ?оккайдоо б??э  ? 1. ?оккайдоо

?онсю? [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Дурна умара б??э  ? 2. Аомори  ? 3. Иватэ  ? 4. Мияги  ? 5. Акита  ? 6. Ямагата  ? 7. Ф?к?сима
• Кантоо б??э  ? 8. Ибараки  ? 9. Тотиги  ? 10. Г?мма  ? 11. Сайтама  ? 12. Тиба  ? 13. Тоокёо  ? 14. Канагава
• Т?бэй б??э
  • ?ок?рик? б??э  ? 16. Тояма  ? 17. Исикава  ? 18. Ф?к?и
  • Коосинъэц? б??э  ? 19. Яманаси  ? 20. Нагано  ? 15. Ниигата
  • Тоокай б??э  ? 21. Гиф?  ? 22. Сидз?ока  ? 23. Айти
• Кинки б??э  ? 24. Миэ  ? 25. Сига  ? 26. Кёото  ? 27. Оосака  ? 28. Хёого  ? 29. Нара  ? 30. Вакаяма
• Тю?гок? б??э  ? 31. Тоттори  ? 32. Симанэ  ? 33. Окаяма  ? 34. Хиросима  ? 35. Ямаг?ти

Сикок? [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Сикок? б??э  ? 36. Ток?сима  ? 37. Кагава  ? 38. Эхимэ  ? 39. Кооти

Кю?сю? [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Кю?сю? б??э  ? 40. Ф?к?ока  ? 41. Сага  ? 42. Нагасаки  ? 43. К?мамото  ? 44. Ооита  ? 45. Миядзаки  ? 46. Кагосима  ? 47. Окинава

Эдэй засаг, ажа ?йлэдбэри [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Дэлгэрэнгы Японой эдэй засаг сэдэбые ?зэгты

Япон улас Дотоодын Ниитэ Б?тээгдэх??нэй хэмжээгээрээ дэлхэйдэ 2-рто ородог. М?нгэнэй нэгэжэнь иена (￥, эн, en, 円 ( えん ) ) (юань).

Юрэнхыдээ Байгаалиин баялиг хомо?о болобошье гахюурай (цемеэнтын) т??хэй эд , шэл зэргээр баялиг. Эртэ сагта алтан , м?нгэн , зэд , шулуун н??рэ?эн ехэ хэмжээгээр олборлодог бай?ан т??хэтэй.

Газарай то?он , ашагта малтамал зэргые хилын саана?аа асарлан автомашина , сахилгаан бараан , хубилхы ухаанай б?тээгдэх??н зэргые ?йлдэбэрлэн хилын саана гаргадаг.

Гадаада худалдаанай гол т?нш??дынь АНУ , Дурна Ази , З??н Урда З?гэй Ази , Европын холбоон , Саудиин Араб , БНХАУ гэхэ мэтэ. Гадаада худалдаанай тэнсэлынь ашагтай байдаг.

?уурин зон [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• 126,925,843 ( 2000 он ?уурин зоной тоололго );
• Ойролсоогоор 127 сая 670 мянга (2004 оной 2-дахи ?ара);
• ??нэй дотор Японой эргэнэй харьяалал б?хы х?м??н 98,9 % (2003 оной 8-дахи ?ара).

Оршон ?едэ т?рэлтэ ?с??ржэ, х?н зонниинь х?гшэржэ байгаа ?ндэ?этэн юм. Ниитэ х?н зонниинь 2007 он?оо багадажа эхилнэ гэжэ ?зэжэ бай?аншье, али хэдынгээ 2005 он?оо багадажа эхил?эн байна. Энэнь улас даяар 5-н жэл тутамда нэгэ удаа ябагдадаг х?н зоной тоололго ?удалгаа ( ?勢調査 ( こくせいちょうさ ) )-гаар маша тодорхой болоно.

Тэрэшэлэн Саппоро , Сэндай , Тоокёо , Сайтама , Тиба , Кавасаки , Ёко?ама , Нагоя , Кёото , Оосака , Кообэ , Хиросима , Китакю?сю? , Ф?к?ока зэргэ сая?аа дээшэ х?н зон б?хы хотонуудта х?н зоной т?блэрэлтэ ябагдажа байна. Газар нютагайнь 10 хубидань х?н зоной 90 хубинь амидардаг гэ?эн тоо баримта байдаг юм байна. ??нэй н?г?? талада х?д?? орон нютагта х?н зоной ?иирэгшэл, х?гшэрэлтэ газар абажа байна.

Дэлхэйн Эл??р Мэндын Байгуулалга (ВОЗ, WHO)-ын ?удалгаан?аа ?зэбэл жибэнш??дэй дундажа на?алалта эрэгтэйш??д: 78.4, эмэгтэйш??д 85.3 (2001 он) г?, али дэлхэйдэ хамагай ута на?алдаг ?ндэ?этэн юм. Тэрэшэлэн дундажа ≪эл??р амидарал≫ гэ?эн эрэгтэйш??д 72.3, эмэгтэйш??д 77.7 (2001 он) байдагынь м?н лэ дэлхэйдэ тэрг??лэхэ ?з??лэлтэ байна.

Угсаатан [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Япон х?н (日本人 ни?ондзин) ? 125 182 000 (1993)
• Япон Уласай хитад ( яп. 華僑 ( かきょう ) какёо, 在日中?人 ( ざいにちちゆうこくしん ) дзайнити тю?гок?дзин, хит. 日本華僑 Японой хужаа (Rib?n huaqiao)) ? 560 741 (2006) ( en:Chinese people in Japan )
• Айн? (アイヌ) ? 50 000 айн?г??д, 150 000 ? 1 000 000 айн? уг гарбалтай Япон х?н??д ( ru:Айны )
• Нивх  ? ?с??н
• Орок ? ?
• Рю?кю? х?н ( 琉球民族 ( りゅうきゅうみんぞく ) ) ? Амами х?н (?130 000), Окинава х?н (> 2 000 000), Мияко х?н (55 783), Яэяма х?н (44650) ( en:Ryukyuans )
• Японой солонгос ? 659 314 (1994) ( en:Koreans in Japan )

Хэлэн яряан [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Албан ё?оной болбосоролые япон хэлээр олгодог болобошье Уласай Хуралда айну хэлэн болон окинава аялгуу ( рю?кю? хэлэн ) хэрэглэхые з?бш??р?эн байдаг.

Англи хэлые дунда ?ургуули ?аа эхилжэ заадаг болобошье х?н зоной англи хэлэнэй мэдэлиг юрэнхыд?? ?айн бэшэ.

Шажан ш?тэлгэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Гол ?г??лэл: Японой Буддын шажан

Синтоо , Хитад, Солонгос, Энэдхэг?ээ ерэ?эн Буддын шажанда дабхар ш?тэлэгтэй гэжэ ???эд?? тодорхойлхо х?н олон тула энэ хоёр шажанай ??зэгтэн??дэй тоое нэмэбэл 200 сая болодог байна. Тэрэшэлэн католик , протестант зэргэ Христосай шажантанууд байха болобошье х?н зоной 1%-дашье х?рэхэг?й болобошье зула ?арын баяр зэргэ Христосай шажанай зан ?йлэ ?ргэн тархаба. Ислам шажан , Ж??дэй шажан ш?тэдэг х?н бараг ?гы гэхэдэ болоно ^{[5] [6]} .

Болбосорол [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Бэшэг ?зэгтэ тайлагда?ан байдал : 100 % (эрэ: 100 %, эмэ: 100 %、 2000 он ). 1990 ондо 99,8 % (эрэ: 99,9 %, эмэ: 99,7 %) бай?ан ажа.
• ?уури болбосорол : Бага ?ургуули 6 жэл, дунда ?ургуули 3 жэл. Дунда ?ургуули т?гсэгшэдэй 96%-нь ахалха ?ургуулида дэбшэн ?уралсадаг.

Соёл, зан заншал [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Японой соёл , Япон уран зураг , Японой кино урлаг , Японой арадай дуу х?гжэм , Синтоо
• Японой х??хэлдэй , Оригами
• Ноо , Кёогэн , Каб?ки , Б?нрак? , Рак?го , Мандзай
• ?айку , Танка , Вака , Гэйся
• Сайн ё?о
• Б?сидоо , Сам?раи , Ниндзя , Япон сэлэм , Тямбара
• С?моо , Б?доо , Дзю?доо , Кэндоо , Кю?доо , Каратэ , Бэе хамгаалха урлаг
• Сёоги , Го даам
• Япон хоол , Япон хубса?ан
• Японой урлаг
• Японой уран барилга
• Японой баяр наадан

Дэлхэйн ?б [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Японой нютаг дэб?эгэр дээрэ ЮНЕСКО -гой Дэлхэйн уг баялигэй жагсаалтада б?рэтхэгдэ?эн соёлой дурасхаал 10, байгаалиин дурасхаал 3 бии. Дэлгэрэнгые Японой Дэлхэйн уг баялиг ?эдэб?ээ ?зэнэ ??.

Б?хэ ниитээр тэмдэглэхэ баярнууд [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

?дэр	Баяр	Тайлбари
1-д?гээр ?арын 1	Шэнэ жэл
1-д?гээр ?арын 2-дохи Дабаа гараг (гарагай хоёр)	На?анда х?рэг?эдэй ?дэр	Тухайн жэлдэ 20 на?а х?рэ?эн х?м??н тэмдэглэнэ.
2-дугаар ?арын 11	Тусгаар тогтонолой ?дэр
3-дугаар ?арын 21 оршом	Хабарай ?дэр ??ни тэнсэхэ ?дэр	Хуушанаар Эзэн хаанай хабарай тайлга
4-д?гээр ?арын 29	Сёовагой ?дэр	Хирохито хаанай т?рэ?эн ?дэр
5-дугаар ?арын 3	?ндэ?эн хуулиин ?дэр
5-дугаар ?арын 4	Ногоон ?дэр
5-дугаар ?арын 5	Х??хэдэй баяр
7-дугаар ?арын 3-дахи Дабаа гараг	Далайн ?дэр
9-д?гээр ?арын 3-дахи Дабаа гараг	Ахамадай ?дэр
9-д?гээр ?арын 23 оршом	Намарай ?дэр ??ни тэнсэхэ ?дэр	Хуушанаар Эзэн хаанай намарай тайлга
10-дугаар ?арын 2-дохи Дабаа гараг	Бэеын тамирай ?дэр
11-д?гээр ?арын 3	Соёлой ?дэр	Мэйдзи эзэн хаанай т?рэ?эн ?дэр
11-д?гээр ?арын 23	Х?дэлмэриие х?ндэтхэхэ ?дэр
12-дугаар ?арын 23	Эзэн хаанай т?рэ?эн ?дэр

• Баярай ?дэр Нима гарагта (гарагай нэгэндэ) таарбал дарааха ?дэр г?, али Дабаа гарагтань, тэрэшэлэн баярай ?дэрн??дэй хоорондохо ?дэр (5-дугаар ?арын 4). Б?хэ ниитын амаралтын ?дэр болодог.

М?н ?зэхэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• Японой эзэн хаан
• ?ндэ?эн хуулита хаанта засагта улас
• Японой ?ндэ?эн Хуули
• Японой Эзэнтэ Г?рэн
• Японой гадаада харилсаа
• Япон хэлэн
• Ямато
• Айн?
• Рю?кю?
• Камикадзэ

З??лтэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Гадаада холбоос [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

• (日本語) Япон Уласай Юрэнхы Сайт
• (日本語) Уласай Хуралай Т?л??лэгшэдэй Танхим
• (日本語) Уласай Хуралай З?блэхэн??дэй Танхим
• (日本語) Дээдэ Ш??хэ
• (日本語) Эзэн хаанай ордон
• (日本語) Тоо б?ридхэлэй газар

Ехэ Найман

· Франци   ·   Итали   ·   Канада   · Германи   ·   Америкын Нэгэдэ?эн Улас   · Ехэ Британи   · Япон   ·   Орос