한국   대만   중국   일본 
Душанбе ? Wikipedia Перейти к содержанию

Душанбе

С?л??тэ Нэбтэрхы Толи ? Википеэди?ээ
Душанбе хото
?ндэ?этэнэй ордон
?ндэ?этэнэй ордон

??лдэ тэмдэг
Улас орон   Таджикистан
Уласай хото Душанбе
Д??ргэ (4) 4 д??ргэтэй
Газар нютаг 126,6 км²
Газарай байса д.т.д. 706 м
Х?н зон 747,600 х?н
Нягтарал 5066 х?н/км²
Сагай б??э Таджикистанай саг ( НЗНС+5 )
Сахим газар dushanbe.tj (таджикаар)

Душанбе (1929?1961 оной хоорондо ? Сталинабад ), Таджикистанай ниислэл хото. Гиссарай хонхорто далайн нюруу дээшэ 750?930 метрын ?ндэртэ, Душанбинка голдо ( Варзоб м?рэн ) Ехэ Гиссар ?убаг орожо шудхадаг сэгтэ байрладаг. Нютаг дэбисхэрынь 300 км². Х?н зониинь 599,9 мянган ажа?уугшад (2004). Т?мэр болон шоссегэй замай уулзабари, улас хоорондын ниидэхэ онгосын буудал.

Варзоб, Кофарнихон хоёр голой бэлшээридэ байрладаг Душанбе XX зуунай эхин ?е х?рэтэр тосхон байгаа. 1920-1921 онуудта Бухарагай ???лшын эмир болон Оросой улаан армиин эрхэдэ эзэлжэ дараалан орожо байба. 1925 ондо хото ?эргээгдэжэ, Таджикистан ??рт?? засаха холбооной социалис б?гэдэ найрамдаха уласай ниислэл боло?он байна. 1929 ондо хотын нэрые Сталинабад гээд ??ршэлжэ, 1961 ондо эрьен нэрээ аба?ан болон руссифицировал?ан кирилл ?зэгтэ тохируул?ан Душанбе гэжэ нэрлэгдэбэ. Социализмын жэлн??дтэ энэ хото х?бэн даабуу болон торгон ?йлэдбэрилэл??р т?рэлжэжэ, хотын х?н зон ехэдхэбэ. 1992-1997 ондо ?ргэлжэл?эн Тажикистанай эрхэтэнэй дайнай ?еэр хото багаг?й м?хэ?эн.

Душанбе хотодо сахилгаан энергетикын, машина б?тээлгын, металл эдлэл болбосоруулха, х?нгэн, х?нэ?энэй болон барилгын материалай ?йлэдбэри. 90 ?л?? шухала ?йлэдбэри дунда: нэхэмэлэй, торгоной, мяхан консервын, цементын комбинадууд; х?д?? ажахын, нэхэмэлэй болон наймаанай машина б?тээлгын, автомашина за?абариха, ута?анай, х?рг??рэй (холодильник) б?тээхэ ?йлэдбэри. Тусгаар амяарлан тогто?оной ???лдэ болон эхил?эн эрхэтэнэй дайнай ???лдэ шахуу б?хы ?йлэдбэрин??д зогсобо. Ниислэлэй арилжаанай т?б ? з??н ороной юрын базаар болохо Баракат нэрэтэй томо хаалтатай заха зээли.

Ниислэл хотодо Таджикистанай Эрдэм ухаанай академи (1951 ондо байгуулагданхай) болон 18 эрдэм шэнжэлгын х?реэлэнг??д, олон дээдэ ?ургуулинууд, энэ тоодо Таджикистанай ?ндэ?этэнэй ехэ ?ургуули, Орос-Таджик (Славян) ехэ ?ургуули, Лалын шажанай болон Техникын ехэ ?ургуулинууд, Фирдоуси Г?рэнэй нэрэмжэтэ номой сан, 5 музейн??д, энэ тоодо Таджикистанай нэгэдэ?эн, Эртэ урдын сагай ?ндэ?этэнэй музей, т??хын, этнографиин музейн??д. 5 театрнууд, энэ тоодо оперо болон баледэй театр, драмын академиин театр, ородой драмын театр, залуушуулай театр, филармони, 70 ?л?? кинотеатрнууд ажаллана. Радио- болон телецентртай.

Душанбегэй суурха?ан юумэн??дэй дунда Фирдоуси нэрэмжэтэ номой сангай байшан, оперын театр (1939?1946), Садриддин Айниин мавзолей бунхан, Рохат гуанза (1958?1959). Х?ш??н??д: Исмоил Сомони , (43-метрын аркатай х?ш?? Оросто хайлуулжа 2001 ондо Саманид уласай 1100 жэлэй ойдо бари?ан), Абу Али ибн Сине, Рудаки (1964), С. Айни (1956).

Х?н зон [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Душанбегэй х?н зонииень ?ндэ?этэн, я?атанай б?тэсээр ангилбал: 83.4% таджик, 9.1% узбек , 5.1% ород , 2.4% бусад болоно.

Душанбе хотын х?н зон
Он Х?нэй тоо
1926 6,000
1936 83,000
1956 227,000
1971 388,000
1991 582,000
2002 579,000
2006 661,000

Д??ргэ [ За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха ]

Душанбе хото доорохи 4 д??ргэтэй:

  1. Абу Али Ибн Сина
  2. Фирдавси
  3. Исмаил Сомони
  4. Шохмансур