Trebi?njica je bosanskohercegova?ka rijeka ponornica duga 96,5 km koja izvire na nadmorskoj visini od 398 metara. Trebi?njica je dio kompleksa podzemnih i nadzemnih rijeka koje izviru ispod Lebr?nika i ?emerna , a ?ije je krajnje ishodi?te Jadransko more , to jest Rijeka dubrova?ka (poznata i pod imenom Ombla ) koja se ulijeva u more kod Dubrovnika .

?iri sliv Trebi?njice je tipi?no podru?je Dinarida , sa svim fenomenima koji se na njemu nalaze. Za hidroenergetski potencijal od zna?aja su, pored rje?nih tokova, kaskadno poređana i hidrolo?ki zatvorena kra?ka polja , koja se pru?aju od kote oko 950 m.n.m. do 220 m.n.m. Podru?je sliva rijeke Trebi?njice je jedno od najbogatijih padavinama u Evropi . One prosje?no godi?nje iznose 1,800 mm. Neposredno uz sliv Trebi?njice se nalazi mjesto Crkvice koje ima najve?e padavine u Evropi, prosje?no 4,900 mm godi?nje.

Tok Trebi?njice mo?emo podijeliti na gornji, srednji i donji.

Gornji tok [ uredi | uredi izvor ]

Kako proti?e kroz kr? , Trebi?njica predstavlja veoma slo?en sistem nadzemnih i podzemnih voda. Rijeka poti?e od dva toka iz Lebr?nika i ?emernog : jedan tok pod imenom Mu?nica , te?e od isto?ne ka zapadnoj granici Gata?kog polja , prolazi kroz jezero Klinje , te naselja Avtovac , Gacko , Srđevi?i , Ba?i?i , Drugovi?i , Kula i Branilovi?i (pod raznim imenima zbog njene ponorne prirode). Drugi tok, pod imenom Gra?anica, te?e od ?emerno planine ka Gata?kom polju, gdje se spaja sa Mu?nicom blizu Srđevi?a. Rijeka se kratko pojavljuje u Fatni?kom polju , pod imenom Fatni?ka rijeka.

Srednji tok [ uredi | uredi izvor ]

Trebi?njica se ponovno pojavljuje kod Bile?e . Izvor rijeke je sistem jakih kra?kih izvora, podijeljenih u dvije glavne zone, koje su geografsk i hidrolo?ki međusobno odvojene jedna od druge. Vode iz obe zone izvora, na svom podzemnom putu, skupljaju vodu iz brojnih izvora. ^[1]

Na ju?nom kraju Bile?e, na nadmorskoj visini 325 m. je izvorska zona Trebi?njica od tri izvora:"Dejanova Pe?ina", "Vrelo Oko",i "Nik?i?ko Vrelo". ^{[1] [2]}

Druga zona je izvor grupa "?epo", na nadmorskoj visini 324 m, od koje nastaje rijeka ?epelica i koja se nakon 2 km spaja sa vodenim tokom iz grupe Trebi?njica. ^{[1] [2]} Rijeka te?e prema jugu kroz Miru?ko polje, da bi kod naselja Gornje Gran?arevo bila pregrađena branom Grn?arevo, a njene vode su stvorile Bile?ko jezero . Cijeli sistem kra?kih izvora rijeke Trebi?njice, obe zone, brojna sela sa plodnom zemljom, kulturno-historijska dobra na?li su se pod vodom. Skoro cijela isto?na obala jezera je granica sa Crnom Gorom .

Trebi?njica skre?e prema zapadu između sela Donje Gran?arevo i Lastva u Trebinjsko polje . U trebinjskom prigradskom naselju Gorica , izgradnjom brane Gorica, rijeka je 1965. god. prvi put pregrađena. Umjesto rijeke, stvoreno je Gori?ko jezero ?ije vode pokre?u tri hidroelektrane:

• hidroelektranu Trebinje II , pored brane Gorica
• hidroelektranu Dubrovnik kod Plata u Hrvatskoj, sistemom odvodnih tunela
• Hidroelektranu ?apljinu pored Hutova blata , odvodnim tunelom od vje?ta?kog jezera stvorenim na kraju toka Trebi?njice kroz Popovo polje .

Rijeka nastavlja kroz grad Trebinje , te sela Dra?in Do , Tvrdo? , Gornja Ko?ela i Donja Ko?ela i ulazi u Popovo polje . Rijeka, zatim okre?e prema sjeverozapadu kod sela Staro Slano , đedi?i , Dobromani , ?akovo , Tulje , Sedlari , Grmljani i Zavala blizu pe?ine Vjetrenica . Poslije toga rijeka te?e između sela Dvrsnica , Ora?je Popovo i ?ava? te blizu hrvatske granice.

Donji tok [ uredi | uredi izvor ]

Nakon Popovog polja rijeka se pojavljuje u tri toka:

• ?apljina, kod donjeg toka Neretve
• serija podvodnih voda i izvora (vrulja) u blizini Slanog , Hrvatska, sjeverozapadno od Dubrovnika
• kao jako vrelo (24 m ³ /s) iz pe?ine Gru? blizu Dubrovnika . Vodeni tok se naziva Ombla ili Dubrova?ka rijeka. Vodu iz ovog izvora Dubrovnik je po?eo koristiti od 1437. god.

Regulacija toka [ uredi | uredi izvor ]

Iako Trebi?njica te?e kroz geolo?ki nestabilno podru?je, a njen se tok prekida (ponornica), Trebi?njica posjeduje veliki hidro potencijal za proizvodnju elektri?ne energije. Posljedica toga je njena regulacija koja je po?ela u biv?oj Jugoslaviji sredinom XX vijeka, a nastavlja se i u XXI vijeku realizacijom projekta Gornji horizonti . ^[3]

Na Trebi?njici je planirana izgradnja sedam hidroelektrana od kojih su do sada izgrađene ?etiri: Trebinje I, Trebinje II, Dubrovnik i ?apljina . Kod hidrocentrala Trebinje I i Trebinje II napravljena su dva vje?ta?ka jezera: Bile?ko jezero i Gori?ko jezero . Pored hidroenergetskog kori??enja vode, omogu?ava se i navodnjavanje oko 240 km ² obradivih povr?ina. ^[4]

Prije izgradnji ovih hidrocentrala, Trebi?njica je va?ila za najdu?u prirodnu rijeku ponornicu u svijetu. ^[5]

Također pogledajte [ uredi | uredi izvor ]

• Neretva
• Trebinje
• Bregava
• Bojana (rijeka)
• Hutovo blato
• Dubrovnik

Reference [ uredi | uredi izvor ]

Vanjski linkovi [ uredi | uredi izvor ]

Commons ima datoteke na temu: Trebi?njica

• Trebi?njica