Ripa?
je naseljeno mjesto u
gradu
Biha?u
,
Bosna i Hercegovina
.
?eljezni?ka stanica
Ripa? se nalazi u jugoisto?nom dijelu Biha?kog polja, na izlazu
Une
iz kanjona, oko 9 km ju?no od Biha?a. Dana?nje naselje se prostire na obje obale rijeke Une i na Velikoj i Maloj otoci, tj. rje?nim adama.
Jedno od najve?i bogatstava Nacionalnog parka Una je arheolo?ko nalazi?te u Rip?u.
[2]
Na udaljenosti od oko 250 m, neposredno iznad Velike i Male otoke, na desnoj obali Une, nalazi se lokalitet Gradina. Ovo mjesto postalo je u
?eljeznom dobu
centar razvoja kulture
ilirskog
plemena
Japodi
. Japodi su na ovom prostoru ostvarili razli?ita kulturna dostignu?a po?ev?i od intenzivnijeg razvoja figuralike pa do pravljenja
sojeni?kih naselja
koja su postala glavno obilje?je Rip?a. Takva naselja karakteristi?na su isklju?ivo za ?eljezno doba i predstavljaju rijetku pojavu ne samo na prostoru Balkana nego i cijele Evrope, jer je ovaj tip naselja uglavnom karatkteristi?an za prostor sjeverne Evrope.
Konstrukcija ovog tipa ku?e je takva da su zidovi uglavnom podizani naizmjeni?nim polaganjem greda uzdu?nih i popre?nih zidova. Grede su spajane na karakteristi?an na?in tako ?to su uglavljivane pomo?u sedlastih udubljenja pri kraju, a povezivane glinom. Krov je imao karakteriti?an oblik i za njegovo pravljenje je prete?no upotrebljavana slama.
Riba je bila izvor hrane, ali su nađeni ostaci i raznih doma?ih ?ivotinja.
Do sada su poznate figuralne predstave od pe?ene gline. Pored pojave figuralike, dolazi i do pojave rasporostranjenosti pojedinih kulturno - religijskih motiva. Među brojnim nalazima isti?e se urezana
Glava jelena
sa razgranatim rogovljem. Sam prikaz ove glave je savr?en jer je prikaz vrata i drugih dijelova glave predstavljen na idealan na?in. Također tu je i
predstava zmije
sa Gradine u Rip?u koja se nalazi na ulomku posude s valovitim tijelom, a ovo je ujedno i jedini prikaz na keramici, dok su ovakvi tipovi predstava sa zmijama mnogo brojnije na metalnim i kamenim objektima. Pored ovih prikaza posebna pa?nja se pridaje izu?avanju
terakoti - bogovi od gline
. U sojeni?kom naselju Ripa? nađeno ih je sedam.
Ve?ina ovih nalaza smje?tena je u
Zemaljskom muzeju
u Sarajevu dok se drugi nalazi u muzeju Pounja u
Biha?u
.
Ovo naselje nalazi se danas u lo?em stanju i gotovo da vi?e nema nikakvu funkciju, a ostaci sojenica polagahno po?inju propadati zbog izlo?enosti vremenskim uvjetima kao i nemaru ljudi.
Anti?ki pokretni materijal, među kojim i ?est rimskih nov?i?a od 2. do 4. stolje?a, razasut po Velikoj otoci, kao i dio anti?kog zida, dokazuju da je na otoku postojala barem jedna zgrada iz doba
Rimljana
. Na Velikoj otoci postoji kvadratna zgrada "Kula", vjerovatno ostaci srednjovjekovnog grada Rip? poznatog iz historijskih izvora 15. stolje?a. U pisanim izvorima ovaj grad se spominje od 1408. godine nadalje.
1408. godine - Povelja kralja Sigismunda Tomi Tompi u kojoj se isti?u njegove zasluge za odbranu Rip?a od Bosanaca i
Osmanlija
. U to doba bio je Ripa? i glavno mjesto Humske ?upe.
1592. godine - sa osvajanjem Biha?a pada i Ripa? pod osmanlijsku vlast. Grad i naselje su slabo branjeni i odr?avani sve do Be?kog rata i opsade Biha?a.
1697. godine - grad Ripa? se posljednji put spominje u historijskim dokumentima.
| Sastav stanovni?tva ? naseljeno mjesto Ripa?
|
|---|
| 2013.
[3]
| 1991.
[4]
| 1981.
[5]
| 1971.
[6]
|
| Osoba
| 1 316 (100,0%)
| 1 724 (100,0%)
| 1 712 (100,0%)
| 1 456 (100,0%)
|
| Bo?njaci
| 1 279 (97,19%)
| 1 297 (75,23%)
1
| 1 110 (64,84%)
1
| 1 045 (71,77%)
1
|
| Hrvati
| 13 (0,988%)
| 12 (0,696%)
| 14 (0,818%)
| 74 (5,082%)
|
| Muslimani
| 12 (0,912%)
| ?
| ?
| ?
|
| Nisu se izjasnili
| 7 (0,532%)
| ?
| ?
| ?
|
| Srbi
| 5 (0,380%)
| 339 (19,66%)
| 341 (19,92%)
| 263 (18,06%)
|
| Jugoslaveni
| ?
| 70 (4,060%)
| 237 (13,84%)
| 57 (3,915%)
|
| Ostali
| ?
| 6 (0,348%)
| 5 (0,292%)
| 8 (0,549%)
|
| Makedonci
| ?
| ?
| 4 (0,234%)
| 1 (0,069%)
|
| Mađari
| ?
| ?
| 1 (0,058%)
| 1 (0,069%)
|
| Albanci
| ?
| ?
| ?
| 7 (0,481%)
|
- 1
Modalitet
Muslimani
se danas ozna?ava kao modalitet
Bo?njaci
.