Efes

Svjetska ba?tina
Ostaci Artemidinog hrama u Efesu
Lokacija	Turska
Kriterij	iii, iv, vi
Referenca	1018
Uvr?tenje	2015. (39. sjednica )
Povr?ina	662.62 ha
Sajt	[1]

Efes je anti?ki grad u provinciji Izmir, u dana?njoj Turskoj . U njemu se nalazilo jedno od Sedam svjetskih ?uda , hram posve?en gr?koj boginji Artemidi . ^[2]

Historija [ uredi | uredi izvor ]

Sude?i po starim legendama, Efes su osnovale ?ene ratnice, poznate kao Amazonke . Za ime grada se smatra da poti?e od re?i apas , ime grada u "Kraljevstvu Arzava", ?to u prevodu zna?i "Grad Majke Boginje". Efes je naseljen jo? od kraja bronzanog doba , ali je svoju lokaciju mijenjao nekoliko puta tokom svoje historije u saglasnosti sa obi?ajima i potrebama. Najvjerovatnije je da su Karijani i Lele?ani bili među prvim stanovnicima grada. Misli se da su Jonske migracije po?ele oko 1200. p. n. e. Po predanju, grad je osnovan po drugi put od strane Androkla, sina Kodra, kralja Atine , na obali mjesta gdje se Kajster uliva u more . Jonski gradovi koji su nastali po?etkom jonskih migracija ujedinili su se u konfederaciju pod vođstvom Efesa. Region je uni?ten za vreme invazije Cimeriana po?etkom 7. vijeka p. n. e. Pod vladavinom lidijskih kraljeva, Efes je postao jedan od najbogatijih gradova u mediteranskom svijetu. Poraz lidijskog kralja Kreza 546. p. n. e. , od Kira Velikog , kralja Perzije, otvorio je put za persijsku vladavinu du? cijelog priobalskog regiona Egeja. Po?etkom 5. vijeka p. n. e. , kada su se jonski gradovi pobunili protiv Perzije, Efes se brzo odvojio od ostalih gradova, i tako uspio izbje?i uni?tenje.

Efes je ostao pod persijskom vladavinom sve do dolaska Aleksandra Velikog 334. p. n. e. , koji je u?ao u Efes poslije 50 godina mirnog vremena. Lizimah , koji je bio jedan od dvanaest Aleksandrovih generala i koji je postao vladar regiona poslije njegove smrti, rije?io je da obnovi i razvije grad, koji je nazvao Arsineja, po njegovoj ?eni Arsinoe. Izgradio je novu luku i odbrambene zidove na planinama Panajir i Bulbul, pomijeraju?i cijeli grad jugozapadno. Uvidjev?i, međutim, da Efe?ani nerado napu?taju svoj stari grad, blokirao je sistem za navodnjavanje za vrijeme jedne velike oluje uni?tavaju?i ku?e i tjeraju?i stanovnike da se presele. 281. p. n. e. grad je ponovo osnovan pod imenom Efes i postao jedan od najva?nijih trgova?kih luka na Mediteranu.

Svjetska ba?tina [ uredi | uredi izvor ]

Efes je 2015. godine uvr?ten na listu UNESCO -ove svjetske ba?tine . ^[3]

Smje?ten je na nekada?njem u??u rijeke Kaystros. Sastoji od naizmjeni?nih helenisti?kih i rimskih naselja podizanim na novim lokacijama, koje su pratile obalu dok se povla?ila prema zapadu.

Arheolozi su otkrili nekoliko velikih spomenike iz razli?itih perioda:

• Artemidin hram (ostaci iz helenisti?kog vremena), jedan od "Sedam svjetskih ?uda", koje je privla?ilo hodo?asnike iz cijelog Mediterana.
• Celzusova biblioteka, rimski period
• Veliko pozori?te, rimski period
• Ku?a Djevice Marije, kapela u obliku krsta, sedam kilometara od Efesa, postala je glavno mesto hri??anskog hodo?a??a.
• Bazilika svetog Jovana iz 5. vijeka
• D?amija Isa bega i srednjovjekovno naselje na brdu Ayasuluk Hill pripadaju vremenu Seld?uka i Osmanlijskom carstvu.

Reference [ uredi | uredi izvor ]

Commons ima datoteke na temu: Efes