Bitka na Sommi
Prvog svjetskog rata
Datum	1. juli 1916 - 18. novembar 1916 .
Lokacija	Somma , pokrajina Picardy , Francuska
Ishod	pat pozicija, ispunjen cilj saveznika o odvla?enju pa?nje Njema?ke sa Verdena
Sukobljene strane
Ujedinjeno Kraljevstvo Francuska Njema?ko carstvo
Komandanti
Douglas Haig Joseph Joffre Max von Gallwitz Fritz von Below
Vojne jedinice
Po?etno stanje: 13 britanskih i 11 francuskih divizija Kona?no stanje: 51 britanska i 48 francuskih divizija Po?etno stanje: 10½ divizija Kona?no stanje: 50 divizija
?rtve
419.654 Ujedinjeno Kraljevstvo 204,253 Francuska uni?teno 100 tenkova i 782 aviona 434.500 Njema?ka [1]

Najve?a bitka Prvog svjetskog rata Bitka za Somu imala je vi?e od milion zara?enih vojnika izba?enih iz stroja. Britanske i francuske snage su poku?ale da se probiju kroz njema?ke linije koje su se protezale du? 40 km dugog fronta koji je i?ao sjeverno i ju?no od rijeke Some u sjevernoj Francuskoj. Jedan od ciljeva ove bitke bio je da odvu?e njema?ke snage iz bitke za Verden ili popusti njihov pritisak (cilj koji je na kraju i bio ispunjen); ali, na kraju su gubici ove bitke prema?ili gubitke bitke za Verden.

Sje?anje na bitku se najvi?e vezuje za njen prvi dan, 1. juli , 1916 . godine, u kojem je iz stroja britanske armije izba?eno 57.470 vojnika, od kojih je bilo 19.240 ubijenih ili umrlih od posljedica ranjavanja. Do danas je ovo dan sa najve?im gubicima u historiji britanske armije.

Iako je u britanskom pam?enju bitka na Somi ostala u stravi?nom sje?anju, ona je također bila strahovit udarac za njema?ku vojsku; jedan oficir je opisao bitku poznatim rije?ima kao "muljeviti grob njema?ke kopnene vojske". Tokom bitke na Somi, britanske snage su nau?ile puno lekcija o modernom ratovanju, dok su njema?ke snage pretrpjele nenadoknadive gubitke. Zvani?ni britanski histori?ar, Sir D?ejms Edmonds , je izjavio da "nije previ?e tvrditi da su temelji zavr?ne pobjede na zapadnom frontu postavljeni tokom bitke na Somi godine 1916." ^{[ nedostaje referenca ]}

Civilno stanovni?tvo u Britaniji je po prvi put vidjelo u?ase modernog rata sa izdanjem propagandnog filma, Bitka na Somi koji je koristio snimke prvog dana bitke.

Uvod [ uredi | uredi izvor ]

Savezni?ka strategija za 1916. godinu je ve?inom definirana tokom konferencije u Chantillyju 6. decembra, 1915 . kada je odlu?eno da se izvr?e simultane ofanzive sa ruske strane na istoku, Italijana na Alpama, i kombiniranih anglo-francuskih snaga za zapadnom frontu, koje su imale za cilj napad na centralne sile sa svih strana.

Krajem decembra 1915, general Douglas Haig je zamijenio generala John Frencha kao glavnog komandanta britanskih ekspedicijskih snaga (eng. British Expeditionary Force - BEF ) Haig je favorizirao britansku ofanzivu u Flanders zbog toga ?to je to podru?je bilo blizu linije opskrbe samih britanskih ekspedicijskih snaga preko Engleskog kanala, i imala je za cilj da odbaci njema?ke snage od sjevernomorske obale Belgije, sa koje su njema?ke podmornice bila prijetnja Britaniji. Ipak, mada nije bilo zvani?nog dogovora, britanske snage su imale manju ulogu na zapadnom frontu i trebale su da se prilagođavaju francuskoj politici. U januaru 1916, francuski komandant, general Joseph Joffre , se slo?io da ekspedicijske snage udare na Flanders ali nakon daljnih razgovora u februaru, donesena je odluka da se izvede kombinirana ofanziva gdje bi se francuska i britanska armija susrele na rijeci Somi u Picardyju .

Planovi za zajedni?ku ofanzivu na Somi jedva da su po?eli da se realiziraju, kada su Nijemci zapo?eli bitku za Verden 21. februara , 1916 . Nakon ?to su se Francuzi posvetili odbrani Verdena, njihova mogu?nost da se dr?e svoje dogovorene uloge tokom planirane ofanzive je nestala, i cijeli teret se prebacio na britanske snage. Kako su borbe kod Verdena potrajale, cilj ofanzive na Somi se promijenio od zadavanja odlu?uju?eg udarca Njema?koj, na olak?avanje pritiska na francusku armiju.

U 1916. godini, britanskoj armiji u Francuskoj opasno je nedostajalo iskustvo u ratovanju. Po?etna britanska redovna armija, snage ?est divizija na po?etku rata, je bila efektivno uni?tena u bitkama 1914. i 1915. godine. Ve?inu britanske armije su sad ?inili dobrovoljci iz teritorijalnih snaga i nova armija lorda Horatia Kitchenera koja se po?ela formirati augusta 1914 . Pro?irenje armije je zahtijevalo generale za starije komandire, tako da je promocija i?la zaprepa??uju?om brzinom, i nije uvijek odra?avala stvarnu sposobnost. ?ak i sam Haig je u?ao u Prvi svjetski rat kao komandir britanskog prvog korpusa, prije nego ?to je komandirao britanskom prvom armijom, zatim ekspedicijske snage u Francuskoj, sa?injenu od ?etiri armije (ubrzo pet) sastavljene od ukupno 60 divizija.

Sredinom 1916. godine Kraljevski Leta?ki Korpus je uspostavio zra?nu dominaciju iznad fronta Some. Ovdje je britansko ratno zrakoplovstvo je imalo 10 eskadrila sa 185 aviona protiv njema?kih snaga od 129 aviona. Snage Britanaca su vodile agresivnu ofanzivnu politiku koja im je omogu?ila da vr?e korekciju artiljerijske vatre, uz pomo? aviona ili balona, dok su istovremeno sprije?avali njema?ke snage da same sprovode isto. Ta se situacija zadr?ala do septembra kada su Nijemci uveli u bitku nove avione, i balans snaga se opet promijenio u korist njema?kih snaga.

Prvi dan bitke [ uredi | uredi izvor ]

Prvom danu bitke je prethodilo sedam dana pripremne artiljerijske vatre u kojoj su britanske snage ispalile preko 1,5 miliona granata. Deset tunela napunjenih minama je također iskopano ispod njema?kih linija fronta i utvrđenih ta?aka; tri najve?a tunela su sadr?ala oko dvadeset tona eksploziva.

Sa druge strane nalazila se njema?ka druga armija pod komandom generala Fritz von Below . Osovina napretka je bila usredoto?ena na staru rimsku cestu koja je i?la od Albert prema zapadu do Bapaume mjesta udaljenog 19 km u sjeveroisto?nom pravcu.

Trenutak napada u bici za Somu je bio 07:30 1. jula , 1916 godine. Deset minuta prije ovog, u 07:20, tunel sa minama Hawthorn Ridge Redoubt dignut je u zrak. Osam minuta kasnije ostatak tunela sa minama je također detoniran (izuzev miniranog tunela na Kasino Point , koji je zakasnila). U samom trenutku napada zavladala je kratka i nelagodna ti?ina, jer je artiljerija usmjeravala svoje cijeve radi otvaranja vatre na sljede?u liniju ciljeva. Kada je artiljerijska vatra opet po?ela, oficiri su puhnuli u svoje pi?taljke, i prvi talas pje?adije je iza?ao iz svojih rovova.

Pje?adija je bila natovarena sa 32 kg opreme i u nekim slu?ajima je izdata naredba da se formiraju talasi i da se napreduje hodaju?i prema ciljevima. Na ostalim dijelovima fronta jedinice su ispuzale izvan rovova u prostor između rovova (tzv. ni?ija zemlja) ranije tako da su mogli da udare na frontalne njema?ke rovove onog trenutka kad je paljba prestala. Usprkos te?kom bombardovanju, mno?tvo njema?kih branilaca je pre?ivjelo, zasti?eni u duboko zakopanim zaklonima, i oni su uspjeli da nanesu u?asne gubitke ranjivoj pje?adiji u napadu.

Reference [ uredi | uredi izvor ]

Commons ima datoteke na temu: Bitka na Somi (1916)