Ovaj ?lanak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe pouzdanim izvorima, sporne re?enice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako ?to ?ete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga mo?ete ukloniti ovaj ?ablon.

Balkanski ratovi su dva sukoba koja su se desila na Balkanskom poluostrvu u jugoisto?noj Evropi 1912. i 1913. godine. ?etiri Balkanske dr?ave porazile su Osmansko carstvo u prvom ratu; a jedna od ?etiri dr?ave, Bugarska, pora?ena je u drugom ratu. Osmanlijsko carstvo izgubilo je gotovo sve svoje teritorije u Evropi. Austro-Ugarska, iako nije bila u ratu, bila je oslabljena jer je dozvolila Srbiji pro?irenje teritorija i ujedinjenje ju?noslavenskih naroda. Rat je postavio teren za Balkansku krizu 1914. godine i na taj na?in bio "uvod u Prvi svjetski rat ".

Do po?etka 20. stolje?a, Bugarska , Gr?ka , Crna Gora i Srbija su ostvarile nezavisnost od Osmanskog carstva , ali je veliki broj njihove etni?ke populacije ostao pod Osmanlijskom vla??u. 1912. godine ove zemlje su formirale Balkansku ligu . Postojala su tri glavna uzroka izbijanja Prvog Balkanskog rata. Osmanlijsko carstvo nije bilo u stanju da se reformira, ili da se bavi rastom etni?kog nacionalizma svog raznolikog naroda. Drugo, Velike sile su bile posvađane među sobom i nisu pomogle Osmanskom carstvu da sprovede neophodne reforme. To je navelo balkanske dr?ave da nametnu svoje rje?enje. Stvorena je Balkanska liga, a njeni ?lanovi su bili uvjereni da mogu pobijediti Osmanlije.

Osmansko carstvo je izgubilo gotovo sve svoje evropske teritorije zapadno od rijeke Marice. Veliki broj Osmanlija iz Evrope po?elo je da bje?i u Osmansku unutra?njost . 1914. godine, preostale klju?ne regije Osmanlijskog carstva do?ivjele su pove?anje broja stanovnika od oko 2,5 miliona zbog poplava imigracije sa Balkana.

U Turskoj, ovaj događaj se smatra katastrofom (Balkan Harbi faciasi) u historiji nacije. Neo?ekivani pad i iznenadno prepu?tanje turske dominacije nad ovim evropskim teritorijem stvorilo je psiho-traumatski događaj među Turcima koji je izazvao kona?ni kolaps samog carstva u roku od pet godina. Nazim-pa?a , na?elnik ?taba osmanske vojske, se smatrao odgovornim za neuspjeh i bio je ubijen 1913. godine od strane Mladih Turaka .

Prvi Balkanski rat izbio je kada je Liga napala Osmanlijsko carstvo 8. oktobra 1912. godine i okon?an je sedam mjeseci kasnije Ugovorom iz Londona . Nakon pet stolje?a, Osmansko carstvo je izgubilo gotovo svu svoju teritoriju na Balkanu.

Drugi Balkanski rat izbio je 16. juna 1913. godine. Srbija i Gr?ka su koristile argument da je rat bio prolongiran kako bi se odrekli va?nih podataka iz predratnog ugovora i zadr?ali sve osvojene okruge u svome posjedu, a koje su trebale biti podijeljene prema specifi?no unaprijed definisanoj granici. Vidjev?i da je sporazum prekr?en, Bugarska je bila nezadovoljna zbog podjele plijena u Makedoniji i zapo?ela je u tajnosti vojnu akciju protiv svojih biv?ih saveznika, Srbije i Gr?ke. Vidjev?i da su vojske Srbije i Gr?ke odbile Bugarski kontranapad, Rumunija, koja nije imala nikakvu ulogu u sukobu, napala je Bugarsku sa sjevera zbog kr?enja mirovnog sporazuma. Istovremeno, Osmansko carstvo je napalo Bugarsku i napredovalo prema Trakiji kako bi povratili Adrianopolje. Rezultat je bio Ugovor u Bukure?tu, gdje je Bugarska izgubila ve?inu teritorija koje je stekla u Prvom Balkanskom ratu, te je bila prisiljena da ustupi rodnu Bugarsku pokrajinu Dobruđu Rumuniji.

Prvi balkanski rat (8. oktobar 1912 ? 30. maj 1913) [ uredi | uredi izvor ]

Prvi balkanski rat je vođen između balkanskih saveznika ( Bugarska , Srbija , Crna Gora i Gr?ka ) i Osmanskog carstva . Osmansko carstvo je 1908. godine uzdrmano Mladoturskom revolucijom , a 1912. godine je dodatno oslabljeno ratom protiv Italije . Tu slabost Osmanskog carstva koriste balkanske zemlje i zapo?inju rat s ciljem osvajanja teritorija Balkana . Rat je otpo?eo 8. oktobra 1912. kada je Crna Gora objavila rat Osmanskom carstvu.

U manje od dva mjeseca, Osmansko carstvo je izgubilo teritorije na skoro cijelom podru?ju evropskog kontinenta, pa je uspostavljeno primirje 4. decembra 1912. godine sa svim napada?ima, osim Gr?ke. Nakon odbijanja ispunjavanja zahtijeva od strane Osmanskog carstva, u januaru 1913. godine, rat je nastavljen, gdje je Osmansko carstvo izgubilo i utvrde Jedrene , Janina i Skadar , kao i prevlast na moru od gr?ke mornarice, pa je 30. maja 1913. godine, pod posredstvom Velikih sila ( Austro-Ugarska , Njema?ka , Francuska , Velika Britanija i Italija ) uspostavljen mir Londonskim mirovnim ugovorom , po kojem je Osmansko carstvo predalo sve svoje teritorije zapadno od linije Enos (obala Egejskog mora ) ? Midija (obala Crnog mora ), kao i ostrva u Egejskom moru, uklju?uju?i i Kretu balkanskim saveznicima.

Kao rezultat Prvog balkanskog rata je uspostava Albanije kao nezavisne dr?ave, na ?emu je insistirala Austro-Ugarska, na ?tetu zemalja pobjednica, Gr?ke, Srbije i Crne Gore.

Drugi balkanski rat (29. juni ? 10. august 1913) [ uredi | uredi izvor ]

Nezadovoljstvo podjelom osvojenih turskih podru?ja, posebno Makedonije , dovelo je do Drugog balkanskog rata. Jedna bugarska formacija je 29. juna 1913. godine po naređenju generala S. Ko?eva napala srpske snage na rijeci Bregalnici , a 30. juna i gr?ke snage na podru?ju Soluna . Iako je Bugarska vlada poku?ala da ospori ratne operacije protiv Srbije i Gr?ke, Srbija i Gr?ka su 8. jula 1913. godine objavile rat Bugarskoj. Ubrzo su im se pridru?ile i Crna Gora i Rumunija , kao i Osmansko carstvo s ?eljom da povrati neka podru?ja koja je tokom prvog balkanskog rata izgubila.

Zbog premo?i saveznika, Bugarska je ubrzo bila pora?ena i prinuđena na mir u Bukure?tu 10. augusta 1913. godine, po kojem je Bugarska morala predati podru?ja osvojena u Prvom balkanskom ratu . Veliki dio teritorije dobila je i Rumunija, a Makedonija je bila podijeljena između Gr?ke i Srbije.

Balkanski ratovi su bili uvod u godinu kasnije Prvi svjetski rat. Naime, od ovih mirovnih ugovora, Srbija je najvi?e izvukla korist i bila je najmo?nija dr?ava na Balkanu, ?to je dovelo do zategnutosti između Austro-Ugarske i Srbije. Austro-Ugarskoj nije odgovarala mo? Srbije na Balkanu, koja je va?ila kao ruski satelit, u njenim namjerama daljnjeg ?irenja na istok ka Solunu ( Drang nach Osten ), a Srbiji prisutnost Austro-Ugarske na Balkanu. Tako je ubistvom cara Franza Ferdinanda 28. juna 1914. godine u Sarajevu i nađen povod za po?etak Prvog svjetskog rata.

Vanjski linkovi [ uredi | uredi izvor ]

Commons ima datoteke na temu: Balkanski ratovi

• "The Balkan crises, 1903-1914" Arhivirano 4. 8. 2004. na Wayback Machine
• The Balkan Wars of 1912-13 Arhivirano 24. 11. 2005. na Wayback Machine