Enebet e vez ar
speredelezh
(eus al
latin
spiritus
=
spered
) da materi an Den hag e berzhiou (
korf
,
anien
,
c'hoantegezh
) ha talvezout a ra evit an oberezhiou a denn d'ar spered (komzet e vez eus buhez ar spered). Dont a ra eus ar pleg m'en-deus an Den d'en goulakaat war abeg e vuhezegezh ha war e blas en
Hollved
. Eus e
santimantou
warno eo bet krouet sistemou prederian hag ensavaduriou a bled gant menoziou kevrinel pe relijiel.
N'eo ket ket kevatal ar speredelezh d'ar
gredenn
tamm ebet : er gredenn e vez kaoz eus pennaennou speredel (
dogmou
,
doktrin
).
Seblantout a ra bezan ur fed a-gozh ha degas a ra menozhiou boutin en istor an Denelezh.
- Dre al
livaduriou kev
a gaver war meur a
gevandir
, ar
vein-hir
(
Stonehenge
,
Karnag
,
Enez Valta
),
piramidennou Egipt
ha
Suamerika
, an azeuldiou bras-tre (
templou
,
ilizou-meur
,
moskeennou
) e komprener eo prederiet an
Den
gant menozhiou speredel abaoe derou ar
gevredigezh
ha betek breman.
- Er speredelezh dre vras e c'heller renkan un toullad
meizadou
evel an
doueegezh
, an
ene
, an
aelez
, ar
frankiz
ivez. N'eo ket perzh un doktrin bennak, met implijet e vez gant meur a relijion.
N'eo ket memestra ar elijion hag ar speredelezh, rak er relijion e kaver frammou n'int ket boas pa gomzer eus ar speredelezh. Dre n'eo ket frammet ar speredelezh (er bazenn gentan d'an nebeutan) eo diaes skignan dogmou. Pa lavarer speredelezh e intenter purvuian ez eus meur a hent evit diskoachan ur
wirionez
bennaK
Lod a wel ar speredelezh evel ur moien dibar evit tizhout
anaoudegezh
an Doueegezh pe un
Trehontelezh
. Hervez ar
gevrinourien
e c'heller bevan un darvoud speredel ha neus tu da lakaat geriou warnan. Dre ar mont-tre-man ne gemerer ket hent ar poell pe hent ar meiz a ginnig tud all evel
Jorge-Luis Borges
, da skouer.
da vezan kendalc'het
