Maread douarouriel kentan ar paleozoeg eo ar c'hambrian . Mont a ra eus 542 milion a vloavezhiou 'zo, e fin ar proterozoeg , betek derou an ordovisian , 488.3 milion a vloavezhiou 'zo. Dont a ra e anv eus Cambria , anv latin Kembre , lec'h ma oa bet kavet ar reier kentan eus ar maread-se.

Ar c'hambrian eo ar maread kentan a gaver en e reier kalz fosilou hag organegou liezekoc'h eget spoue pe morgaoul . En e bad e teuas war-wel war-dro 50 strollad bras a anevaled - pe skourradou , hendad ebet ganto peurliesan. Graet e vez an darzhadeg kambrian eus ar c'hoarvezadenn-hont.

Disrannadur ar c'hambrian [ kemman | kemman ar vammenn ]

E tri ismaread eo disrannet ar c'hambrian

• ar c'hambrian abred
• ar c'hambrian krenn
• ar furongian

E daou varevezh faonek e vez disrannet pep hini eus an isrameadou-se. Ar paibian eo an hini nemetan anavezet gant ar Gomision Etrevroadel a-zivout ar Stratigrafiezh . Ar re arall n'int ket bet anvet c'hoazh. E meur a varevezh rannvroel e vez disrannet ar c'hambrian, avat.

Deiziadur ar c'hambrian [ kemman | kemman ar vammenn ]

Kredin a raed en em astenne ar c'hambrian eus 570 milion a vloavezhiou 'zo betek 500 milion a vloavezhiou. E zerou a lakaed d'an ampoent ma teue war-wel an trilobitou hag an arc'heoyathided kentan. E fin a lakaed da amzer ur c'hemm pouezus e natur ar fosil adkavet hag a verk, war a greder, ul lazhadeg . Dizoloadenn fosilou nevez ha deiziaduriou dre skinoberiusted a lakaas an amzeriadou-se en arvar e-pad an XX ^vet kantved, avat. Diforc'hiou a zeiazadur a zo boutin etre klaskourien 'zo.

Deiziadur dre skinoberiusted reier eus Brunswick Nevez a zamveneg ec'h echuas ar c'hambrian abred 511 milion a vloavezhiou 'zo, ar pezh na lez nemet 21 milion a vloavezhiou evit an ismareadou arall. Un deiziadur nevesoc'h a laka derou ar c'hambrian da 542 milion a voavezhiou 'zo. Diazezet eo war studi goueledadennou eus Oman . Er vevenn etre ar c'hambrian hag ar proterozoig ez eus un diskar ment eus fonnusted ar c'harbon 13. Hervez Amthor (2003) e vefe liammet gant ul lazhadeg a vefe bet c'hoarvezet e fin an ediakareg . Dre chans ez eus e goueledadennou Oman ur gwiskad ludu tanveneziek, zirkoniou ennan a c'heller amzerin en un doare resis a-walc'h eus 542 milion a vloavezhiou 'zo. Gwirhenvel e vo lakaet d'an amzeriad-se derou ar c'hambrian.

Douaroniezh ar C'hambrian [ kemman | kemman ar vammenn ]

War a greder e teu kevandiriou ar c'hambrian eus torridigezh ar dreistkevandir Ponnotia . Seblantout a ra e oa ar moriou bras ha basoc'h gant uhelgompezennou kevandirel ment ma c'helle kreskin kalz organegou. Kredin a reer e oa tommoc'h hinad ar c'hambrian eget hini fin ar proterozoeg met chom a reas finvadeg ar c'hevandiriou buan-tre. Laurentia , lec'hiet e-kichen ar c'heheder, Baltica , damgonfontet dindan Meurvor Iapetus , ha Sibiria a chomas dizalc'h tra ma krogas Gondwana da vont etrezek penn-ahel ar su. Ar c'hevandir brasan a oa heman, Panthalassa a c'holoe darn vrasan an damsferenn-norzh. Bez' e oa un niver a veurvoriou bihanoc'h ivez : ar Meurvor Rak-Tethys , ar Meurvor Iapetus , hag ar Meurvor Khanty .

Hinad [ kemman | kemman ar vammenn ]

Tomm a-walc'h e oa hinad ar c'hambrian. Evel ma no oa kevandir ebet er pennou-ahel e c'helle ar redou-mor tremen-distremen en un doare frank ha kelc'hiad ebet na oa yen a-walc'h evit ma skornje ar mor.

Faon ar C'hambrian [ kemman | kemman ar vammenn ]

Estreget un nebeud fosilou a zo o natur disklaer hag ar vryozoegou e oa bezant an holl skourradou loenel a-vreman e-pad ar c'hambrian. An darn vrasan anezho a zo aet diwar-wel, war a seblant, e derou ar c'hambrian pe e fin a ediakareg . Un nebeud skourradou a-vreman, korfou gwak ganto, n'o deus kannad fosil ebet er reier kambrian, avat. Un niver bras a anevaled iskis n'eo ket sklaer o liammou gant ar furmou arnevez a yeas war-wel ivez.

Al lec'h gwellan studiet a zo Skiltrou Burgess e Kolombia vreizhveuriat . Goueledadennou eus ar c'hambrian krenn ez int ha miret e oa bet kalz fosilou a anevaled gwak o c'horf enno.

Liammou diavaez [ kemman | kemman ar vammenn ]

• (en) Paleomaps
• (en) Palaeos