Ar
gounezerezh
pe al
labour-douar
a reer eus al labour a vez graet evit hadan ha gounit ar plant a gresk en
douar
.
Bez Nakht
Labourat an douar gant kezeg, evel ma veze graet gwechall...
... ha labourat an douar gant mekanikou.
Dont a ra ar ger eus ar verb
gounit
, a vez implijet aman en ur
ster
strishoc'h pa vez kaoz eus tennan frouezh eus an douar. Kenster eo gant
labour-douar
, a zo diaesoc'h sevel deveradou diwarnan. Gwelet ivez ar pennad
Istor ar gounezerezh
.
Gounideien
ha
kouerien
a vez graet eus an dud a ra war-dro ar gounezerezh, met anvet e vezont labourerien-douar ivez. Statudou a bep seurt o deus bet hag o deus breman. Ur roll a-bouez o deus bet en istor ar
Bed
abaoe m'eo bet ijinet gounezerezh e
Oadvezh ar Maen nevez
(pe Neolitik), seizh mil bloaz'zo d'an nebeutan.
Ral eo bet ar mareou hag ar
gevredigezhiou
o deus anavezet gounideien frank ha perc'henned war o douarou hag o doareou produin.
Sklaved
int bet e-leizh en
Henamzer
,
served
e derou ar
Grennamzer
en
Europa
ar
C'hornog
ha betek 1861 e
Rusia
,
feurmerien
int d'an aliesan (da lavaret eo e paeont ur
feurm
d'un den bennak). E meur a gevredigezh kozh hag en nebeut a gevredigezhiou a-vreman n'eo ket perc'hennet an douarou gant an dud, met gant kumuniezh ar geriadenn (
kumunouriezh ar gounezerezh
). Alies e vez(e) dasparzhet bep bloaz lodennou an douar da vezan labouret warno gant pep
familh
.
Plantan
riz
gant an dorn, e
Bangladesh
.
A-viskoazh eo bet pal pennan ar gounezerezh produin
boued
evit an dud hag o
loened
hag alies e vez merzet ne vije ket eus an
Denelezh
ma ne vije ket ar c'hounideien evit rein he boued dezhi. A-raok ma vije bet ijinet gounit danveziou diwar an douar e oa bet kavet e c'helle meur a
loen
bezan donvaet evit tennan boued diouto pe war-eeun o tebrin anezho pe dieeun en ur dennan o
laezh
pe o
viou
pe o
mel
. Da-c'houde eo bet ijinet gounit
plant
evit o bouetan e-lec'h lezel anezho da zebrin plantou gouez.
Ar
vagerien-loened
a zo gounideien ivez pa tennont boued o loened diwar an douar.
E mareou an Istor eo bet kavet e c'hell ar gounezerezh produin danveziou ha n'int ket evit bezan debret pe evet (
gwiad
,
livadenn
, danveziou sevel-tiez (ar
feltr
evit sevel lochennou), danveziou
kimiek
,
trelosk
). Atav ivez ez eus bet klasket gounit
louzou
mat evit parean
klenvedou
goude m'eo bet kavet ar plant-se en ur stad gouez.
Renket eo er gounezerezh un obererezh kozh-tre, ar
gwenanerezh
(sevel ar
gwenan
) evit tennann o
mel
hag un obererezh nebeut kozh, ar
vagerezh-pesked
(en douriou dous) hag un obererezh nevez a-walc'h, ar
gounezerezh-mor
(nevez evit magan ar pesked, met kozh evit gounit ar
c'hregin
).
A-gozh eo bet klasket lakaat ar c'hoadeier da broduin
prenn
, koad-losk, glaou-koad ha
gouzer
. Ar
c'hoadgounezerezh
eo.
Al loened-kig eo al loened maget evit tennan o c'hig diouto
Ar bleuniou hag an danveziou tennet diwarno
[
kemman
|
kemman ar vammenn
]
- bokedou bleuniou
- frondou
- houpez
- likoriou-bleuniou