с?мвал	${\displaystyle ~e,~e^{-}}$
маса	9,10938291(40)×10 ?31 кг [1] , 0,510998928(11) МэВ [1]
антычасц?ца	паз?трон
класы	ферм?ён , лептон
квантавыя л?к?
электрычны зарад	?1,602176565(35)×10 ?19   Кл [1]
сп?н	1/2
?затап?чны сп?н	0
барыённы л?к	0
дз??насць	0
чаро?насць	0
?ншыя ?ласц?васц? ? звестк?
час жыцця	∞ (не меней 4,6×10 26 гадо?)
каналы распаду	?
саста? часц?цы	?

Электрон (грэч. Ηλεκτρ?νιο ) ? стаб?льная элементарная часц?ца, адна з асно?ных структурных адз?нак рэчыва. З электрона? складаюцца электронныя абалонк? атама?, дзе ?х л?к ? станов?шча вызначае ?се х?м?чныя ?ласц?васц? рэчыва?. Рух вольных электрона? абумо?л?вае так?я з’явы, як электрычны ток у правадн?ках ? вакууме.

Звычайна электрон пазначаецца ? формулах л?тарай e ^- . Бэта-часц?цы, як?я з’я?ляюцца высокаэнергетычным? электронам?, як?я ?твараюцца пры бэта-распадзе атамных ядра?, пазначаюцца знакам β ^- .

Электрон аднос?цца да сямейства лептона?, мае зарад ?1, сп?н 1 / 2. Антычасц?ца для электрона ? паз?трон .

${\displaystyle ~{m_{e}}=9,10938215(45)~{\cdot }~10^{-31}}$ кг ? маса электрона.

${\displaystyle ~{e_{0}}=-1,602176487(40)~{\cdot }~10^{-19}}$ Кл ? зарад электрона.

Адкрыццё электрона як часц?цы належыць Дж. Томсану , як? ? 1897 устанав??, што аднос?ны зарада да масы для катодных прамянё? не залежыць ад матэрыялу крын?цы. Хвал?стую прыроду электрона адкры? Лу? дэ Бройль .

Электрон удзельн?чае ? электрамагн?тным, слабым ? грав?тацыйным узаемадзеяннях элементарных часц?ц. У клас?чнай электрадынам?цы электрон ап?сваецца ?ра?ненням? Лорэнца?Максвела ; у квантавай механ?цы ? ура?ненням? Шродынгера (для нерэлятыв?сцк?х з'я?) ? ?ра?ненням? Дз?рака (для рэлятыв?сцк?х з'я?). Характар размяшчэння электрона? ? атамных абалонках ? запа?нення ?м? энергетычных узро?ня? абумо?лены ?х сп?нам (г.зн. электроны падпарадко?ваюцца прынцыпу Па?л? ), што вызначае электрычныя, х?м?чныя, аптычныя ? ?ншыя ?ласц?васц? атама? ? малекул ? вядзе да перыядычнага па?тарэння ?ласц?васцей х?м?чных элемента? (гл. Перыядычная с?стэма элемента? Мендзялеева ). Характар руху электрона? ? ?х размеркаванне па энерг?ях вызначае электраправоднасць , цеплаправоднасць ? ?ншыя ?ласц?васц? цвёрдых ? вадк?х цел.

Даследаванн? ?ласц?васцей ? асабл?васцей руху электрона? стымулявала разв?ццё ф?з?к? ? стварэнне новых гал?н тэхн?к?.

Выкарыстанне [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У большасц? крын?ц н?зкаэнергетычных электрона? выкарысто?ваюцца з'явы тэрмаэлектроннай эм?с?? ? фотаэлектронных эм?с?? . Высокаэнергетычных, з энерг?яй ад некальк?х кэВ да некальк?х МЭВ , электроны выпраменьваюцца ? працэсах бэта-распаду ? ?нутранай канверс?? радыеакты?ных ядра?. Электроны, як?я выпраменьваюцца ? бэта-распадзе, часам называюць бэта-часц?цам? ц? бэта-прамяням?. Крын?цам? электрона? з больш высокай энерг?яй служаць паскаральн?к? .

Рух электрона? у металах ? па?правадн?ках дазваляе лёгка перанос?ць энерг?ю ? к?раваць ёю. Гэта з?ява ( электрычны ток ) з?я?ляецца адной з асно? сучаснай цыв?л?зацы? ? выкарысто?ваецца практычна па?сюдна ? прамысловасц?, сувяз?, ?нфарматыцы, электрон?цы, у побыце. Хуткасць дрэйфу электрона? у правадырах вельм? малая (~ 0,1-1 мм/с), аднак электрычнае поле распа?сюджваецца з хуткасцю святла . У сувяз? з гэтым ток ва ?сёй ланцугу ?сталё?ваецца практычна ?мгненна.

Электрон як кваз?часц?ца [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Кал? электрон знаходз?цца ? перыядычным патэнцыяле , яго рух разглядаецца як рух кваз?часц?цы ^[2] . Яго стану ап?сваюцца кваз?волновым вектарам . Асно?ны дынам?чнай характарыстыкай у выпадку квадратычнага  закона дысперс?? з’я?ляецца эфекты?ная маса , якая можа значна адрозн?вацца ад масы вольнага электрона ? ? агульным выпадку з’я?ляецца тэнзар ^[3] .

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Кулона?ская блакада

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Богуш А. Электрон // БЭ ? 18 т. Т. 18. Кн. 1. Мн., 2004.

У Сец?ве [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

	Электрон на В?к?схов?шчы

• The Discovery of the Electron (нявызн.) (недаступная спасылка) . American Institute of Physics, Center for History of Physics. Арх?вавана з першакрын?цы 16 сакав?ка 2008. Праверана 10 жн??ня 2006.
• Particle Data Group (нявызн.) . University of California. Праверана 17 л?стапада 2008.
• Bock, Rudolf K.; Vasilescu, Angela (1998). The Particle Detector BriefBook (14th ed.). Springer. ISBN   3540641203 . Праверана 2008-10-02 . {{ cite book }} : Папярэджанн? CS1: розныя назвы: authors list ( спасылка )