Часовы ?рад Рас??
Пячаць Часовага ?рада
Праект герба
Пасяджэнне першага складу Часовага ?рада
Агульная ?нфармацыя
Кра?на	Рас?я [1]   Рас?йская ?мперыя   Рас?йская рэспубл?ка
Дата стварэння	2   (15) сакав?ка 1917 года
Папярэдняе ведамства	Савет м?н?стра? Рас?йскай ?мперы? , ?мператар Усерас?йск?
Дата скасавання	26 кастрычн?ка ( 8 л?стапада ) 1917 года
Заменена на	Савет Народных Кам?сара? СССР , Савет народных кам?сара? РСФСР , Рас?йск? ?рад [d] ? Усерас?йск? ?стано?чы сход [d]
Штаб-кватэра	З?мн? палац , Петраград
Першы Старшыня	Георг?й Льво?
Апошн? Старшыня	Аляксандр Керанск?

Часо?вы ?ра?д ( 2   (15) сакав?ка ^[2] ? 25 кастрычн?ка ( 7 л?стапада )  1917 года) ? вышэйшы выкана?ча-распарадчы ? заканада?чы орган дзяржа?най улады ? Рас?? ? перыяд пам?ж Люта?скай ? Кастрычн?цкай рэвалюцыям?.

Бы? утвораны паводле пагаднення пам?ж Часовым кам?тэтам Дзяржа?най думы ? выканкамам Петраградскага Савета рабочых ? салдацк?х дэпутата? (Петрасавета).

Аф?цыйны друкаваны орган ? Збор узаканення? ? распараджэння? урада, як?я выдаюцца пры К?руючым Сенаце.

Стварэнне [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

26 лютага ( 11 сакав?ка )  2017 года Найвышэйшым указам дзейнасць IV Дзяржа?най думы была прыпыненая. Днём 27 лютага ( 12 сакав?ка ), ва ?мовах, кал? Та?рычны палац, дзе засядала Дума, бы? заняты па?сталым? рабочым? ? салдатам?, бы? створаны Часовы кам?тэт Дзяржа?най думы, як? ?значал?? М. У. Радзянка ( акцябрыст , старшыня IV Думы). Кам?тэт узя? на сябе задачу па адна?ленню дзяржа?нага ? грамадскага парадку. Кам?тэт не валода?, аднак, па?натой фактычнай улады, так як мяцежныя салдаты Петраградскага гарн?зона (170 тыс.) ? рабочыя сх?лял?ся да падтрымк? Петраградскага савета, першае пасяджэнне якога адбылося ?вечары 27 лютага ( 12 сакав?ка ). У стых?йна з'я?ляючыхся на месцах саветах пераважны ?плы? мел? эсэры ? меншав?к?.

1   (14) сакав?ка на пашыраным пасяджэнн? Часовага кам?тэта Думы з удзелам Цэнтральнага кам?тэта Канстытуцыйна-дэмакратычнай парты? ? Бюро Прагрэс??нага блока ^[3] , а таксама прадста?н?ко? Петраградскага савета рабочых ? салдацк?х дэпутата? ^[4] бы? узгоднены склад першага ?радавага каб?нета, аб фарм?раванн? якога было абвешчана на наступны дзень. Пазней новы ?рад абвясц?? аб маючых адбыцца выбарах у Устано?чы сход на аснове ?сеагульнага, ро?нага ? прамога выбарчага права пры тайным галасаванн?. Выбары был? прызначаныя на 17 верасня, але затым был? перанесены на 12 л?стапада 1917 года. Старыя дзяржа?ныя органы был? скасаваныя.

2   (15) сакав?ка ?мператар М?калай II адрокся ад прастола з перадачай права атрымання ? наследванне вял?каму князю М?ха?лу Аляксандрав?чу , як?, у сваю чаргу, апубл?кава? 3   (16) сакав?ка акт аб намеры прыняць вярхо?ную ?ладу тольк? пасля таго, як на Устано?чым сходзе выкажацца народная воля адносна канчатковай формы пра?лення ? кра?не.

Паралельна з Часовым урадам працягвал? функцыянаваць Саветы, як?я ?сталявал? кантроль над дзейнасцю Часовага ?рада. Вел?зарным уплывам ? а?тарытэтам сярод народных мас карыста?ся Петраградск? савет рабочых ? салдацк?х дэпутата?, што дазвол?ла ахарактарызаваць паслярэвалюцыйную с?туацыю як двое?ладдзе: з аднаго боку, бы? Часовы ?рад, як? ?дзе па шляху парламентарызму ? як? мае мэту стварэння Рас?? кап?тал?стычнай, сучаснай, л?беральнай, вернай абавязацельствах перад сва?м? англа-французск?м? саюзн?кам?; з другога бы? Петраградск? Савет, стваральн?к? якога разл?чвал? на фарм?раванне прамой рэвалюцыйнай ≪улады працо?ных мас≫. Сама ≪улада Савета?≫, аднак, была надзвычай рухомай ? зменл?вай, залежнай ад перамены настроя? у яе мясцовых, дэцэнтрал?заваных структурах ? ад гэтак жа пераменл?вай ? непастаяннай грамадскай думк? ^[5] .

Перыядызацыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пры разглядзе дзейнасц? Часовага ?рада з пункту гледжання трансфармацы? дзяржа?най улады (спробы пабудовы парламентарызму) ^[6] можна вылучыць тры асно?ных этапы:

1. Люты-чэрвень 1917 года ? перыяд двое?ладдзя (Часовы ?рад ? Петраградск? савет). Дзяржа?ны апарат знаходз?цца пад кантролем буржуазна-л?беральных ? дэмакратычных партый. Праводз?цца шэраг дэмакратычных пера?тварэння?, гало?ным з як?х стала адмова ад а?тарытарных метада? к?равання.
2. Л?пень-жн?вень 1917 года ? перыяд адз?на?ладдзя, як? пача?ся згортваннем рэжыму ≪двое?ладдзя≫ пасля л?пеньск?х падзей, кал?, дзякуючы жорстк?м метадам, Часоваму ?раду ?далося на некальк? месяца? адц?снуць Саветы, ? як? завяршы?ся ≪ карн?ла?шчынай ≫. Для гэтага перыяду характэрна фарм?раванне а?тарытарнага рэжыму з засяроджваннем ?сей улады ? м?н?стра-старшын? Часовага ?рада А. Ф. Керанскага , як? згарну? курс на дэмакратызацыю грамадскага ладу шляхам узмацнення карных функцый дзяржавы. Дзяржа?ная нарада ? Маскве, якая прайшла ? жн??н?, не тольк? фактычна л?кв?давала рэжым ≪двое?ладдзя≫ ? падтрымала рэжым ≪бонапарц?зма≫, але ? стварала базу для юрыдычнага афармлення дыктатуры.
3. Жн?вень-кастрычн?к 1917 года ? перыяд канчатковага крушэння парламентарызму, як? рушы? за спробай устана?лення крайне правай дыктатуры. Страта ?радам кантролю над пал?тычнай с?туацыяй ? здольнасц? да эфекты?нага ажыцця?лення к?ра?н?цкай дзейнасцю з адначасовым узмацненнем рол? парты? бальшав?ко? ? Савета? у пал?тычнай с?стэме грамадства. Напярэдадн? Кастрычн?цкай рэвалюцы? 1917 года крыз?с улады дасягае найвышэйшай кропк?. Спроба пабудовы парламентарызму заканчваецца ня?дачай у сувяз? са наступным? абстав?нам?: фарм?раваннем рэжыму асаб?стай улады Керанскага ? распадам дэмакратычнага блока, а таксама няздольнасцю Часовага ?рада задушыць рэвалюцыйны рух, усплеск якога адбы?ся пасля карн?ла?скага мецяжу.

Адной з праблем паслярэвалюцыйнай Рас?? з'я?лялася вызначэнне формы пра?лення ? пал?тычнага рэжыму ? Рас??. Кал? на першым этапе гаворка ?шла аб рэспубл?канскай форме пра?лення пры магчымасц? рэста?рацы? манарх?? ? канстытуцыйнай форме ? з моцнай выкана?чай уладай, то пазней пал?тычны рэжым пача? сх?ляцца ? бок прэз?дэнцкай рэспубл?к? ? бонапарц?зма Часовага ?рада. Пры гэтым Часовы ?рад абыходз?? ма?чаннем пытанне аб форме пра?лення ? неаднаразова перанос?? тэрм?ны скл?кання Устано?чага сходу.

Па ацэнцы а?тара? ≪Чорнай кн?г? камун?зму≫, тры склады Часовага ?рада, як?я змянял? адз?н аднаго, ≪паказал? по?ную яго няздольнасць вырашыць праблемы, як?я дастал?ся ? спадчыну ад старога рэжыму: эканам?чны крыз?с, працяг вайны, працо?нае ? зямельнае пытанн?. Л?бералы з парты? канстытуцыйных дэмакрата?, дам?навал? ? першых двух складах каб?нета м?н?стра?, гэтак жа, як меншав?к? ? сацыял?сты-рэвалюцыянеры, як?я складал? большасць у трэц?м, цалкам належал? да гарадской культурнай эл?ты, да тых кола? ?нтэл?генцы?, як?я злучал? ? сабе на??ную ? сляпую веру ? ?народ“ ? страх перад акружаючай ?х ?цёмнай масай“, якую, зрэшты, яны ведал? зус?м дрэнна. У большасц? сваёй яны л?чыл? (па меншай меры, у першыя месяцы рэвалюцы?, здз?в??шай ?х сва?м м?рным характарам), што неабходна даць по?ную волю дэмакратычнага патоку, вызваленаму спачатку крыз?сам, а затым ? падзеннем старога рэжыму. Ператварыць Рас?ю ? ?самую свабодную кра?ну ? свеце“ ? такая была мара прекраснодушных ?дэал?ста? накшталт князя Львова, старшын? двух першых паслялюта?ск?х урада?≫.

Першы склад [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У склад урада ?вайшло 11 м?н?стра? ^[7] :

• старшыня Савета М?н?стра? ? м?н?стр унутраных спра? ? князь Г. Я. Льво? ( былы член 1-й Дзяржа?най думы, старшыня гало?нага кам?тэта Усерас?йскага земскага саюза );
• м?н?стр замежных спра? ? кадэт П. М. М?люко? ( член Дзяржа?най думы ад горада Петраграда );
• м?н?стр юстыцы? ? ≪ трудав?к ≫ (з сакав?ка ? эсэр) А. Ф. Керанск? ( член Дзяржа?най думы ад Сарата?скай губерн?, таварыш старшын? Выканкама Петраградскага Савета рабочых ? салдацк?х дэпутата? );
• м?н?стр шляхо? знос?н ? кадэт М. В. Някраса? ( таварыш старшын? Дзяржа?най думы );
• м?н?стр гандлю ? прамысловасц? ? прагрэс?ст А. ?. Канавала? ( член Дзяржа?най думы ад Кастрамской губерн?, таварыш старшын? Ваенна-прамысловага кам?тэта );
• м?н?стр асветы ? кадэт, прафесар А. А. Мануйла? ( былы член Дзяржа?нага савета, былы рэктар Маско?скага ун?верс?тэта );
• ваенны ? часова марск? м?н?стр ? акцябрыст А. ?. Гучко?  ( член Дзяржа?нага савета, старшыня Ваенна-прамысловага кам?тэта );
• м?н?стр земляробства ? кадэт А. ?. Шынгаро? ( член Дзяржа?най думы ад Петраграда );
• м?н?стр ф?нанса? ? буйны прадпрымальн?к М. ?. Цярэшчанка;
• обер-пракурор Свяцейшага С?нода ? цэнтрыст У. М. Льво? ( член Дзяржа?най думы ад Самарскай губерн? );
• дзяржа?ны кантралёр ? акцябрыст ?. В. Годне? ( член Дзяржа?най думы ад Казанскай губерн? ).

Л?пеньск? крыз?с. Сыход бальшав?ко? у падполле. Друг? каал?цыйны ?рад [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У саста? другога каал?цыйнага ?рада увайшл?:

• М?н?стр-старшыня ? ваенны ? марск? м?н?стр ? А. Ф. Керанск? ( эсэр )
• намесн?к м?н?стра-старшын? ? м?н?стр ф?нанса? ? М. В. Някраса? (радыкальны дэмакрат);
• м?н?стр унутраных спра? ? М. Д. А?ксенцье? (эсэр);
• м?н?стр замежных спра? ? М. ?. Цярэшчанка (беспартыйны);
• м?н?стр юстыцы? ? А. С. Зарудны ( трудав?к );
• м?н?стр народнай асветы ? С. Ф. Ольдэнбург (кадэт);
• м?н?стр гандлю ? прамысловасц? ? С. М. Пракапов?ч (беспартыйны);
• м?н?стр земляробства ? В. М. Чарно? (эсэр);
• м?н?стр пошт ? тэлеграфа? ? А. М. Н?к?ц?н (меншав?к);
• м?н?стр працы ? М. ?. Скобеле? (меншав?к);
• м?н?стр харчу ? А. В. Пешахона? (народны сацыял?ст);
• м?н?стр дзяржа?нага догляду ? ?. М. Яфрэма? (радыкальны дэмакрат);
• м?н?стр шляхо? знос?н ? П. П. Юрэне? (кадэт);
• обер-пракурор Найсвяцейшага С?нода ? А. У. Карташо? (кадэт);
• дзяржа?ны кантралёр ? Ф. Ф. Какошк?н (кадэт).

Дырэкторыя. Дэмакратычная нарада. Трэц? каал?цыйны ?рад. Прадпарламент [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

25 верасня (8 кастрычн?ка) Керанск?  стварае  трэц? каал?цыйны ?рад , у як? ?вайшл?:

• М?н?стр-старшыня ? Вярхо?ны гало?накамандуючы ? эсэр А. Ф. Керанск?;
• намесн?к М?н?стра-старшын? ? м?н?стр гандлю ? прамысловасц? ? кадэт А. ?. Канавала?;
• м?н?стр унутраных спра? ? м?н?стр пошт ? тэлеграфа? ? меншав?к А. М. Н?к?ц?н;
• м?н?стр замежных спра? ? М. ?. Цярэшчанка;
• ваенны м?н?стр ? А. ?. Вярхо?ск?;
• марск? м?н?стр ? Д. М. Вердзярэ?ск?;
• м?н?стр ф?нанса? ? М. У. Бернацк?;
• м?н?стр юстыцы? ? меншав?к П. М. Малянтов?ч;
• м?н?стр шляхо? знос?н ? А. В. Л?вяро?ск?;
• м?н?стр народнай асветы ? С. С. Салазк?н;
• м?н?стр земляробства ? эсэр С. Л. Масла?;
• м?н?стр працы ? меншав?к К. А. Гвоздзе?;
• м?н?стр харчу ? С. М. Пракапов?ч;
• м?н?стр дзяржа?нага дагляду ? кадэт М. М. К?шк?н;
• обер-пракурор Найсвяцейшага С?нода ? кадэт А. У. Карташо?;
• дзяржа?ны кантралёр ? кадэт С. А. См?рно?;
• старшыня эканам?чнай парады ? С. М. Трацяко?.

Звяржэнне Часовага ?рада [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

26 кастрычн?ка ( 8 л?стапада )  1917 года ? 2 гадз?ны 10 хв?л?н Часовы ?рад бы? арыштаваны.

17 кастрычн?ка ( 30 л?стапада )  1917 года Часовы ?рад звярну?ся да народу цераз кадэцкую газету ≪Наша речь≫ з апошн?м? словам?:

≪ Кастрычн?цк? мяцеж... працу Часовага ?рада абарва? за некальк? дзён да ?сенародных ? свабодных выбара? у Устано?чы сход... Змучаныя трохгадовай вайной , салдацкая ? рабочая масы, спакушаныя прывабным? лозунгам? ?неадкладнага м?ру, хлеба ? зямл?“, справядл?вым? па сутнасц?, але няздзейсным неадкладна, узял? ? рук? зброю, арыштавал? Часовы ?рад, стал? захопл?ваць найважнейшыя дзяржа?ныя ?становы, зн?шчаць грамадзянск?я свабоды ? пагражаць жыццю ? бяспецы грамадзян, безабаронных перад абл?ччам распачатай анарх??... Баючыся, што гвалт не спын?цца ? перад тым, каб падняць руку нават ? на Устано?чы Сход, кал? яно не будзе тварыць ?х волю , Часовы ?рад закл?кае ?с?х грамадзян арм?? ? тылу да аднадушнай абароны Устано?чага сходу для забеспячэння яму магчымасц? ?ладна ? цвёрда выказаць народную волю... ≫

Лёс члена? Часовага ?рада [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

З сямнаццац? члена? апошняга Часовага ?рада восем эм?грыравал? ? 1918?1920 гадах. Усе яны памёрл? сваёй смерцю, за выключэннем С. М. Траццякова (завербаваны АДПУ у 1929, у 1942 арыштаваны гестапа як савецк? агент ? ? 1944 расстраляны ? нямецк?м канцлагеры). Ваенна-марск? м?н?стр адм?рал Д. М. Вердзярэ?ск? ? ма? 1945 года з'яв??ся ? савецкае пасольства ? Францы?, паспе? атрымаць савецк? пашпарт. Памёр у 1947 годзе ва ?зросце 73 гадо?.

С. М. Пракапов?ч бы? выслан у 1922 годзе. Ён таксама памёр сваёй смерцю.

З пак?нутых у СССР чацвёра был? расстраляныя падчас Вял?кага тэрору 1938?1940 гадах: А. М. Н?к?ц?н, А. ?. Вярхо?ск? , П. М. Малянтов?ч, С. Л. Масла?. Яшчэ чацвёра памерл? сваёй смерцю: А. В. Л?вяро?ск? (1867?1951; двойчы арышто?ва?ся ? 1933?1934 гг., але затым вызваля?ся), С. С. Салазк?н (1862?1932), К. А. Гвоздзе? (1882?1956; у 1931?1949 амаль бесперапынна ? турме, затым да 30 красав?ка 1956 года ? спасылцы, вызвалены за два месяцы да смерц?) ? М. М. К?шк?н (1864?1930; неаднаразова арышто?ва?ся).

З папярэдн?х склада? Часовага ?рада ? савецк? час трое был? расстраляныя:

• М. В. Някраса?,
• М. ?. Скобеле?,
• Д. ?. Шаха?ск?;

Ф. Ф. Какошк?н ? А. ?. Шынгаро? был? заб?тыя ? турэмным шп?тал?; У. М. Льво? памёр у турме.

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Навуковыя даследаванн? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Васюков В. С. Внешняя политика Временного правительства. ? М.: Мысль, 1966.
• Мельгунов С. П. Как большевики захватили власть.// Как большевики захватили власть. ≪Золотой немецкий ключ≫ к большевистской революции / С. П. Мельгунов; предисловие Ю. Н. Емельянова. ? М.: Айрис-пресс, 2007. ? 640 с.+вклейка 16 с. ? (Белая Россия). ? ISBN 978-5-8112-2904-8

Мемуары ? дакументы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Журналы заседаний Временного правительства, март ? окт. 1917 г.: В 4 т. / Сост. Е. Д. Гринько, О. В. Лавинская. ? Т. 1: Март ? апр. 1917 г. / Отв. ред. и авт. предисл. Б. Ф. Додонов. ? М.: Росспэн, 2001. ? 447 с. ? ISBN 5-8243-0203-0
• Журналы заседаний Временного правительства: март ? окт. 1917 г.: В 4 т. / Сост. Е. Д. Гринько, О. В. Лавинская. Т. 2: Май ? июнь 1917 гг. / Ред. Б. Ф. Додонов. ? М.: Росспэн, 2002. ? 511 с. ? ISBN 5-8243-0227-8
• Журналы заседаний Временного правительства, март ? октябрь 1917 года: в 4 т. Т. 3: Июль ? август 1917 года / сост. Е. Д. Гринько; отв. ред. тома Б. Ф. Додонов. ? М.: Росспэн, 2004. ? 413 с. ? ISBN 5-8243-0203-0 (в пер.), ISBN 5-8243-0516-1
• Журналы заседаний Временного правительства. Март ? октябрь 1917 года: в 4 т. Т. 4: Сентябрь ? октябрь 1917 года / сост. Е. Д. Гринько; отв. ред. Б. Ф. Додонов. ? М.: Росспэн, 2004. ? 510 с. ? ISBN 5-8243-0554-4
• Суханов Н. Н. Записки о революции Арх?вавана 16 верасня 2010.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Документы об отречении императора Николая II и образовании Временного правительства. 2-3 марта 1917 г.
• Сайт посвящённый Андрею Ивановичу Шингарёву.
• Константин Михайлович Оберучев. ≪Советы и Советская власть в России. Что сделало Временное Правительство для введения демократического управления на местах?≫