Ц?ск
?
ф?з?чная вел?чыня
, якая характарызуе ?нтэнс??насць перпендыкулярных да паверхн?
с?ла?
, з як?м? адно цела ?здзейн?чае на ?ншае. Кал?
с?ла
размеркаваная па паверхн? ра?намерна, Ц. р у кожным пункце паверхн? ро?ны р = F/S, дзе S ? плошча, F ? сума прыкладзеных перпендыкулярна да яе
с?ла?
. Для аднароднага асяроддзя ?водз?цца паняцце Ц. у кожным пункце, як? адыгрывае важкую ролю ?
механ?цы
вадкасцей
?
газа?
.
Ц?ск у
газах
спалучаны з перадачай
?мпульсу
? сутыкненнях
малекул
газу
пам?ж сабою ? з паверхням? цела?, як?я яго абмяжо?ваюць. Ц. у
газах
прапарцыянальны
тэмпературы
. У
вадкасцях
? цвёрдых целах Ц. выкл?каюць м?жатамныя ? м?жмалекулярныя с?лы прыцягнення ? адштурхо?вання ? цеплавыя ваганн?
атама?
.
Ц?ск
вымяраецца
манометрам?
,
барометрам?
,
вакуумметрам?
.
Адз?нк? вымярэння
Ц. маюць
размернасць
с?лы
, падзеленай на плошчу. У
М?жнароднай с?стэме С?
гэта Паскаль (Па) ро?ны ньютан на квадратны
метр
. ?ншыя шырака?жываныя
адз?нк? вымярэння
Ц.: кгс/см², атмасфера ф?з?чная (атм), атмасфера тэхн?чная (ат), бар, мм вод. сл., мм рт. сл. (тор). У
ЗША
?
Вял?кай Брытан??
Ц вымяраюць у lbf/in2 (фунт-с?ла на квадратную цалю), pdl/ft2 (паундаль на квадратны фут), inH2O (цаля вод. сл.), ft H2O (фут вод. сл.), in Hg (цаля рт. сл.) ? да т.п.
Адз?нк? ц?ску
|
Паскаль
(Pa, Па)
|
Бар
(bar, бар)
|
Тэхн?чная атмасфера
(at, ат)
|
Ф?з?чная атмасфера
(atm, атм)
|
М?л?метр ртутнага слупа
(mmHg, torr, торр)
|
Фунт-с?ла
на кв. дзюйм
(psi)
|
1 Па
|
1
Н
/
м
2
|
10
?5
|
10,197×10
?6
|
9,8692×10
?6
|
7,5006×10
?3
|
145,04×10
?6
|
1 бар
|
10
5
|
1 ×10
6
дына
/см
2
|
1,0197
|
0,98692
|
750,06
|
14,504
|
1 ат
|
98066,5
|
0,980665
|
1
кгс
/см
2
|
0,96784
|
735,56
|
14,223
|
1 атм
|
101325
|
1,01325
|
1,033
|
1 атм
|
760
|
14,696
|
1 mmHg
|
133,322
|
1,3332×10
?3
|
1,3595×10
?3
|
1,3158×10
?3
|
1
mmHg
|
19,337×10
?3
|
1 psi
|
6894,76
|
68,948×10
?3
|
70,307×10
?3
|
68,046×10
?3
|
51,715
|
1
lbf/in
2
|
1 lbf/ in2 =6894,76 н/м²,1рdl/ft2 = 1,48816 н/м², 1inH2O = 249,089н/м²; 1ftH2O = 2989,07 н/м²,1in Hg = 3386,39 н/м².
З’ява Ц. адыгрывае важную ролю ? ф?з?чных, х?м?чных, б?ялаг?чных ? ?ншых працэсах.
Высок?я значэнн? Ц. стварае
грав?тацыйнае поле
.
Атмасферны ц?ск
на паверхн?
Зямл?
? прыбл?зна 100 000 Па або 1 бар.
Г?драстатычны ц?ск на глыб?н? 10 м пад
вадой
? 1 бар.
Г?драстатычны ц?ск на глыб?н? 1 км пад
вадой
? 100 бар.
Ц?ск пры спальванн? чорнага пораху ? вагнястрэльнай збро? ? каля 3000 бар або 3 кбар.
Ц?ск у цэнтры
Зямл?
? прыбл?зна 3500 кбар.
Ц?ск у цэнтры
Сонца
? парадку 100 млн кбар.
Ц?ск у цэнтры
белых карл?ка?
? да 1 млрд кбар.
Зноск?