Цюрых

Цюрых
Герб	Сцяг
Кра?на	Швейцарыя
Кантон	Кантон Цюрых
Каардынаты	47°22′43″ пн. ш. 8°32′24″ у. д. H G Я O
Заснаваны	II стагоддзе
Першая згадка	929
Плошча	91.88 км²
Вышыня цэнтра	408 м
Водныя аб’екты	Цюрыхскае возера , Л?мат , З?ль , Кацэнзэ [d] ? Глат [d]
Насельн?цтва	373 646 чалавек ( 2007 )
Часавы пояс	UTC+1 , летам UTC+2
Тэлефонны код	+41 43 ; +41 44
Паштовыя ?ндэксы	8000-8099
А?тамаб?льны код	ZH
?дэнтыф?катар	0261
Аф?цыйны сайт	stadt-zuerich.ch
	Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Цюрых ( ням. : Zurich ) ? самы вял?к? горад Швейцары? , адм?н?страцыйны цэнтр аднайменнага кантона , размешчаны на па?ночным усходзе кра?ны, на рацэ Л?мат ? Цюрыхск?м возеры . У горадзе пражывае каля 400 тыс. чалавек, у агламерацы? ? каля 2 млн. чалавек.

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У старажытнарымск?я часы Турыкум бы? пунктам збору падатка?. У 853 годзе Людов?к II Нямецк? заснава? тут жаночы манастыр Фра?мюнстэр для сваёй дачк? Х?льдэгарды . Абатысы Фра?мюнстэра до?г? час карыстал?ся ? горадзе значнай уладай. Як горад згадваецца з 929 года.

З 1218 года Цюрых ? ?мперск? горад . У 1351 годзе горад далучы?ся да Швейцарскага саюза . У часы Рэфармацы? ? Цюрыху жы? ? прапаведава? Ульрых Цв?нгл? .

Эканом?ка [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Гало?ны прамысловы ? ф?нансавы цэнтр Швейцары? . Цюрых з прылеглым? гарадам? В?нтэртур , Эрл?кон , Дытыкон , Бадэн , Бруг ? ?ншым? дае значную долю прадукцы? швейцарскай машынабуда?н?чай ? металаапрацо?чай прамысловасц?. Заводы канцэрну ≪Бро?н, Бовэры≫ вырабляюць турб?ны, электраматоры, электравозы, розныя в?ды электраабсталявання. Звыш 80 % прадукцы? ?дзе на экспарт. У горадзе ёсць таксама прадпрыемствы х?м?чнай, лёгкай, дрэваапрацо?чай, пал?граф?чнай, харчовай прамысловасц?. М?жнародны аэрапорт.

У Цюрыху з 1941 дазволена э?таназ?я . У пачатку XXI ст. горад ста? месцам су?цыдальнага ≪турызму≫, сюды прыязджаюць хворыя пераважна з Вял?кабрытан??, Герман?? ? Францы?, дзе э?таназ?я забаронена. Штогод у Цюрых прыязджае больш за 200 турыста?-самагубца?.

Культура ? адукацыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Цюрых ? знакам?ты культурны цэнтр Швейцары? . Тут знаходзяцца вядомыя ? Заходняй Е?ропе оперны ? драматычны тэатры. Ц?кавым? зборам? валодае Нацыянальны музей Швейцары? (г?сторыя, этнаграф?я, народныя стро?, мастацтва), карц?нная галерэя ≪Кунстха?з≫, музей Усходу.

У Цюрыху жыл? ? працавал? мног?я навуко?цы ? дзеячы культуры ? як швейцарцы , так ? ?ншаземцы: Раб?ндранат Тагор , Ёган Штра?с , В?ктор Гюго , Рыхард Вагнер , Фёдар Шаляп?н , Томас Ман , Альберт Эйнштэйн ? ?ншыя.

Сярод навучальных устано? горада ? Цюрыхск? ?н?верс?тэт , Цюрыхск? ?н?верс?тэт мастацтва? , Цюрыхск? ?н?верс?тэт прыкладных навук , Цюрыхск? ?н?верс?тэт прыкладных эканам?чных навук , Цюрыхск? ?н?верс?тэт прыкладных педагаг?чных навук ? Швейцарская вышэйшая тэхн?чная школа Цюрыха .