Мяч
? прадмет сферычнай формы, параметры якога рэгламентуюцца Прав?лам 2 Прав?ла? гульн? ? футбол.
На пачатковым этапе разв?цця
футбола
мяч выраблял? з мачавых пузыро? жывёл, як?я хутка прыходз?л? ? непрыдатнасць, кал? па ?х нанос?л? дастаткова моцныя ?дары. Тэхналог?я вытворчасц? мяча якасна змян?лася з адкрыццём
Чарльзам Гудыерам
у
1838
г. вулкан?заванага
ка?чука
. У
1855
г. Гудыер прадстав?? першы мяч, як? бы? выраблены з
гумы
. Ужыванне гумы дазвол?ла ?змацн?ць якасць адскоку мяча ? яго трываласць.
Праз сем гадо?, у
1862
годзе ?ншы вынаходн?к
Рычард Л?ндан
ствары? першую надз?маную гумовую камеру для мяча. Пазней ён распрацава? помпу для камеры, ? на выставе ?
Лондане
яго вынаходн?цтва заваявала медаль
[1]
. Дзякуючы вынаходн?цтву ка?чука ? надз?манай камеры, стварыл?ся неабходныя тэхн?чныя ?мовы для прамысловай вытворчасц? футбольных мячо?.
У
1863
годзе была заснавана
Футбольная асацыяцыя Англ??
, якая ?першыню ?н?ф?кавала футбольныя прав?лы, але на той момант у ?х н?чога не згадвалася аб футбольным мячы. У 1872 годзе бы? аф?цыйна ?сталяваны стандартны памер ? маса мяча. Да гэтага памер ? маса футбольнага мяча вызначал?ся па ?заемнай згодзе зац?ка?леных бако?. У адпаведнасц? з новым? прав?лам?, футбольны мяч пав?нен мець круглую форму аб'ёмам ад 68,6 да 71,7 см. Маса мяча магла вагацца ? межах ад 368 да 425 грам. У
1937
годзе маса мяча была павял?чана да 410 450 грам, ? з таго моманту гэта прав?ла застаецца нязменным ? па сённяшн? дзень
[2]
.. У
1888
годзе была заснавана
Футбольная л?га Англ??
. Дзякуючы яе замовам, упершыню пачалася серыйная вытворчасць футбольных мячо? кампан?ям? М?трэ (Mitre) ? Томл?нсан (Thomlinson). У пачатку XX стагоддзя ?х якасць ?стотна палепшылася, дзякуючы трываламу ка?чуку, камера магла вытрымл?ваць вял?к? ц?ск. Мяч склада?ся з унутранай камеры ? пакрышк?. Пакрышка выраблялася з натуральнай скуры ? складалася з 18 панэлей, кожная з як?х сшывалася пры дапамозе шнуро?к?. У пачатку
1960
-х гадо? с?нтэтычны футбольны мяч бы? цалкам выраблены. Натуральная скура ?сё яшчэ ?жывалася ? вытворчасц?, але ? канцы
1980
-х с?нтэтычныя матэрыялы цалкам яе замян?л?.
Тры асно?ныя кампаненты, з як?х складаецца футбольны мяч ? пакрышк?, падкладк? ? камеры.
Пакрышка вырабляецца ? асно?ным з с?нтэтык?, а не з натуральнай скуры, як на пачатковым этапе вытворчасц?, але пакольк? скура можа ?б?раць у сабе вадкасц?, мяч наб?рае вагу. Сучасныя с?нтэтычныя матэрыялы маюць перавагу перад натуральнай скурай па шэрагу характарыстык, таму скура ?жо практычна не ?жываецца. Як прав?ла, ужываюць матэрыял PU (
пол??рэтан
) або PVC (
пал?в?н?лхларыд
). Большасць сучасных мячо? складваецца з 32 воданепран?кальных панэлей, 12 з ?х маюць пяц?вугольную форму, 20 ? шасц?вугольную. Панэл? футбольнага мяча сшываюць н?ткам? ручным або машынным спосабам, або склейваюць. Канструкцыя з гэтых 32 многавугольн?ка? называецца ?сечаны ?касаэдр. Першы так? мяч бы? выраблены ?
Дан??
?
1950
годзе ф?рмай Select ? атрыма? шырокае распа?сюджанне ?
Е?ропе
. Сусветна ста? ужывацца пасля чэмп?янату свету
1970
года. Да гэтага часу ?жыва?ся мяч, як? складваецца з 18 прада?гаватых частак ? шнуро?кай, па сваёй будове падобны да сучасных валейбольных мячо?. Гэта канструкцыя дастаткова распа?сюджана ? па сённяшн? дзень.
У
2004
годзе кампан?я
Adidas
?першыню прадстав?ла Roteiro ? аф?цыйны мяч чэмп?янату Е?ропы па футболе
2004
. Панэл? Roteiro был? сашчэплены пам?ж сабой прынцыпова новым метадам ? тэхналог?яй тэрмальнага злучэння. У
2006
годзе на ф?нале
чэмп?янату свету па футболе
гулял? мячом Teamgeist. Упершыню з
1970
года кампан?я Adidas адступ?ла ад традыцыйнай 32 панэльнай канф?гурацы? пакрышк? ? прадстав?ла 14 панэльны мяч. Панэл? мяча был? сашчэплены метадам тэрмальнага злучэння. Аф?цыйным мячом
чэмп?янату свету па футболе
?
Па?днёвай Афрыцы
?
2010
годзе бы?
Adidas Jabulani
. Структура футбольнага мяча складаецца з 8 панэля?, таксама змацаваных адна з адною тэрмальным метадам.
Унутраная праслойка пам?ж пакрышкай ? камерай займае падкладка. Якасць футбольнага мяча напрамую залежыць ад та?шчын? падкладк?. Яна ?плывае на якасць адскоку мяча ? дапамагае захаваць яго форму. Матэрыялам для вырабу служыць пол?эстэр або спрэсаваная баво?на. Сучасны прафес?йны футбольны мяч складаецца з чатырох ? больш слаё? падкладк?.
Вырабляецца з с?нтэтычнага буц?ла або натуральнага латэкса, часам? ? з пол??рэтана. Латэксная камера захо?вае паветра на менш працяглы час, чым буц?лавая. Але латэксная камера, мае перавагу ? пара?нанн? з камерам?, вырабленым? з буц?ла або пол??рэтана па трох асно?ных параметрах: мяккасць, адскок ? эластычнасць.
- мае сферычную форму;
- выраблены са скуры або ?ншага прыдатнага для гэтых мэт матэрыялу;
- мае да?жыню акружнасц? не больш за 70 см (28 цаля? ? не менш за 68 см (27 цаля?). Стандартны памер мяча 5;
- на пачатку матчу важыць не больш за 450 (16 унцый) ? не менш за 410 г (14 унцый). Маса ?казваецца для сухога мяча;
- мае ц?ск, ро?ны 0,6 ?1,1 атмасферы (600?1100 г / кв. см) на ?зро?н? мора (ад 8,5 фунта / кв. цаля да 15,6 фунта / кв. цаля).
Мячы гэтага памеру выкарысто?ваюцца ? асно?ным з мэтай рэкламы ? вырабляюцца з адлюстраваным? лагатыпам? або надп?сам? рэкламнага характару. Звычайна яны выраблены з с?нтэтычных матэрыяла?, складаюцца з 32 панэлей (12 пяц?вугольн?к? ? 20 -шасц?угольн?к?), ? акружнасць ?х не перавышае 43 см. Па сваёй структуры мячы першага памеру н?чым не адрозн?ваюцца ад стандартных мячо?, тольк? саступаюць ?м у памерах.
Мячы гэтага памеру выкарысто?ваюцца ? асно?ным з мэтай рэкламы ? для навучання дзяцей ва ?зросце ад чатырох гадо?. Мяч вырабляецца з с?нтэтычных матэрыяла?, пластыка або матэрыялу (пал?в?н?лхларыду). Макс?мальная да?жыня акружнасц? складае 56 см, а маса не перавышае 283,5 гр. Мячы гэтага памеру больш за ?се падыходзяць для трэн?ровак ? павышэння тэхн?к? валодання мячом. Мяч можа складацца з 32 або 26 панэлей. Часам на ?м выя?ляюць лагатыпы, знак? ? розныя надп?сы рэкламнага характару.
Мячы гэтага памеру прызначаныя для трэн?ровак дзяцей ва ?зросце ад 8 гадо?. Маса мяча не перавышае 340 гр, а акружнасць не перавышае 61 см. Звычайна мячы гэтага памеру складаюцца з 32 сшытых або склееных панэлей, вырабленых з с?нтэтычных матэрыяла? або пал?в?н?лхларыду. Часам мячы гэтага памеру сшываюць з 18 або 26 панэлей.
Мячы гэтага памеру з'я?ляюцца стандартным? для м?н?-футбола, а таксама падыходзяць для трэн?ро?к? дзяцей ва ?зросце ад 12 гадо?. У адпаведнасц? з прав?лам? Ф?ФА, мяч гэтага памеру можа быць выраблены са скуры або ?ншых прыдатных матэрыяла?, маса мяча можа вагацца ? межах 369?425 гр, а да?жыня акружнасц? пав?нна знаходз?цца ? межах 63,5-66 см.
Мячы гэтага памеру выкарысто?ваюцца ва ?с?х аф?цыйных спаборн?цтвах, як?я праводзяцца пад эг?дай Ф?ФА ва ?с?м свеце. Яго таксама выкарысто?ваюць юныя футбал?сты ва ?зросце ад 12 гадо? ? больш. Мяч гэтага памеру выкарысто?ваецца найбольш шырока ? футболе. Футбольных мячо? 5 памеру вырабляецца больш у пара?нанн? з астатн?м? мячам? з першага па чацверты памер разам узятых
[3]
.
Кал? мяч лопну? або атрыма? пашкоджанне падчас гульн? ? гульня спыняецца. Адна?ляецца яна запасным мячом з розыгрышу ≪спрэчнага мяча≫ ? тым месцы, дзе той прыйшо? у нягодны стан.
Кал? мяч лопаецца ц? атрымл?вае пашкоджанне ? момант, кал? ён не бы? у гульн? ? пры пачатковым удары, удары ад варот, вуглавым, штрафным, свабодным удары, удары з 11-метровай адзнак? або ?к?дання, то пасля замены мяча гульня адна?ляецца адпаведным чынам.
Мяч можа быць заменены падчас гульн? тольк? па ?казанн? суддз?.
У адпаведнасц? з с?стэмай кантролю якасц?
Ф?ФА
, усе мячы, як?я выкарысто?ваюцца ? матчах, як?я праводзяцца пад эг?дай гэтай футбольнай арган?зацы?, пав?нны спачатку атрымаць знак? FIFA APPROVED або FIFA INSPECTED. Для атрымання знака FIFA INSPECTED мячы пав?нны прайсц? серыю выпрабавання?, як?я ?ключаюць у сябе кантроль масы, в?льгаце?б?ранне, адскок, акругласць, акружнасць ? страта ц?ску. Для таго, каб атрымаць знак FIFA APPROVED, мяч пав?нен прайсц?, у дадатак да вышэйперал?чаных тэста?, яшчэ ? дадатковыя выпрабаванн? па захаванн? памеру ? формы
[4]
. Пры гэтым вытворцы футбольных мячо? пав?нны выплац?ць невял?кую суму Ф?ФА за дазвол став?ць так?я знак? на футбольных мячах.
Зараз ва ?с?м свеце вырабляецца больш за 40 млн футбольных мячо? штогод. Кошт на ?х вар'?руецца ад некальк?х долара? да $ 150 за адз?нку ? больш. Няпроста падл?чыць сапра?дную колькасць ф?рма?, як?я займаюцца вытворчасцю мячо?, але прыкладна 90 кампан?й маюць патэнт
Ф?ФА
на ?х вытворчасць
[5]
. Сюды ?ваходзяць усе буйныя вытворцы, як?я кантралююць тры чвэрц? сусветнага рынку гэтага в?ду прадукцы?. Невял?к?я кампан?? ? асно?ным прадаюць сваю прадукцыю на мясцовых рынках, а таксама маюць невял?кую долю на сусветным рынку. Маленьк?я кампан?? выпускаюць невял?кую колькасць прадукцы?, да некальк?х сотня? адз?нак у год. Безумо?на, сусветна вядомыя брэнды вырабляюць таксама спарты?нае адзенне ? абутак, так што футбольныя мячы складаюць тольк? невял?кую долю асартыменту ?с?х тавара?. Каля 80 % ус?х мячо? вырабляюць у
пак?станск?м
горадзе
С?ялкот
[6]
.
Зноск?