Тэоры? Вял?кага аб’яднання

	Ф?з?ка за межам? Стандартнай мадэл?
Сведчанн?
	Праблема кал?бравальнай ?ерарх?? · Цёмная матэрыя ; Праблема касмалаг?чнай пастаяннай ; Моцная CP-праблема ; Нейтрынныя асцыляцы? ; Барыённая ас?метрыя Сусвету
Тэоры?
	Тэхн?калор ; Тэорыя Калуцы ? Клейна ; Тэоры? Вял?кага аб’яднання ; Тэорыя ?сяго ; Тэорыя струн
Суперс?метрыя
	MSSM · Тэорыя суперструн ; Суперграв?тацыя
Квантавая грав?тацыя
	Тэорыя струн ; Петлявая квантавая грав?тацыя ; Прычынная дынам?чная трыангуляцыя ; Канан?чная квантавая грав?тацыя
Эксперыменты
	Gran Sasso · INO · ВАК ; SNO · Super-K · Тэватрон

Тэоры? Вял?кага аб’яднання , ТВА ( англ. : Grand Unified Theory, GUT ) ? у ф?з?цы элементарных часц?ц група тэарэтычных мадэлей, як?я ап?сваюць адз?ным чынам моцнае , слабае ? электрамагн?тнае ?заемадзеянн? . Мяркуецца, што пры надзвычай высок?х энерг?ях (вышэй 10 ¹⁴ ГэВ ) гэтыя ?заемадзеянн? аб’ядно?ваюцца. Зрэшты, мног?я ф?з?к?-тэарэтык? л?чаць, што аб’ядно?ваць гэтыя ?заемадзеянн? без грав?тацы? не мае сэнсу, ? шлях да ≪Вял?кага аб’яднання≫ ляжыць праз стварэнне ≪ тэоры? ?сяго ≫, хутчэй за ?сё, на аснове адной з тэорый квантавай грав?тацы? .

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Г?старычна, першая сапра?дная ТВА, заснаваная на простай групе Л? ^[ru] SU(5) , была прапанавана Говардам Джорджы ^[ru] ? Шэлданам Глэшау ? 1974 годзе ^[1]. Мадэл? Джорджы ? Глэшау ^[en] папярэдн?чала мадэль Пац?-Салама ^[en] на аснове па?простай алгебры Л? ^[en], прапанаваная Абдусам Саламам ? Джогешам Пац? ^[en]^[2], як?я ?першыню прапанавал? ?дэю ?н?ф?кацы? кал?бровачных узаемадзеяння?.

Скарачэнне ≪ТВА≫ ( англ. : Grand Unified Theory, GUT ) было ?першыню ?ведзена ? 1978 годзе даследчыкам? CERN Джонам Эл?сам ^[en], Анджэем Бурасам ^[en], Мэры К. Гаяр ^[ru] ? Дз?м?трыем Нанапуласам ^[ru], аднак у канчатковым варыянце свайго артыкула ^[3] яны выбрал? ?ншую абрэв?ятуру ? ≪МВА≫ (Маса Вял?кага Аб’яднання, англ. : Grand Unification Mass, GUM ). Пазней у тым жа годзе Нанапулас першым выкарыста? ^[4] скарачэнне ≪GUT≫ у артыкуле ^[5].