Хрысц?янства
Б?бл?я
Стары Запавет Новы Запавет Апокрыфы Евангелле Дзесяць запаведзей Нагорная пропаведзь
Тройца
Бог Айцец ?сус Хрыстос Святы Дух
Г?сторыя хрысц?янства
Храналог?я хрысц?янства Апосталы Сусветныя саборы Вял?к? раскол Крыжовыя паходы Рэфармацыя
Хрысц?янскае багасло?е
Грэхападзенне Грэх Дабрадзейнасць Выкупленне Выратаванне Уваскрэсенне Другое прышэсце Богаслужэнне Дабрадзейнасц? Та?нствы
Гал?ны хрысц?янства
Катал?цтва Правасла?е Пратэстанцтва Сацын?янства

Тро?йца ( грэч. Αγ?α Τρι?δα , лац. : Trinitas ) ? цэнтральны хрысц?янск? догмат, паводле якога Госпад Бог адз?ны па сваёй сутнасц?, але ?снуе ? трох асобах (?пастасях) ? Айца , ? Сына , ? Святога Духа ^[1] .

Вучэнне аб Святой Тройцы бярэ выток? ? Старым Запавеце , аднак канчаткова выя?лена ? Новым Запавеце . Маючы прадпасылк? ? Святым П?санн? , гэта догмат патрабава? канчатковай фармулё?к? ? пача? распрацо?вацца Сусветнай Царквою ? канцы II ст. у сувяз? з фарм?раваннем Царквы пад адз?ным духо?ным узначальваннем Папы В?карыя . У перыяд фарм?равання вучэння аб Святой Тройцы вял?ся вострыя дыскус??, так званыя трын?тарныя спрэчк? . Адносную тэалаг?чную завершанасць догмат аб Святой Тройцы атрыма? у III ст. ? бы? замацаваны на 1-м ( 325  г.) ? 2-м ( 381  г.). У 381  г. уведзена свята Святой Тройцы.

Паходжанне догмату аб Тройцы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Дан?кейск? перыяд [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пачатак багасло?скага раскрыцця догмату Тройцы пачынае св. Юсц?н Ф?лосаф († 166  г.). У слове ≪Логас≫ ??сц?н знаходз?ць эл?на-ф?ласофск? сэнс ≪розуму≫. У гэтым сэнсе Логас з’я?ляецца ?жо чыста ?манентным Боск?м прынцыпам. Але так як прадметам Боскага мыслення ? Юсц?на з’я?ляецца тольк? знешн? свет, то ? выходны ад Айца Логас станов?цца ? сумн??нае ста?ленне да светастварэння. ≪Сын нараджаецца, кал? Бог напачатку ?сё ствары? праз Яго≫. Нараджэнне Сына, так?м чынам, хоць ? папярэдн?чае стварэнню, але знаходз?цца з ?м у цесных суаднос?нах ? прадста?ляецца здзейсненым перад самым стварэннем; а так як прычынаю нараджэння прадста?ляецца Воля Айца ? Сын называецца слугою гэтай Вол?, дык Ён станов?цца ? ста?ленне рашучай субардынацы? ? ?ν δευτ?ρα χ?ρα (на друг?м месцы). У гэтым поглядзе можна ?жо ?гледзець памылковыя напрамк?, у барацьбе з як?м? ? рэшце рэшт здзейсн?лася належнае раскрыццё догмату. ? ??дзейска-рэл?г?йнае меркаванне, выхаванае на старазапаветным адкрыцц?, ? грэчаска-ф?ласофскае аднолькава ?мкнул?ся да прызнання абсалютнай манарх?? ? Богу. Адрозненне заключалася тольк? ? тым, што ??дзейск? монатэ?зм выходз?? з паняцця аб адз?най Боскай Вол?, а ф?ласофская разумовасць (што знайшло сваё завяршэнне ? неаплатан?зму ) разумела абсалютнае быццё ? сэнсе чыстай субстанцы?.

Пастано?ка праблемы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Хрысц?янскае вучэнне аб Збав?целю як ?цела?лёным Сыне Божым став?ла багасло?скай разумовасц? цяжкую задачу: як прым?рыць вучэнне аб Боскай прыродзе Хрыста з прызнаннем абсалютнага адз?нства Боскасц?. У вырашэнн? гэтай задачы можна было пайсц? дваяк?м шляхам. Зыходзячы з паняцця пра Бога як субстанцыю, можна было пантэ?стычна або дэ?стычна прадстав?ць Логас датычным да Боскага быцця; зыходзячы з паняцця Бога як асаб?стай Вол?, можна было мысл?ць Логас як падпарадкаваную гэтай Вол? прыладу. У першым выпадку прадста?лялася небяспека ператварыць Логас ? безасабовую с?лу, у просты прынцып, неаддзельны ад Бога; у друг?м выпадку Логас з’я?ляецца асобнай ад Бога-Айца асобай, але перастае быць прычасн?кам ?нутранага Боскага жыцця ? ?стоты Айца. Бацькам? ? наста?н?кам? дан?кейскага перыяду належнай пастано?к? дадзенага пытання дадзена не было. Замест высвятлення ?нутранага, ?манентнага ста?лення Сына да Айца, яны спынял?ся больш на высвятленн? ста?лення Яго да Свету, недастаткова раскрываючы думка пра самастойнасць Сына як асобнай Боскай ?пастас? , яны слаба адцянял? думку аб по?най Яго адз?насутнасц? з Айцом. Тыя дзве плын?, як?я наз?раюцца ? Юсц?на , ? з аднаго боку, прызнанне ?манентнасц? ? ро?насц? Сына з Айцом, з другога, рашучае паста?ленне Яго ? падпарадкаванне Айцу, ? яшчэ ? больш рэзкай форме наз?раюцца ? ? ?х. За выключэннем св. ?рынея Л?ёнскага , усе п?сьменн?к? дадзенага перыяду да Арыгена ? раскрыцц? вучэнню аб аднос?нах Сына да Айца трымаюцца тэоры? адрознення Λ?γο? ?νδι?θετο? ? Λ?γο? προφορικ?? ? Слова ?нутранага ? Слова выма?ленага. Так як гэтыя паняцц? запазычаныя был? з ф?ласоф?? Ф?лона , дзе яны мел? характар не чыста багасло?ск?х, а, хутчэй, касмалаг?чных паняцця?, то ? Царко?ныя п?сьменн?к?, аперуючы гэтым? паняццям?, звяртал? больш уваг? на апошн? ? касмалаг?чны ?х бок. Выма?ленне Айцом Слова, якое разумеецца як нараджэнне Сына, мысл?цца ?м? не як момант ?нутранага самааб’я?лення Бога, а як пачатак адкрыцця ad extra . Падстава для гэтага нараджэння пакладаецца не ? самой ?стоце Бога, а ? Яго дачыненн? да свету, прычым самое нараджэнне ?я?ляецца справай Вол? Айца: захаце? Бог стварыць свет ? спарадз?? Сына ? прамов?? Слова. Яснага ?сведамлення той думк?, што нараджэнне Сына ёсць не тольк? generatio aeterna, але ? sempiterna (за?сёды сучаснае) у гэтых п?сьменн?ка? не выя?лена: нараджэнне ?я?ляецца актам прадвечным, але яно адбываецца, так бы мов?ць, на мяжы канечнага жыцця. З гэтага моманту нараджэння Логас ? станов?цца сапра?ды асобнай ?пастассю, тады як у першы момант свайго быцця як Λ?γο? ?νδι?θετο? ён мысл?цца больш як уласц?васць тольк? духо?най прыроды Айца, у с?лу якога Айцец ёсць ?стотай разумнай.

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Тройца // Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т. 15: Следав?к? ? Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн.  : БелЭн , 2002. ? Т. 15. ? 552 с. ? 10 000 экз.  ? ISBN 985-11-0035-8 . ? ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).  ? С. 527.