Сент-К?тс
(
англ.
:
Saint Kitts
) або
Сент-Крыстафер
(
англ.
:
Saint Christopher
) ?
востра?
у групе Па?ночных Падветраных
Малых Антыльск?х астраво?
. Частка
Федэрацы? Сент-К?тс ? Нев?с
. На востраве размешчана стал?ца дзяржавы ?
горад Бастэр
. Плошча ? 169 км². Насельн?цтва ? 39 200 чал. (2006 г.)
Па?днёва-заходняя частка Сент-К?тс
Востра? Сент-К?тс знаходз?цца ? па?ночна-?сходняй частцы
Карыбскага басейна
. Уя?ляе сабою два кавалк?
сушы
, выцягнутыя з па?ночнага захаду на па?днёвы ?сход, злучаныя перасмыкам (каля 610 м у шырыню). Па?ночна-заходняя частка па плошчы значна пера?зыходз?ць па?днёва-?сходнюю. Агульная да?жыня ? 31 км, найбольшая шырыня ? 9,2 км. На па?днёвым усходзе Сент-К?тс аддзелены вузк?м
прал?вам
Нара?с (2,9 км) ад суседняга
вострава Нев?с
.
Востра? уя?ляе сабою ланцуг
вулкана?
. Найбольш старажытны месц?цца на па?днёвым усходзе. Ён
вывярга?ся
прыкладна 2,5 млн гадо? таму. Перасмык, як? злучае 2 частк? вострава, складаецца з 9 старажытных вулкана?, як?я моцна пацярпел? ад
эроз??
. У вын?ку пран?кнення ? чашы ?х
кальдэр
марской
вады
?тварыл?ся салёныя
лагуны
. Найбольшай з ?х з’я?ляецца Грэйт-Солт-Понд (
англ.
:
Great Salt Pond
, л?таральна ≪Вял?кая Салёная сажалка≫). Вулканы па?ночна-заходняй частк? адносна маладыя (1 ? 2 млн гадо?), а таму больш высок?я.
Гара
Л?аму?га ? найвышэйшы пункт вострава Сент-К?тс. Гэта
стратавулкан
вышынёй да 1156 м, маладзейшы за 1 млн гадо?.
Геолаг?
мяркуюць, што апошн?я сур’ёзныя вывяржэнн? на па?ночным захадзе адбыл?ся больш за 40 тысяч гадо? таму.
Кл?мат
трап?чны в?льготны. Сярэднегадавая тэмпература ? каля +24-27° C. Дзякуючы сталым
вятрам
, сапра?ды спякотнае надвор’е здараецца рэдка. Горы па?ночнага захаду затрымл?ваюць шмат в?льгац?. Тут выпадае да 1524 мм
дажджу
? год. На ?збярэжжы ? каля 406 мм. На па?днёвым захадзе пераважае
пустынны
ландшафт з
ксераф?тным?
хмызнякам?
. У гарах растуць
папарацевыя
? шырокал?сцевыя
лясы
. Бераг атачаюць
пясчаныя
пляжы
?
каралавыя рыфы
.
Фа?на
вострава прадста?лена пераважна
птушкам?
,
казуркам?
,
амф?б?ям?
?
па?зунам?
. Асабл?вую ц?кавасць для
эколага?
маюць
марск?я чарапах?
, як?я размножваюцца на мясцовых пляжах.
Англ?канск? касцёл Св. Георг?я ? Бастэры
Каля 2100 гадо? таму Сент-К?тс бы? населены
?ндзейцам?
, выхадцам? з
Па?днёвай Амерык?
, як?я займал?ся
рыбало?ствам
?
паляваннем
? не ведал?
керам?к?
. У канцы 1 тысячагоддзя н. э. ?х выц?снул?
аравак?
-
?гнеры
,
культурна
бл?зк?я да
та?на
Вял?к?х Антыльск?х астраво?
. Яны разв?вал?
сельскую гаспадарку
. Незадо?га да прыходу
е?рапейца?
Сент-К?тс заваявал?
карыбы
.
У
1493
г. востра? бы? адкрыты
Хрыстафорам Калумбам
? атрыма? ?мя ? гонар
Святога Хрыстафора
. Фармальна Сент-К?тс бы? далучаны да
?спан??
, але з-за супрац??лення карыба?
?спанцы
не спяшал?ся з
калан?зацыяй
. У
1538
г. на востраве было створана
французскае
пасел?шча, аднак яно пра?снавала вельм? каротк? час.
У
1623
г. англ?чане стварыл? на Сент-К?тсе адну са сва?х першых калон?й у
Вест-?нды?
. У
1625
г. французск?я
карсары
са згоды англ?чан таксама заснавал? калон?ю. Аб’яднанне звычайна непрым?рымых суперн?ка? было важным, пакольк? яны сумесна ваявал? з карыбам?, што атакавал? е?рапейск?я пасел?шчы з
гор
. У
1627
г. пасля вын?шчэння значнай частк? ?ндзейца? калан?сты заключыл? пам?ж сабой пагадненне аб падзеле Сент-К?тса па горнай градзе. Але ?
1629
г. ?спанцы разбурыл? абедзве калон??. Пасля
1630
г. англ?чане здолел? вярнуцца. Для абароны сва?х уладання? яны пабудавал? магутныя ?мацаванн?. Асабл?вае значэнне мела
крэпасць Брымсто?н-Х?л
, ператвораная ? наш час у
нацыянальны парк
. Да
1782
г. востра? некальк? разо? пераходз?? у рук? француза?.
Брытанская калон?я на Сент-К?тсе до?г? час заставалася адной з найбольш разв?тых у Вест-?нды?. У
XVIII
ст. асно?най гал?ной
эканом?к?
стала вырошчванне
цукровага трыснягу
?
тытуню
. На створаных англ?чанам? плантацыях працавал?
афрыканск?я
чарнаскурыя
рабы
. У канцы XVIII ст. на Сент-К?тсе таксама мелася
прамысловасць
? вытворчасць
цукру
?
рому
, рамонт
судна?
?
дра?ляных
бочак
для транспартыро?к? груза?. У
1783
г. было адкрыта першае месца для адпачынку
турыста?
на геатэрмальных крын?цах.
Адмена рабства ?
1834
г. прывяла да крыз?су вытворчасц? цукру ? брытанск?х калон?ях. Аднак насельн?к? Сент-К?тса здолел? захаваць адносна добры
?зровень жыцця
дзякуючы шырокаму
гандлю
. У
1882
г. улады
метрапол??
аб’яднал? Сент-К?тс, суседн?я
Нев?с
?
Анг?лью
? адз?ную калон?ю, якая атрымала ?
1968
г. самак?раванне. У
1971
г. Анг?лья аддзял?лася ? была пера?творана ? самастойную заморскую тэрыторыю.
19 верасня
1983
г.
Сент-К?тс ? Нев?с
атрымал? незалежнасць.
Асно?нае насельн?цтва Сент-К?тс складаюць к?тс?анцы (
англ.
:
Kittitians
) ? прамыя нашчадк? чарнаскурых
рабо?
?
крэола?
, як?я разма?ляюць на мясцовым
дыялекце
англ?йскай мовы
. Большасць верн?ка? ?
пратэстанты
, каля 10 % ?
катал?к?
.
Народная культура вострава Сент-К?тс мае крэольск? характар. Яна ?вабрала ? перапрацавала
е?рапейскую
,
афрыканскую
?
вест-?ндскую
традыцы?. Асабл?ва ярк?м прыкладам гэтага з’я?ляецца маля?н?чы
навагодн?
карнавал
, як? нал?чвае больш за 300 гадо?. Ён арган?зуецца ? выглядзе шэсця, якое суправаджаецца
танцам?
е?рапейскага, афрыканскага ? ?ласна карыбскага паходжання. Карнавал звычайна пачынаецца з павольнай кадрыл?, якая трап?ла на востра? у
XVIII
ст. з
Францы?
, ? скончваецца рытм?чным? танцам? тамага?ка? ? ?раджаю, запазычаным? з Афрык?. Штогод у чэрвен? арган?зуецца
музычны
фестываль. Сярод к?тс?анца? шмат прых?льн?ка?
цыркавога
мастацтва
, акрабата? ? блазна?. Папулярныя в?ды
спорту
?
футбол
?
крыкет
.
У
2002
г. на Сент-К?тсе бы? адкрыт Нацыянальны музей. Найбольш вядомым помн?кам ваеннай
арх?тэктуры
з’я?ляецца
крэпасць Брымсто?н-Х?л
, унесеная
ЮНЕСКА
? сп?с
сусветнай спадчыны
.