Б?бл?я
?мя	?????? ????????
Назва	англ. : The Holy Bible ?сп. : Santa Biblia баскск. : Biblia парт. : Biblia Sagrada сербск. : Света Библи?а ?тал. : Bibbia фр. : La Bible эспер. : la Biblio славенск. : Biblija грэч. Αγ?α Γραφ?
Форма мастацтва	анталог?я [d]
Жанр	рэл?г?йная л?таратура [d] ? свяшчэнныя п?санн? [d]
Выданне	Б?бл?я Густава Вазы , Charles XII Bible [d] , Gustav II Adolf Bible [d] , Normalupplagan [d] , Helge Akessons oversattning [d] , Church Bible of 1917 [d] , Wycliffe's Bible [d] , Old English Bible translations [d] , Б?бл?я Тындэйла , Вульгата , Coverdale Bible [d] , Geneva Bible [d] , Bishops' Bible [d] , Б?бл?я караля Якава , Douay?Rheims Bible [d] , American Standard Version [d] , World English Bible [d] , Bibliya [d] , Dharmapustak [d] , Bible (Tomislav Dretar) [d] , De apokryfiska bockerna [d] , Bezd?kova Bible [d] , Bible ?eska [d] , Крал?цкая Б?бл?я , St. Wenceslaus Catholic Bible [d] , Beibl (1588) [d] , Beibl (1620) [d] , Bibelen (1933) [d] , Luther Bible , Септуаг?нта , Alfred Rahlfs' edition of the Septuagint [d] , Pozna? Bible [d] , Biblia Paulistow [d] , Biblia Ekumeniczna [d] , Biblia Warszawsko-Praska [d] , Б?бл?я Якуба Вуека , Б?бл?я Тысячагоддзя , Б?бл?я Леапал?ты , Гданьская Б?бл?я , Нясв?жская Б?бл?я , Берасцейская Б?бл?я , Б?бл?я каралевы Соф'? , Vetus Latina , Святое П?санне ? Пераклад новага свету , Wenceslas Bible [d] , Астрожская Б?бл?я , modern English Bible translations [d] , Bible Crampon 1923 [d] , LDS edition of the Bible [d] , Catalan Interconfessional Bible [d] , Leskovec-Dresden Bible [d] , Bibelen (1933) [d] , Biblia: Se on: Coco Pyha Ramattu Suomexi [d] , Vizsoly Bible [d] , Пешыта , Syriac Bible of Paris [d] , Ottheinrich Bible [d] , Soncha Scrittura [d] , Грандвальская Б?бл?я , Lubeck Bible [d] , Lubeck Bible [d] , Giant Bible of Mainz [d] , Anjou Bible [d] , Statenvertaling [d] , Stavelot Bible [d] , Guðbrandsbiblia [d] , Paris Polyglot Bible [d] , Q6104615 ? , Kutna Hora Bible [d] , Bible of Christian III [d] , NO 1978/85 [d] , Mamusse Wunneetupantamwe Um Biblum God [d] , Codex of Becs [d] , Walton Polyglot Bible [d] , Bible of Calci [d] , Bible (Makary) [d] , La Sagrada Biblia (III) [d] , La Sagrada Biblia (XV) [d] , Bijbel in Gewone Taal [d] , A sacra Bibbia [d] , Giant Bible of Echternach [d] , Codex Argenteus ? the ‘Silver Bible’ [d] , Biblia sacra (XIII c.) [d] , La Sagrada Biblia (XIII) [d] , La Sagrada Biblia (XIV) [d] , La Sagrada Biblia (XVI) [d] , Lyghfield Bible [d] , Сярэбраны кодэкс , Другая Б?бл?я Карла Лысага , Catholic Bible [d] , Першая Б?бл?я Карла Лысага , Bible edition [d] , Bible de Geneve [d] , London Polyglot Bible [d] , Brazilian Translation of the Bible [d] , Б?бл?я Францыска Скарыны , Hussite Bible [d] , Complutensian Polyglot Bible [d] , С?надальны пераклад , Л?завец?нская Б?бл?я , Пераклады Б?бл?? на эстонскую мову , Louvain Bible [d] , Revised Standard Version [d] , New American Bible [d] , Revised Standard Version Catholic Edition [d] , Sacred Scriptures Bethel Edition [d] , Christian Standard Bible [d] , Bible nso? : nke n?nagide Testament Ochie na Testament O?hu [d] [1] , Zurich Bible [d] , Olivetan Bible [d] , Castellio Bible [d] , Biblia interprete Sebastiano Castalione [d] , Biblia Platense [d] , Pamplona Bible [d] , Bible de Lefevre d'Etaples [d] , Bucharest Bible [d] , Bible translations into Sorbian [d] , Oddur Gottskalksson's New Testament [d] , Bible Reina-Valera 1909 [d] , Episcopal Conference of Italy Bible [d] , Literal Standard Version [d] , Дзесятагла? , Korrekturbibel [d] , Elizen Arteko Biblia [d] , Biblia Germanica [d] , Syriac versions of the Bible [d] , Bible Ostervald [d] , Bible (Sacy, 1855) [d] , Bible (Sacy, 1789) [d] , Slovo na cestu [d] , Zurich Bible (1531) [d] , Japan Bible Society Interconfessional Version [d] , Q10780058 ? , Fust-Schoffer Bible [d] , Mentelin Bible [d] , Bible translations into Fuzhou dialect of Eastern Min [d] , Berean Standard Bible [d] , Пераклад Б?бл?? пад рэдакцыяй Кулаковых ? Септуаг?нта
Мова твора або назвы	старажытная?рэйская мова , арамейск?я мовы ? кайнэ
Месца дзеяння г?сторы?	Сярэдн? Усход
Сп?с персанажа?	list of biblical characters [d]
Dewey Decimal Classification (works and editions)	220
Вывучаецца ?	б?бле?стыка [d]
References work, tradition or theory	purity of the heart [d] [2]
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Б?бл?я (ад грэч. βιβλ?α / biblia  ? кн?г?, звод кн?г ^{[3] [4]} ) ? збор старажытных рэл?г?йных тэкста?, канан?заваных у ?уда?зме ? хрысц?янстве ^{[3] [4]} , г?старычных падання? ? л?таратурных ? фальклорных твора? ^[5] . Першая кн?га Б?бл?? ? ≪Быццё≫ , была нап?сана каля XVI ст. да н.э. (ёсць меркаванн?, што кн?га Iова яшчэ больш старада?няя за Быццё), а апошняя кн?га ≪Апакал?пс?с≫  ? у канцы I ст. н.э. Сама назва ≪Б?бл?я≫ паходз?ць з грэчаскай мовы  ? τ? βιβλ?α ? перакладаецца як ≪кн?г?≫. Так?м чынам, Б?бл?я не з’я?ляецца адз?най кн?гай, а зборн?кам асобных кн?г, нап?саных у розныя часы розным? асобам?.

Уключае апавяданн? пра паходжанне свету ? чалавека, рэл?г?йныя павучанн?, догматы, прароцтвы, мал?твы ? ?нш., на працягу тысячагоддзя? б?блейск?я творы распа?сюджвал?ся ? рукап?сах ^[4] . У Б?бл?? адлюстравал?ся вераванн?, культы, традыцы?, сацыяльныя ?мовы жыццядзейнасц? людзей розных г?старычных эпох, ?х маральна-этычныя прынцыпы, уя?ленн? аб светабудове ? да т.п. Яе ?дэ?, вобразы, нормы складаюць духо?ную аснову хрысц?янскай, ?удзейскай ? мусульманскай культуры, з’я?ляюцца адной з важных крын?ц разв?цця мастацкай культуры, фарм?равання ?дэала? ? ?зора?, як?я вызначаюць ментал?тэт грамадства ^[3] . Б?блейск?я сюжэты, матывы, вобразы ? с?мвалы выкарысто?вае л?таратура, выя?ленчае, тэатральнае, музычнае ? ?ншыя в?ды мастацтва ^[4] .

Б?бл?я л?чыцца Свяшчэнным П?саннем для хрысц?янскай ? ?уда?сцкай рэл?г?й. Складаецца з дзвюх частак ? Старога ? Новага Запавета? ^{[3] [4] [5]} . ?удзейская рэл?г?я прызнае тольк? Стары Запавет, хрысц?янская ? абедзве частк? ^[4] .

Стары Запавет [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Канан?чны тэкст Старога Запавету ?ключае 39 кн?г, неканан?чны грэчаск? пераклад Септуаг?нта  ? на 11 кн?г больш. Тэкст Старога Запавета нап?саны на арамейскай мове, якая ? той час ужывалася я?рэям? ? па?сядзённым жыцц?. Паводле ?уда?сцкай традыцы? стары запавет ( Танах ) дзел?цца на 3 частк?: ≪Закон≫ ( Тора ), ≪Прарок?≫ ( Нев??м ) ? ≪П?санне≫ ( Ктув?м ).

Новы Запавет [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Новы Запавет уключае 27 кн?г, нап?саных на старажытнагрэчаскай мове, у як?х ап?сваецца жыццё ? дзейнасць ?суса Хрыста  ? 4 Евангелля , пашырэнне яго вучэння. Таксама значную частку Новага запавету складаюць л?сты або пасланн? да тагачасных верн?ка? Рымскай ?мперы? ? Грэцы? , Малой Аз?? , Палесц?ны ды Рыму . Заканчваецца Новы Запавет кн?гай Апакал?пс?с.

Неканан?чныя кн?г? Старога Запавету [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пераклады Б?бл?? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Б?бл?я з’я?ляецца найбольш перакладанай кн?гай у свеце. На 31 студзеня 2007 г. Б?бл?я выдадзена на 438 мовах, акрамя таго Новы Запавет перакладзены яшчэ на 1 168 мо?, а на 848 мо? Б?бл?я перакладзена часткова. Згодна з дадзеным? кн?г? рэкорда? Г?неса агульны тыраж надрукаваных Б?бл?й з 1815 па 1975  г. скла? 2,5 м?льярда? асобн?ка?.

Г?сторыя перакладу на беларускую мову [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На тэрыторы? Беларус? сп?сы асобных б?блейск?х кн?г або ?х фрагмента? з’яв?л?ся, верагодней за ?сё пасля хрышчэння Рус? (986?988). На працягу мног?х стагоддзя? Б?бл?я на тэрыторы? сучаснай Беларус? чыталася на царко?наславянскай мове. Вядомы дзясятк? рукап?са? XI?XV стст. на царко?наславянскай мове. Магчыма, перап?сваннем свяшчэнных кн?г займалася Ефрас?ння Полацкая (XII ст.). Пра сталую б?блейскую традыцыю на тэрыторы? Беларус? сведчаць рукап?сныя помн?к?: Аршанскае , Полацкае , Друцкае Евангелл?, Смаленск? псалтыр ? ?нш.

Першым ун?кальным навукова-папулярным друкаваным выданнем Б?бл?? на роднай мове, бл?зкай да тагачаснай старабеларускай л?таратурнай мовы, была Б?бл?я Ф. Скарыны . 6 жн??ня 1517  г. ён выпускае Псалтыр, потым амаль кожны месяц ? новую кн?гу Б?бл??. За два гады ён выда? 23 ?люстраваныя кн?г?. У першую беларускую Б?бл?ю выдавец уключы? амаль па?сотн? ?люстрацый: шматл?к?я заста?к?, ?ншыя дэкараты?ныя элементы, як?я гармануюць з вёрсткай старонак, шрыфтам ? тытульным? л?стам?. У яго пражск?х выданнях мноства арнаментальных упрыгожання? ? граф?чных ?н?цыяла?. У сакав?ку 1525  г. у В?льн? Скарына выпусц?? ≪Апостал≫ (≪Дзе? ? пасланн? апостала?≫).

Наступным значным перакладам з’яв?лася праца Вас?ля Цяп?нскага . Ён бы? вядомым прых?льн?кам Рэфармацы? ? Беларус?, заснава? у сва?м маёнтку Цяп?на друкарню. Ён выда? Евангелля ад Матфея, Марка ? пачатак Лук? на дзвюх мовах: царко?наславянскай ? беларускай.

Пазней у 1563  г. выдадзена Берасцейская Б?бл?я (Радз?в?ла?ская Б?бл?я). Выданнем б?блейск?х кн?г займа?ся С. Будны , ?. Фёдара? ? П. Мсц?славец , С. Собаль , М. Вашчанка ? ?нш. ^[4]

На працягу XVII?XIX стагоддзя? не было зроблена н?воднага перакладу на беларускую мову.

У пачатку 1920-х гг. баптысцк? прэсв?тар з Брэста Лукаш Дзекуць-Малей перакла? Евангелле на беларускую мову. Пазней свае паслуг? перакладу прапанава? Антон Луцкев?ч . Ён ? далучы?ся да працы Дзекуць-Малея. У 1931  г. выйша? ?х сумесны пераклад Новага Запавету ? псалмо? . Наступны пераклад па храналог?? належыць да В?нцэнта Гадле?скага , як? скончы? пераклад Новага Запавету да 1930  г., аднак супрацьстаянне катал?цк?х улада? дазвол?ла выпусц?ць Новы Запавет тольк? ? 1939  г. В?нцэнт пача? перакладаць ? Стары Запавет, аднак заг?ну? падчас вайны ад рук гестапа . Яго працу працягну? Пётр Татарынов?ч . Аднак пераклад Гадле?скага ? Татарынов?ча моцна насычаны палан?змам? . Наступны пераклад звязаны з ?мем Янк? Станкев?ча . Ён першы, хто перавё? ?сю Б?бл?ю на беларускую мову. Варта згадаць пераклады М?калая Мацукев?ча, Яна Пятро?скага , М?хася М?цкев?ча (брата Якуба Коласа ), Анатоля Клышк? , Уладз?слава Чарня?скага . У 2002 годзе Вас?ль Сёмуха выда? у М?нску пераклад усёй Б?бл?? ^[6] на беларускую мову тарашкев?цай .

З 1989  г. ажыцця?ляе дзейнасць па перакладзе Святога П?сання Беларуская Б?блейская кам?с?я, арган?заваная пры Беларуск?м Экзархаце м?трапал?там Ф?ларэтам . У 2017 годзе выйша? з друку по?ны перакладзены Новы Запавет.

Пераклад кн?г Новага Запавету таксама бы? здзейснены Секцыяй па перакладзе л?тург?чных тэкста? ? аф?цыйных дакумента? Касцёла пры Канферэнцы? Катал?цк?х Б?скупа? у Беларус?. Пры падрыхто?цы перакладу выкарысто?ва?ся тэкст ≪Лекцыянарыя≫, як? бы? папярэдне (2002?2005) перакладзены Секцыяй з арыг?нальных мова?. Пераклад таксама пабачы? свет у 2017 годзе.

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Кн?г? Макавея?
• Ватыканск? кодэкс
• Александрыйск? кодэкс
• С?найск? кодэкс

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• С?н?ла Г. В. Б?бл?я як феномен культуры ? л?таратуры. ? Мн: Беларуская навука, 2003.
• Культуралог?я: Энцыклапедычны даведн?к. ? Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2003. ISBN 985-11-0277-6 .
• Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанн?, паслясло??, акаф?сты, пасхал?я / Уступ. арт., падрыхт. тэкста?, камент., сло?н?к А. Ф. Коршунава , паказальн?к? А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага . ? Мн.: Навука ? тэхн?ка, 1990. ? С. 157. ? 207 с.: ?л. ISBN 5-343-00151-3 .
• Чалавек ? грамадства: Энцыклапедычны даведн?к. ? Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1998. ISBN 985-11-0108-7 .

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

	Б?бл?я ? В?к?крын?цах
	Б?бл?я на В?к?схов?шчы

• Б?бл?я. Кн?г? Сьвятога П?саньня Старога ? Новага Запавету канан?чныя ? беларуск?м перакладзе  ? Перакладчык В. Сёмуха
• Сьвятая Б?бля. Кн?г? Сьвятога П?сьма Старога ? Новага Закону з мовы гэбрэйскае а грэцкае на вял?кал?то?скую (беларускую) нанава перакладзеныя / Пераклад Я. Станкев?ча ? М. Г?тл?на.