Свярдло?ская вобласць
(
руск.
:
Свердло?вская о?бласть
) ? суб’ект
Рас?йскай Федэрацы?
, з’я?ляецца друг?м па колькасц? гарадо? у Рас?? (пасля
Маско?скай вобласц?
). Уваходз?ць у склад
Уральскай федэральнай акруг?
. Адм?н?страцыйны цэнтр ? горад
Екацярынбург
.
На захадзе вобласць мяжуе з
Пермск?м краем
, на по?начы з
Рэспубл?кай Ком?
, на па?ночным усходзе з
Ханты-Манс?йскай а?таномнай акругай
, на ?сходзе з
Цюменскай вобласцю
, на па?днёвым усходзе з
Курганскай
, на по?дн? з
Чаляб?нскай вобласцю
, а на па?днёвым захадзе з
Башкартастанам
.
У
Рас?йскай ?мперы?
тэрыторыя сучаснай вобласц? ?ваходз?ла ? склад
С?б?рскай губерн?
,
Пермскага намесн?цтва
, а затым
Пермскай губерн?
. Г?старычна вобласц? папярэдн?чала
Екацярынбургская губерня
, якая ?снавала ? 1919?1923 гадах. Свярдло?ская вобласць была ?творана ? складзе
РСФСР
17 студзеня 1934 года пры падзеле
Уральскай вобласц?
, у цяперашн?х межах вобласць ?снуе з 1938 года пасля вылучэння з яе складу
Пермскай вобласц?
.
Насельн?цтва 4399,7 тыс. чалавек (2007), з як?х у гарадах пражываюць 83 %. Нацыянальны склад:
руск?я
89,2 %,
татары
3,7 %,
укра?нцы
1,2 %.
Падзяляецца на 30 раёна?. Найбуйнейшыя гарады:
Екацярынбург
,
Н?жн? Таг?л
,
Каменск-Уральск?
,
Перша?ральск
.
Вобласць размешчана пераважна на ?сходн?х сх?лах Сярэдняга ? часткай
Па?ночнага Урала
? на прылеглых тэрыторыях
Заходне-С?б?рскай ра?н?ны
(За?ралле); на па?днёвым захадзе заходз?ць на заходн?я сх?лы Сярэдняга
Урала
. Каля 1/4 плошчы вобласц? занята горным? хрыбтам? Урала. На Па?ночным Урале найбольш высок?я вяршын? вобласц? ?
Канжако?ск? Камень
(1569 м), Дзенежк?н Камень (1492 м); Сярэдн? Урал моцна згладжаны, больш узвышаюцца заходн?я перадгор’? (сярэдняя вышыня 300?500 м); на ?сходзе размяшчаецца ?згорыстая мерыдыянальная паласа За?ральскага пенеплену (сярэдняя вышыня 200?300 м). На па?днёвым захадзе невял?кую плошчу займаюць увал?ста-?згорыстае ? слаба ?згорыстае Перадуралле (сярэдняя вышыня 250?300 м), частк?
Уф?мскага плато
? Сылв?нскага кражу. Да 1/3 тэрыторы? Свярдло?скай вобласуц? на па?ночным усходзе ? ?сходзе складаюць плоск?я ?частк? Заходне-С?б?рскай ра?н?ны (сярэдняя вышыня 100?200 м ? менш). Свярдло?ская вобласць ? адна з самых багатых
карысным? выкапням?
частак Урала (жалезныя ? медныя руды, вугаль, азбест, тальк, мармур, золата, плац?на, кашто?ныя ? вырабныя камян?). Кл?мат кантынентальны. З?ма халодная, працяглая. Сярэдняя тэмпература студзеня на ра?н?нах За?ралля ад ?20 ° С на по?начы да ?17 °C на па?днёвым усходзе ? ?15 °C на по?дн?. Лета умерана цёплае; на па?днёвым усходзе ? спякота. Сярэдняя тэмпература л?пеня 16 °C на по?начы ? 19 °C на па?днёвым усходзе. Працягласць
вегетацыйнага перыяду
да 130 сут.
Ападка?
на ра?н?нах За?ралля ад 500 на по?начы да 350?400 мм у год на па?днёвым усходзе, больш ападка? на па?днёвым захадзе ? ? гарах (да 500?600 мм ? больш). Гало?ныя рэк? ?
Та?да
з
Пелымам
,
Сосьвай
?
Лозьвай
,
Тура
з Н?цай ?
Пышмой
,
?сець
(на ?сходзе),
Чусавая
?
Уфа
(на па?днвым захадзе). Большая частка Свярдло?скай вобласц? ляжыць у лясной зоне; на па?днёвым усходзе ? месцам? на па?днёвым захадзе ?
лесастэп
. У гарах (асабл?ва на по?начы) ? вышынная пояснасць.
Падзол?стыя глебы
займаюць 36,7 % плошчы, падзол?ста- ?
тарфяна-балотныя
? забалочаныя глебы ? 18,2 %,
дзярнова-падзол?стыя
? 14,8 %, шэрыя лясныя ? дзярнова-лугавыя ? 12,9 %, чарназёмныя ? лугава-чарназём (на па?днёвым усходзе ? па?днёвым захадзе) ? 11,3 %. Пакрыта лесам 61 % тэрыторы?, у тым л?ку хваёвым ? 2/3. Запасы дра?н?ны ? лясах дзяржлесфонду 1,4 млрд м³ (з ?х хво? ? елк? ? 0,9 млрд м³). Значныя тарфяныя адклады з запасам? 3,6 млрд т паветрана-сухога торфу. Пераважае тыпова тайговая фа?на; з прамысловых ? вавёрк?, кун?ца, заяц-бяляк, л?с?ца, лось, рэакл?матызаваны собаль; з птушак водзяцца глушэц, рабчык, белая курапатка, цецярук, качк?.
Зноск?