Рымск? абрад
? найбуйнейшы па колькасц? верн?ка? з лац?нск?х абрада?, сукупнасць
л?тург?чных
звычая?, якая склалася ?
Рымска-Катал?цкай Царкве
? для якой характэрна ужыванне
лац?нскай мовы
? якасц? л?тург?чнай мовы. Рымск? абрад з'я?ляецца цэнтральным сярод
заходн?х л?тург?чных абрада?
.
Найбольшую распа?сюджанасць сярод заходн?х л?тург?чных абрада? мае менав?та рымск? абрад. ?ншыя абрады, у тым л?ку, вытворныя ад яго, распа?сюджаныя тольк? ? абмежаваных геаграф?чных рэг?ёнах.
Масарабск? абрад
? у некаторых гарадах
?спан??
, найперш у
Таледа
,
амбраз?янск?
? у
М?лане
? некаторых ?ншых гарадах. Некаторыя абрады належаць да пэ?ных манаск?х ордэна?:
бенедыктынца?
,
кармел?та?
,
прэманстранта?
,
сэрв?та?
?
цыстэрцыянца?
.
Трыдэнцк? сабор
прадп?са?, сярод ?ншага, большую ун?ф?кацыю л?тург?чнай практык?. Усе абрады, як?я не мел? на той час 200-гадовай г?сторы?, пав?нны был? быць адмененыя; папам
св. П?ем V
для ?сёй Царквы был? апубл?каваныя выпра?леныя выданн? л?тург?чных кн?г, найперш,
?мшала
?
брэв?ярыя
? той рэдакцы?, якая ?жывалася ? той час у сам?м
Рыме
.
Друг? Ватыканск? Сабор
, як? распача?ся ? 1962 годзе, пастанав??, сярод ?ншага, перагледзець ?мшал ? ?ншыя л?тург?чныя кн?г?. Пасля сабора была створана кам?с?я, якая стварыла новыя л?тург?чныя кн?г? (не за?сёды ? адпаведнасц? з указанням? сабора, а некал? ? насуперак ?м), як?я ? был? ?ведзеныя з практыку папам
Па?лам VI
з 1970 года.
Не ?се катол?к? прынял? гэтыя змены, з'яв?л?ся розныя рух? катол?ка?-традыцыянал?ста?, як?я не прымал? новы абрад альбо прынамс? сх?лял?ся да старога. Яны сцвярджаюць, што новы рымск? абрад не з'я?ляецца прадуктам эвалюцыйнага разв?цця былога абраду, але па сутнасц? новым абрадам, як? ?стотна адрозн?ваецца ад ус?х традыцыйных абрада? Захаду.
Так?м чынам, зараз можна казаць пра дзве формы рымскага абраду:
- дарэформенная, альбо
экстраардынарная форма
, якую часта таксама называюць трыдэнцк?м або традыцыйным абрадам;
- новая, ардынарная форма, якая таксама мае назву
Novus Ordo
.
Назвы ардынарная ? экстраардынарная звязаныя з
motu proprio
папы
Бенедыкта XVI
Summorum Pontificum
, выдадзеным 7 л?пеня 2007 года, паводле якога трыдэнцк? абрад у рэдакцы? 1962 года з'я?ляецца экстраардынарным спосабам цэлебрацы? л?тург?? ? лац?нск?м абрадзе, тады як ардынарным застаецца
Novus Ordo
. У ?мшах без народу рымска-катал?цк?я святары вольныя выб?раць пам?ж л?тург?чнай верс?яй 1962 году ? ардынарнай формай набажэнства. Паводле Summorum Pontificum, так? выбар можна раб?ць у любы дзень за выключэннем Святога Пасхальнага Трыдууму. Для цэлебрацы? такога набажэнства па ≪новаму≫ ц? ≪старому≫ ?мшалу святару не трэба браць дазволу ан? Апостальскага Пасаду, ан? свайго ардынарыя. Да ?дзелу ? такой святой ?мшы могуць быць дапушчаныя таксама ? верныя, як?я просяць аб гэтым па ?ласным жаданн? (пры захаванн? норма? права).
У большасц? катал?цк?х храма?, як?я выкарысто?ваюць рымск? абрад, набажэнствы вядуцца тольк? па новым ?мшале.
З пункту гледжання правасла?я, лац?нск? абрад у тым выглядзе, у як?м ён сфармава?ся да раздзялення правасла?най ? катал?цкай цэрква?, з'я?ляецца часткай правасла?най традыцы? ? л?тург?чнай спадчыны ? аднолькава прыдатны для зба?лення, як ?
в?зантыйск? абрад
. Напрыклад, святыя
К?рыл ? Мяфодз?й
пераклал? на царко?наславянскую мову не тольк? грэцкую, але ? лац?нскую службу ? служыл? па абодвух абрадах.
Неаднаразова был? спробы ?весц? лац?нск? абрад у л?тург?чную практыку мясцовых правасла?ных цэрква? для палягчэння м?с?йная дзейнасц? на Захадзе, а таксама для задавальнення патрэба? тых правасла?ных верн?ка?, як?м падабаецца заходн? абрад, але яны не хочуць пераходз?ць у катал?цтва.
Адрозненн? правасла?нага лац?нскага абраду ад катал?цкага
[
прав?ць
|
прав?ць зыходн?к
]
Ва ?с?х правасла?ных прыходах лац?нскага абраду Credo чытаецца без
ф?л?оквэ
. А ? некаторых месцах прасфоры вырабляюцца з кваснога цеста
[1]
.
Першы правасла?ны прыход рымскага абраду бы? адкрыты ?
Парыжы
с?лам? Лу?-Шарля В?нарта ? святара Лук?яна Шамбо. Першая правасла?ная ?мша ? рымск?м абрадзе адбылася ? 1937 годзе на свята Ахвяравання ? Вазнясенск?м храме Парыжа. Супольнасць гэтага храма знаходз?лася ? еднасц? з
Маско?ск?м патрыярхатам
[1]
Был? праекты стварэння правасла?ных прыхода? рымскага абраду ? ?
Рускай правасла?най царкве за мяжой
, у як?х асабл?вую ролю адыгрывала падтрымка арх?яп?скапа ?аана Шанхайскага (Макс?мов?ча).
У
ЗША
знаходз?цца каля дванаццац? правасла?ных прыхода? лац?нскага абраду, як?я належаць да юрысдыкцы? Па?ночна-Амерыканскай япарх??
Антыях?йскай правасла?най царквы
[1]
.
У Рас?? прадпрымал?ся спробы выкарысто?ваць лац?нск? абрад пад амафорам розных марг?нальных правасла?ных юрысдыкцый.
|
|---|
| Асно?ны абрад
| | |
|---|
| ?снуючыя абрады
| |
|---|
| Не?снуючыя абрады
| |
|---|
| Манаск?я абрады
| |
|---|