Пётр М?ро?нав?ч Машэ?ра?
, сапра?днае прозв?шча
Машэра
[4]
(
13
(26) лютага
1918
,
в. Шырк?
,
Сенненск? раён
?
4 кастрычн?ка
1980
) ? беларуск? партыйны ? савецк? дзеяч, адз?н з арган?затара? ? к?ра?н?ко?
савецкага падполля ? партызанскага руху
часо?
Вял?кай Айчыннай вайны
?
Беларус?
. 1-ы сакратар ЦК Камун?стычнай парты? Беларус? (1965?1980).
Нарадз??ся 13 (26) лютага 1918 года ? вёсцы
Шырк?
? сялянскай сям’?.
Скончы?
В?цебск? педагаг?чны ?нстытут
?мя С. М. К?рава (1939). З 15 жн??ня 1939 да 22 чэрвеня 1941 года працава? наста?н?кам ф?з?к? ? матэматык? сярэдняй школы ?
Расонах
В?цебскай вобласц?
.
У пачатку Вял?кай Айчыннай вайны Машэра? ствары? ? ?значал?? падпольную
камсамольскую
арган?зацыю ?
Расонск?м раёне
. З красав?ка 1942 года ? камандз?р
партызанскага атрада
?мя Н. А. Шчорса, з сакав?ка 1943 ? кам?сар
партызанскай брыгады ?мя К. К. Ракасо?скага
, адначасова, з л?стапада 1943 ? першы сакратар В?лейскага падпольнага абкама
ЛКСМБ
. Непасрэдны ?дзельн?ча? у распрацо?цы ? к?раванн? баявым? аперацыям? партызан на камун?кацыях, супраць органа? к?равання ? забеспячэння нямецк?х войск у
В?цебскай вобласц?
БССР,
Кал?н?нскай вобласц?
РСФСР ? ?
Латв?йскай ССР
. Двойчы паранены.
У 1944?1946 гадах ? 1-ы сакратар Маладзечанскага абкама ЛКСМБ, з 1946 ? сакратар ЦК ЛКСМБ, у 1947?1954 ? 1-ы сакратар ЦК ЛКСМБ, у 1954?1955 ? 2-? сакратар
М?нскага абкама
КПБ
, у 1955?1959 ? 1-ы сакратар
Брэсцкага абкама КПБ
, з 1959 ? сакратар, 2-? сакратар
ЦК КПБ
. З 1961 года кандыдат у члены
ЦК КПСС
, з 1964 ? член ЦК КПСС.
Пасля адста?к?
М?к?ты Хрушчова
? 1964 годзе як к?ра?н?ка СССР, таксама адбыл?ся кадравыя змены ? саюзных рэспубл?ках. У сакав?ку 1965 года 1-га сакратара ЦК КПБ
К?рылу Мазурава
замян?? Пётр Машэра? ? бы? на гэтай пасадзе да 1980 года.
Кандыдат у члены
Пал?тбюро ЦК КПСС
з 1966. Дэпутат
ВС СССР
3-5-га ? 7-8-га скл?кання?, з 1966 года ? член Прэз?дыума Вярхо?нага Савета СССР. Дэпутат
ВС БССР
2-3-га ? 5-9-га скл?кання?. Н?хто н? да, н? пасля Машэрава так працягла не ?значальва? камун?стычную партыйную арган?зацыю ? Беларус? ? 15,5 года. У перыяд яго дзейнасц? Беларусь дасягнула значных поспеха? у стварэнн? ?ндустрыяльнага патэнцыялу, стала адной з высокаразв?тых рэспубл?к былога СССР
[5]
.
Ва ?мовах савецкай с?стэмы праяв??ся як аператы?ны адм?н?стратар. Пад яго к?ра?н?цтвам Беларусь заняла перадавое месца ? СССР як па разв?цц? гаспадарк?, так ? па ?зро?н? жыцця насельн?цтва. Машэра? намага?ся нават рэфармаваць савецкую с?стэму на тэрыторы? БССР, у ?дэалаг?чных ? прававых межах савецкага ладу. Клапац??ся, каб дэпутатам? мясцовых Савета? был? адукаваныя ? аператы?ныя людз?. У мясцовых Саветах ствара? кам?с??, як?я мус?л? распрацо?ваць планы разв?цця сваёй адм?н?страцыйнай адз?нк?. Нова?вядзеннем была магчымасць уключэння ? склад кам?с?й як спецыял?ста? асоб, як?я не был? дэпутатам?. Тэарэтычна ?зн?кл? ?мовы для прэзентацы? погляда? асоб, як?я фармальна не залежал? ад партыйнага апарату. Аднак улада цалкам заставалася ? руках сакратаро? парты?, як?я мел? права даваць дэпутатам загады ? патрабаваць справаздач дзейнасц?.
У 1964 годзе Вярхо?ны Савет СССР ухвал?? закон ≪Аб пенс?ях ? дапамозе членам калгаса?≫. Тады ?першыню калгасн?к? атрымал? пенс?ённае забеспячэнне. У БССР у 1966 годзе пенс?я складала тольк? 12 рублё? на месяц. Сярэдн? заробак калгасн?ка тым часам складала 38 рублё?, а н?жэйшы па-за сельскагаспадарчым сектарам ? 60 рублё? ? цалкам вызвалены ад падатка?. Пры Пятры Машэраве заробк? калгасн?ка? значна паправ?л?ся, у 1968 годзе м?н?мальны заробак калгасн?ка? зра?ня?ся з гарадск?м, а ? канцы 1970-х гадо? сярэдн? заробак у сельскай гаспадарцы БССР скла? 157 рублё? ? бы? адным з самых высок?х у СССР.
Дынам?чны рост нацыянальнага даходу БССР, як? трывала працягва?ся з 1950-х гадо?, у канцы 1970-х гадо? значна запавол??ся. У ходзе выканання 9-й пяц?годк? (1971?1975) сярэдн?я гадавыя тэмпы росту дасягнул? 8,3 %, а ? 10-й пяц?годцы (1976?1980) ? 5,1 %. Хаця нам?нальныя заробк? за гэты перыяд значна павял?чыл?ся, рэальна яны ?пал?. Сярэдн?я тэмпы росту дахода? ва ?сёй дэкадзе 1970-х гадо? был? ?двая меншыя за 1960-я. Апроч таго адмо?ныя з’явы ? гаспадарцы ?казвал? на працяг падзення. Пры тым у грамадскай свядомасц? эпоха Машэрава ?спрымалася як перыяд спакою ? адноснага дабрабыту
[6]
.
П?сьменн?к
?ван Шамяк?н
падкрэсл?ва?, у БССР пад к?ра?н?цтвам Машэрава
рус?ф?кацыя
не спынялася ? заахвочвалася. Былы наста?н?к Пётр Машэра? добра веда? родную яму беларускую мову (выдатна чыта? на памяць паэму ≪
Сказ пра Лысую гару
≫), але н?воднага разу ? н? на адным пленуме, нарадзе, з’ездзе, сес??, урачыстым пасяджэнн? ? не выступ?? па-беларуску. Пётр Машэра? быццам дэманстрава? сваю рускасць ? дава? гэтым прыклад усёй савецкай ? партыйнай наменклатуры БССР.
[7]
Заг?ну? 4 кастрычн?ка 1980 года ? а?тамаб?льнай катастрофе на трасе
Брэст
?
Масква
, каля павароту на Смаляв?цкую птушкафабрыку. А?тамаб?ль ≪
Чайка
≫, у як?м еха? Пётр Машэра?, урэза?ся ? грузав?к з
бульбай
[8]
. Распа?сюджаны чутк?, што г?бель была на?мысным забойствам
[7]
.
Пахаваны 8 кастрычн?ка 1980 года ?
М?нску
на
Усходн?х мог?лках
(участак № 18). Паводле ?вана Шамяк?на, пахаванне выл?лася ? ман?фестацыю народнай любов? да Пятра Машэрава
[7]
.
- Герой Савецкага Саюза
(15 жн??ня 1944) ≪за гера?зм ? адвагу, прая?леныя ? барацьбе супраць нямецка-фашысцк?х захопн?ка?≫ з уручэннем ордэна Лен?на ? медал? ≪Залатая Зорка≫ (№ 4376).
- Герой Сацыял?стычнай Працы
(10 лютага 1978) ≪за вял?к?я заслуг? перад Камун?стычнай партыяй ? Савецкай дзяржавай ? ? сувяз? з 60-годдзем са дня нараджэння≫ з уручэннем ордэна Лен?на ? залатога медаля ≪Серп ? Молат≫.
- 7
ордэна? Лен?на
- медал?
|
Рэдка хто з к?руючых царко? выкл?ка? большую нянав?сць ? аг?ду ? нармальных беларуса?, чым Машэра?. Цяпер ? х?ба што тольк? Лукашэнка. Невыпадкова, што непрыяцел? Беларус? старал?ся зраб?ць культ з гэтага прых?льн?ка Масквы ? невылечнага рус?ф?катара
[9]
.
|
|
Зноск?
- Партийное подполье в Белоруссии, 1941?1944. ? Мн., 1984.
- Антонович, С. В.
Петр Машеров: жизнь, судьба, память… : документальная повесть / С. В. Антонович. ? Мн., 1998?351 с.
- Буракова Т.
Гонар ? слава нашай зямл? / Т. Буракова // Голас Сенненшчыны. ? 2008. ? 22 студз. ? С. 2.
- Величко В.
Товарищ первый секретарь / В. Величко // Рэспубл?ка. ? 2008. ? 12 лют. ? С. 4.
- Гарэл?кава М.
До?г?я вёрсты вайны Пятра Машэрава / М. Гарэл?кава // Звязда. ? 2008. ? 13 лют. ? С. 2.
- Г?леп У.
Ён бы? сва?м… / У. Г?леп // Краязна?чая газета. ? 2008. ? № 7 (люты). ? С. 1, 6.
- Голомако А.
Машеров: светлая правда и чёрные мифы / А. Голомако // Белорусская нива. ? 2008. ? 12 февр. ? С. 3.
- Егорычев В.
Вся жизнь ? служение народу : (к 90-летию со дня рождения П. М. Машерова) / В. Егорычев // Нёман. ? 2008. ? № 2. ? С. 183?187.
- ?офэ Э.
Хто к?рава? Беларуссю // ≪Обозреватель≫ № ?, 2007.
- Машэра? Пётр М?роонав?ч // Памяць: г?сторыка-дакументальная хрон?ка Сенненскага раёна / уклад. С. В. Шайко; мастак Э. Э. Жакев?ч. ? Мн., 2003. ? С. 543?545.
- Нав?цк? У. ?.
Жыццё, аддадзенае Беларус? / У. ?. Нав?цк? // Беларуск? г?старычны часоп?с. ? 2008. ? № 2. ? С. 40-48.
- Не говори с тоской, их нет… / сост. М. П. Кузьмич [и др.]. ? Витебск, 2003. ? 232 с.
- Пронько О. М.
Семья Машеровых : биографическая повесть / О. М. Пронько. ? Гродно, 2000. ? 292 с.
- Русецкий А. В.
Верность педагогическому призванию : к 90 летию со дня рождения П. М. Машерова / А. В. Русецкий, А. П. Орлова // Весн?к В?цебскага дзяржа?нага ун?верс?тэта. ? 2008. ? № 2. ? С. 3-9.
- Скурко А. Легенда пра святога Пятра М?ронав?ча // Наша г?сторыя, № 5, 2018. ? С. 4-12. ? ISBN 2617?2305
- Якутов В. Д.
Петр Машеров : художественно-документальная повесть / В. Д. Якутов. ? Мн., 1992. ? 270 с.
| |
---|
Сло?н?к? ? энцыклапеды?
| |
---|
Генеалог?я ? некрапал?стыка
| |
---|
|