| Першы крыжовы паход
|
|---|
| Асно?ны канфл?кт:
Крыжовыя паходы
|
Захоп ?ерусал?ма крыжаносцам? ? 1099
|
| Дата
|
1096
?
1099
|
| Месца
|
Бл?зк? Усход
(
Анатол?я
,
Левант
,
?зра?ль
)
|
| Прычына
|
?дэалаг?чнае рашэнне катал?цкай царквы (Клермонск? сабор, 1095) аб неабходнасц? адваё?вання хрысц?янск?х святынь
|
| Вын?к
|
Перамога крыжако?, захоп ?м? шэрагу тэрыторый
|
| Прац??н?к?
|
|
|
| С?лы бако?
|
Крыжаносцы: 30,000 пехоты
[1]
В?зантыя: 2000 чалавек
[2]
, Сяляне-крыжаносцы: больш за 100 тысяч чалавек
|
невядома
| |
| Страты
|
|
|
|
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы
|
Першы крыжовы паход
- аб'я?лены Папай Рымск?м
Урбанам II
(
1095
) з мэтаю адваявання свяшчэннага горада
?ерусал?ма
? Свяшчэнай Зямл? ?
мусульман
. Пачына?ся як закл?к аб дапамозе, ? хутка ператвары?ся ? план заваё?вання тэрыторый Бл?зкага ?сходу.
Рыцары
?
сяляне
ад розных кра?н
Заходняй Е?ропы
адправ?л?ся ? паход да ?ерусал?ма. У
1099
горад бы? узяты, на яго падставе
крыжаносцы
?тварыл? дзяржаву
?ерусал?мскае карале?ства
. Паход паказа? моц аб'яднанай Е?ропы ? ста? адз?ным паходам, у адрозненн? ад астатн?х, як? выкана? усе паста?леныя мэты.
Корн? першага крыжовага пахода ляжал? яшчэ ? ранн?м
сярэднявеччы
. Распад
Карал?нгскай ?мперы?
, адносная спакойнасць на е?рапейск?х межах, хрысц?ян?зацыя е?рапейск?х народа?, стварыл? прычыны да ?зн?кнення класа духо?ных вайско?ца?, аснованага на гвалце ? забойстве. Вял?кая колькасць войн з
арабам?
, паспрыяла разв?ццю ?дэ? аб Свяшчэннай вайне, супраць мусульман.
Рэканк?ста
на
П?рэнейск?м па?востраве
- адз?н з прыклада?, барацьбы ?спанск?х рыцара?, ? наёмн?ка? з ма?рам?.
Нарманы
ваявал? за кантроль над ?збярэжжам
?тал??
?
?спан??
. Мусульмане к?равал? цэнтрам хрысц?янскага свету - ?ерусал?мам, ? суседн?м? тэрыторыям?, землям? як?я был? г?ганцкай рэл?кв?яй для тагачаснай Е?ропы. Адной з прычын першага пахода сучасн?к? трактуюць, як жорсткасць ? прын?жэнне хрысц?янск?х паломн?ка? на Святой Зямл?. А за асно?ны повад была ?зята адозва аб дапамозе Аляксея Камн?на ?мператара
В?занты?
да папы Урбана ??. Аляксей прас?? дапамагчы ? барацьбе з сельджукам?-туркам?, як?я на той час авалодал?
Малой Аз?яй
. У вын?ку моцны ?нтарэс да рэл?г?ёзных пытання?, да лёсу хрысц?янскага грамадства ? вял?кая набожнасць, зраб?л? папулярнай ?дэю першага крыжовага пахода, сярод розных слаё? насельн?цтва.
?спанцы
працягвал?
Рэканк?сту
.
Леона?скае карале?ства
нанесла паражэнне
ма?рам
у
б?тве пад Таледа
. Распалася ма?рытанская дзяржава -
Корда?ск? хал?фат
, на асобныя эм?раты, гэтая падзея адыграла значную ролю ? далейшым пераможным ходзе Рэканк?сты. Друг?м важным фактарам была высокая абарончая здольнасць, якой дасягнул? ?спанцы пад час адваё?вання зямель, як ? перакананне ? тым, што яны могуць гвалто?на аднос?цца да не хрысц?янскага насельн?цтва -
мусульмана?
?
я?рэя?
. Друг? паспяховы прыклад хрысц?янскай барацьбы з мусульманам? ? нарманскае супрацьстаянне, яны адстойвал? ?тальянск?я тэрыторы? ? асабл?васц?
С?цыл?ю
. У гэтай вайне таксама ?дзельн?чал? марск?я гандлёвыя дзяржавы
П?за
,
Генуя
?
Каталон?я
.
Хрысц?янск?я валоданн? ?
С?ры?
,
Л?ване
,
?зра?л?
?
Ег?пце
был? захопленыя мусульманск?м? арм?ям?. Страх за магчымасць працягвання далейшых паспяховых дзеяння? мусульман, вынудз?ла ?мператара Аляксея ? Камн?на даслаць адозву аб дапамозе папе рымскаму Грыгорыю ??. У якой Аляксей ?? сцвярджа? аб неабходнасц? пачатку Свяшчэннай вайны, дзеля абароны хрысц?ян. Але закл?к? папы, не пераканал? е?рапейскае рыцарства ? ён так ? не дапамог Аляксею да самай смерц?. Наступным папай бы? выбраны Урбан ??, як? дума?, што дапамога В?занты? паспрыяе аб'яднанню хрысц?янскага свету, распа?сюдз?ць уплы? катал?цкай царквы ? падпарадкаваць правасла?ны патрыярхат. Так?м чынам ён пача? перакано?ваць германск?х ? нарманск?х рыцара? уступ?ць у паход супраць сельджука? ? араба?.
Пётр паказвае шлях да ?ерусал?ма. Французская фрэска (1270).
Урбан меркава? пачаць паход 15 жн??ня 1096, але да гэтага да ?ерусал?ма адправ?лася арм?я селян?на? ? бедных рыцара?, пад камандваннем харызматычнага аратара, манаха Пятра Ам'енскага. Рэакцыя перазышла ?се ачаканн?, кал? Урбан падрыхтава? тольк? некальк? палко? рыцара?, народная арм?я невопытных байцо? нал?чвала каля 40 тыс. чалавек, уключна жонак ? дзяцей
[3]
.
Паход аказа?ся для ?х вельм? цяжк?м. Пасля пераходу Дуная, удзельн?к? паходу з-за недахопу ежы пачал? граб?ць венгерск?я земл?, был? атакованы венгам? ? балгарам?, таксама аб'яднанай в?зантыйскай арм?яй каля Н?ша. Каля чацвёртай частк? паломн?ка? было заб?та. У Канстанц?нопале да ?х прымкнул? друг?я арм?? з Францы? ? ?тал??. Аляксей не веда?шы як прав?цца з такой асабл?вай арм?яй, якая да таго ж пачынала бунтавацца, хутка пераправ?? яе праз Басфор (каля 30 000
[3]
).
У Малой Аз?? пам?ж крыжаносцам? ?зн?кл? спрэчк? ? арм?я падзял?лася на два асобных лагера. Крыжаносцы грабяць наваколле Н?ке?, ? як вын?к атакованы туркам? пад камандаваннем К?л?джа Арслана ?. Пётр, як? ? той час знаходз??ся ? Канстанц?нопале, далучы?ся да асно?ных с?л крыжаносца?
[4]
. Другая арм?я ад Багем?? ? Саксон?? распалася не перайшо?шы межы Венгры?.
Першы крыжовы паход пакла? пачатак масаваму гвалту жыдо?скага насельн?цтва Е?ропе. У пачатку 1096 германская арм?я, каля 10 000 тыс. чал., нак?равалася ? проц?леглым напрамку ?ерусал?ма, яна рушыла на по?нач, па дал?не Рэна, здзейсняючы с?стэматычныя забойствы жыдо? у розных гарадах.
Закл?к да паходу на ?ерусал?м выкл?ка? яшчэ больш антыс?м?тныя настро?
[5]
. У Францы? ? Герман?? жыдо? пара?но?вал? з мусульманам?, л?чыл?, што яны в?наваты ? смерц? ?суса Хрыста, так?м чынам шмат хто вырашы? пакараць няслушных на сваёй зямл?, перш чым адпра?ляцца ? далёк? ?ерусал?м.
Крыжак? нярэдка давал? выбар: прыняць хрысц?янства альбо быць заб?тым. Вял?кая частка не адракалася ад сваёй веры, акрамя таго ? мног?х жыдо?ск?х абшчынах, даведва?шыся аб падыходзе крыжако? здарал?ся жудасныя масавыя самагубствы. Тысячы жыдо? был? заб?ты, нягледзечы на пратэст духавенства ? грамадства. Апра?данне крыжак? знаходз?л? ? словах папы Урбана, што кожны, хто заб'е нехрысц?ян?на любога племя, будзе ?знагароджаны ласкай Божай. Кожная крыжовая кампан?я суправаджалася пагромам жыдо?скага насельн?цтва.
Узяцце Антыёх??.
Сярэднявечная гравюра
У канцы
1097
крыжацкая арм?я падыйшла да горада
Антыёх?я
, размешчанага на шляху ад Канстанц?нопаля да ?ерусал?ма. Крыжак? пачал? аблогу, якая цягнулася восем месяца?. Арм?я абаронца? горада была значна меншая за нападаючых, але на яе баку была дванацац?-к?ламетровая сцяна, якая абгароджвала горад.
У ма?
1098
да Антыёх?? пачала набл?жацца мусульманская арм?я
Кербог?
, якая ?шла на дапамогу гораду ? аблозе. У гэты ж час Баемунд, здоле? падкуп?ць аднаго са стражн?ка? сцяны ? 2 чэрвеня 1098 крыжак? ?зял? Антыёх?ю. Праз некальк? дзён да горада падыйшла арм?я Кербога, ? ?жо крыжаносцы апынул?ся ? аблозе. Крыжак? был? ? вельм? цяжк?м станов?шчы. У той час адз?н з манаха? распавё?, што ? горадзе ён знайшо? Святую Дз?ду ? што н?быта знаходка прадвяшчае перамогу хрысц?янскага войска. З ?ншага боку, Эм?ры мусульманскай арм?? Кербог? перастал? ладз?ць у сва?м асяродку, бо баял?ся ?звышэньня Кербог? ? вын?ку яго перамог.
28 чэрвеня
крыжак? выйшл? па-за сцены горада ? з пс?халаг?чным уздымам разграм?л? пры?зыходзячае масульманскае войска.
Пасля перамог? па?стала пытаньне, за к?м замацуецца горад. Баемунд, ?мкнучыся захаваць Антыёх?ю за сабой, заяв?? аб сва?х правах. Гэта не спадабалася Раймунду Тулузскаму ? той высла? у Канстанц?нопаль
Гуго Вермандуа
? Балду?на. Кал? тыя вярнул?ся са звесткай, што Аляксей адказваецца высылаць пасольства, Баемунд заяв?? што в?зантыйск? ?мператар страц?? веру ? паход, ? што клятва, якую дал? яму крыжаносцы, не сапра?дная. З-за гэтага сярод крыжако? пачал?ся спрэчк?. Супраць выказа?ся Раймунд. У жн??н? ? горадзе ?спыхнула эп?дэм?я, мног?я з во?на? пачал? хварэць ? пам?раць. Але, нягледзечы на ?се цяжкасц?, восенню 1098 акруг? Антыёх?? был? падпарадкаваныя крыжаносцам. Тым часам паход затрымл?ва?ся, ? некаторыя рыцары пачал? выказваць незадавальнне, пагражаючы працягнуць паход без камандуючых. У л?стападзе Раймунд прызна? за Баемундам горад, ? ? пачатку
1099
нак?рава?ся да ?ерусал?ма пак?даючы за сабою
Антыёхкскае княства
.
Поспех першага крыжовага пахода з'я?ляецца беспрэцыдэнтным. ?тальянск?я марск?я-гарады, найперш
Венецыя
?
Генуя
, працв?таюць ад узросшага гандлю ? перавозак. Папства разглядала паход, як сродак навязвання
катал?цызму
, ператвараючы вайну ? хрысц?янскую м?с?ю.
Першы крыжовы паход паспрыя? утварэнню дзяржа?-крыжако? у Палестыне ? С?ры?:
Эдэскае графства
,
Антыёхскае княства
,
?ерусал?мскае карале?ства
?
Графства Трыпал?
. У Заходняй Е?ропе ?дзельн?к? паходу л?чыл?ся за герое?.
З цягам часу ц?ск на
сельджука?
ад крыжаносца? ? В?занты? аслаб. Первапачатковая пал?тычная ня?стойл?васць вымушала ?сламск?я дзяржавы абараняцца ад агрэс??ных лац?нск?х дзяржа?. Аднос?ны пам?ж ?м? заставал?ся цяжк?м? яшчэ на працягу некальк?х дзесяц?годдзя?, але
С?рыя
?
Ег?пет
не зб?рал?ся м?рыцца з паразай ад крыжако?. Яны аб'яднал?ся ? пад к?ра?н?цтвам
Саладз?на
вярнул? сабе ?ерусал?м, што стала прычынай наступных крыжовых пахода?.
Зноск?
- ↑
D. Nicolle,
The First Crusade 1096-99: Conquest of the Holy Land
, 21
- ↑
а
б
D. Nicolle,
The First Crusade 1096-99: Conquest of the Holy Land
, 32
- ↑
а
б
Norwich, John Julius.
Byzantium: The Decline and Fall
. New York: Alfred Knopf, 1995, p. 33
ISBN 0-6794-1650-1
.
- ↑
Companion to the Crusades
p. 247
- ↑
Companion to the Crusades
p. 398