Папа Рымск?
лац. : Pontifex Romanus
Пасаду займае Францыск з 13 сакав?ка 2013
Узначальвае	Ватыкан
Форма звароту	Яго Святасць [d]
Аф?цыйная рэз?дэнцыя	Апостальск? палац ? Кв?рынальск? палац
vatican.va/holy_f… (англ.) vatican.va/holy_f… (?тал.) vatican.va/holy_f… (ням.) vatican.va/holy_f… (?сп.) vatican.va/holy_f… (парт.) vatican.va/holy_f… (фр.) vatican.va/latin/… (лац.)

Папства  ? багасло?ск? ? рэл?г?йна-пал?тычны ?нстытут катал?цызму , як? вызнае Папу Рымскага к?ра?н?ком усёй Катал?цкай Царквы . У Катал?цкай Царкве Папа таксама з’я?ляецца вярхо?ным к?ра?н?ком Святога Прастола , дапаможнай суверэннай тэрыторыяй якога з’я?ляецца Ватыкан , дзе знаходз?цца яго пастаянная рэз?дэнцыя.

Па?па Ры?мск?  ? к?ра?н?к Катал?цкай Царквы ? дзяржавы Ватыкан .

Тытул [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Тытул Папа (ад лац. : papa ад грэч. pappas  ? бацька) спачатку выкарысто?ва?ся некальк?м? хрысц?янск?м? Цэрквам? для азначэння сва?х вышэйшых духо?ных асоб. Цяпер выкарысто?ваецца амаль выключна для азначэння вышэйшай духо?най асобы Катал?цкай Царквы. Аф?цыйна найвышэйшая духо?ная асоба Катал?цкай Царквы завецца Папам пачынаючы з пантыф?кату С?рыцыя ( 384 ). З 1389 года кандыдат таксама пав?нен быць кардыналам.

Слова ≪Папа≫ азначае Б?скуп Рыма, як? з’я?ляецца найвышэйшым к?ра?н?ком Катал?цкага Касцёла. Кожны абраны Папа як б?скуп з’я?ляецца наступн?кам святога Пятра . Яму падпарадко?ваецца духавенства ?сяго катал?цкага свету. Папа выступае пасланн?кам самога Бога ? валодае найвышэйшай уладай ва ?с?м Касцёле. Яна нос?ць назву прымату ? першынства ва ?с?м. Валоданне Папам гэтай уладай асно?ваецца на б?бл?йных падставах.

Найстаражытным? з тытула? Папы з’я?ляюцца тытулы ≪Пантыф?к≫ ? ≪Б?скуп Рыма≫. На працягу стагоддзя? тытул станав??ся ?сё пышней. У 1969  годзе Папа Рымск? Павел VI вярну? тытулаванне ≪ раб рабо? Божых ≫ ? выдал?? тытулаванне ≪Царствуючы у славе≫.

9 сакав?ка 2006  года ? аф?цыйным Папск?м выданн? ≪Annuario pontificio≫ Бенедыктам XVI бы? выдалены тытул ≪ Патрыярх Захаду≫.

Упершыню тытул ≪Патрыярх Захаду≫ бы? ужыты ? 450  годзе ? л?сце главы Усходне-Рымскай ?мперы? свяц?целю Льву I , Папе Рымскаму . Па ?ншай верс??, зварот да Папы Рымскага як да ≪Патрыярха Захаду≫, якое традыцыйна ?шло ? перал?ку тытула? перад ≪Прымасам ?тал??≫, з’яв?лася пасля расколу ? 1054  годзе, як? падзял?? Адз?ную царкву на Правасла?ную ? Катал?цкую . Яго рэдка ?жывал? аж да 1870  года, кал? гэты тытул бы? уведзены ? папскую тэрм?налог?ю на I Ватыканск?м саборы .

У табл?цы н?жэй прадста?лены ?ншыя тытулы Папы Рымскага.

Па?намоцтвы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Царко?ная традыцыя разглядае Папу як пераемн?ка св. Пятра . Папа зб?рае Саборы ? зацвярджае ?х рашэнн?, надае годнасц? кардыналам ? еп?скапам , яму падпарадко?ваюцца генералы манаск?х ордэна? . Папа з’я?ляецца абсалютным манархам дзяржавы Ватыкан , дзе знаходз?цца яго рэз?дэнцыя.

Папа з’я?ляецца главою Рымска-катал?цкага Касцёла ? ?сходн?х Катал?цк?х Касцёла?. Годнасць Папы з’я?ляецца пажыццёвай, аднак з’я?ляецца магчымасць дабравольна ад яе адрачыся, як гэта было ? выпадку з Бенедыктам XVI , як? ? 2013 годзе адмов??ся ад пасады. Пасля смерц? або адма?лення Папы скл?каецца канкла? ? сход кардынала? для абрання новага Папы.

У Катал?цк?м Касцёле ?лада Папы мае выключны характар. Словам? канстытуцы? ≪Pastor aeternus≫ 1870 года яе можна акрэсл?ць наступным чынам: ≪найвышэйшая ? по?ная ?лада юрысдыкцы? над па?сюдным Касцёлам аднолькава як у справах веры ? маральнасц?, так ? ? справах дысцыпл?ны ? к?равання≫, а таксама ?лада ≪пра?дз?ва б?скупская, звычайная ? непасрэдная над кожным без выключэння Касцёлам ? над кожным без выключэння святаром ? верн?кам, незалежна ад якой-небудзь чалавечай улады≫ (Кан. 218, № 1-2). Навучанне Папы з’я?ляецца беспамылковым тольк? ? сферы веры ? маральнасц?. Сваю ?ладу Папа здзяйсняе праз пасрэдн?цтва Рымскай Куры?, якая мае права на вырашэнне асабл?ва складаных спра?.

Прыв?леем Папы з’я?ляецца скл?канне Сусветнага Сабору. Гэта сход ус?х б?скупа?, як? ?значальвае Папа ? як? зацвярджае рашэнн? Сусветнага Сабору.

Б?скупы ? еднасц? з Папам утвараюць Наста?н?цк? ?нстытут Касцёла, мэта якога заключаецца ? бездакорным пераказванн? Евангелля ? захаванн? без скажэння даручанай Касцёлу веры.

Папу служыць таксама найвышэйшая судовая ?лада. Яна разглядае спрэчк?, як?я датычаць сапра?днасц? сужэнства, манаск?х абяцання? ц? права на навучанне катал?цкай тэалог?? ? школах.

Выбары [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Папа Рымск? аб?раецца пажыццёва канклавам кардынала? . Гэтыя выбары маюць старажытную г?сторыю ? акружаныя таямн?цай. Паводле прав?ла?, устано?леных у 1975, канкла? не можа складацца больш чым з 120 кардынала?, ? ? выбарах Папы не могуць браць удзелу кардыналы старэйшыя за 80 гадо?. Выбары Папы праводзяцца ? абстано?цы сакрэтнасц?. За абнародаванне ?нфармацы? аб ходзе дэбата? на канклаве парушальн?ку пагражае адлучэнне ад царквы.

Галасаванне праходз?ць у С?кстынскай капэле . Кардынала? зачыняюць да таго часу, пакуль яны не прымуць рашэння. Само слова ≪канкла?≫ азначае ≪замкнёны пакой≫. Працэс можа заняць некальк? дзён. Здаралася, што канклавы працягвал?ся тыдням? ? нават месяцам?, некаторыя кардыналы не дажывал? да ?х канца. Пасля пачатку канклава кардыналу забаронены кантакт з навакольным светам, за выняткам выпадка?, кал? патрабуецца неадкладная медыцынская дапамога. Увесь абслуго?вачы персанал таксама дае клятву ма?чання.

У дзень пачатку працы канклава працэс?я кардынала? к?руецца ? С?кстынскую капэлу. Тут у кардынала? будзе магчымасць правесц? першае галасаванне, якое дазвол?ць высветл?ць, якою падтрымкай карыстаецца кожны з кандыдата? на вышэйшую пасаду ? Касцёле. Асно?нае галасаванне пачынаецца ран?цай наступнага дня. З гэтага моманту галасаванне будзе праводз?цца 4 разы на дзень ? два ран?цай ? два ?вечары ? пакуль кардыналы не абяруць новага пантыф?ка. ?мёны кандыдата? п?шуць на л?стку паперы, ?мкнучыся раб?ць гэта так, каб н?хто не мог здагадацца, чыё ?мя ?п?сваецца. Пасля кожнага другога галасавання бюлетэн? з ?мёнам? кандыдата? спальваюць. Роб?цца гэта пасля абеду ? ?вечары, прычым да папер дадаюцца спецыяльныя рэчывы, каб людз?, як?я будуць сачыць за выбарам? звонку, был? ? курсе таго, што адбываецца: кал? дым чорны ? значыць, Папа яшчэ не абраны, белы ж дым азначае, што ? катал?ко? свету ёсць новы к?ра?н?к.

Раней новага Папу выб?рал? большасцю ? дзве трац?ны галасо?. Ян Павел II унёс у Апостальскую Канстытуцыю 1996 года змяненн?, як?я дазваляюць абраць Папу простай большасцю галасо?, кал? абраць новага пантыф?ка не атрымл?ваецца пасля 30 ра?нда? галасавання.

Новы пантыф?к затым выб?рае сабе царко?нае ?мя, апранае папскую мантыю ? в?тае верн?ка? з балкона Сабора Святога Пятра .

Тытулы Папы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Сярод аф?цыйных тытула? Папы ?жываюцца: Б?скуп Рыма, Намесн?к ?суса Хрыста, Пераемн?к Князя Апостала?, Найвышэйшы Першасвятар Сусветнага Касцёла, Патрыярх Захаду, Прымас ?тал??, Арх?б?скуп М?трапал?т Рымскай прав?нцы?, Манарх Дзяржавы Горада Ватыкана, Слуга слуга? Божых.

Вышэйадзначаныя тытулы адлюстро?ваюць у пэ?най ступен? неаднароднасць значэння ? сфера? дзейнасц? Папы. У некаторых папск?х дакументах выступаюць усе ?згаданыя тытулы. Звычайна, аднак, пад подп?сам Папы знаходз?цца тытул, як? ?жываецца да адпаведнага зместу дакумента. Так, кал? дакумент датычыць тольк? тэрыторы? Ватыкана, то Папа падп?сваецца як Манарх Дзяржавы Горада Ватыкана. Кал? ж змест дакумента датычыць справы веры ? маральнасц?, Папа падп?сваецца як Намесн?к ?суса Хрыста.

С?мвалы ?лады [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пастарал  ? папск? посах, с?мвал Пераемн?ка Святога Пятра, як? чувае над а?чарняй.

П?уска  ? маленькая круглая шапачка белага колеру, якую Папа накладае на сярэдз?ну галавы.

Пал?й з’я?ляецца с?мвалам папскай апостальскай улады, як? надзяваюць на арнат падчас цэлебрацы? л?тург??. Пал?й уя?ляе сабой стужку з беленай во?ны ягнята?, благасла?лёных Папам у дзень святой Агнешк?, як? звычайна прыпадае на 21 студзеня.

Папа мае таксама персцень Рыбака . На ?м прадста?лены святы Пётр, як? зак?двае сец?, а вакол гэтай выявы выграв?равана ?мя Папы. Папа атрымл?вае персцень Рыбака ад дэкана Калег?? кардынала? падчас урачыстай святой ?мшы, якою распачынаецца Пантыф?кат. Пасля пацвярджэння смерц? к?руючага Папы або яго адма?лення ад пасады ? прысутнасц? трох ?ншых кардынала? папск? кардынал камерленга ламае персцень . Гэта знак таго, што дадзены Пантыф?кат дасягну? канца.

Папа адз?ны, хто па-за л?тург?яй нос?ць белую сутану , белы пас з вышытым гербам.

Перал?к Папа? Рымск?х [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Аф?цыйнага перал?ку Папа? Рымск?х не ?снуе, але штогадовае ватыканскае выданне Annuario Pontificio змяшчае перал?к?, як?я л?чацца самым? а?тарытэтным?. Згодна з ?м? нал?чваюць 265 Папа? ( 2008  г.). Да 1960  г. у перал?ку Annuario Pontificio размяшчалася 266 асоб, але ? выданн? 1961  г. з перал?ку бы? выключаны Стэфан , абраны ? 752  г., як? да гэтага зва?ся як Стэфан II. Некаторыя перал?к? змяшчаюць Стэфана, нягледзячы на апошн?я змены, верагодна таму, што заснаваныя на Катал?цкай Энцыклапеды? 1913  г. выдання.

Агулам у крын?цах згадваецца 307 Папа?, з ?х 3 ? няпэ?на. З астатн?х 304 Папа? ? 39 Антыпапа?  ? 32 у Рыме , 2 у П?зе ? 5 у Ав?ньёне . З 265 пап ? 258 у Рыме ? 7 у Ав?ньёне.

Часцей за ?сё Папам? аб?ралася ?мя Ян (26 разо? да XXIII), нумары VII ? XXIII выкарысто?вал?ся па два разы для сапра?дных Папа? ? Антыпапа?, XVI ? бы? тольк? ? Антыпапы, XX ? Яна з так?м нумарам не было. Апроч гэтага, ?мя Ян двойчы выкарысто?валася ? падвоеным ?мен? ? Ян Павел. ?ншыя ?жытковыя ?мёны Папа? ? Бенедыкт (18 разо? да XVI), Рыгор (18 разо? да XVI), Кл?мент (17 разо? да XIV).

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Папа Рымск? ? межы яго ?лады  ? catholic.by