Палка гумовая ( пал?цэйская дуб?нка , гумовая дуб?нка ) ? спецыяльны сродак несмяротнага дзеяння , як? выкарысто?ваецца супрацо?н?кам? праваахо?ных органа? ( пал?цыянтам?, м?л?цыянтам? ), ахо?ных ? с?лавых структур крым?нальна-выкана?чай с?стэмы .

Пал?цэйск?я дуб?нк? ? палк? далёка не за?сёды адносяцца да халоднай збро? ?дарнага дзеяння, у шэрагу дзяржа? ? кра?н яны адносяцца да спецыяльных сродка?. Пал?цэйск?я дуб?нк? выкарысто?ваюцца для нанясення ?дара? ? абароны ад ?х, а таксама для кантролю ? ?трымання прац??н?ка.

Канструкцыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У залежнасц? ад мадэл? дуб?нк?, яе канструкцыя, матэрыял, вага, да?жыня ? та?шчыня могуць быць розным?. Раней пал?цэйск?я дуб?нк? выраблял? з трывалых парод дрэва, у наш час ?х часцей за ?сё робяць з гумы ? пал?мернага с?нтэтычнага матэрыялу, радзей з пластыка, яшчэ радзей ? метал?чныя.

Гумовыя дуб?нк? бываюць гнутк?я ? нягнутк?я, у апошн?я можа быць уста?лены метал?чны стрыжань або трубка, па якой перакочваюцца сталёвыя шарык?. Метал?чныя дуб?нк? ? часцей за ?сё тэлескап?чныя , рознай гнуткасц?, да?жынёй ад 20 см у складзеным, да 60 см у баявым станов?шчы (рассо?вацца яны могуць уручную ц? ж а?таматычна, пад дзеяннем спружыны).

У шматл?к?х заходн?х дзяржавах ? кра?нах у ходзе дуб?нка, якая мае метал?чны стрыжань, акружаны гумай. Сканчаецца яна гнутк?м участкам з гумы ц? скуры (часам са св?нцом). З дапамогай гэтай збро?, як прав?ла, наносяць аглушальныя ?дары.

Нарэшце, на ?збраенн? праваахо?ных органа? шэрагу заходн?х дзяржа? ? кра?н знаходзяцца спецсродк? ? выглядзе пал?цэйск?х дуб?нак, як?я пры нац?ску на спускавую кнопку ≪страляюць≫ зарадам ?рытанта ^[1] . Таксама ?снуюць мадэл? дуб?нак з убудаваным электрашокерам ^[2] .

Большасць сучасных дуб?нак звычайна маюць вылучаную ручку ? раменную завесу , дзякуючы якой дуб?нка не выскоквае з рук уладальн?ка. Ручка, як прав?ла, разл?чана на адну руку.

Г?сторыя ?жывання [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Штатныя ?зоры пал?цэйск?х дуб?нак з’я?ляюцца ? XIX стагоддз?, са з’я?леннем у дзяржавах ? кра?нах Е?ропы нацыянальнай пал?цы? (якая мае цэнтрал?заваную с?стэму забеспячэння ? падрыхто?к? асабовага складу).

У пал?цы? ?ншых кра?н [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На ?збраенне англ?йскай пал?цы? каротк?я (да?жынёй каля 460 мм) прамыя дуб?нк? з цвёрдых парод дрэва ( billy club ) з’яв?л?ся ? 1848 годзе, у в?ктарыянскую эпоху. З 1930-х гадо? ?х пачал? вырабляць з гумы.

У ?нды? для калан?яльнай пал?цы? был? прыняты на ?збраенне дра?ляныя дуб?нк? да?жынёй 1,5 метра ( lathi ).

На ?збраенн? створанай у 1874 годзе пал?цы? Япон?? прамая дра?ляная дуб?нка ≪ кэйдзе ≫ да?жынёй 125 см паступ?ла ? канцы 1930-х гадо? (раней, пал?цыянты был? ?зброены каротк?м? мячам? ? незавостраным? к?нжалам? ≪ дзютэ ≫), прамая дра?ляная дуб?нка ≪ кэйбо ≫ да?жынёй 50 см ? у 1946 годзе, а тэлескап?чная дуб?нка ≪ токусю кэйбо ≫ ? у 1961 годзе ^[3] .

У ЗША першапачаткова выкарысто?вал?ся прамыя дра?ляныя дуб?нк? да?жынёй ад 30 да 65 см, як?я выглядал? паменшанай коп?яй бейсбольнай б?ты, але ? 1960-я гады аф?цэр пал?цы? Лос-Анджэлеса Роберт Кога распрацава? новы варыянт прамой дра?лянай дуб?нк? ? з кольцам для мацавання да пояса ? скругленым канцом (з мэтай паменшыць рызыку ранення з рассяканнем ткан?н пры ?дарах). ≪Палка Кога≫ паступ?ла на забеспячэнне шматл?к?х пал?цэйск?х дэпартамента? ЗША ^[4] .

У Латв?? напачатку 1930-х гадо? выпуск пал?цэйск?х гумовых дуб?нак асво?л? на рыжскай фабрыцы гумовых выраба? ≪Кантынент≫ ^[5] .

У 1960-я-1970-я гады на ?збраенне пал?цы? шэрагу заходн?х дзяржа? ? кра?н паступаюць дуб?нк? ? выглядзе тонфы . Упершыню правобразы дуб?нак такога тыпу выкарысто?вал? французск?я пал?цыянты падчас разгону студэнцк?х выступа? 1968 года. Запатэнтава? дадзеную дуб?нку амерыканец Лон Андэрсан, як? сцвярджа?, што ён яшчэ ? дзяц?нстве б??ся ножкай ад зэдл?чка з бакавым ашэсткам. Ведаючы, што Амерыка ? гэтыя гады выпрабо?вала сапра?дны бум усходн?х адз?наборства?, можна лёгка здагадацца, што новая дуб?нка кап?юе вядомую японскую зброю ? тонфу. У 1971 годзе з’яв?лася новая пал?цэйская зброя ? дуб?нка з папярочнай ручкай. Яе дагэтуль выкарысто?ваюць пал?цыянты ?с?х кра?н свету. Амерыканская дуб?нка атрымала назву PR-24 ? выраблялася з пол?карбаната ц? алюм?н?я. У далейшым ≪тонфы≫ (пад найменнем T-baton ) з’яв?л?ся ? пал?цы? ЗША, аднак найбольш шырок? распа?сюд яны атрымал? пасля таго, як у 1972 годзе была распрацавана стандартызаваная мадэль ? PR-24 ≪Prosecutor≫ ^[4] .

У беларуск?х ? савецк?х праваахо?ных структурах [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

20 тра?ня 1881 года м?н?стр унутраных спра? Рас?йскай ?мперы? нак?рава? даклад ?мператару з просьбай узбро?ць н?жн?х чыно? пецярбургскай пал?цы? ≪дра?ляным? к?ям?м? ≫ ( руск. : палицами ) на?замен шашак драгунскага ?зору ^[6] . Нягледзячы на адмову ?мператара, ужо вырабленыя раней пал?цэйск?я ≪дра?ляныя к??≫ выдал? некаторым пал?цыянтам.

У 1941?1944 годзе на акупаванай Нямеччынай ? яе саюзн?кам? тэрыторы? Саюза ССР дра?ляныя ? гумовыя дуб?нк? знаходз?л?ся на ?збраенн? супрацо?н?ка? лагернай ? дапаможнай пал?цы? ( пал?цая? ) ^[7] .

У Саюзе ССР пытанне пра ?збраенне м?л?цы? гумовым? палкам? став?лася не раз, але тольк? ? л?пен? 1962 года (пасля прыгнечання выступа? у Новачаркаску 1-3 чэрвеня ) ? адпаведнасц? з загадам М?н?стра ?нутраных спра? РСФСР ≪Аб прыняцц? на ?збраенне м?л?цы? гумовай палк? ? наручн?ка?≫ яны паступ?л? на ?збраенне. У 1966 г. загад м?н?стра аховы грамадскага парадку РСФСР усталява? парадак ?х нашэння ? выкарыстаннЯ: ≪Дазвол?ць нашэнне гумовай палк? ? аголеным выглядзе ? руцэ, а таксама на рамян? з левага боку… Гумовыя палк? ?водз?ць тольк? з дазволу МАГП РСФСР па хадайн?цтве м?н?стра? АГП а?таномных рэспубл?к, начальн?ка? упра?лення? АГП крайаблвыканкама?, узгодненым з адпаведным? абкамам?, крайкамам? парты?≫. Рэкамендавалася звяртацца да яе дапамог? для ≪спынення буянства ? бясчынства хул?гана? ? ?ншых злачынца?, а таксама ? аднос?нах парушальн?ка? грамадскага парадку, як?я адма?ляюцца выконваць законныя патрабаванн? супрацо?н?ка? м?л?цы?, для адб?цця нападу на супрацо?н?ка? м?л?цы? ц? дружынн?ка? , службовых асоб, дзяржа?ных, грамадск?х арган?зацый ? грамадзян≫. Аднак катэгарычна забаранялася нанос?ць удары па твары ? галаве ? пускаць у ход дуб?нк? супраць жанчын, дзяцей, старых ? ?нвал?да?, а таксама ? памяшканнях м?л?цы? ^[8] .

Стандартная ≪савецкая≫ палка гумовая ПР-73 мае да?жыню ? 65 ? 70 см, (паста?лена на ?збраенне ? 1973 годзе). Палка гумовая прамая ≪ПР-73М≫ (ПР-73 Мадэрн?заваная), прызначана для адб?цця нападу правапарушальн?ка? або спынення ?х непадпарадкавання. Ужыванне гумовай палк? не выкл?кае пашкоджання?, небяспечных для жыцця тольк? ? выпадках, кал? яна ?жываецца ? адпаведнасц? з патрабаванням?, як?я вызначаны заканада?ствам.

?снавал? таксама яе мадыф?кацы?: ПР-УЗМ (ТУ АНВЯ6 354.031), ПР-89 (ТУ АНВЯ6 354.032) ? ПР-90 (ТУ АНВЯ6 354.038) ^[9] .

У 1990-х з’яв?л?ся палк? больш дасканалай канструкцы?, як?я звал?ся ПУС-2 ≪Аргумент≫. ≪Аргумент≫ мае ? пярэдняй частцы папярочную ручку, зручную для ?трымання яго з упорам у локц? (для нанясення ?дару наводмаш), а таксама для блакавання прац??н?ка шляхам захопу на задушванне ц? на болевы прыём. Таксама ёй можна што-небудзь учап?ць, напрыклад, шыю суперн?ка, шлейку заплечн?ка ц? рамень а?тамата.

У гады перабудовы за гумовай дуб?нкай замацавалася мянушка ≪дэмакратызатар≫ ц? ≪рычаг дэмакраты?≫.

Прававы статус [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пакольк? пал?цэйск?я дуб?нк? ? палк? з’я?ляюцца спецсродкам, у шматл?к?х кра?нах свету (у адпаведнасц? з заканада?ствам) ?х камерцыйны продаж ? свабодны зварот абмежаваны ц? з’я?ляецца забароненым. У Беларус? прававы аспект набыцця гумовай м?л?цэйскай дуб?нк? грамадзянам? не рэгламентаваны заканада?ствам

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Куботан
• Тонфа
• Дзютэ  ? пал?цэйская дуб?нка з мечаломам
• Тэлескап?чная дуб?нка

Крын?цы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

	Пал?цэйская дуб?нка на В?к?схов?шчы

• В. Н. Попенко. Холодное оружие полиции. Дубинки. М ., ≪Богучар≫, 1994. ? 112 стр.